Download
1 / 72
720 likes | 876 Views
IN DE SOCIOLOGIE AAN HET BEGIN VAN DE 21 ste EEUW : EEN HEROPLEVING IN NIEUWE GEDAANTE VAN HET EVOLUTIONISME UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ? WOUT ULTEE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN WILTERDINKS CURSUS THEORETISCHE SOCIOLOGIE
E N D
IN DE SOCIOLOGIE AAN HET BEGIN VAN DE 21ste EEUW : EEN HEROPLEVING IN NIEUWE GEDAANTE VAN HET EVOLUTIONISME UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ? WOUT ULTEE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN WILTERDINKS CURSUS THEORETISCHE SOCIOLOGIE MASTEROPLEIDING SOCIOLOGIE, UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 15 SEPTEMBER 2010
HET NEO-EVOLUTIONISME WAART AL BIJNA 50 JAAR ROND IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGISCHE LITERATUUR : LENSKI, POWER AND PRIVILEGE, 1966 LENSKI, HUMAN SOCIETIES, 1970 LENSKI, ECOLOGICAL-EVOLUTIONARY THEORY, 2005
HET NEO-EVOLUTIONISME IS ER AL MEER DAN 25 JAAR IN DE NEDERLANDSE SOCIOLOGIE : ULTEE, ‘VERLICHTINGSFILOSOFEN EN NEO-EVOLUTIONISTEN OVER ONGELIJKHEID’, MENS EN MAATSCHAPPIJ, 1983 ULTEE, ARTS, EN FLAP, SOCIOLOGIE, 1992 GOUDSBLOM & WILTERDINK , SOCIALE EVOLUTIE, 2002
IN UAF IS HET TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME EEN SYNTHESE VAN BESTAANDE TRADITIES IN DE SOCIOLOGIE DIE SYNTHESE BEOOGT DE DRIE GROTE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN VAN DE GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE TE BEANTWOORDEN : HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM HET COHESIEPROBLEEM HET RATIONALISERINGSPROBLEEM
MAAR HET IS WAAR : ANNO NU ZIJN ER MEER NEODARWINIAANSE BIOLOGEN DIE ZICH BEZIG HOUDEN MET VRAGEN DIE VAN OUDSHER DOOR SOCIOLOGEN ZIJN AANGEPAKT Edward O. WILSON, SOCIOBIOLOGY, 1975 DIAMOND, THE THIRD CHIMPANZEE, 1991 DIAMOND, GUNS, GERMS AND STEEL, 1997 BLACKMORE, THE MEME MACHINE, 1999 CAVALLI-SFORZA, GENES, PEOPLES AND LANGUAGES, 2001 David Sloan WILSON, DARWIN’S CATHEDRAL, 2002 DIAMOND, COLLAPSE, 2005 DAWKINS, THE GOD DELUSION, 2006
OOK WAAR : ANNO NU KOMEN MEER SOCIOLOGEN VOOR DE DAG MET THEORIEËN DIE TERUGGRIJPEN OP NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE VAN ANNO NU RUNCIMAN, THE SOCIAL ANIMAL, 1998 RUNCIMAN, THE THEORY OF CULTURAL AND SOCIAL SELECTION, 2009 RUNCIMAN HAD NOTA BENE POWER AND PRIVILEGE IN DE PAN GEHAKT IN THE BRITISH JOURNAL OF SOCIOLOGY VAN 1968
ER IS WAT AAN DE HAND : ANNO NU VERWERPEN SOCIOLOGEN NADRUKKELIJK NEO-DARWINIAANSE BOEKEN LEEZENBERG SABELDE THE GOD DELUSION NEER IN NRC-HANDELSBLAD VAN 21-8-2010 GOUDSBLOMS NIET BEPAALD LOVENDE BESPREKING VAN COLLAPSE IN NRC-HANDELSBLAD VAN 21-1-2005 IN 1974 ZETTE IN BALANS VAN DE SOCIOLOGIE GOUDSBLOM POWER AND PRIVILEGE NEER ALS EEN TAMELIJK RECHTLIJNIG TECHNOLOGISCH DETERMINISME DAT VOORBIJ GAAT AAN DE BIJDRAGE VAN ZELFBEHEERSING EN MAATSCHAPPIJBEHEERSING AAN NATUURBEHEERSING
TAMELIJK RECHTLIJNIG TECHNOLOGISCH DETERMINISME ? IN POWER AND PRIVILEGE HEET DEZE BEHOORLIJK KROMME LIJN ‘THE REVERSAL OF A BASIC TREND’ DEZE FIGUUR VORMDE EEN PUZZEL VOOR TALRIJKE THEORETISCH-EMPIRISCHE ARTIKELEN IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGIE OMDAT ER SPREIDING ROND DE LIJN IS, GEEN DETERMINISME
HET NEO-EVOLUTIONISME BEHELST GEEN TERUGKEER NAAR HET SOCIAAL-DARWINISME UIT DE SOCIOLOGIE VAN NET VOOR 1900 HET GAAT NIET AAN DE SCHULD VAN HET SOCIAAL-DARWINISME BIJ DE SOCIOLOOG SPENCER TE LEGGEN EN DE BIOLOOG DARWIN TE VRIJWAREN DARWIN ZELF DROEG, MISSCHIEN ONBEDOELD, BIJ AAN DE OPKOMST VAN HET SOCIAAL-DARWINISME DE BIOLOOG GALTON HAALDE PASSAGES UIT DARWINS IN 1871 VERSCHENEN THE DESCENT OF MAN UIT HUN VERBAND BORST IN GEZONDE TWIJFEL UIT 2010 : GENETISCHE LEERBOEKEN REKENEN VOOR DAT DE TOEPASSING VAN DE MEDISCHE WETENSCHAP BIJ DE BESTRIJDING VAN ZIEKTEN DE GENENPOOL NAUWELIJKS VERTROEBELT
HET NEO-EVOLUTIONISME BETEKENT OOK GEEN TERUGKEER NAAR IQ- EN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK DAWKINS : NAAST GENEN ZIJN ER MEMEN ONDERWIJSSOCIOLOGIE : OOK ALS REKENING WORDT GEHOUDEN MET DE OVERERVING VAN VADERS IQ OP ZOONS IQ , HEBBEN HOGER OPGELEIDE VADERS HOGER OPGELEIDE ZONEN
LEIJTEN, VROON, ULTEE, ‘EEN SCHOOLLOOPBAAN MODEL MET IQ VAN VADER ÉN ZOON’, MENS EN MAATSCHAPPIJ, 1983
DE VRAAG IN DE WETENSCHAPSBIJLAGE VAN NRC-HANDELSBLAD DE AFGELOPEN ZOMER : WAARIN ZIJN MENSEN UNIEK ? NEO-EVOLUTIONAIRE ANTWOORD : DE MENSELIJKE SOORT IS UNIEK , OMDAT DE BESTAANSWIJZE VAN MENSEN , DE MANIER WAAROP ZE AAN ETEN EN DRINKEN KOMEN , 10.000 JAAR GELEDEN VERANDERDE EN SINDSDIEN IS BLIJVEN VERANDEREN
DE TYPOLOGIE HEET VIER DECENNIA LATER EEN TAXONOMIE DE ANDERE NATUURLIJKE OMGEVING ALS VERKLARING VAN BIJPADEN
LENSKI’S TYPOLOGIE VAN BESTAANSWIJZEN OF TECHNIEKEN VOOR DE VOORTBRENGING VAN VOEDSEL BERUST OP UITVINDINGEN JAGEN EN VERZAMELEN EENVOUDIGE TUINBOUW ONTWIKKELDE TUINBOUW EENVOUDIGE AKKERBOUW ONTWIKKELDE AKKERBOUW INDUSTRIE PIJL EN BOOG GOUDSBLOM : VUUR HAK, GRAAFSTOK METALEN WERKTUIGEN PLOEG IJZEREN WERKTUIGEN WERKTUIGEN DIE FOSSIELE BRANDSTOF VERBRUIKEN
ROTSTEKENING MET PAARD EN PIJLEN IN LASCAUX, FRANKRIJK, GEMAAKT DOOR LEDEN VAN EEN VOLK VAN JAGERS EN VERZAMELAARS, 15.000 TOT 10.000 JAAR VOOR HET BEGIN VAN DE TEGENWOORDIGE JAARTELLING
DE MAYA’S VORMDEN EEN TUINBOUWSAMENLEVING IN MIDDEN-AMERIKA VAN 250 TOT 1500 HAMMOND, ANCIENT MAYA CIVILIZATION, 1982
DE YORUBA IN AFRIKA, 16e OF 17e EEUW BRONZEN HANGER UIT EEN ONTWIKKELDE TUINBOUW-SAMENLEVING VOORSTELLEND EEN KONING DIE BESCHERMD WORDT DOOR TWEE GEWAPENDE MANNEN
GRAFVONDST UIT EGYPTE, 1800 JAAR VOOR HET BEGIN VAN DE TEGENWOORDIGE JAARTELLING BOER MET PLOEG, AANGEVEND DAT HET TOENMALIGE EGYPTE EEN AKKERBOUWSAMENLEVING WAS
MANNEN DIE MET IJZEREN WAPENS VECHTEN OP DE ZUIL OPGERICHT IN ROME DOOR TRAJANUS TRAJANUS WAS VAN 98 TOT 117 KEIZER VAN HET ROMEINSE RIJK HET ROMEINSE RIJK WAS EEN ONTWIKKELDE AKKERBOUW-SAMENLEVING
MONET, STATION SAINT-LAZARE, OP FOSSIELE BRANDSTOF (STEENKOOL) RIJDENDE LOCOMOTIEVEN GESCHILDERD IN 1877 IN PARIJS, HOOFDSTAD VAN EEN INDUSTRIELAND
DE ELECTRICITEIT VERSLINDENDE VERBINDINGSTUNNEL TUSSEN TWEE TERMINALS OP O’HARA AIRPORT IN CHICAGO, VERENIGDE STATEN, VOLTOOID IN 1984 EN ONTWORPEN DOOR HELMUT JAHN
DE LAATSTE HOOFDSTUKKEN VAN POWER AND PRIVILEGE KOMEN NEER OP EEN WEERLEGGING VAN EEN HYPOTHESE : ALS HET TECHNOLOGISCH PEIL VAN EEN SAMENLEVING HOGER IS, ZIJN DE ONGELIJKHEDEN TUSSEN DE LEDEN VAN DIE SAMENLEVING GROTER NA DEZE WEERLEGGING TE HEBBEN VASTGESTELD , OPPERT LENSKI ALS VERKLARING DE INHOUD VAN DE IDEOLOGIEËN DIE IN INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN OPGANG MAKEN
LENSKI MOET NU KOMEN MET EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN , MAAR DAT DOET LENSKI NIET ! UAF KOMT MET EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN VOOR DE DAG UAF MAAKT VAN HET TECHNOLOGISCH EVOLUTIONISME EEN TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME UAF DOET DAT MET EEN AANVULLENDE HYPOTHESE : ALS HET IN (INDUSTRIËLE) SAMENLEVINGEN DOOR STAATSLIEDEN GEKOESTERDE BEELD VAN DE STAAT ACTIVISTISCHER IS , ZIJN DE ONGELIJKHEDEN ER KLEINER
WAT HEEFT HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM UIT DE SOCIOLOGIE TE MAKEN MET DE VRAGEN DIE BEANTWOORD WORDEN DOOR NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE ?
ELKE MENSENSAMENLEVING IS EEN POPULATIE ELKE POPULATIE HEEFT MEER OF MINDER REPRODUCTIEF SUCCES REPRODUCTIEF SUCCES SLAAT OP MEERDERE VERSCHIJNSELEN TEGELIJK DIT LAATSTE IS GEEN BEZWAAR TEGEN NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE : EVOLUTIE KAN ZICH LANGS MEERDERE LIJNEN VOLTREKKEN
REPRODUCTIEF SUCCES VAN EEN POPULATIE MENSEN : BEVOLKINGSGROEI LANGERE GEMIDDELDE LEVENSDUUR HOGERE GEMIDDELDE LEVENSSTANDAARD
DE LEDEN VAN EEN MENSENPOPULATIE VOEREN EEN ‘STRIJD OM HET BESTAAN’ MET ALS TEGENSTANDER(S) : ‘DE OMGEVING’ ZOWEL ANDERE MENSEN UIT DEZELFDE POPULATIE ALS ANDERE MENSENPOPULATIES EVENALS ‘DE NATUUR’
DIE STRIJD HEEFT EEN MEER OF MINDER ONGELIJKE UITKOMST DIE MATE VAN ONGELIJKHEID VALT AF TE METEN AAN ZAKEN ALS VERMOGENSVERHOUDINGEN INKOMENSONGELIJKHEID ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD VERSCHILLEN TUSSEN BEWONERS VAN EEN LAND IN AANTAL (KLEIN)KINDEREN
TOETSING IDEOLOGIEHYPOTHESE MET GEGEVENS VOOR INKOMENSONGELIJKHEDEN : ZOWEL AANTAL JAREN DEMOCRATIE ALS AANTAL JAREN SOCIAAL-DEMOCRATIE VERMINDERT INKOMENSAANDEEL TOPGROEPEN
HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER INKOMENSONGELIJKHEID MINDER BELANGRIJK HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER LEVENSDUURONGELIJKHEID (ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD) BELANGRIJKER VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME ZIJN DE BELANGRIJKSTE VRAGEN : DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSOMVANG VAN EEN LAND EN DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSDICHTHEID VAN EEN LAND
MET DE STERFTETAFELS VOOR EEN LAND VALT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID TE BEREKENEN HOE HOGER DE GINI, DES TE MEER ONGELIJKHEID PARAMETERS VAN MULTIPELE LINEAIRE REGRESSIEMODELLEN : ECONOMISCHE ONTWIKKELING LEIDT TOT MINDER LEVENSDUURONGELIJKHEID, COMMUNISME LEIDT TOT MEER LEVENDUURONGELIJKHEID, SOCIAAL-DEMOCRATIE LAAT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID ONBEROERD (VERGELEKEN MET DE REST VAN DE LANDEN) ULTEE, DE GRAAF & VAN PUIJENBROEK, TIJDSCHRIFT VOOR GEZONDHEIDSZORG, 1988
WAT DOET HET NEO-EVOLUTIONISME MET HET COHESIEPROBLEEM VAN DE SOCIOLOGIE ? HET NEO-EVOLUTIONISME GAAT OVER DE STRIJD OM HET BESTAAN MAAR DAARMEE IS DE KOUS NIET AF : HOEVEEL STRIJD VAN MENSEN TEGEN MENSEN ?
DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE PSYCHOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN ROSSANO, SUPERNATURAL SELECTION, 2010 WAAROM ZIJN MENSEN AARDIG VOOR ELKAAR ? WU: ZIJN MENSEN VRIENDELIJK TEGEN ELKAAR IN DE VERENIGDE STATEN IN 2010 ?! WU: WAAROM DOET ROSSANO ZO ONVRIENDELIJK OVER DAWKINS ?!
DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE ECONOMIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN FISCHBACHER, ‘HUMAN RECIPROCITY’, EVOLUTIE & GEDRAG 17-12-2004 HEDENDAAGSE SAMENLEVINGEN ZIJN ERG GROOT, HOE IS HET MOGELIJK DAT HUN LEDEN MET ELKAAR SAMENWERKEN ? WU: MISSCHIEN WERKEN DE LEDEN VAN ÉÉN GROTE SAMENLEVING SAMEN, OMDAT GROTE SAMENLEVINGEN ELKAAR TEGENWERKEN IN DE 20STE EEUW WAREN ER VOLKENMOORDEN EN WERELDOORLOGEN : MAZOWER, DARK CONTINENT, EUROPE’S TWENTIETH CENTURY, 1998 WEITZ, A CENTURY OF GENOCIDE, 2003 WASSERSTEIN, BARBARISM AND CIVILIZATION, 2007
DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE BIOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN David Sloan WILSON, ‘THE ECOLOGY OF HUMAN PRO-SOCIALITY’ , EVOLUTIE & GEDRAG 12-12-2005 WAAROM DOEN MENSEN IETS VOOR ANDERE LEDEN VAN HUN GEMEENSCHAP ? WU: ALS HET OM PRO-SOCIAAL GEDRAG GAAT , MOET HULP AAN MENSEN BUITEN DE EIGEN GEMEENSCHAP WORDEN VERKLAARD !
VAN GOGH DE BARMHARTIGE SAMARITAAN OMSLAG VAN DE SWAAN ZORG EN DE STAAT, 1988
OPWAARDERING VAN DE ALOUDE VRAAG UIT DE ANTROPOLOGIE OP WELK NIVEAU VAN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELING ONTSTONDEN STATEN, EN HOE DAN ? OPWAARDERING VAN DE ALOUDE VRAAG UIT DE GESCHIEDWETENSCHAP HOE KOMT HET DAT ER IN EUROPA TUSSEN 1500 EN 1900 EEN VERSCHUIVING WAS VAN STADSTATEN (EN KASTEELSTATEN) NAAR NATIESTATEN ?
GEEN BEVREDIGEND ANTWOORD OP DIE VRAGEN IN DE SOCIOLOGIE VAN ANNO NU VOLGENS ELIAS HEEFT DE STAAT EEN DUBBELMONOPOLIE : HET ALLEENRECHT OM GEWELD TE GEBRUIKEN EN HET ALLEENRECHT OM BELASTING TE HEFFEN HET ONTSTAAN VAN DAT DUBBELMONOPOLIE KAN ECHTER NIET WORDEN VERKLAARD MET DE HYPOTHESE : MENSEN WORDEN IN RUIL VOOR BELASTING VAN GEWELD GEVRIJWAARD
VOLGENS UAF TELT HET COHESIEPROBLEEM TWEE ONDERDELEN : STRIJD EN ONTHECHTING DE VRAAG NAAR ZELFDODING IS EEN SPECIFIEK GEVAL VAN DE ONTHECHTINGSVRAAG
ELKE EVOLUTIONAIRE THEORIE HOUDT STAANDE DAT MENSEN EEN OVERLEVINGDRANG HEBBEN TOCH STERFT IN NEDERLAND 1 OP DE 100 MENSEN DOOR DE HAND AAN ZICHZELF TE SLAAN IK KEN GEEN EVOLUTIONAIRE THEORIE DIE VERSCHILLEN TUSSEN LANDEN IN ZELFDODINGSCIJFER VERKLAART
