KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON Dr. Cemil BÜYÜKTEPE

1. KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYONDr.Cemil BÜYÜKTEPE

2. Kardiyopulmoner arrest; herhangi bir nedenle hastada solunum ve/veya dolaşımın ani ve beklenmeyen durmasıdır. • Yaşamı herhangi bir şekilde kesintiye uğramış bir kişiyi yeniden hayata döndürme çabalarını kapsayan uygulamaların tamamı kardiyopulmoner resüsitasyon olarak adlandırılır. • Amaç uzun vadede beyin korunması olduğundan kardiyopulmoner serebral resüsitasyon olarak da adlandırılır.

3. American Heart Association (AHA) • Europen Resuscitation Council (ERC) • Heart and Stroke Fondation of Canada (HSFC) • Australian Resuscitation Council (ARC) • Resuscitation Council of Southern Africa (RCSA) • Council of Latin America for Resuscitation (CLAR) “ International Liasion Committee on Resuscitation-ILCOR”

4. Amaç; • Resüsitasyon organizasyonu, • Temel ve ileri yaşam desteği konularında fikir birliği oluşturmak, • Ortak kullanılabilecek bir rehberin hazırlanmasını sağlamak. *1992’den günümüze kadar birçok toplantı gerçekleştirilmiştir.

5. ILCOR 2005 TOPLANTISI • 1992 de sonuç bildirgesinde yer alan en önemli değişiklik uygulanan girişimlerin klinik değerlerini baz alan KLASİFİKASYON SİSTEMİ kullanılmaya başlanmış 2005 deki düzenleme ile : KlasI:Kesinlikle faydalı olduğu belirlenmiş girişimler, Klas IIa: Büyük bir çoğunlukla kabul edilen uygulanmasında yarar olabilecek girişimler, Klas IIb: - Yararı ve etkinliği tam olarak kabul edilmemiş/kanıtlanmamış ama seçilmiş hastalarda yararı olabileceği düşünülen girişimler, Klas İndeterminate: Yararlı olup olmadığı belirsiz girişimler

6. Kardiyak arrest: Kalbin pompa fonksiyonunu yapamaması, büyük arterlerde nabız alınamaması. Asistol, Ventriküler Fibrilasyon, Nabızsız Ventriküler Taşikardi, Nabızsız elektriksel aktivite ile beraber olabilir.

7. Solunum arresti;Ani obstrüksiyon yada başka nedene bağlı olarak solunumun durması. Primer olay Solunum arresti Kalp çalışır (bir süre) *Çocuklarda Solunum Arresti *Erişkinde Kardiyak Arrest

8. Kardiyak Arrest Nedenleri Kardiyak patolojiler, Akut pulmoner emboli, Hipoksi veya hiperkapni, Hipovolemi, Hava embolisi, Pnömotoraks, Boğulmalar, Hipo/hipertermi, Kan elektrolitlerinde değişiklik, metabolik bozukluklar, İlaç ve zehirler, Anestezikler. Terminal dönem hastalıklar,

9. Solunum Arresti Nedenleri: Hava yolu obstrüksiyonu, Yabancı cisim aspirasyonu, İlaç aşırı dozu, Boğulma, Myokard enfarktüsü, Duman inhalasyonu, Elektrik yada yıldırım çarpması, Yaralanmalar.

10. Kardiyak Arrest’te Tanı • Nabız: Karotis nabzı alınamaz. • Bilinç: Serebral kan akımının kesilmesinden 10-15 saniye sonra kaybolur. Bilinci açık veya yarı kapalı hastada kardiyak arrest sözkonusu OLAMAZ. • EKG: Asistol, ventriküler fibrilasyon, nabızsız elektriksel aktivite ve nabızsız ventriküler taşikardi gözlenir. • Pupiller: Dolaşımın durmasını izleyen 30-60 saniyede dilate. • Siyanoz ve solukluk (Apne yada iç çekme tarzı solunum).

11. Kardiyo Pulmoner Resüsitasyon normal kardiyak fonksiyonlar geri dönünceye kadar vital organ fonksiyonlarının desteklenmesine yönelik semptomatik tedavidir.

12. Geri döndürülebilir nedenleri tedavi etmek gerekli olan en önemli koşuldur. • Hipoksi, Hipovolemi, Hipotermi, Hipo/ Hiperkalemi, Hidrojen İyon Azlığı, Hipoglisemi. • Tansiyon Pnömotoraks, Kardiyak Tamponad, Toksinler, Trombozis, Travma. • 6H, 5T.

13. Sonucun başarısızlığı ile ilgili nedenler: • Altta yatan kalp hastalığının varlığı veya ciddiyeti (en önemli neden), • KPR öncesi uzun arrest süresi, • Etkin tedavinin uygulanmadığı uzun VF süresi (erişkinde en sık neden) (arresti izleyen 4 dak. içinde ventilasyon ve kardiyak masaj başlamış olmalı), • Eksternal kardiyak kompresyon sırasında koroner ve serebral perfüzyon yetersizliği, • Ameliyathane, yoğun bakım ve acil serviste arrest olan olgularda başarı şansı daha yüksek (%90)

14. 1.FAZ-Temel Yaşam Desteği(TYD) • Temel yaşam desteği (TYD) terimi, havayolu açıklığını sağlayacak basit aletler ve koruyucu yüz örtüleri dışında hiçbir gereç kullanmaksızın, havayolu açıklığının sağlanması ile solunum ve dolaşımın desteklenmesini içerir. • Hastaya müdahalenin ilk birkaç dakikası çok önemlidir ve hayat kurtarıcıdır. • TYD kavram olarak bu işlemlerin sıralanmasını içerir. • 1992 AHA toplantısı sonucu otomatik defibrilatör (OED) kullanımı TYD içerisinde kabul edilmiştir.

15. Ani kardiyak arrest gelişen hastada geri dönüşün başarısı DEFİBRİLASYON ÇÜNKÜ *Erişkin ani kardiyak arrest en sık nedeni VF (VENTRİKÜLER FİBRİLASYON) *VF etkin tedavisi DEFİBRİLASYON

16. *TYD birbirini takip eden uygulamalar sıralamasıdır. 1.Değerlendirme(assessment) 2.Acil yardım sistem aktivasyonu 3.KPR’un ABC’si 4.Defibrilasyon (D)

17. Değerlendirme: • Kurtarıcı ve kazazedenin güvenliğini sağlama, • Bilinç durumunu kontrol” Nasılsınız?” • A- Yanıt var : Bulunduğu konumda bırak, yardım çağır. • B- Yanıt yok : Yardım çağır, sırt üstü çevir, havayolunu aç, havayolunu açık tutarak “ BAK-DİNLE-HİSSET” yöntemiyle solunumun olup olmadığını kontrol et. 5-10 sn süreyle. Solunum varsa derlenme pozisyonu; yoksa solutmaya başla.

18. İki kez 1 sn süreyle effektif solunum. Kompresyon:Ventilasyon 30:2 oranında 5 döngü devam edilir. Karotis kontrolü yapılır, 10 sn’den daha fazla zaman kaybetmemek gereklidir. Hasta VF ya da Nabızsız VT’de ise mutlaka ilk işlem Prekordial darbe. • Sternum 1/3 alt kısmına kompresyon uygulanır.

19. 1.FAZ-Temel Yaşam Desteği(TYD) • A ( Airway Control ):Hava yolunun kontrolü, • B (Breathing Support ): Solunum desteği, • C (Circulation support ):Dolaşım desteği

20. A- AİRWAY( Hava yolu açıklığının sağlanması) * Başı arkaya-çeneyi yukarı alma (head tilt-chin lift) manevrası

21. *Çeneyi asma (Jaw-thrust) manevrası ** Boyun travması şüphesinde baş geriye ALINMAMALI

22. Ani solunum arresti Bilinç kaybı YABANCI CİSİM Yabancı cisim Aspirasyonu Siyanoz

23. *Bilinci açık hastada “Heimlich manevrası”

24. *Bilinci kapalı hastada “Heimlich manevrası”

25. * Bilinci kapalı hastada yabancı cismin parmak çekme manevrası ile temizlenmesi

26. B.BREATHİNG (Solunumun kontrolü) Hava yolu açıklığı sağlandıktan sonra BAK-DİNLE-HİSSET Bak-dinle hisset yöntemi ile solunum kontrolü

27. Solunumu olmayan hastada; *Ağızdan ağıza, *Ağızdan buruna, *Maske/balon ile, *Endotrakeal entübasyon, *Trakeostomi (en son çare).

28. Ağızdan-ağıza solunum uygulaması • Ventilasyonun yeterliliği; Göğüsün inip kalkması/ verilen havanın çıkışının gözlenmesi

29. Ağızdan-buruna solunum uygulaması

30. *Elam ve ark.ları normal soluk volümünün 2 katı volüm ile hastanın akciğerlerin şişirilmesiyle(800-1200ml) arteriyel PO2:75 mmHg, PCO2:30-40 mmHg, SaO2:%90 değerlerinin sağlanabildiğini gösterdiler * Bu solunum desteği başlangıçta 1 kez uygulanır, sonra kardiyak masajla koordine edilir (30:2)

31. Yardımcı aletlerle yapay solunum • Ağızdan-airway’e • Ağızdan-maskeye • Balon-valv-Maske • Endotrakeal tüp • Laringeal maske • Combi tüp (PTLA) Maske ile yapay solunum

32. C.CIRCULATION (Dolaşımın kontrolü) Solunum kontrolü (+) Dolaşımın kontrolü • ERC rehberi “ancak eğitimli kişiler nabız kontrolü yapabilir” • Yapılan birçok çalışmada karotid nabız (+) diyebilmek için “10 saniye gereklidir” denilmektedir. *Uzayan palpasyon süresi yanlış tanı nedeni olabilir.

33. Karotid nabız kontrolü

34. Dolaşım belirtileri (+) • Solunum desteğine devam edilmeli (12-20/ dak) • 2 dak. aralıklarla dolaşım kontrol edilmeli Solunum yeterli • Hasta derlenme pozisyonuna alınmalı • (recovery pozisyonu-yan yatırma)

35. Dolaşım belirtileri (-) Göğüs kompresyonu (eksternal kardiyak masaj) *Kardiyak masaj uygulamada uygun yer tespiti

36. *Kalp masajında hasta ve kurtarıcı pozisyonu

37. * Yapay solutma ve kardiyak masaj birleştirilir. 30:2 Döngü 5 kez tekrarlanır Dolaşım kontrolü (+) (-) Yapay solunum12-20/dak masaj+Solunum (30:2/ 5 DÖNGÜ)

38. Uygulamaların etki mekanizması ile ilgili iki teori • Kardiyak Pompa Teorisi; Göğüs kompresyonu uygulanması süresince, kalbin basit bir pompa şeklinde çalıştığını kabul eder. • Kalbin vertebral kolon ve sternum arasında sıkışması ile ventriküller içi basınç yükselecek, • Kanın aorta ve akciğerlere atılması sağlanmış olacak, toraks genişleyecek, oluşan negatif intratorasik basınç etkisi ile venöz doluş artacak ve kalp yeniden dolacaktır.

39. Torasik Pompa Teorisi ; Eksternal kardiyak masaj ve ventilasyonun eş zamanlı yapılması ve döngülü olmasıdır. • Bu teoriye göre, dolaşımın sağlanmasında asıl etken eksternal kardiyak masaj ve akciğerlerin şişmesi ile artan intratorasik basınçtır. • Artan intratorasik basınç, kalbin seri olarak pompa biçiminde çalışmasını sağlayacaktır. Her iki teori de geçerlidir. Hangi mekanizmanın daha etkin olacağı ise uygulanan kompresyonun gücüne bağlıdır.

40. KPR uygulamasına ne kadar devam edelim? • Acil yardım ekibi ulaşana, • Hasta derlenme belirtilere gösterene , • Gücümüz tükenene dek, Devam edilmeli

41. Prekordiyal darbe * VT (ventriküler taşikardi) Sinüs Ritmi)(etkinliği %11-25) VT Asistoli VF NEA (PREKORDİYAL DARBE) (Monitörize arrest)

42. 1. VF/VT: Ventriküler fibrilasyon nabzın olmayışı, • 150 vuru/dak • değişen büyüklük ve şekillerde • dalgalı, düzensiz kalıplar ile karakterize • deorganize ritm

43. 2. Non VF/VT(Asistol): EKG’de düz çizgi • Elektriksel aktivite yok, • Myokardiyal iskemi, asfiksi, • Hipovolemi, elektrolit ve metabolik bozukluk, • Hipoksi, hipotermi, • Aşırı ilaç dozunda gelişir. • Düzeltilemiyen fibrilasyon ASİSTOL • NEA’da kalpte elektriksel aktivite mevcut, ancak kalbin pompa gücü yoktur.

44. II.FAZ-İleri Yaşam Desteği(İYD) • D (Drugs and Fluids): İlaç ve sıvı verilmesi • E (EKG Evaluation ) :EKG değerlendirilmesi • F (Fibrillation Treatment): Defibrilasyon

45. D (Drugs and Fluids): İlaç ve sıvı verilmesi • Intravenöz damar yolu açılması en uygun seçenek (klas I) • Endotrakeal yol (adrenalin, lidokain, naloxane, propranolol, isopterenol, bretilyum) • Endotrakeal yol kullanımında, erişkinde iv yolda kullanılan dozların en az 2-3 katı, çocuklarda iv dozun aynısı,10 ml ile sulandır • İnterosseöz yol, 6 yaş altı pediatrik hastalarda

46. Acil kardiyak arrest tedavisi sırasında çok az ilacın kullanılması endikedir ve bu ilaçların etkili olduğunu gösteren çok kısıtlı bilimsel çalışmalar mevcuttur.Bir dizi işlemde öncelik defibrilasyon, toraks kompresyonu ve ventilasyondadır.Bunlar yapıldıktan sonra ilaçlar düşünülmelidir.

47. OKSİJEN : • Kardiyak arrest esnasında tüm hastalara mümkün olan en yüksek konsantrasyonlarda oksijen verilmelidir. Spontan dolaşım geri döndükten sonra ve peri-arrest aritmilerin tedavisinde tüm hastalara yeterli oksijen (SpO2 %95 üzerinde) verilmelidir.

48. ADRENALİN (KlasIIb) • Alfa, beta reseptörlere etkili, güçlü sempatomimetik bir ajandır. • Myokard ve serebral kan akımını, kalp hızını, kalbin kasılma gücünü, sistemik vasküler rezistansı, kan basıncını,myokardınO2 tüketimini ve perfüzyon basıncınıartırmaktadır.

49. ATROPİN SÜLFAT (Klas indeterminate) • Parasempatolitik, • Kardiyak vagal tonusu azaltır, • Sinüs nodunun deşarj hızını artırır, • Atrio-ventriküler iletimi kolaylaştırır, • Kullanımı Sinüs bradikardisi (Klas I) Nabızsız elektiriksel aktivite (Klas IIb) Nodal AV blok (Klas IIa)

50. Asistol’de 1 mg iv puşe, • 3-5 dakika da bir 1 mg (maksimum 3 mg) • Maksimal vagolitik doz 0.04 mg/kg