ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME

1. ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME M.A

2. ÇİÇEĞİN KISIMLARI:Yüksek yapılı bitkilerin üreme organına çiçek denir. Çiçekler, uzunlukları farklı bir sapın ucunda ve bir eksen etrafında iç içe geçmiş birkaç bölümden oluşur. Bunlar: 1- Çiçek sapı 2- Çiçek tablası 3- Çanak yaprak4- Taç yaprak 5- Erkek organ 6- Dişi organ M.A

3. M.A

4. 1- Çiçek Sapı: Çiçeği dala bağlayan kısımdır. 2- Çiçek Tablası: Çiçek sapının ucundaki genişlemiş kısımdır. Çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organlar çiçek tablasına yerleşmiştir. 3- Çanak Yapraklar: Çiçeğin en dışında yer alan, yeşil renkli kısım olup, yaprağa benzer. Görevi, çiçeğin iç kısmını dış etkilerden korumaktır. Bazı bitkilerde fotosentez yapabilir. 4- Taç Yaprak: Çanak yapraktan sonra gelen, değişik renklerde olabilen kısımdır. Taç yaprakların dip kısımlarında lezzetli ve güzel kokulu salgı salgılayan hücreler bulunur. M.A

5. 5- Erkek Organ: Taç yaprakların iç kısmında, bir ya da birkaç daire üzerinde sıralanmış organlardır. Yapısı bir toplu iğneye benzer.Bir erkek organda iki kısım vardır. Bunlar: 1- Sapçık 2- Başçık’tır. Sapçıkların uç kısımlarında bulunan başçıklar, yan yana dört keseden oluşur. Bu keseler içinde, erkek üreme hücresi olan çiçek tozları (polen) bulunur. Başçık olgunlaşınca, keseler çatlar ve içindeki polenler çevreye dağılır. M.A

6. TOZLAŞMA • Bir çiçeğin erkek organından serbest kalan polenlerin diğer çiçeğin dişi organının tepeciğine ulaşması ve burada yeni bitki tohumlarının oluşması olayıdır. Tozlaşma olayında etkili faktörler şunlardır:Böcekler,insanlar,rüzgar,hayvanlar vs     Çiçekte döllenme sonucunda zigot, zigotun gelişmesiyle embiryo oluşur.embiryo ve çenek(besin doku) birleşerek tohumu oluşturur.tohumun etlenip sulanmasıyla da meyve oluşur EMBİRYO + ÇENEK = TOHUM M.A

7. M.A

8. DÖLLENME Tozlaşma ile dişi organın tepeciğine konan polen, buradaki nemli ve yapışkan sıvıya tutunur ve polenin dış gömleği açılır. Dişicik borusuna doğru bir uzantı oluşur. Bu uzantıya polen tüpü denir. Polen tüpü yumurtalığa kadar uzanır ve yumurta hücresini bulur ve birleşir. İşte erkek üreme hücresi çiçek tozu (polen) ile dişi üreme hücresi yumurtanın birleşerek, çekirdeklerinin kaynaşması olayına döllenme denir. Döllenme sonucu döllenmiş yumurta hücresi zigot oluşur. M.A

9. Kısa süre içinde bölünmeye başlayan zigot, bitkinin küçük bir taslağı olan embriyoyu meydana getirir. Embriyoya bitki taslağı da denir. Embriyoda bitkinin kök, gövde ve yaprağın ilk taslağı oluşur.Bu aşamadan sonra, çiçekte çanak ve taç yapraklarla erkek organın görevi bitmiştir. Bu organlar sararır, solar ve dökülür. M.A

10. Çiçekte döllenme sonucunda zigot, zigotun gelişmesiyle embiryo oluşur.embiryo ve çenek(besin doku) birleşerek tohumu oluşturur.tohumun etlenip sulanmasıyla da meyve oluşur EMBİRYO + ÇENEK = TOHUM M.A

11. tüm tohumlarda üç yapı bulunur.  Bunlar;1- Tohum Kabuğu: Tohumu sarar, dış etkilerden korur. Çimlenme sırasında suyla şişerek patlar. 2- Embriyo: Zigotun bölünüp çoğalmasıyla oluşur. Bitkinin küçük bir taslağıdır. Kök, gövde, yaprak taslaklarını içerir.3- Çenek (Besi Doku): Embriyoya bağlı besin deposudur. Çimlenme sırasında embriyonun beslenmesini sağlar. Fasulye, nohut gibi bitkilerde besi doku yoktur. Embriyo besinini çenek yaprak içinden alır. M.A

12. • Meyvenin temel görevi tohumu korumak ve tohumun taşınıp dağılmasına yardımcı olmaktır. GERÇEK MEYVE: Yalnız yumurtalığın gelişmesiyle oluşan meyvedir. Ör: Portakal, limon, kavun, böğürtlen. YALANCI MEYVE: yumurtalıkla beraber çiçeğin diğer organlarının da gelişmesiyle oluşan meyvedir. Ör: elma, armut, incir. Bunlarda etli ve tatlı kısımlar çiçek tablasından oluşmuştur.Besin ve su biriktirerek etlenen meyvelere etli meyveler denir. Erik, kayısı, kiraz, domates, üzüm gibi.Bazı bitkilerde meyve etlenmez. Bunlara kuru meyve denir. Fındık, ayçiçeği, haşhaş, kestane, bakla, fasulye gibi. M.A

13. M.A

14. ÇİMLENME • Döllenme olayından sonra oluşan tohumlar su, yağmur suları, rüzgâr ve canlıların etkisiyle çevreye dağılır. Çevreye dağılan tohumlar, uygun ortam şartlarında su alarak şişer ve kabuğu çatlayarak embriyosu serbest kalır. Bu olaya çimlenme denir. M.A

15. Çimlenme sırasında embriyonun ihtiyacı olan besin, besi doku (çenek) tarafından karşılanır. Çünkü bu esnada embriyo fotosentez yapamaz. Ancak, solunum yapabilir ve havaya karbondioksit verir. Çimlenmenin olabilmesi için gerekli şartlar • 1)Belli sıcaklık • 2) Su (nem) • 3) Oksijen ‘dir. • Çimlenme için ışık, besin, toprak, karbondioksit gerekli değildir!!! (Işık, su, yeterli sıcaklık, besin, toprak büyüme için gereklidir. Gübre, çimlenmeyi ve de büyümeyi hızlandırır.) M.A

16. Çimlenme sırasında embriyo büyüklüğü, metabolik etkinlik hızı, solunum hızı, su emilimi, hücre sayısı, yeni dokuların oluşumu artarken, çenek büyüklüğü ve bitkinin kuru ağırlığı azalır. • Bitkilerin ilk yaprakları oluşup, fotosentez olayına başladıkları andan itibaren kuru ağırlık tekrar artmaya başlar. M.A

17. M.A

18. TOHUMUN ÇEVREYE YAYILMASININ ÖNEMİ Bitkiler toprağa bağlı canlılardır. Bir toprak parçasında aşırı bitki olması, bitkinin topraktan alacağı su ve mineral miktarını azaltır. Ayrıca bitkilerin bir yerde aşırı çoğalması birbirlerini gölgelemeleri demektir. Bu da fotosentez yapmak için gerekli olan güneş ışığını kapatmaları anlamına gelir. Bu nedenle bitkiler neslini sürdürebilmek için yayılmak zorundadır. M.A

19. Bitkiler birçok yolla tohumlarını uzağa gönderirler. Öncelikle tozlaşmada bol miktarda çiçek tozu (polen) yaparlar. Ayrıca bol miktarda tohum yaparak da yayılma olasılıklarını artırırlar. Tohumların yayılmasında hayvanlar için besleyici ve lezzetli meyveler büyük rol oynar. Bu sayede tohumların bir kısmı hayvan tarafından çevreye dağıtılır, bir kısmı da yenir. M.A

20. Tohumların bir bölümü dayanıklı kabukları sayesinde, hayvanların sindirim siteminden zarar görmeden geçer ve dışkıyla atılır. Böylece yeni yetişecek bitki, çok uzaklara taşınıp, gübre katmanıyla beraber toprağa düşmüş olur. Bazı bitkilerde tohumun şekli ve yapısı dağılımı sağlar. Dikenli, paraşütlü, kanatlı, tüycüklü, suda yüzen tohumlar gibi.Ayrıca insanlar da tohumların yayılmasında çok önemli etkendir. M.A

21. ŞİMDİ SORU ZAMANI 1-Bitkinin üreme organı hangisidir? A ) Kök B ) Çiçek C ) Gövde D ) Yaprak 2-Yaprakları koparılan bir bitkide aşağıdaki- lerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez? A ) Dallar uzar B ) Oksijen üretilmez C ) Topraktan su alımı durur D ) Çiçekleri dökülür M.A

22. 3-Çiçekli bitkilerde tohumun oluşması hangi olay sonucu olur? A ) Döllenme B ) Üreme C ) Tozlaşma D ) Çimlenme 4-Meyve bitkinin hangi kısmında oluşur? A ) Tohum B) Çanak yaprak C ) Erkek organ D ) Yumurtalık M.A

23. 5-Çimlenen bir tohumda hangi olay en fazladır? A ) Solunum B ) Terleme C ) Fotosentez D ) Fermantasyon 6-. I. Su II. Oksijen III. Isı Çimlenen tohumda yukarıdakilerden hangisine ihtiyaç duyulur? A ) Yalnız I B ) I – II C ) II – III D ) I – II – III M.A

24. 7-İçerisinde polen bulunan kesecikler, çiçeğin hangi kısmında yer alır? A ) Dişicik borusunda B ) Dişicik tepesinde C ) Başçıkta D ) İpçikte 8-Aşağıdakilerden hangisinde,bitkilerde artık maddelerin dışarı atılma yollarının tamamı belirtilmiştir? A ) Terleme – Solunum B ) Yaprak dökülmesi – Terleme C ) Solunum – Yaprak dökülmesi D ) Solunum – Yaprak dökülmesi - Terleme M.A

25. 9-Bitkiler gece aşağıdakilerden hangisini yapamaz? A ) Fotosentez B ) Büyüme C ) Terleme D ) Solunum 10-Çiçekli bir bitkinin temel organlarının taslağını taşıyan kısım hangisidir ? A ) Çiçek B ) Embriyo C ) Çenek D ) Meyve M.A

26. 11-Polen nedir ? A ) Dişi üreme hücresidir. B ) Bitki taslağıdır. C ) Erkek üreme hücresi. D ) Yumurta 12-Aşağıdaki çiçeğe ait yapılar verilmiştir. Tozlaşma hangiyapılar arasında olur ? A ) Dişicik tepesi - Rüzgar B ) Yumurtalık – Erkek organ C ) Taç yaprak – Çanak yaprak D ) Erkek organ – Dişicik tepesi M.A

27. 13-Toprağa atılan bir tohumun çimlenmesi için aşağıdakilerden hangisine ihtiyacı yoktur? A ) Sıcaklık B ) Işık C ) Oksijen D ) Nem ( su ) 14-Tohumun yapısında aşağıdakilerden hangisi yoktur ? A ) Polen B ) Çenek C ) Embriyo D ) Kabuk M.A

28. 15-Tohumun büyüyerek bitkiyi oluşturan kısmı aşağıdakilerden hangisidir ? A ) Embriyo B ) Besin C ) Bir çenek D ) İki çenek 16-Tozlaşma nedir? A ) Yumurtanın dişi organda oluşması B ) Polen ile yumurta hücresinin çekirdeğinin birleşmesi C ) Dişi organın yapışkan sıvı olmasıdır D ) Polenin dişi organa taşınmasıdır M.A

29. 17-Embriyo, çiçekli bir bitkinin hangi kısmında yer alır? A ) Tohumunda B ) Poleninde C ) Erkek organında D ) Dişicik borusunda 18-Tohum çimlenme sırasında gelişimini tamamlayıncaya kadar gerekli olan organik besinleri nasıl sağlar? A ) Güneş enerjisi kullanarak B ) Çeneklerden sağlar C ) Topraktan sağlar D ) Kendisi yapar M.A

30. 19-İçerisinde polen bulunan kesecikler, çiçeğin hangi kısmında yer alır? A ) Dişicik borusunda B ) Dişicik tepesinde C ) Başçıkta D ) İpçikte 20-Çiçeğin hangi kısmı böcekleri kendine çekerek tozlaşma olayını gerçekleştirir? A ) Erkek organ B ) Taç yaprak C ) Çanak yaprak D) Dişi organ M.A