Download
1 / 27
270 likes | 440 Views
Levensloop, pensioen en gender. Dr. Patricia Frericks, Institut für Soziologie / CGG. Studiedag Brussel 27 maart 2009. Pensioen als levenslooppolitiek. Pensioen= impliciete levenslooppolitiek (pensioenregeling toont mensenbeeld in de politiek en in het gezelschappelijke samenleven)
E N D
Levensloop, pensioen en gender Dr. Patricia Frericks, Institut für Soziologie / CGG Studiedag Brussel 27 maart 2009
Pensioen als levenslooppolitiek • Pensioen= impliciete levenslooppolitiek (pensioenregeling toont mensenbeeld in de politiek en in het gezelschappelijke samenleven) • Welk leven leidt tot een „rechtvaardig ouderdom“, wanneer en hoe? • Verschillende Pensioenstelsels: nationale constructies van levenslopen en sociale identiteiten patricia.frericks@uni-hamburg.de
Gender en pensioen Uitgangspunt: gender pensioen gat • Verandering in levensloopnormen • Verandering in generatie- en gender-contract • Verandering in eenheid van sociale rechten • Hervormingen van pensioensstelsels (individualisering, privatisering, ‘marketizering’) > Betekenis voor gender pensioen gat patricia.frericks@uni-hamburg.de
Wat ik ga doen • Chronologisch • Vergelijkend • Analyse van drie cumulerende factoren: - arbeidsmarktparticipatie - zorgtaken - systeemdesign en -veranderingen patricia.frericks@uni-hamburg.de
ontwikkeling • Begin: Minimum aan zekerheid voor de laatste arbeidsongeschikte jaren • Jaren 50: Kostwinnerhuwelijk, werknemersverzekering en/of contract tussen generaties • Jaren 70/80: VUT, veranderde rol van de vrouw • sinds 1990: activering, individualisering, eigen verantwoordelijkheid, „Privatisering“ • Veranderde „legitieme activiteiten“ patricia.frericks@uni-hamburg.de
Voormalige levenslopen (3 fases na Kohli) m v patricia.frericks@uni-hamburg.de
Recente levenslopen (volgens rapporten EU, OECD) m/v patricia.frericks@uni-hamburg.de
Levenslooppolitiek en -theorie • Levenslooptheorie en -empirie spreken levenslooppolitiek tegen: bijv. niet geïndividualiseerde leven • expliciete levenslooppolitiek: tijd buiten de arbeidsmarkt kopen/sparen, in ieder geval verdienen • Meer eigenverantwoording voor individueel gekozen sociale verzekering • Voormalig niet-gecommodificeerde taken zoals zorg worden nu ge(de-)commodificeerd patricia.frericks@uni-hamburg.de
Veranderingen • Van verzekerd werknemer met gezin tot • Toekomstig: eigenverantwoording en goed georganiseerd individueel gekozen complex van sociale verzekeringen; • Nieuwe armoede risico‘s • Nieuwe sociale identiteiten • Nieuwe definitie van rechtvaardig en waardig activiteiten patricia.frericks@uni-hamburg.de
Verschillende Europese modellen en hunhervormingen • Volksverzekering (NL, DK, S) • Werknemersverzekering voor statusbehoud (D, F) • Onderverdeelde additieve stelsels (W-D, NL, UK) • Verschillend oudedags armoede • Verschillende berekeningseenheid: Huishoud/Indiv. • Verdere redenen voor aanspraken: zorg (D, F, AU, UK) • Officieel en feitelijk leeftijd bij pensionering patricia.frericks@uni-hamburg.de
65+ en armoede risico patricia.frericks@uni-hamburg.de
Levenslang arbeidsmarktparticipatie Gegenderd arbeidsmarkt Gegenderd levenslang leren Belastings- en loonarrangement Factor 1: arbeidsmarkt patricia.frericks@uni-hamburg.de
Ontwikkeling tot levenslang AMP patricia.frericks@uni-hamburg.de
Arbeidsmarktparticipatie en opleidingsniveau van ouderen (60-64) naar geslacht (2005) (Eurostat: Eurostat (2008b). The life of women and men in Europe. A statistical portrait. Luxembourg; geschat uit bloktabel) patricia.frericks@uni-hamburg.de
zorg • Care credits • Ouderschapsverlof • levensloopregelingen patricia.frericks@uni-hamburg.de
Kopeln van verschillende pensioenen • Koppeling van pensioenen • ‚Gender-neutrale‘ berekeningen en hervormingen patricia.frericks@uni-hamburg.de
Meervoud van pensioenen aanspraken noodzakelijk patricia.frericks@uni-hamburg.de
Opzet en financiering van pensioenstelsel patricia.frericks@uni-hamburg.de
Samenvatting • Nieuwe risico’s: niet ideale levenslopen en vooral arbeidsmarktbiografieën > ‘savings trap’ voor vrouwen • Nieuwe definitie van burgerschap en rechtvaardige activiteiten: zorg • Complex systeem van additieve verzekeringen en investeringen • Geïndividualiseerd pensioenenberekening naar adult worker model terwijl (nog) gegenderde levenslopen en arbeidsmarkten • Verschuiving van bronnen van verzorgingsstaat tot markt > minder mogelijkheden om politieke belangen om te zetten • Ambivalente politiek: verschillende interesses (werknemers, gezin, ‘duurzaamheid’, ...) patricia.frericks@uni-hamburg.de
Discussiepunten • Onderscheid maken tussen zinvol of privé plezierig tijden (Sabbatical of zorg)? • Afgeleide pensioensaanspraken: onderverdeling vroeger binnen familie, nu binnen sociaalgemeenschappen? • Neo-traditioneel gedrag en het onevenwichtige van politiek en cultureel verandering: ook in België? • Complexe investeringen in sociale verzekeringen: hoe garandeer je sociaal burgerschap • Flikwerk of herdefinitie: moet er een masterplan ontwikkelt worden voor adequate sociale verzekering? patricia.frericks@uni-hamburg.de
Setting rights: resource flows, life-course norms and the dynamics of citizenship in European pension systems, Utrecht: Utrecht University 2007.co-authored articlesShifting the Pension Mix: Consequences for Dutch and Danish WomenSocial Policy and Administration 40, 5 (2006): 475-492.European pension reforms: individualization, privatization and gender pension gaps, Social Politics 14, 2 (2007): 212-237.Policy for the ‘peak hour’ of life. Lessons from the new Dutch Life Course Savings SchemeEuropean Societies 9, 3 (2007): 339-358.Pension reforms in Europe and life-course politicsSocial Policy and Administration 41, 5 (2007): 487-504.Male norms and female adjustments: the influence of care credits on gender pension gaps in France and GermanyEuropean Societies 10, 1 (2008): 97-119.Pension reforms, working patterns and gender pension gaps in EuropeGender, Work and Organization (forthcoming).Towards a neo-liberal Europe? Pension reforms and transformed citizenshipAdministration and Society (forthcoming). Publicaties patricia.frericks@uni-hamburg.de
Hartelijk dank voor uw aandacht! patricia.frericks@uni-hamburg.de
