PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO

1. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO .

2. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Celem dzisiejszego wykładu jest pomoc w przygotowaniu do egzaminu ustnego. Zostaną tu omówione przepisy związane z tym egzaminem, opracowanie bibliografii i wskazówki, jak przygotować prezentację maturalną na przykładzie tematu językowego.

3. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Egzamin ustny jest przeprowadzany i oceniany w szkole, do której uczęszcza uczeń. Egzamin jest zdawany tylko na jednym poziomie.

4. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Ocenę z egzaminu wystawia szkolny zespół egzaminacyjny, w skład którego wchodzi jeden polonista z Twojej szkoły i polonista z innej szkoły. Przewodniczącym zespołu jest nauczyciel posiadający wpis do ewidencji OKE. W zespole egzaminacyjnym nie może zasiadać nauczyciel, który Cię uczył języka polskiego w ostatnim roku szkolnym.

5. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Egzamin trwa około 25 minut. Składa się z dwóch części: * prezentacji przygotowanego tematu * rozmowy z egzaminatorem. Prezentacja trwa 15 minut, zaś rozmowa nie powinna przekraczać 10 minut. Pytania zadawane w trakcie rozmowy są protokołowane.

6. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Egzaminatorzy oceniają umiejętność posługiwania się językiem polskim w trakcie prezentacji i rozmowy. Brak rozmowy skutkuje oceną poniżej 30% wymaganych punktów i niezdaniem egzaminu. Próg zaliczenia wynosi 30%, czyli 6 punktów. Za cały egzamin można uzyskać maksymalnie 20 punktów. Egzaminatorzy oceniają też poziom merytoryczny prezentacji, umiejętność selekcji materiału i gospodarowanie czasem.

7. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Doświadczony egzaminator łatwo sprawdzi, czy treść prezentacji jest samodzielna, a lektury wykazane w bibliografii zostały przeczytane. Tylko samodzielnie przygotowana prezentacja daje wiedzę i pewność siebie, niezbędne w trakcie rozmowy.

8. USTNY EGZAMIN Z JĘZYKA POLSKIEGO

9. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Egzaminatorzy przyznają punkty w czterech kategoriach: * realizacja tematu (1p., 2p., 3p.) * kompozycja (1p., 2p.) * rozmowa (2p., 5p.,7p.) * język (2p., 4p., 6p., 8p.) Jeśli dane kryterium nie zostało spełnione, zdający otrzymuje 0 punktów.

10. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Szkolna lista tematów (we wrześniu) • Wybór tematu (do końca września) • Możliwość zmiany tematu (do 07.02) • Wielu uczniów może wybrać ten sam temat • Uczniowie mogą przedstawić taką samą bibliografię • Szkolna lista tematów jest jedna dla wszystkich uczniów w danej szkole

11. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Uczeń klasy drugiej może zaproponować wprowadzenie swojego tematu do szkolnej listy tematów. Musi to zrobić do połowy marca. W kwietniu zespół polonistów opracowuje nową listę na następny rok szkolny i na niej może umieścić temat uczniowski, który spełnia wymogi formalne.

12. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Swoją propozycję tematu należy zgłosić nauczycielowi języka polskiego. Może się zdarzyć, że proponowany temat jest wąski lub został usunięty ze szkolnej listy. Nauczyciele mają obowiązek modyfikowania listy tematów. Po wpisaniu uczniowskiego tematu na listę mogą go wybrać także inni uczniowie.

13. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Szkolna lista tematów podzielona jest na trzy działy tematyczne: * Literatura * Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki * Język

14. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Literatura Podstawą pracy jest pogłębiona lektura wybranych dzieł literackich i związanych z nimi opracowań, dzieł z historii i teorii literatury oraz artykułów naukowych.

15. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki Oprócz materiału literackiego, którego nie można pominąć, należy wykorzystać (w zależności od tematu) wybrane dziełaz dziedziny plastyki, muzyki, filmu, teatru, architektury itp. W trakcie prezentacji przez 5 minut można pokazywać wybrane fragmenty filmów, muzyki czy spektakli teatralnych.

16. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Język W przygotowaniu prezentacji z tego działu można wykazać się wiedzą językoznawczą. Opracowanie prezentacji wymaga większej inwencji. Można w trakcie prezentacji prezentować nagrania piosenek, czy wypowiedzi osób, które posłużyły za ilustrację omawianego zjawiska językowego.

17. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Po wybraniu tematu należy przygotować bibliografię. Bibliografia dzieli się na podmiotową i przedmiotową. Zapis bibliograficzny został opisany w odpowiednich przepisach prawnych. Uczeń nie musi znać szczegółowo przepisów. Źródłem informacji dla ucznia jest Informator Maturalny.

18. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Opis bibliograficzny książki składa się z następujących elementów: 1. Nazwisko i imię autora2. Tytuł w formie występującej w źródle 3. Wydanie (niekoniecznie) 4. Miejsce wydania5. Nazwa wydawcy (niekoniecznie)6. Rok wydania7. Ewentualny numer ISBN. Np. Herbert Zbigniew. Wiersze wybrane, wyd.I, Kraków. Wydawnictwo a5, 2004. ISBN 83-85568-71-9

19. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Opis bibliograficzny artykułu z pracy zbiorowej:Pod tym pojęciem rozumiemy niezależny tekst stanowiący część większej publikacji. Wtedy podajemy: 1. Nazwisko i imię autora2. Tytuł artykułu w formie występującej w źródle3. Tytuł dzieła 4. Łącznik, który może mieć formę „w:”5. Autora lub redaktora całości pracy 6. Wydanie 7. Miejsce wydania8. Nazwę wydawcy9. Rok wydania10. Ewentualny numer ISBN (brak w starszych pracach)11. Numery stron wskazujące lokalizację artykułu w obrębie książki. Np. Wójcik Włodzimierz, Psychologizm, realizm, polityka – Zofia Nałkowska, w: Faron Bolesław, red, Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Wyd. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974, s. 443-473.

20. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Opis bibliograficzny artykułu z czasopisma:1. Nazwisko i imię autora 2. Tytuł artykułu w formie występującej w źródle3. Tytuł czasopisma5. Dokładna lokalizacja, tj. rok, numer czasopisma, numery stron. Uwaga: Tytuł czasopisma w Polsce najczęściej ujmuje się w cudzysłów i zapisuje pismem prostym. Np. Ulewicz, Tadeusz. Niespodzianka humanistyczna: Fraszki Kochanowskiego w przekładzie włoskim. „Ruch Literacki”, rocz. XXXVII, 1996, z. 4, s. 389-396.

21. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Uwagi końcowe: • W sporządzaniu opisu bibliograficznego bardzo ważna jest konsekwencja w używaniu znaków interpunkcyjnych. • Między autorem a tytułem stawiamy kropkę. • Między tytułem a podtytułem postawić można kropkę lub dwukropek. • Po tytule (podtytule), a przed współautoramii wolno użyć przecinka lub kropki, ta sama zasada dotyczy oddzielenia współpracowników od adresu wydawniczego. • Między miejscem wydania a nazwą wydawcy stoi dwukropek, między nazwą wydawcy a datą wydania przecinek. • Po adresie wydawniczym podaje się numer strony lub stron, stawia się przecinek.

22. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO W bibliografii można umieścić także materiały, które nie zostały wydane, np. nagranie wypowiedzi lub wywiad sporządzone na potrzeby prezentacji. Można też zamieścić wyniki przeprowadzonej ankiety językowej, sondy ulicznej lub opis fotografii i innych kopii. W razie wątpliwości, jak opisać takie materiały, pomóc mogą pracownicy biblioteki albo poloniści.

23. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Bibliografię należy uporządkować alfabetycznie (według nazwisk autorów). Nad bibliografią podajemy temat prezentacji, imię i nazwisko autora. Pod bibliografią należy się własnoręcznie podpisać. Razem z bibliografią należy podać informację o materiałach pomocniczych i środkach technicznych, które zostaną wykorzystane podczas prezentacji.

24. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Bibliografię uczeń przekazuje przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego (dyrektorowi szkoły) nie później niż 4 tygodnie przed terminem rozpoczęcia części pisemnej egzaminu maturalnego.

25. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Jeśli uczeń nie złoży bibliografii, może stawić się na egzamin. Jednak w takiej sytuacji szkolny zespół egzaminacyjny nie przeprowadza rozmowy. Maturzysta wygłasza prezentację i zostaje oceniony. Egzamin nie może być zdany, ponieważ rozmowa się nie odbyła - 0p. za to kryterium. Język też będzie oceniony na 0p., bo nie odbyła się rozmowa.

26. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Uczeń może (nie musi) przygotować sobie plan ramowy prezentacji. Może go wnieść na egzamin, ale musi pokazać go komisji, żeby można było stwierdzić, czy to jest plan, a nie np. ściąga. W Informatorze maturalnym istnieje wzór takiego dokumentu. Pamiętać należy, że musi on zmieścić się na kartce formatu A4.

27. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Imię i nazwisko TEMAT I. Literatura podmiotu II. Literatura przedmiotu III. Ramowy plan wypowiedzi 1. Określenie problemu 2. Kolejność prezentowanych argumentów (treści) 3. Wnioski IV. Materiały pomocnicze Podpis zdającego

28. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO W prezentacji argumenty winny być ułożone według zamysłu kompozycyjnego. Bardzo ważne jest sformułowanie na początku wypowiedzi problemu badawczego. Prezentacja nie powinna zawierać streszczeń utworów, jest ona analizą problemów a nie odtwarzaniem treści. Należy sformułować końcowe wnioski. Nie należy wprowadzać treści nie wiążących się z tematem. Należy zadbać o język prezentacji (nie może być to język potoczny).

29. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Temat: Na wybranych przykładach omów funkcję zapożyczeń w języku polskim. Temat ten można zrealizować na wiele sposobów. We wstępie należy określić własne rozumienie tematu, postawić tezę, sformułować problem. Takie ujęcie pozwoli zbudować pełniejszą prezentację.

30. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Na wybranych przykładach omów funkcję zapożyczeń w języku polskim. Po przedstawieniu swojej konkretyzacji tematu wprowadź definicję zapożyczeń albo odwołaj się do odpowiedniego materiału naukowego, np.: Z. Kurzowa, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI-XX w., Warszawa 1993 Z. Gołąb, A. Heinz, K. Polański, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa 1968.

31. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Zapożyczenia w literaturze. Należałoby znaleźć przykłady zapożyczeń w dziełach literackich i zastanowić się, jakie pełnią w nich funkcje. Mogą pojawić się zapożyczenia z innych języków (np. w dziełach Prusa czy Sienkiewicza), mogą też zostać przywołane zapożyczenia gwarowe (np. u Przerwy-Tetmajera).

32. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Zapożyczenia w ujęciu historycznym. Jakie funkcje pełniły zapożyczenia z innych języków w różnych okresach rozwoju naszej kultury. Potrzebne lektury, np. • A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1, A-K, t. 2, L-P, Warszawa 2000 • H. Rybicka, Zapożyczenia z łaciny w języku polskim XVIII w., „Polonistyka” 1968 nr 3, s. 17-25

33. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Zapożyczenia w prasie i telewizji. Trzeba znaleźć pozytywne i negatywne strony współczesnych zapożyczeń, wskazać przykłady np. z reklam, polityki. • B. Klebanowska, W. Kochański, A. Markowski, O dobrej i złej polszczyźnie, Warszawa 1989 • Słownik gramatyki, red. J. Bralczyk, W. Gruszczyński, Warszawa 2002

34. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Zapożyczenia w języku młodzieży. Możesz zrobić ankietę i przedstawić jej wyniki, odtworzyć nagrania (np. Top model w TV), albo posłużyć się nagraniami wypowiedzi kolegów. Pamiętaj, że masz najwyżej 5 minut na prezentację przykładów. Nagrania i ankieta to praca badawcza, potrzebne też będą wiadomości z teorii, np.:

35. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Zapożyczenia w języku młodzieży. c.d. • E. Sękowska, Funkcjonowanie nowszych zapożyczeń angielskich we współczesnej polszczyźnie, „Poradnik Językowy” 1993, z. 5, s. 242-248. • L. Kaczmarek, T. Skubalanka, S. Grabias, Słownik gwary studenckiej, Wrocław 1994 (i wyd. nast.). Należy podać konkretne hasło słownikowe i numer strony.

36. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Nie zapomnij podsumować swojej prezentacji. Niewątpliwie zapożyczenia wzbogacają język, jednak często go zwyczajnie zaśmiecają. Czasem język polski nie nadąża za zmianami i utrwalają się niektóre słowa (np. Facebook). Pamiętaj o gospodarowaniu czasem. Na rozmowę przeznaczone jest 10 minut.

37. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO • Wypowiadaj się pewnie i konkretnie. • Unikaj wyrażeń potocznych i błędów językowych. • Mów wyraźnie i niezbyt szybko. • Utrzymuj wzrokowy kontakt z komisją (nie patrz w podłogę). • Nie pstrykaj długopisem, to rozprasza. • Przemyśl prezentację dodatkowego materiału (plansze, rysunki, nagrania).

38. PRZYGOTOWANIE DO USTNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO Powodzenia!