♥ PerSpeKTiF NeDiR ? ☻ ♥ PéRspékTiF HakkınDa KaPsAmLı ÇaLışMaLaR… ☻ ♥TéméL TaSaRım PérSpékTif… ☻

1. İçinDéKiLéR ♥ PerSpeKTiF NeDiR ? ☻ ♥ PéRspékTiF HakkınDa KaPsAmLı ÇaLışMaLaR… ☻ ♥TéméL TaSaRım PérSpékTif… ☻ ♥R€SimDé P€rSp€KTif… ☻ ♥P€rSp€kTif €v Çizimi… ☻ ♥PérSpékTif ilé sokak çizimléri … ☻ ♥PérSpekTif ÇizimLé ßir Yüzéyin €şiT PaRçaLaRa AyRıLmaSı… ☻ ♥PérSpékTif ÇizimLé oDa iÇi ÇizméK… ☻ ♥PérSpékTif KaRé ÇiziMi… ☻

2. PeRsPekTiF ? Perspektif, doğadaki iki boyutlu ya da üç boyutlu cisimlerin bizden uzaklaştıkça küçülmüş ve renklerinin solmuş gibi görünmesine perspektifdenir. Perspektif, çizgi perspektifi,renk perspektifi olmak üzere 2’ye ayrılır..Yakın olan cisimler uzaktakinden daha büyük ve ayrıntılı gözükürler. 1- Çizgi Perspektifi : Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani küçülmesidir.2- Renk Perspektifi : Işık değiştikçe ve cisimler bizden uzaklaştıkça renkleri değişim göstermesine denir.Perspektifte ufuk çizgisi ( zemin çizgisi ), ufuk düzlemi, görme noktası(esas nokta), karşıdan görünen çizgiler, kaçış noktaları,kaçan çizgiler gibi tanımlar yer alır.

3. Yapılması: Planlanan proje perspektif olarak hazırlanır. Proje başlamadan çok önce bitmiş şekli üzerinde daha teferruatlı çalışmalar yapılır. En basit perspektif çizim, bir kağıt üzerine çizilen yatay izgidir. Bu yatay çizgi mesela o bölgenin ufuk hattını temsil eder. Bu çizgi üzerine bir gemi ve biraz üzerine bulutlar konulursa gökyüzü de temsil edilmiş olur. Gemiyle çizim yapanın arasındaki mesafe yaklaştıkça boyutları büyüyen diğer cisimler sıralanır. Perspektif çizimlerde atmosferin ışık etkisiyle renk ve gölgelere etkisi, görüntülerin farklılaşmasına sebep olur. Atmosfer etkileri dikkate alınarak çizilen perspektif çizimlere uzay (areal) perspektif denir. Tatbikatta en çok kullanılan çizim metodu ise, ışık etkisi gösterilmeyen doğrusal (linear) perspektiftir. Çizim yapılırken belli bir oranda küçültme yapılır. Bu küçültme oranına, çizilen resmin mikyası denir. 

4. Perspektif resimde esas olan, cismin tabii şeklini kutu biçimindeymiş gibi resimlemektir. Bir kutunun altı yüzeyi, bu yüzeylerin kesiştiği 12 kenarı vardır. Bu kenarları çizimde uzunluk, genişlik ve yükseklik olmak üzere üç gruptur. Bir şeklin perspektifi, tepesi bakan göz olan ve tabanı çizime teğet olan koninin arada şeffaf bir yüzey üzerindeki arakesitidir. 

5. Perspektifte kullanılan terimler: Perspektif çizimlerde dört düzlem kullanılır. Çizimle göz arasında resmin arakesit olarak çizileceği düzleme resim düzlemi; cismin ve çizen kişinin üzerinde durduğu düzleme zemin düzlemi; resim düzlemiyle zemin düzleminin kesiştiği hatta da zemin hattı denir. Resim düzlemini dik kesen göz hizasındaki düzleme ise yatay düzlem ismi verilir. Resim düzlemiyle yatay düzlemin kesiştiği hat ufuk hattı'dır. Merkez düzlem, diğer düzlemleri dik olarak kesen ve gözden dik olarak geçen düzlemdir. Yatay düzlemden gözün yüksekliği göz pozisyonu olarak tarif edilir ve gözün öne, sola, sağa kayması ile resim düzlemi sınırlandırılır. Gözün resim düzlemi üzerindeki izdüşümüne görüş merkezi, gözün bulunduğu mevkiye durma noktası, gözle görüş merkezi arasındaki mesafeye göz mesafesi denir. Perspektif çizgilerin ufuk hattında birleştikleri yere kesişme noktası adı verilir. Resim düzlemi üzerinde görüş merkezinin sağ ve solunda ufuk hattı üzerindeki gözün mesafelerine ise mesafe noktaları denir. 

6. Bir boyut perspektifi: Bir nokta perspektifinde bir kutu şekli çizmek için birbirine yaklaşıp bir noktada birleşen iki doğru çizmek gerekir. Karayolu, demiryolu perspektif görünümü buna Örnekdir. Çizime ait kutu yüzey çizimleri, ufuk hattındaki kesişme noktasına göre düzenlenir. iki boyut perspektifi:Buna açısal perspektif de denir. Kutu hafifçe çevrilirse kesişme noktası ufuk hattı üzerinde dönen yönün aksi istikametinde kayar. Tek nokta perspektifinde yatay boyutlar (genişlikler) çizim kağıdı kenarlarına paraleldir. İki nokta perspektifinde iki kesişme noktası vardır ve her iki kesişme noktasına göre çizilen resimde derinlik çizgileri, çizim kağıdı kenarına paralel değildir. İki kesişme noktası arasındaki ölçü resmin basit orantısıdır. İki nokta perspektif resim çizimini kolay anlamak için, demiryolu üzerinde duran ve elinde tuttuğu bir cam tabakayı sağa ve sola hafifçe çeviren bir kişinin gördüğü manzarayı düşünmek yeterlidir. Cam tabaka biraz sola çevrilirse tren raylarının ufuk hattında kesiştiği nokta sanki sağa kaymış gibi görülür. 

7. Üç boyut perspektifi: Çizim yatay doğrultuda iki kesişme noktasına ilave olarak dikey doğrultuda da üçüncü bir kesişme noktası ihtiva ediyorsa buna üç boyut perspektifi denir. Kullanma alanı çok sınırlı olup, tatbikatta bu tür çizimler yerine modeller kullanılır.

8. p€Rsp€kTiF HakkınDa KaPsAmLıÇaLışMaLaR… ☻

34. PéRsPékTiF’ téSanaT TaRiHii… ☻

35. 1427 Yılında, Masaccio'nun resmini görenler şaşkınlıklarını gizleyememişlerdi. Floransa'da Sainte Maria Nowelle'de bulunan ve İsa'yı çarmıha gerilmiş olarak gösteren bu fresk eser, ilk perspektif çalışmalarından birisidir. Düz duvara yapılan fresk, izleyenlerde sanki bir niş içine çizilmiş ve derinlemesine olan bir satıh gibi gözükmektedir. O güne kadar resim sanatında perspektifin ne olduğunu bilmeyen sanatseverler, bu tür resimleri yapan sanatçıları adeta "sihirbaz" olarak görmektedirler. Bir başka ressam Paolo Uccello ise, bir savaş sahnesini resmederken dener perspektifi. Bu resimde de yerde yatan ölü askerlerde ve yine yerde bulunan mızraklarda denenmiştir perspektif. Rönesans döneminde ortaya çıkan perspektifin kuralları kısa zamanda bütün dünyaya yayılmıştır. Sanatçılar, adeta bir oyuncak gibi oynamaya başlamışlardır perspektifle.

36. Londra, National Gallery'de bulunan bir başka resim ise Meındert Hobbema'ya aittir. Sanatçı bir köyü resmetmiştir. Ancak burada da ağaçların arka plana doğru gittikçe küçüldüklerini, köy yolunun da aynı şekilde arkaya doğru daraldığını görüyoruz. Bulutlarda da aynı perspektif ilkelerinin uygulandığını görüyoruz. Perspektifin bulunuşu Rönesans'ı doğuran nedenlerden yalnızca biridir. Bu yıllardaki, yani XV. yüzyıldaki bir çok resim ve freskte biz perspektifin ilkel de olsa kullanımını hemen bütün resimlerde görüyoruz. Oysa, o yıllara kadar insanlar yine resim yapıyordu. Yine doğayı gözlemliyorlardı. Doğa resmi her ne kadar Rönesansla birlikte resmedilmeye başlansa da, daha önceki örnekleri de vardır. Hattâ İslâm resim sanatındaki minyatürlerde perspektif olmamakla birlikte, gerek savaş sahnelerinde gerek av sahnelerinde sık sık doğa resmedilmiştir. Ancak, gerek Batı'da gerek Doğu'da bakan gözün perspektifi tespit edememiş olması gerçekten ilginçtir.

37. Resim sanatında perspektifin bulunuşunun ve uygulanışının Rönesans dönemine denk gelmesi aslında bir rastlantı değil. Çünkü, Rönesans, yalnız resim sanatındaki perspektifi ortaya çıkarmamıştır, bütün görüşlerdeki perspektifi ortaya çıkarmıştır. Sanatın, felsefenin, edebiyatın, mimarinin bütün dallarında daha perspektif yani daha derinlemesine bir görüş egemen olmuştur. Bu da düşünce ve sanat alanında özgür insanların ortaya çıkıp, daha özgür ve özgün eserler yaratmasını sağlamıştır. XV. yüzyıl sanatçıları perspektifin kurallarını ölçüm ve çizimlerle ortaya koyarlarken ve derinlemesine bakıldığında cisimlerin gittikçe küçülmesinden yararlanarak resim yaparken bir başka şeyi daha buldular ki, bu da renklerin dansıdır. Aynı perspektifin içinde bu sefer renklerin kurallarını incelemeye başladılar. Yine cisimlerin giderek ufalması gibi, renklerin de koyudan açığa doğru bir değişime uğradıklarını gördüler. Böylece perspektifle birlikte yeni renk arayışlarına girildi ve bu da tabloların çok daha gerçekci olmasını sağladı. Ayrıca, sanatçıya yeni renkler yaratma olanağı verdi.

38. Yukarıda da söz ettiğim gibi perspektif önemlidir. Perspektifin bulunuşu bugünün penceresinden "önemli değilmiş" gibi gözükebilir. Oysa, XV. yüzyılda sanatçı için de, sanatsever için de büyük bir yenilikti. Sanki resimler canlanmış gibiydi. Perspektif, her konudaki bakış açımızı değiştirirken, insan suratında iki göz olması da perspektifi görmemizi sağlamaktadır. Eğer, tek gözünüzü kapatır da çevrenize bakarsanız perspektif duygunuzu yitiriyorsunuz. XV. yüzyılda varolan perspektifin ortaya çıkarılışı büyük bir devrim olarak nitelendirilmektedir. Bugün bile, her konuda perspektif yani derinlemesine bakıştan yoksun herkese önemle duyurulur.

39. TéméL TaSaRım PérSpékTif… ☻

40. Resim, grafik, rölyef, heykel, sahne dekoru ve mimarlık gibi plastik sanat dallarında ve fotoğrafta; derinliğin, bütünlüğün, devamlılığın, renk, biçim ve çizgilerle yada fotoğraf makinesi aracılıyla bilimsel olarak elde edilmesinde izlenilen yöntemlere PERSPEKTİF denir. Kısaca perspektif, üç boyutlu cisimleri, iki boyutlu bir düzlem üzerinde göstermek için kullanılan bir araçtır. Çizgi perspektifi, renk perspektifi diye ayrılır..  Çizilecek bir konunun üç boyutluluğu düşünülerek, bu konu ile ilgili boşluk ve kitle sorunlarını görsel olarak çözmek için perspektif yöntemlerinden yararlanmak gerekir. Cisimlerin gözden olan uzaklıklarına göre şekil ve renklerin belirtilmesi perspektifsel çalışmaları oluşturur. Doğanın ve nesnelerin göz ile görüldüğü gibi bir düzlem üzerinde belirtilmesi; Grek uygarlığı, Çin imparatorluğu, Roma sanatı, Rönesans dönemleriyle yakın çağda ayrıcalıklar göstermektedir. Bu nedenle perspektife ilişkin yöntemler, kuramsal ve uygulama alanındaki bütünlük 20. yy ın ikinci yarısına kadar gelişme göstermiştir. Günümüzde, bir yapının perspektif görünümleri bilgisayar ve diğer elektronik araçlarla yanlışsız olarak çizilebilir. Ancak sanatsal (artistik) yeteneklerle boyanmış veya çizilmiş bir perspektif resim; sanat tarihinin bütün dönemlerinde olduğu gibi bütün çağdaş sanat akımlarında da derinliği, bütünlüğü ve devamlılığı daha canlı ve inandırıcı olarak göstermektedir.

41. 15. yy da perspektif; bir konunun, görme merkezine göre, merkezi izdüşümünün resim düzleminde görüntülerle belirtilmesinde izlenen yöntemdir. Bu yönteme “merkezi projeksiyon yöntemi” de denilmektedir. Geometri ve optik bilimleri ile yakından ilgili olan perspektif, Leonardo’ya göre; bir yeri pencere camından görüp görüntüyü bu cam üzerinde çizmek yada boyamaktır.

44. Derinlikle ilgili çalışmalarda üç boyuta ilişkin olan ipuçlarının beş tanesi özellikle Rönesans ressamları tarafından kullanılmış olup günümüzde de geçerlidir. 1 – Bir nesneye ait olan herhangi bir çizginin veya konturun diğer bir nesneyi kapatması 2 – Hava perspektifi: Renklerin bizden olan uzaklıklarına göre değişmesi. 3 – Çizgi perspektifi: Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi 4 – Işık gölgenin dağıtılması ( ışık yönünün bilinmesi gerekir. ) 5 – Boyutları hakkında geniş bilgilere sahip olduğumuz figür yada nesnelerin arka plana yerleştirilmesi

45. Filippo Diser Brunelleshi (1377 – 1446 ) Floransa Kadetralinin kubbe mimarı, Donatello’nun arkadaşı ve bilimsel perspektifi mimariye uygulayan ilk sanatçıdır. Ucello, Piero Della Francesca gibi sanatçılar da aynı perspektif yöntemini kullanmışlardır. Rönesans sanatçıları da bundan yararlanmışlardır. Brunelleshi’den biraz sonra onun meslek arkadaşı Alberti’nin perspektif konstruksiyonları ressamlar tarafından kullanılabilecek bir biçime dönüştürülmüştür. Buna ilişkin perspektif bilgileri 1436 da yapılan sanat kongresinde sunulmuştur. Ayrıca bu bilgiler yayınlanmıştır.

48. Paralel Perspektif: Gerçekte paralel olan orthogonaller paralel olarak gösterilmiştir.Bu durum daha çok Çin resimlerinde görülmektedir. Açısal Perspektif: Diktörtgen ya da kare prizma biçimindeki geometrik şekilleri iki yan ve üst yüzeylerini gösteren bilimsel bir perspektif yöntemidir. Üç Nokta ya da Eğilimli Resim Düzlemi Perspektifi: Bu perspektifte diktörtgen ya da kare prizmanın hiçbir ayrıntısı resim düzlemine paralel değildir. Dikey  orthogonaller; şekil göz hizası çizgisinin altında ise altta, üstünde ise üst boşlukta kesişirler.

49. Mihrevi Perspektif ( Axial Perspektive): Bilimsel perspektiften önce bilinen bu tür çizimde paralellerin simetrik olarak gözden uzaklaştığı görülür. İlk örnekleri Grek Apulian vazoları üzerindeki çizimlerde görülmüş olup Rönesans ta da devam etmiştir. Çoğu kez tavan üzerinde paralel iki çizgi tavanın bittiği yerde birleşir.

50. Ters Perspektif ( İnverted Perspektive ): Rönesans tan önce kullanılmakta olan bir perspektif olup bu yöntem bilimsel perspektifle çelişir. Negatif Perspektif: Perspektif algı yanılması nedeniyle gözden uzaklaşan şekillerin oran dahilinde küçüldüğünü kabul edip onların gerçek boyutları ile algılanabilmesi için ne ölçülerde büyük çizilmesi gerektiğini bilimsel olarak saptayan bir perspektif yöntemidir. İki Kaçış Noktalı Perspektif ( Bifocal Perspektive ): Rönesans ressamlarının diyagonal yer karolarını çizmek için kullandığı iki kaçış noktalı perspektifte açısal perspektif olduğu gibi dikdörtgen ya da karelerin kısa görünümleri kaçış noktalarının pozisyonlarına göre değişir. Bu noktalar simetrik olarak alınır ve ön plandaki diyagonellerin genişliklerine göre eşit aralıklarla alınan noktalarla birleştirilir. Kesişme noktalarının birleşmesinden elde edilen paraleller ayrıca resim düzlemi ile açı yapmayan karelerin çizilmesinde gerekli olan noktaları sağlamış olur.