Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü

1. Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü Doç.Dr. Kutay Demirkan Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı Başkanı

5. CDC. Threat Report 2013. http://www.cdc.gov/drugresistance/threat-report-2013/

6. Antibiyotik Kullanımında Sorunlar • Antibiyotiklerin etkin olmayan dozda verilmesi, • Mevcut enfeksiyonun tedavisi için uygun olmayan bir antibiyotiğin seçilmesi, • Endikasyonu olmadığı halde antibiyotik başlanması, • Uygunsuz sürede kullanılması

7. Tedavi Süresi • Genel olarak akut, karmaşık olmayan enfeksiyonlarda, hasta en az 72 saat ateşsiz ve klinik olarak iyi olana kadar tedaviye devam edilmelidir. • Osteomiyelit, endokardit gibi enfeksiyonlar için uzun süre (4-6 hafta) tedavi gereklidir.

8. Uygunsuz Antibiyotik Tedavi Sonuçları • Tedavi başarısızlığı • Mortalite, morbidite • Yan etkiler • Ekonomik yük • Direnç!!!

9. Direnç Gelişimi

10. Tedaviden Etkin Cevap Alınmaması • Yanlış teşhis • Uygun olmayan ilaç rejimi • Yanlış ilaç seçimi • Bakteriyel direnç • Enfeksiyona iki veya daha fazla sayıda mikroorganizmanın neden olması

11. Antibiyotik Seçiminde Göz Önünde Tutulacak Faktörler • Hastanın yakın zamanda antibiyotik kullanımı • Hastane florası • Altta yatan hastalıklar • Kültür sonuçları • Dirençli patojen için risklerin varlığı • Son 90 gün içinde antibiyotik kullanımı • Yakın zamanda ≥5 gün hastane yatışı • Toplumda antibiyotik direnci olması • İmmunosupresif hastalık veya ilaç kullanımı

14. McCoy D. Thepharmacist's role in preventingantibioticresistance. US Pharm. 2011;36(7):42-49.

16. Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Rolü • Eğitim (hasta, hemşire, doktor, eczacı, diğer) • Antibiyotik tüketiminin izlenmesi • Enfeksiyon kontrol komitesinde yer alma • Formüler oluşturulması • Yeni antimikrobiyalllerin değerlendirilmesi

17. Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi Enfeksiyöz hastalıklar ekibine eczacının katılımı ile • ilaç hatalarının azaldığı, • hastanede kalış süresinin kısaldığı, • oral tedaviye geçişe yönlenmenin sağlandığı, • uygun ilaç seçiminden emin olunduğu, • antibiyotiklere bağlı maliyetin azaltıldığı gösterilmiştir.

18. Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi • Eczacılar tarafından antibiyotiklere ilişkin önerilerin ekonomik olarak katkısı değerlendirildiğinde, dahiliye ünitesinde antibiyotik masrafında hasta başına 60 Dolar azalma saptanmıştır. (p<0.01).

19. Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin1. AdımMikroorganizmaları Tanımak

20. Gram Pozitif Koklar • Aerobik • Staphylococcus aureus • Staphylococcus epidermis • Streptococcus pyogenes • Streptococcus pneumoniae • Streptococcus viridans • Enterococcus faecium • Enterococcus fecalis • Anaerobik • Peptostreptococcus türleri • Peptococcus türleri Gram Pozitif Basiller • Aerobik • Listeria monocytogenes • Bacillus anthracis • Corynebacterium türleri • Anaerobik • Clostiridium difficile • Clostiridium perfringens • Clostiridium tetani • Propionnibacterium acnes • Actinomyces türleri

21. Gram Negatif Koklar • Aerobik • Neisseria gonorrhoeae • Neisseria meningitidis • Moraxella catarrhalis Gram Negatif Basiller • Aerobik • E. coli • Klebsiella pneumoniae • Proteus mirabilis • Serratia marcescens • Pseudomonas aeruginosa • Enterobacter türleri • Haemophilus influenzae • Legionella pneumophilia • Anaerobik • Bacteroides fragilis • Fusobacterium türleri

22. Atipik Mikroorganizmalar • Chlamydia türleri (ör: C. pneumoniae) • Mycoplasma türleri (ör: M. pneumoniae) • Legionella pneumoniae • Listeria monocytogenes • Mycobacteria tuberculosis • Mycobacteria avium • Ricketsiae rickettsii • Coxiella burnetii • Treponema pallidum

23. Cilt Propionibacteriaceae Staphylococci Streptococci Diphtheroids Cronybacterium türleri Mide-Barsak Kanalı Bacteroides türleri Clostridium türleri Diphtheroids Enterobacteriaceae Escherichia coli Klebsiella türleri Fusobacterium türleri Streptococci (anaerobic) Normal Florada Bulunan Mikroorganizmalar

24. Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin2. AdımAntimikrobiyallerle İlgili Herşeyi Öğrenmek

25. Antibiyotikler • Beta-laktamlar • Aminoglikozitler • Kinolonlar • Makrolidler • Linkozamidler • Metronidazol • Glikopeptidler • Oksazolidinonlar • Streptograminler • Lipopeptidler • Tetrasiklinler • Kloramfenikol • Polimiksinler • Sulfonamidler • Trimetoprim • Rifampisin • Nitrofurantoin • Antiviraller • Antifungaller • Antiparazitikler

26. İlacın Özellikleri • Spektrum • Farmakolojik özellikler • absorpsiyon, dağılım, metabolizma, eliminasyon • Doz ve doz ayarlaması • Yan etki • Etkileşim (ilaç, besin, alkol, hastalık, bitkisel ürün…)

27. Helicobacter pylori • Makrolidler • Eritromisin • Azitromisin • Klaritromisin

28. Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin3. AdımEnfeksiyöz Hastalıkların Bulgu ve Belirtilerini Öğrenmek

29. Belirti ve Bulgular • Ateş • Beyaz küre sayısında artış • Klinik belirtiler • Öksürük • Balgam • Nefes darlığı • … • … • Radyografik Bulgular

30. İlaç Ateşi • Amfoterisin • Sefalosporinler • Penisilinler • Fenitoin • Prokainamid • Kinidin • Karbamezapin • Hidralazin • Rifampin • Streptokinaz • Vankomisin

31. Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin4. AdımEnfeksiyöz Hastalıkların Etkenlerini ve Empirik Tedaviyi Öğrenmek

32. Avrupa’da Toplum Kökenli Pnömoniye En Sık Neden Olan Patojenler S pneumoniae C pneumoniae Viral Mycoplasma pneumoniae Legionella sp H influenzae G-negenterobacteria C psittacii Coxiella burnetii Staph aureus M catarrhalis Other Woodhead M. Chest 1998;183S-187S

33. Dünyada Streptococcuspneumoniae’ ye Dirençli Penisilin ve Makrolidler

34. Nair GB, Niederman MS. Med Clin N Am 2011:95;1143–1161

35. Önerilen Kaynaklar

37. Websayfaları

38. Enfeksiyöz Hastalıklarda Eczacının Rolü ve Sorumlulukları

39. Antibakteriyel İlaç Seçimi • Hastaya ait özellikler: • Yaş • Allerji öyküsü • Böbrek ve karaciğer fonksiyonları • Bağışıklık sisteminin durumu • Hastalığın derecesi • Genetik özellikler • Kadın hastalar için • Gebelik • Emzirme

40. Antibakteriyel İlaç Seçimi 2. Mikroorganizmaya ait özellikler: • Duyarlılık • Tek ilaç ya da bir kaç ilaç gerekliliği

41. Antibakteriyel İlaç Seçimi 3. İlaca ait özellikler: • Farmakolojik özellikler • İlacın enfeksiyon bölgesine ulaşması • Yeterli kan düzeyine ulaşması • Spektrum • Mikroorganizmaya karşı etkinlik ve duyarlılık

42. Antibakteriyel İlaç Seçimi • Daha az yan etki • Etkileşim potansiyeli düşük • Siprofloksasin vs. moksifloksasin • Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

43. Uygun Dozlama • Böbrek yetmezliği • CrCl = (140-Yaş) x Kilo x 0.85 (bayanlar için) SCrx72 • Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

45. Uygun Dozlama Dağılım Obezite Bağlanma Fizyolojik ve Diğer Değişiklikler Eliminasyon toplam kan hacmi ve kalp debisindeki artış, plazma proteinlerine bağlanmada değişiklikler ve obeziteye bağlı karaciğer ve böbrek fonksiyonlarındaki değişiklikler

46. Uygun Dozlama İdeal vücut ağırlığına göre dozlanan veya genel dozları kullanılabilen ilaçlar: • benzodiazepinler, • opioidler, • propofol, • florokinolonlar, • digoksin, • prokainamid, • beta-blokörler, • verapamil, • lidokain, • H2-antagonistleri, • kortikosteoidler, • nöromüskülerblokörler Ölçülen vücut ağırlığına göre dozlanan ilaçlar: • düşük molekül ağırlıklı heparinler, • vankomisin, Düzeltilmiş vücut ağırlığına göre dozlanan ilaçlar: • propofol, • heparin, • aminoglikozidler, Honiden S, McArdle JR. Obesity in the intensive care unit. Clin Chest Med 2009;30:581–599.

47. Uygulama Yolu • Parenteralden Oral Uygulamaya Geçiş Biyoyararlanımı Yüksek Antibiyotikler (intravenöze eşdeğer) • Co-trimoksazol • Klindamisin • Azitromisin • Metronidazol • Kloramfenikol • Siprofloksasin • Ofloksasin • Levofloksasin • Doksisiklin • Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

49. P<.01 14 21 28 35 Parenteralden Oral Uygulamaya Geçiş 120 100 Vancomycin (IV only) Linezolid (PO, or IV to PO switch) 80 % of Patients Remaining in Hospital 60 40 20 0 7 Days From Study Medication Start Date Adapted with permission from Itani KMF et al. Int J Antimicrob Agents. 2005;26:442-448.

50. Terapötik İlaç İzlemi • Örnekleme zamanının belirlenmesi • Kararlı durum (steady state) • Vadi düzeyi izlemi • Verilerin değerlendirilmesi • Vankomisin • Aminoglikozitler • Gentamisin, tobramisin, amikasin, netilmisin • Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.