NGRITJA E MENAXHIMIT TE QENDRUESHEM TE MBETURINAVE

1. NGRITJA E MENAXHIMIT TE QENDRUESHEM TE MBETURINAVE Kapacitetet e reja per menaxhimin e qendrueshem te mbeturinave

2. Krijimi i Fabules si instrument didaktiv mjedisor Seminar 7/12 tetor 2012 BWS Prokjet - WP6

3. Objektivat • Objektivat kryesore • • promovimi i mjedisit nepermjet hartimit te nje Fabule simbolike duke krijuar gjendje emocionale tek femijet, reflektim emocional. • • reflektim mbi mesazhin qe jep fabula duke e krahasuar ate me pervojen personale te tyre. • Objectivat Indirekte • Te kuptojme strukturen baze te Fabules; • Te promovojme qendrimin pozitiv permes kuriozitetit dhe leximit te librave; • Te inkurajojme bashkejetesen dhe punen ne grup; • Te krijojme materiale origjinale me teknika te ndryshme;

4. Dallimi midis perralles me zana dhe fabules • personazhet e perrallave me zana, (ogres, fairies, goblins, etc.) dhe konfigurimet ne to, jane fabulose, ndersa personazhet e fabules ( kafshet me gjuhen e njerezve, sjelljet dhe te metat ), jane realiste. • Fabula percjell nje “moral”, nje mesim lidhur me parimin etik ose me sjelljen qe shpesh here paraqitet ne menyre te qarte ne fund te fabules ( nganjehere ne formen e nje proverbe). Morali i kesaj fabule eshte ne formen e nenkuptimit dhe jo ne thelb te historise se saj.

5. Karakteristikat e Fabules • Fabula eshte nje histori e shkurter e bazuar zakonisht ne nje ngjarje te vetme dhe lehtesisht e kuptueshme; • ka nje strukture te thjeshte dhe nje model te percaktuar mire; • Nuk eshte e shkruar as ne proze as ne vargje; • Ne personazhet e saj ka kafshe ose bime me sjellje prej njeriu; • vendet dhe koha ku zhvillohen ngjarjet nuk jane te percaktuara ne detaje ( pyll, qytet, rruge) etj. • ka stil te thjeshte, fjali te shkurtera, kohe specifike te foljeve; • Permban nje mesim moral qe eshte nganjehere i qarte apo i nenkuptuar.

6. Karakteristikat e Fabules • Per ta permbledhur, karakteristikat kryesore te fabules jane: • e qarte • e thjeshte • e shkurter • ka aftesi bindese

7. Sygjerimet per grupin e punes Le te analizojne nje fabul ne klase (te jete e thjeshte) qe te jete e njohur nga te gjithe nxenesit, dhe nepermjet pyetjeve qe behen te ndihmojme ne kuptimin e struktures qe ka fabula. Perdorimi i fotove ne paraqitjen e fabules i ndihmon nxenesit te jene me te qarte

8. Ushtrimet pergatitore • histori e “gabuar ” sygjeroni femijeve te tregojne nje fabul duke i ndryshuar tiparet e karaktereve, karakteristikat fizike dhe temperamentin e tyre. • histori “ Sallate”: lejoni femijet te krijojne nje fabul te re duke i perzier karakteret me fabulat e treguara me pare. • Cfare ndodhi me pas? Duke filluar nga fundi i fabules, sygjeroni femijeve per te imagjinuar se cfare do ndodhe me pas. • imagjinoni fabula te reja duke alternuar tiparet e karaktereve.

9. Struktura baze e fabules Fillimi Si folloi historia; pershkrimi i protagonisteve dhe vendi ku zhvillohet ngjarja. Duhet te pergjigjemi pyetjeve si: Kush? Ku? Kur? Ne vere milingonat pergatisin ushqimet e dimrit. Ne vere gjinkalla nuk pushon se kenduari.

10. Struktura baze e fabules Pjesa qendrore pershkrimore Kjo lidhet me rrjedhen e ngjarjes; ngjarja zhvillohet nga nje fillim statik i situates. I pergjigjet pyetjes se: c’fare po ndodh? Ne dimer milinganat shijojne ushqimin e mbledhur gjate veres dhe strofkullen e tyre te ngrohte. Ne dimer gjinkalla eshte e uritur dhe nuk ka ushqim. Shkon tek milinganat dhe u kerkon dicka per te ngrene.

11. Struktura baze e fabules Konkluzioni Sjelljet e protagonisteve te ngjarjes te cojne ne nje situate te re ne fund te kesaj historie. I pergjigjen pyetjes: si perfundoi historia e fabules? C’fare mesojme ne nga kjo histori? Milingona e nxjerr jashte gjinkallen.

12. Rendesia e fabules ne lidhje me mjedisin Për shkak të shkurtësisë se saj dhe thjeshtësinë e gjuhës së përdorur, fabula percjelle tek femijet mesazhe dhe koncepte thelbesore, te cilat nuk jane pjese e pervojes direkte te tyre. Didaktika mjedisore, shpesh ka te beje me tema te cilat nuk kuptohen dhe asimilohen lehte nga femijet. Per kete arsye eshte e rendesishme te prodhojme nje fabul te tille me qellim qe te kete nje vlere te caktuar tek femijet.

13. Sygjerime per temat qe do te zhvillohen

14. Sygjerimet per temat qe duhen te eksplorohen 1 – Blini produkte me sa me pak paketime ( materiali i paketimit perben rreth 30-40% te peshes dhe 50% te volumit te mbetjeve te ngurta urbane). 2 –Reduktoni vellimin e cdo mbetjeje ( p.sh. Shtypeni shishen plastike par se ta hidhni ne kosh). 3 –Mos blini produkte qe ti hidhni( p.sh.plastic cutlery and glasses, tissues, unrechargeable batteries). 4 – Zgjidhni produkte te qendrueshme, bateri te karikueshme, 5 – kur beni shopping, perdorni canta te riperdorshme 6 –Perdorni aparatet e filtrimit te ujit te pishem ne vend qe te blini shishe plastike me uje. 7 – Perdorni bateri te rikarikueshme 8 – Blini produkte bio dhe perpunoni ne shtepi sa te jete e mundur. 9 – Bashkepunoni me pushtetin vendor dhe me kompanite qe merren me pastrimin e mbeturinave dhe ndihmoni ato ne reduktimin e ketyre mbetjeve. Kini parasysh qe ato punojne ne mirmbajtjen e ambjentit perreth dhe per kujdesin e shendetit tuaj. 10 – perpara se te hidhni nje mbetje, pyesni veten nese mund ta ricikloni ate ne ndonje lloj menyre?

15. NGRITJA E MENAXHIMIT TE QENDRUESHEM TE MBETURINAVE Kapacitetet e reja per menaxhimin e qendrueshem te mbeturinave