UMOWY CYWILNOPRAWNE

1. UMOWY CYWILNOPRAWNE

2. Rodzaje umów cywilnoprawnych Zatrudnianie cywilnoprawne jest formą zatrudnienia osób fizycznych na podstawie innych niż umowa o pracę. Jedną z podstawowych cech umów cywilnoprawnych zgodnie z zasadami obowiązującymi w prawie zobowiązań jest wyrażona w art. 353 Kodeksu cywilnego - zasadaswobody umów. Zgodnie z nią strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

3. Rodzaje umów cywilnoprawnych Umowa zlecenia – definicja oraz główne postanowienia zawarte są w Kodeksie Cywilnym – w księdze III, w tytule XXI. Przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do jego wykonania określonej czynności w należytej staranności dla dającego zlecenie; inaczej niż przy umowie o dzieło, gdzie wykonawca zobowiązuje się do osiągnięcia rezultatu. W praktyce umowę zlecenie stosuje się do takich czynności jak sprzątanie, roznoszenie ulotek, testowanie określonego programu komputerowego.

4. Rodzaje umów cywilnoprawnych Cechy umowy zlecenia: mały stopień zależności zleceniobiorcy od zleceniodawcy, umowa zlecenie nie tworzy stosunku podporządkowania, może być odpłatna bądź nieodpłatna, zleceniobiorca może stosować się do wskazówek dającego zlecenie, zleceniobiorca nie ma obowiązku prowadzenia dokumentacji osobowej , poza dokumentami wymaganymi dla celów podatkowych i ubezpieczeniowych, roszczenia ze stosunku cywilnoprawnego są dochodzone przed sądem cywilnym.

5. Rodzaje umów cywilnoprawnych Umowa agencyjna– została uregulowana w kodeksie cywilnym – w księdze trzeciej w tytule XXIII. Osoba przyjmująca umowę agencyjną zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do stałego pośredniczenia – za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania umów w jego imieniu.

6. Rodzaje umów cywilnoprawnych Do umowy agencyjnej charakterystyczna jest stałość podejmowanej działalności. Agent otrzymuje wynagrodzenie za pozytywny wynik swojego działania tj. zawarcie umowy przez dającego zlecenie albo przez niego samego , gdy ma do tego stosowne umocowanie.Odróżnia to umowę agencyjną od umowy zlecenia, gdzie biorący zlecenie otrzymuje wynagrodzenia za staranne działanie, bez względu na jego wynik

7. Rodzaje umów cywilnoprawnych Umowa o dzieło – definicja oraz główne cechy zawarte zostały w Kodeksie Cywilnym – w księdze trzeciej, tytule XV. Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło ma zatem przedmiot: zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania dla zamawiającego, za zapłatą wynagrodzenia określonego w umowie dzieła tj. osiągnięcia uzgodnionego przez strony rezultatu.

8. Rodzaje umów cywilnoprawnych Przykładem umowy o dzieło może być konkretne dzieło , uzgodnione przez strony , przy czym może być szeroko rozumiane jako obejmujące przedmioty w postaci materialnej np. zbudowanie budynku, wykonanie szafki kuchennej, wyrzeźbienie figurki, jak i w postaci niematerialnej np. napisanie piosenki, książki, zorganizowanie konferencji lub koncertu.

9. Rodzaje umów cywilnoprawnych Cechy umowy o dzieło: stroną są zamawiający i przyjmujący zamówienie ( wykonawca ), zamawiający i przyjmujący są równorzędnymi podmiotami, przyjmujący zamówienie ma daleko idącą swobodę, wykonawca ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za rezultat swojej pracy, zatem ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne wykonanego dzieła, umowa o dzieło jest umową odpłatną.

10. Rodzaje umów cywilnoprawnych Kontrakt menadżerski – jest to taka czynność prawna, której treść nie jest tożsama w wystarczającym stopniu z żadną umową regulowaną przepisami Kodeksu Cywilnego, jak i przepisami innych aktów prawnych . Menadżerów zatrudnia się zarówno na podstawie umów o pracę jak i umów cywilnoprawnych.

11. Rodzaje umów cywilnoprawnych W obu sytuacjach można używać pojęcia kontrakt menedżerski. Jednakże w większości przypadków odnosi się to do umów cywilnych o świadczenie usług. Istota kontraktu sprowadza się do zarządzania przedsiębiorstwem przez wykwalifikowanego menadżera w imieniu i na rzecz spółki. Kontrakt menadżerski jest umową starannego działania, co oznacza, że menadżer nie zobowiązuje się do uzyskania konkretnego efektu swojej działalności lecz do zachowania należytej staranności w zarządzaniu firmą

12. Rodzaje umów cywilnoprawnych Cechy kontraktu menadżerskiego: stronami umowy jest menadżer oraz podmiot zarządzany, umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem powinna dokładnie stwierdzać w jakich zadaniach menadżer jest niezależny od władz przedsiębiorstwa, a kiedy powinien uzyskać zgodę jego przedstawicieli, umowa o zarządzaniu jest najczęściej umową odpłatną, ale nie ma przeszkód aby menadżer wykonywał pracę nieodpłatnie.

13. Rodzaje umów cywilnoprawnych Inne umowy o świadczenie usług – art. 750 kodeksu cywilnego, przepisy o zleceniu ( księga trzecia, tytuł XXI k.c. ) stosuje się odpowiednio do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami.

14. Rodzaje umów cywilnoprawnych U W A G A: Zasady opłacania składek dotyczące osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia mają zastosowanie także do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej oraz innych umów o świadczenie usług, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia.

15. Rodzaje ubezpieczeń Z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia opłaca się składki na: Ubezpieczenie społeczne Ubezpieczenie zdrowotne Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

16. Ubezpieczenie społeczne Emerytalne - 19,52% Rentowe - 8,00% Chorobowe - 2,45% Wypadkowe - Stopa procentowa jest zróżnicowana zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz odpowiednimi aktami wykonawczymi

17. Zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne Składkę na ubezpieczenie emerytalne finansuje w połowie ubezpieczony ( 9,76 % ) w połowie płatnik składek ( 9,76% ) Składkę na ubezpieczenie rentowe finansuje ubezpieczony 1,5% od podstawy wymiaru składek a w wysokości 6,5% od podstawy wymiaru składek finansuje płatnik składek

18. Zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne Składkę na ubezpieczenie chorobowe (2,45% ), które dla zleceniobiorców jest dobrowolne finansują w całości osoby ubezpieczone Składkę na ubezpieczenie wypadkowe w całości finansuje płatnik składek

19. Zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne Podstawa na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest ograniczana w skali roku. Roczna podstawa wymiaru składek nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30 krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2013r. roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie może być wyższa od kwoty 111 390 zł

20. Zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne W przypadku ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego nie stosuje się ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek . Natomiast podstawa wymiaru składek w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ( dotyczy zleceniobiorców ) nie może przekraczać 250% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. W 2013r. kształtuje się to w następujący sposób od stycznia do lutego 2013r. – 8775,55 zł od marca do maja 2013r. – 9225,75 zł

21. Zasady finansowania składek na ubezpieczenie społeczne Ubezpieczenie wypadkowe od 1 stycznia 2010r. w przypadku zatrudnienia tylko na podstawie umowy zlecenia jest obowiązkowe Nie ma znaczenia czy umowa jest wykonywana w miejscu czy siedzibie firmy.

22. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne Zleceniobiorca dla których w umowie zlecenia, odpłatność ustalono kwotowo w kwotowej stawce godzinowej, akordowo lub prowizyjnie Dla których odpłatność w umowie określono w inny sposób niż kwotowo bądź w kwotowej stawce godzinowej lub akordowo albo prowizyjnie Przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym Zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia

23. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne Szczegółowe informacje w sprawie składników wynagrodzenia wchodzących w skład podstawy wymiaru składek reguluje: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ( Dz. U. Nr 161 poz. 1106 z późn. zm. )

24. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne - wyłączenia z podstawy wymiaru składek Nagrody jubileuszowe Odprawy pieniężne związane z przejściem na emeryturę lub rentę Wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy Zwrot kosztów używania w jazdach lokalnych przez pracowników , dla potrzeb pracodawcy pojazdów niebędących własnością pracodawcy Diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika Świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

25. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne Podstawa wymiaru składek na ubezpieczeniezdrowotne jest równa podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pomniejszonej o składki finansowane przez ubezpieczonego bez stosowania rocznego ograniczenia do kwoty odpowiadającej 30 krotności przeciętnego wynagrodzenia.

26. Wyłączenia z ubezpieczenia zdrowotnego U W A G A W przypadkach określonych ustawą o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( np. zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, umowę zlecenia ) składkę na ubezpieczenie zdrowotne obniża się do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych

27. FUNDUSZ PRACY, FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH WYSOKOŚĆ SKŁADKI Fundusz Pracy – 2,45% Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,10 % Składki odprowadzane są od kwot podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe bez stosowania rocznego ograniczenia podstawy wymiaru tych składek

28. FUNDUSZ PRACY, FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH Składki na FG i FGŚP nie są odprowadzane w sytuacji gdy zleceniobiorca nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Oznacza to, że nie opłaca się jej za osoby, które z umowy zlecenia podlegają wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu lub przystąpiły do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego na zasadzie dobrowolności

29. Fundusz Pracy Fundusz Pracy opłaca się za: Osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu , dla których podstawa wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca łącznie z wszystkimi tytułami od wszystkich płatników składek wynosi co najmniej: minimalne wynagrodzenie 80 % minimalnego wynagrodzenia w przypadku pracowników w pierwszym roku pracy UWAGA Składki nie są odprowadzane na F.P. przez osobę prowadzącą działalność, która zatrudnia wyłącznie osoby na umowę zlecenia - nie ma obowiązku opłacania składek za w/w osoby., ponieważ za pracodawcę uważa się jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają co najmniej jednego pracownika.

30. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych opłacają: przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej , za osoby zatrudnione podlegające obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, bez względu na wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

31. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych UWAGA Nie opłaca się składek na FGŚP Za zatrudnione osoby na umowę zlecenia będące : małżonkiem prowadzącego działalność a także jego dziećmi, dziećmi drugiego małżonka i dziećmi przysposobionymi, rodzicami, macochą lub ojczymem, osobami przysposabiającymi a także rodzeństwem, wnukami, dziadkami, zięciami i synowymi, bratowymi, szwagierkami i szwagrami wykonującymi pracę zarobkową w gospodarstwie domowym

32. FUNDUSZ PRACY, FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH Składek na FP i FGŚP nie opłaca się również za: Za osoby, które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn

33. UMOWA ZLECENIA I UMOWA O PRACĘ Jeżeli pracownik dodatkowo wykonuje umowę zlecenia z własnym pracodawcą , to z tytułu wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym na takich zasadach jak w przypadku umowy o pracę . Podstawę wymiaru składek stanowi łączny przychód , uzyskiwany z umowy o pracę oraz z umowy zlecenia.

34. Umowa o pracę i umowa zlecenia Umowa zlecenie z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na jego rzecz – podlega obowiązkowo z tytułu wykonywania umowy o pracę. Natomiast z tytułu wykonywania umowy zlecenia składki mają dla niej charakter dobrowolny pod warunkiem, że podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy ,w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej tyleileminimalne wynagrodzenie (w 2013r. wynosi 1600 zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy wynosi 1280zł )

35. Umowa o pracę i umowa zlecenie Pracownik zatrudniony na umowę o pracę osiąga kwotę 1400zł brutto. Jest to pierwszy rok pracy tej osoby. Dodatkowo w innej firmie jest zatrudniona na podstawie umowy zlecenia. Z uwagi , iż osoba z tytułu umowy o pracę osiąga wynagrodzenie wyższe od minimalnego dla osób w pierwszym roku pracy . Z tytułu wykonywanej umowy zlecenia podlega dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, obowiązkowo zdrowotnemu.

36. Umowa o pracę i umowa zlecenie Dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w przypadku Zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, którym przepisy prawa gwarantują co najmniej minimalne wynagrodzenie Zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, który ma w umowie o pracę zagwarantowane wynagrodzenie w kwocie co najmniej równej lub wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia

37. Umowa o pracę i umowa zlecenia Choroby pracownika lub nie wywiązywania się ze swoich obowiązków przez pracodawcę wynikających z zawartej umowy o pracę oraz przepisów prawa pracy i nie wypłaca pracownikowi należnego wynagrodzenia lub bez zmiany treści umowy o pracę wypłaca wynagrodzenie w kwocie niższej niż należna Wykonywania jednocześnie w dwóch lub więcej umów o pracę , w sytuacji gdy łącznie wynoszą one co najmniej tyle, ile wynosi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji składki z tytułu umowy zlecenia na ubezpieczenie emerytalne i rentowe odprowadzane są na zasadzie dobrowolności, obowiązkowe jest tylko ubezpieczenie zdrowotne

38. Umowa zlecenie i działalność gospodarcza Podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu działalności gospodarczej, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Osoba ta może wówczas dobrowolnie na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi również z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia i obowiązkowo płaci się od takiej umowy składki na ubezpieczenie zdrowotne.

39. Umowa zlecenie i działalność gospodarcza W pozostałych przypadkach tj. gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest równa lub wyższa od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest tytuł , który powstał wcześniej. W takich przypadkach osoba ta może dobrowolnie na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi także z drugiego tytułu lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

40. Umowa zlecenie i działalność gospodarcza Przez obowiązującą daną osobę najniższą podstawą składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą rozumie się odpowiednio: 60% prognozowanego przeciętnegowynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę

41. Umowa zlecenia i działalność gospodarcza Przedstawione zasady podlegania obowiązują od 1 listopada2005r. i dotyczą osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia i równocześnie prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą : na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych twórców i artystów osób, które po dopełnieniu obowiązku uzyskania odpowiedniego wpisu, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, w ramach tego wpisu prowadzą działalność zawodową oraz do osób, które prowadzą działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej

42. Umowa zlecenie i działalność gospodarcza Nie dotyczą osób wykonujących pracę na umowę zlecenia oraz jednocześnie prowadzących pozarolniczą działalność inną niż działalność gospodarczą np. wspólnik spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, jednoosobowej spółki z o.o.

43. Umowa zlecenie i działalność gospodarcza Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od 1 marca 2013r. rozpoczął wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia na kwotę 100zł. Obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, który powstał wcześniej tj, z tytułu bycia wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością . Można też dobrowolnie, na swój wniosek być objęty ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi także z tytułu umowy zlecenia lub zmienić tytuł ubezpieczeń – z prowadzenia pozarolniczej działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. , na umowę zlecenia . Ubezpieczenie zdrowotne odprowadza się z dwóch tytułów działalności gospodarczej i umowy zlecenia.

44. Umowa zlecenia w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej W sytuacji gdy osoba prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą a następnie w ramach tej działalności zawiera umowę zlecenia, której przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności, wówczas podlega ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu prowadzonej działalności. Z tytułu wykonywania umowy zlecenia nie jest obejmowana ubezpieczeniami ani obowiązkowo ani dobrowolnie. Aby jednak umowa zlecenia mogła być traktowana jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej warunkiem jest , aby uzyskiwany przychód z niej był opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej.

45. Umowa zlecenie w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej W sytuacji gdy organ podatkowy uzna, iż czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia są dla celów podatkowych działalnością wykonywaną osobiście wówczas osoba wykonująca tylko taką umowę podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym jako zleceniobiorca.

46. Umowa zlecenie i prawo do emerytury lub renty Jeżeli osoba posiadająca uprawnienia emerytalne i rentowe zawiera od 14 stycznia 2000r. umowę zlecenia i jest to dla niej jedyny tytuł do ubezpieczeń, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym z tytułu wykonywania umowy zlecenia

47. Umowa zlecenie i prawo do emerytury i renty Pod pojęciem renta dla potrzeb ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy rozumieć wyłącznie świadczenia pieniężne z systemu ubezpieczeń społecznych realizowanego przez ZUS, KRUS oraz zaopatrzenia emerytalnego osób w stosunku służby a także świadczenie nabyte z tytułu zagranicznych ubezpieczeń społecznych albo zagranicznego zaopatrzenia emerytalnego. Nie są osobami pobierającymi rentę osoby, które mają przyznaną rentę socjalną

48. Umowa o pracę , umowa zlecenie oraz prawo do emerytury lub renty Z tytułu umowy zlecenia zawartej przez emeryta, rencistę równocześnie zatrudnionego na umowę o pracę składki na ubezpieczenie społeczne mają charakter dobrowolny. Obowiązkowe są składki tylko na ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma znaczenia czy pracujący na podstawie umowy zlecenia emeryt lub rencista osiąga z tytułu wykonywanej umowy o pracę minimalne wynagrodzenie.

49. Kilka umów zleceń Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z tytułu wykonywania jednocześnie kilku umów zleceń podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tytułu tej umowy,która została zawarta najwcześniej . Może ona jednak dobrowolnie na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi także z tytułu pozostałych, wszystkich lub wybranych umów zleceń. Może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń. Natomiast z każdej wykonywanej umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

50. Umowa zlecenie i pobieranie zasiłku macierzyńskiego Osoba pobierająca zasiłek macierzyński , która jednocześnie wykonuje umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Może być jednak na swój wniosek objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z tytułu umowy zlecenia. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca obowiązkowo.