TOSHKENT DAVLAT SHARQSHUNOSLIK INSTITUTI UZOQ SHARQ VA JANUBIY OSIYO TILLARI FAKULTETI

1. TOSHKENT DAVLAT SHARQSHUNOSLIK INSTITUTI UZOQ SHARQ VA JANUBIY OSIYO TILLARI FAKULTETI Mavzu:“Gunki monogatari” janri xususiyatlari(軍記物語) Bajaridi: 3 kurs yapon-ingliz guruhi talabasi Sobirova N. Toshkent 2013

2. REJA: 1.“Gunki monogatari” janrining vujudga kelishi. 2.“Gunki monogatari” to’lmiga kiruvchi asarlar mohiyati.

3. Gunkimonogatari -bu janr XIII-XV asrlar oralig’ida (Kamakura davrida) rivojlangan bo’lib, “xarbiy qaydlar” degan ma’noni anglatadi.”Gunki” Kamakura davrining asosiy hikoyaviy-tasviriy janri hisoblanib,samuray qahramonalaridan iborat harbiy yilnoma bo’lib,undagi asarlar juda mashhur bo’lgan.

4. Gunki monogatarining asosiy uslubi shundaki,bu janrda yozilgan asarlar dastlab og’zaki tarzda bo’lgan. Mamlakatning turli xil joylarida kezib yuruvchi ko’zlari ko’r rohiblar – “biva hoshi”lar o’zlarning torli “biva” cholg’u asboblari jo’rligida aytib yurganlar. Bunday hikoyalarning vujudaga kelishida ikkita yo’nalishni ko’rishimiz mumkin. Birinchidan, bu yerda oldindan maxsus hikoyachilar guruhi –kataribelar bo’lganlar. Bunday guruh a’zolari eshituvchilarga afsonalar, qadimiy rivoyatlar, dostonlar aytganlar. Ikkinchidan, buddaviylik ibodatxonalarida tarixda bo’lib o’tgan voqealarni aytish an’analari shakllangan.

5. Kamakura davri boshlariga kelib, bu og’zaki bayon qilishning ikki yo’nalishi bog’lanib yangi og’zaki hikoya janri- katarimono paydo bo’lgan. Ruhoniylar sochlari olingan, ko’zlari ojiz ijrochilar (biva-xo-shi “cholg’u ushlangan ruhoniylar”) “biva” musiqa asbobi jo’rligida ibodatxona va boshqa joylarda bo’lib o’tgan urushlar, fojeaviy voqealar, qahramonlari taqdirlari haqida hikoya qilganlar.

6. Gunki monogatari janrida yozilgan asarlar 6 ta asarda tashkil topgan. 1. Gikeiki monogatari. 2. Heiji monogatari 3. Heike monogatari 4. Hogen monogatari 5. Soga monogatari 6. Taiheiki monogatari

7. Hogen monogatari- bu monogatari 1156 yildagi ichki nizolarga bag’ishlangan va “Hogen monogatri” nomini olgan. Shunday qilib og’zaki nutqdan kitob shakliga, ya’ni, katarimonodan yomimonoga aylanib borgan va o’zida buddaviylik unsurlarini mujassam etgan. Bu monogatari 1158 yilda tugatilgan.

8. Heiji monogatari- bu asar 1159-1160 yillarda yozilgan bo’lib, unda minomoto qabilasining Tayra qabilasiga qarshi ikkinchi urinishi tasvirlangan. Bu jangda ham Kiyomori tomonidan tor-mor etilib, Tayra qabilasining yana kuchayishi tasvirlangan.

9. Heike monogatari – bu monogatari “Tayra qabilasi haqidagi qissa” bo’lib, bu monogatri1280-1285 yillardagi Tayra va Minomoto qabilalari o’rtasidagi urushga bag’ishlangan. Tayra va Minamoto qabilalari voqealar rivoji ko’rsatilgan. Asar yakunida Tayra qabilasining tanazzulga uchrashi bayon etilgan.

10. Kamakura davri o’tkir siyosiy kurash bilan tariflanadi. Asardagi tarixiy voqealarda juda ko’p shaxslar ishtirok etgan. Ular bu voqealar ishtirokchisikaga aylangan. Badiiy asarning sujeti tarixiy kurashning o’zi bo’lib, ularning qaharamonlari tarixiy shaxslardir. O’sha davrdagi voqealar xronologik tarzda bayon etilgan.

11. Soga monogatari-bu hikoya Soga aka-ukalari haqidagi tarixiy hikoya hisoblanadi. Aka-uka Sogo Goro va Sogo Juroning otasini o’ldirishgan bo’lib, ular otasini qotilini qidirib o’ldirmoqchi bo’lishadi. Hikoyaning asosiy mazmuni shundan iboratdir.

12. Taiheiki monogatari-bu monogatari tarixiy epos bo’lib, XIV asrda Nanbukucho davrida yozilgan. Bunda Kyotodagi shimoliy saroy Asikaga Takauji va Yoshinodagi janubiy saroy Go-Daigo lar o’rtasidagi urush bayon etilgan.

13. Foydalanilgan adabiyotlar: • www.wikipedia.com - “gunki monogatari”, “heiji monogatari”, “heiki monogatari”, “hogen monogatari”, “soga monogatari”, “taiheiki monogatari” • Gulyamov I.R. Yapon o’rta asr hikoya janri. Kamolot sari, Iqtidorli yoshlar ilmiy toplami, 4-son, 21-bet. ToshDSHI, 2011.