BAHÇE BİTKİLERİNİN BESLENME VE İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ ( 1. Vitaminler )

1. BAHÇE BİTKİLERİNİN BESLENME VE İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ (1. Vitaminler)

2. BAHÇE BİTKİLERİ NEDEN ÖNEMLİDİR? • Vitamin ve mineral maddelerince zengin olmaları, • Sağladıkları kalori açısından yararlı olmaları, • Et, peynir ve diğer yüksek enerjili gıdaların sindirimi sırasında ortaya çıkan maddelerin nötralize edilmesini sağlamaları, • Görünüşleri, yapıları, renkleri itibariyle iştah üzerinde olumlu etki yapmaları, • Bahçe bitkilerinin, her açıdan önemli bir hazine olmaları, çoğu gıdada bulunmayan kalsiyum, fosfor, demir yönünden zengin olmaları, • Meyve ve sebzeler, minerallerin bazik özelliğini nötralize etmeleri ile sindirime yardımcı olmalarıyla ve kanın asit-baz dengesini korumalarıyla önemlidirler.

3. VİTAMİN NEDİR? Vitaminler sağlıklı yaşamın bir parçası olan organik bileşiklerdir. ‘Vita’ latince hayat demektir.

4. VİTAMİNLERİN ÖZELLİKLERİ • Vücudun sağlıklı gelişimi, sindirim fonksiyonları, enfeksiyonlara karşı bağışıklı kazanılmasında oldukça önemlidirler. • Vücudumuzun karbonhidrat, yağ ve proteinin kullanmasını sağlarlar. • Vitaminler yakılmazlar, yani doğrudan enerji (kalori) olarak alınamazlar. • Vitaminler yağda çözünenler (A,D,E,K) ve suda çözünenler (B,C) olmak üzere ikiye ayrılırlar. • Vitaminler besinlerimizde bulunmadıkları zaman, metabolizma bozukluklarına yol açarlar. • Vücut her vitaminden gerekli olan miktarı kan dolaşımında sürekli tutar. Suyla çözünenlerin fazlası vücut sıvıları ile atılırlar, yağda çözünenler ise atılamadıkları için yağ dokusunda depolanırlar. Aşırı dozlarızararlı olabilir.

5. A vitamini • Enfeksiyonlara karşı direnci artırır; normal büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi, görme için gereklidir. Cildin tırnakların ve saçların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve dişetleri için büyük önem taşır . • Portakal, kayısı, şeftali, incir, ceviz gibi meyvelerle; havuç, ıspanak, maydanoz, marul, kereviz ve salata grubu sebzelerde bolca vardır.

6. Vitamin A

7. B vitamini • Sinir sistemi ve kalbin çalışmasını düzenler. • B1, B2, B3, B5, B6, B11, B12 vitaminleri vardır. Bahçe bitkilerinde daha çok B3, B5, B6, B11 vitaminleri bulunmaktadır. • Fındık, fıstık, ceviz, limon, hurma, incir gibi meyvelerle; bamya, bezelye, fasulye, tere, havuç, domates, ıspanak, patates gibi sebzelerde B vitamini bulunur.

8. B vitamini

9. C vitamini • Vücudumuz C vitaminini üretemez. İhtiyacımızın büyük bir kısmını meyve ve sebzelerden alabiliriz. • Besinlerle alınan vitamin 2 saat içersinde kullanılır. 4 saat sonunda kandan uzaklaşır. • Yaraların iyileşmesini, damarların sağlıklı olmalarını sağlar. • Vücudun savunma sistemini güçlendirici etkisi vardır. Histamin yapımını azaltarak alerjik olayların şiddetini düşürür. • Eksikliğinde diş eti kanamaları (skorbit) ve çekilmeleri olur. • C vitamini eksikliğinde kansızlık, güçsüzlük ve diş kayıpları ortaya çıkabilir.

10. C vitamini • Kuşburnu, turunçgiller, üzümsü meyveler, çilek, fındık, antepfıstığı, ceviz, kivi gibi meyvelerle; kavun, karpuz, maydanoz, ıspanak, domates, biber, brokkoli ve soğan gibi sebzelerde C vitamini bulunur.

11. D vitamini • İnce barsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur, kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlar. Eksikliğinde raşitizm hastalığı görülür. • Meyve ve sebzeler D vitamini yönünden zengin değillerdir. Sebzeler ve meyveler güneşten alınan D vitamininin iskeletlerde kullanımına yardımcı olurlar.

12. E vitamini • Antioksidan etkilidir. Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlattığı söyleniyor. Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar. • Antepfıstığı, fındık, ceviz gibi meyvelerle; bamya, kereviz, bezelye, havuç, marul ve ıspanak gibi sebzelerde bulunur.

13. E Vitamini