990 likes | 1.56k Views
STRATEGIE SIECI I ŁAŃCUCHÓW DOSTAW. Marek Ciesielski KLiT UEP. łańcuch dostaw – ciąg czynności (wykonywanych przez różne działy lub przedsiębiorstwa) sie ć dostaw – zbiór przedsiębiorstw. finanse logistyka produkcja marketing
E N D
STRATEGIE SIECI I ŁAŃCUCHÓW DOSTAW Marek Ciesielski KLiT UEP
łańcuch dostaw – ciąg czynności (wykonywanych przez różne działy lub przedsiębiorstwa) • sieć dostaw – zbiór przedsiębiorstw
finanse logistyka produkcja marketing badania i rozwój ...............inne operacje łańcuch podaży
wewnętrzny łańcuch dostaw • współpraca z bezpośrednimi dostawcami i odbiorcami • współpraca „z prochu w proch” f l p m b+r
Sieci dostaw nie mogą być dłużej traktowane jako swoiste, odrębne zjawiska gospodarcze. Muszą ,,wpisać się” we współczesną wiedzę ekonomiczną.
sieci gospodarcze KTN sieci dostaw
W analizie łańcuchów dostaw, a w tym zwłaszcza globalnych łańcuchów dostaw, bardzo ważne jest uwzględnienie dwu zjawisk • powszechnej presji cenowej, która zmusza liderów łańcuchów dostaw do ciągłego dążenia do obniżki cen, nawet gdy strategia konkurencyjna jest ukierunkowana przede wszystkim na takie cechy jak jakość czy czas dostawy, • skupianie się zysku w jednym ogniwie łańcucha wartości.
To ostatnie zjawisko występuje w bardzo dużej liczbie sektorów. Na przykład w branży komputerów osobistych wiąże się z mikroprocesorami i oprogramowaniem, w chemikaliach z produkcją i dystrybucją, w towarach powszechnego użytku z produkcją i dystrybucją.
Tak więc przestrzenno-branżowy układ łańcucha dostaw, rozmieszczenie zasobów i procesów w łańcuchu jest kształtowane w ramach koniecznych powiązań technologicznych przez dążenie lidera do powierzenia produkcji partnerom o niskich kosztach, przy zachowaniu rentownych fragmentów łańcucha wartości.
To dążenie jest tym bardziej skuteczne, im większa jest siła przetargowa lidera. Warto podkreślić, iż w tej sytuacji zmiany znaczenia i rentowności poszczególnych elementów łańcucha wartości mogą bardzo silnie wpływać na przekształcenia łańcucha dostaw.
PRZYPOMNIENIE W sieciach dostaw (jak i w innych sieciach gospodarczych) występuje zarówno konkurencja (walka negocjacyjna), jak i kooperacja. Niekiedy firmy o dużej sile przetargowej starają się zdominować partnerów z sieci.
K K K clustering shitanke ijime
Dominacja Alterglobalizm Naomi Klein (No logo) NIKE projektowanie marketing marka para butów 150$ Rosario (Filipiny) produkcja dniówka 2$
IKEA zabiega o tańsze i lepsze surowce i materiały IoS po zaprojektowaniu podejmuje decyzję o wyborze dostawcy Dostawca wspiera dostawców zabiegających o kontrakt TSO
Można sformułować długą listę czynników kształtujących globalne sieci dostaw i globalne sieci logistyczne. Korzystają wprost z pewnych stwierdzeń M. Christophera i D.R. Towilla, za trzy najważniejsze determinanty funkcjonowania i rozwoju globalnych sieci dostaw i sieci logistycznych należy przyjąć: • naturę popytu, a w tym przede wszystkim jego zmienność i wrażliwość (NP), • charakterystykę produktu – standardowy, nietypowy, zróżnicowany itd. (CP) • całkowity czas uzupełniania (L), który przyjmuje w globalnych sieciach logistycznych bardzo duże wartości – i powoduje wielkie trudności.
Jeśli do tej listy dodamy ryzyko to graficzny model czynników kształtujących globalne sieci logistyczne wygląda jak na rysunku. Te czynniki decydują o pożądanej prędkości przepływu „v” i elastyczności sieci „e” oraz o koszcie uzyskania odpowiedniej prędkości i elastyczności „c”.
DETERMINANTY FUNKCJONOWANIA I ROZWOJU GLOBALNYCH SIECI DOSTAW
Determinanty funkcjonowania i rozwoju łańcuchów dostaw w dużym stopniu decydują o pożądanej wartości atrybutów łańcuchów dostaw: • q – przepustowości całego łańcucha i jego elementów, • k – gęstości czyli liczby jednostek (pojazdów, palet, sztuk towaru itd.) przepływających przez cały łańcuch, • v – prędkości przepływu przez cały łańcuch i jego elementy, • t – czasie przepływu przez elementy łańcucha i czasie przepływu przez cały łańcuch (oznaczanym zwykle jako L), • p – poziomie obsługi ostatecznego klienta, • e – elastyczności czyli zdolności do przystosowania się do zmian wywoływanych przez czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, • c – koszcie funkcjonowania łańcucha.
Wyliczone siedem atrybutów pozostaje ze sobą w różnych związkach, z których najważniejsze przedstawiono na rysunku.
Ustalenie pożądanej kombinacji siedmiu wyróżnionych atrybutów łańcucha dostaw można uznać za sformułowanie schematu analitycznego strategii łańcucha. Natomiast lista najważniejszych decyzji strategicznych przedstawia się następująco: • określenie kluczowych kompetencji całego łańcucha i jego elementów, • ustalenie standardów obsługi ostatecznego klienta, • dostosowanie łańcucha do natury popytu i charakterystyki produktu,
wybór modelu relacji w łańcuchu, • opracowanie ogólnej koncepcji łańcucha – kombinacji funkcji i procesów, • wybór dostawców i pośredników w dystrybucji, • wybór koncepcji zarządzania zapasami, • określenie lokalizacji i wyposażenia magazynów, • sformułowanie zasad zarządzania transportem, • wybór instrumentów zarządzania łańcuchem dostaw.
Rozwój sieci dostaw wymaga nowego paradygmatu konkurencji i nowego rozumienia konkurencyjności. Można tu przykładowo wykorzystać: • koncepcję strategii firmy odwołującą się do pozycjonowania i dopasowania, • podejście modularne, • teorię migracji wartości, • koncepcję modelu zysku.
pozycjonowanie firmy powiązane z określeniem kluczowych modułów (kluczowych zasobów) • dopasowanie pozostałych elementów łańcucha wartości (łańcucha dostaw)
pozycjonowanie • rozpoznanie sfer zysku i bez zysku • dopasowanie • ustalenie kombinacji KKK w relacjach z partnerami • budowa łańcuchów i sieci dostaw
„Dekonstrukcja łańcuchów wartości nakazuje rozpatrywanie konkurencyjności jego ogniw, które stają się nowymi jednostkami analizy strategicznej. Powoduje też wykształcenie się nowych form organizacyjnych biznesu, w tym przede wszystkim sieci dostaw. Biorąc to pod uwagę, można przyjąć, że w warunkach zdekonstruowanego łańcucha wartości odpowiednim kontekstem analizy otoczenia i konkurencji staje się grupa firm koncentrujących się na określonych ogniwach łańcucha wartości, posiadających podobne zasoby i umiejętności, oferujących podobne rozwiązania problemów oraz zorganizowanych w formie konkurujących między sobą jednostek modularnych”. Źródło: E. Cyrson
koncentracja na podstawowych modułach łańcucha wartości • odpowiednie zespolenie innych modułów pozostających w rękach innych przedsiębiorstw
W PODEJŚCIU MODULARNYM MÓWIMY O: • dostrajaniu do modułu, • opanowaniu modułu, • tworzeniu modułu.
STRATEGIE KONKURENCYJNE W SIECI DOSTAW Źródło: opracowanie własne na podstawie: E. Cyrson
STĄD NOWE PODEJŚCIE DO KWESTII KONKURENCJI: • konkurują sieci dostaw, • konkurują moduły jednej sieci dostaw, • konkurują moduły różnych sieci dostaw.
Do konkurencji między sieciami można odnieść paradygmat stosowany w analizie walki konkurencyjnej między przedsiębiorstwami.
Dla pozostałych rodzajów konkurencji trzeba opracować odpowiedni schemat analityczny.
KONCEPCJA MODELU DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA WIĄŻE SIĘ Z TEORIĄ MIGRACJI WARTOŚCI I W NAJBARDZIEJ SYNTETYCZNYM UJĘCIU SPRAWDZA SIĘ DO DWU KONSTATACJI: Liczba stref i branż nie przynoszących zysku ciągle wzrasta, gdyż ani duży udział w rynku, ani działanie w szybko rosnącej branży nie gwarantują już wysokiej rentowności. Sukces i rentowność to nagroda za stworzenie nowego modelu działalności przedsiębiorstwa.
Model działalności przedsiębiorstwa powinien odpowiadać na następujące pytania: • jakich klientów chcę obsługiwać? • w jaki sposób osiągam zysk? • w jaki sposób chronię swój strumień zysków? • jakie wykonuje czynności?
LOGISTYKA A MODELE ZYSKU • zysk dzięki udoskonaleniom u klienta • zysk z modelu niskich kosztów działalności • zysk z pozycji w łańcuchu wartości
Strefa zysku Strefa bez zysku
KONCEPCJA ZASOBÓW STRATEGICZNYCH zasoby strategiczne zasoby strategiczne PARTNERSTWO F1 F2 wykorzystanie siły przetargowej zasoby niestrategiczne F3 F4
korzyści koszty M JIT JIT D1 D1 D1 JIT JIT D2
Przedsiębiorstwo – lider sieci dostaw musi stale analizować : • atrakcyjność modelu zysku i siłę oraz dopasowanie związanych z nim relacji, • wpływ relacji na dopasowanie i wykorzystanie wszystkich aktywów.
,,Grono jest definiowane jako znajdująca się w geograficznym sąsiedztwie grupa przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną dziedziną, połączona podobieństwami i wzajemnie się uzupełniająca. Geograficzny zasięg grona może obejmować jedno miasto lub stan, cały kraj a nawet grupę sąsiednich krajów.
Grona mają rozmaitą postać w zależności od ich głębi i wyrafinowania, jednakże większość z nich obejmuje firmy produkujące wyroby finalne lub usługowe, dostawców wyspecjalizowanych środków produkcji, części, maszyn i usług, instytucje finansowe oraz firmy w pokrewnych sektorach.
W skład gron często wchodzą firmy zaliczające się do sektorów w dalszej części łańcucha wartości (to znaczy kanały dystrybucji albo klienci), producenci komplementarnych wyrobów, jednostki tworzące wyspecjalizowaną infrastrukturę, instytucje rządowe i pozarządowe zapewniające specjalistyczne szkolenia, oświatę, informacje, badania i pomoc techniczną (takie jak uniwersytety, ośrodki naukowe, jednostki szkolenia zawodowego) oraz agencje normalizacyjne.