Założenia Umowy partnerstwa

1. Community-led local development (CLLD)w kontekście prac w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego odnośnie nowej perspektywy finansowej Andrzej BrzozowyDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Spotkanie szkoleniowe UM Województwa Lubelskiego Nałęczów, 11 listopada 2012 r.

2. Bieżące prace MRR związane z nową perspektywą, w kontekście RLKS/CLLD • Założenia Umowy partnerstwa • Elementy procesu przygotowania instrumentu RLKS/CLLD – negocjacje rozporządzeń, spotkania, ewaluacje, symulacje, stanowiska NGOs, … • Bieżąca współpraca MRR-MRiRW oraz regiony, LGD, LGR, eksperci

3. Założenia Umowy Partnerstwa Założenia Umowy Partnerstwa stanowią podstawę do przygotowania Umowy Partnerstwa oraz programów operacyjnych Dokument określa m.in.: • Cele i kierunki wsparcia funduszy objętych Wspólnymi Ramami Strategicznymi; • Strukturę programów operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym; • Mechanizmy działania instrumentów terytorialnych; • Zarys finansowania środkami europejskimi; • Zarys systemu wdrażania Umowy Partnerstwa.

4. Podstawy przygotowania Założeń Umowy Partnerstwa Założenia Umowy Partnerstwa zostały przygotowane w oparciu o: • Wnioski z doświadczeń z perspektywy finansowej 2004-2006 oraz 2007-2013; • Propozycje właściwych resortów odnośnie wizji wykorzystania środków europejskich w określonych obszarach; • Efekty dyskusji z regionami; • Wnioski z debaty strategicznej z partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz organizacjami pozarządowymi, z uwzględnieniem krajowych i europejskich uwarunkowań strategicznych.

5. Główne uwarunkowania europejskie • Zintegrowane podejście – objęcie Wspólnymi Ramami Strategicznymi polityki spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz polityki rybacko-morskiej; • Ukierunkowanie na rezultaty – wprowadzenie warunków ex-ante, które kładą nacisk na wartość dodaną inwestycji współfinansowanych z funduszy europejskich; • Uwzględnianie wymiaru terytorialnego – lepsze wykorzystanie potencjałów poszczególnych terytoriów; • Koncentracja tematyczna – ukierunkowanie wsparcia z funduszy WRS na celach wskazanych w Strategii Europa 2020: wzrost inteligentny, wzrost zrównoważony, wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (mechanizm ring-fencingu, 11 celów tematycznych).

6. Podstawowe zasady programowania dokumentów na lata 2014-2020 • W obecnej perspektywie nie koncentrujemy się na zaprogramowaniu poszczególnych funduszy europejskich, ale na wskazaniu celów rozwojowych, które będą osiągane dzięki uzupełnianiu się interwencji finansowanych z różnych funduszy; • W latach 2014-2020 środki UE muszą być przeznaczane na te cele związane z rozwojem kraju, które wpisują się w Strategię Europa 2020 oraz gwarantują największe efekty mnożnikowe w sferze społecznej, gospodarczej, instytucjonalnej, jak również w wymiarze terytorialnym; • Działania finansowane z funduszy europejskich powinny stać się katalizatorem procesów rozwojowych kraju, a nie zastępować inwestycje krajowe; • Wsparcie unijne powinno generować efekt dźwigni, przyczyniając się do jednoczesnego zwiększenia zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację celów rozwojowych.

7. Strategia Rozwoju Kraju jako podstawa do przygotowania dokumentów strategicznych Wyzwania dla Polski na lata 2014-2020 określa Strategia Rozwoju Kraju 2020najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej przyjęta w dn. 25 września 2012 r. Celem strategicznym realizowanym do 2020 roku jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności.

8. Fundusze WRS jako narzędzie realizacji celów rozwojowych kraju Fundusze WRS będą realizowały cele rozwojowe określone w Strategii Rozwoju Kraju w ramach 3 obszarów: Zwiększanie konkurencyjności gospodarki Poprawa spójności społecznej i terytorialnej Podnoszenie sprawności i efektywności państwa poprzez wszystkie 11 celów tematycznych wskazanych w projektach rozporządzeń UE

9. Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS ZWIĘKSZENIEKONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI

10. Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ

11. Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ

12. Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS PODNOSZENIE SPRAWNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI PAŃSTWA

13. Ogólne założenia podziału interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny • Najważniejsze zasady podziału interwencji między poziom krajowy a regionalny: • Dążenie do określenia jednego poziomu interwencji dla danego priorytetu inwestycyjnego, ewentualnie typu działań; • Odejście od stosowania kryterium kwotowego (które nastręczało wiele problemów w perspektywie 2007-2013); • Ograniczenie liczby kryteriów podziału. • Najważniejsze kryteria podziału to: • Zasięg geograficzny wsparcia; • Beneficjent (typ beneficjenta/masowość beneficjenta/zdolność instytucjonalna); • Skala oddziaływania interwencji (znaczenie); • Kryteria charakterystyczne dla konkretnego typu interwencji. • Kwestie te będą uzupełnianie i doprecyzowywane także na dalszym etapie prac.

14. Zarys programów operacyjnych – zasady programowania • Programy operacyjne zostały określone w oparciu o m.in. następujące zasady: • Utrwalenie i zmaksymalizowanie zintegrowanego podejścia; • Odejście od sektorowości, przejawiające się m.in. łączeniem obszarów wsparcia, w tym także takich, które są finansowane z różnych funduszy (wielofunduszowość programów operacyjnych); • Zapewnienie koordynacji i komplementarności pomiędzy poszczególnymi funduszami

15. Układ krajowych programów operacyjnych 2014-2020 Umowa Partnerstwa Krajowe Programy Operacyjne w ramach polityki spójności Krajowe Programy Operacyjne w ramach WPR i WPRyb Regionalne Programy Operacyjne w ramach polityki spójności Programy EWT 15 RPO w regionach słabiej rozwiniętych RPO dla Mazowsza

16. Podział środków pomiędzy kraj i regiony W nowej perspektywie finansowej nastąpi wzrost udziału środków funduszy strukturalnych (EFS i EFRR) zarządzanych na poziomie regionalnym (w przypadku 15 programów należących do kategorii regionów słabiej rozwiniętych) z ok. 37% do prawie 60%: • Ok. 75% środków EFS zarządzanych będzie na poziomie regionalnym (obecnie cały EFS na poziomie krajowym); • Ok. 55% środków EFRR zarządzanych będzie w RPO (obecnie prawie 50%).

17. Zarys programów operacyjnych

18. Wymiar terytorialny Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności. • Koncentracja funduszy WRS w wymiarze przestrzennym będzie następowała w pięciu wyodrębnionych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego obszarach strategicznej interwencji państwa (OSI). • Pozwoli to na: • Zapewnienie wysokiej efektywności i wartości dodanej w odniesieniu do realizacji EU2020; • Lepsze wykorzystanie potencjałów terytorialnych; • Zebranie doświadczeń dotyczących zintegrowanego podejścia terytorialnego; • Sformułowanie wniosków i rekomendacji dla polityki rozwoju finansowanej ze środków krajowych.

19. Pięć wyodrębnionych obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI) wybranych na podstawie zapisów KSRR 2010-2020 A.Polska Wschodnia B.Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne C.Miastai dzielnice miast wymagające rewitalizacji D.Obszary, w szczególnościwiejskie, o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe E.Obszaryprzygraniczne F.Inne obszary interwencjiw układzie terytorialnym - zależne od decyzjiinstytucji zarządzającej Wymiar terytorialnyObszary strategicznej interwencji Wybór 5 OSI nie oznacza ograniczenia interwencji tylko do nich,możliwe będzie wspieranie innych obszarów o znaczeniu makro lub regionalnym.

20. Wymiar terytorialny – odzwierciedlenie w programach operacyjnych • Podejście terytorialne przekłada się na większe uwypuklenie w programach operacyjnych wsparcia pochodzącego z interwencji funduszy na wybranych pięciu obszarach; • Działania w ramach OSI będą wyodrębniane bądź specjalnie oznaczane na poziomach krajowym i regionalnym programów operacyjnych poprzez wydzielenie oddzielnych osi priorytetowych, bądź działań dedykowanych tym obszarom lub też określenie konkretnych alokacji pochodzących z różnych działań programu operacyjnego przeznaczonych na wsparcie OSI; • Pogramy operacyjne będą wskazywały także, w jaki sposób odnoszą się do rozwoju obszarów wiejskich.

22. Cele KSRR a EUROPA2020

23. Rozwój lokalny kierowany przez społeczność – RLKS/CLLD w pakiecie rozporządzeń na lata 2014-2020 • Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS, „community - led local development” – CLLD) - instrument (metoda), którego celem jest wdrażanie części działań ukierunkowanych na rozwój lokalny, które mogą lub powinny być realizowane przez lokalne społeczności; • Kontynuacja i rozwinięcie podejścia LEADER, stosowanego obecnie w ramach WPR i zrównoważonego rozwoju obszarów zależnych głównie od rybactwa, stosowanego obecnie w WPRyb; • RLKS odbywa się poprzez stworzenie i realizację Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR); • Głównym podmiotem RLKS jest Lokalna Grupa Działania (LGD) - nazewnictwo i ogólne rozwiązania są zaczerpnięte z systemu LEADER-a; • Zasadnicza zmiana w nowym okresie: większe zaangażowanie funduszy polityki spójności (EFS i EFRR) mające na celu prowadzenie przez lokalną społeczność zintegrowanej polityki rozwoju na danym obszarze mającej zapewnione kompleksowe wsparcie z funduszy UE oraz dążenie do możliwie maksymalnej realnej harmonizacji EFRROW, EFS, EFRR oraz EFMR; • Instrument dobrowolny dla Polityki Spójności, obligatoryjny dla WPR.

24. Rozwój lokalny kierowany przez społeczność – w świetle zasad i kierunków krajowej polityki regionalnej umożliwia zwiększanie korzystnych połączeń miasto-wieś promuje partnerskie relacje władz lokalnych, organizacji (obywateli) i przedsiębiorców umożliwia zintegrowane podejście terytorialne promuje podejście strategiczne

25. RLKS/CLLD – przewidywane kierunki działań w Polsce Założenia stanowiska Komisji Europejskiej odnośnie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 (Position of the Commission Services on the development of Partnership Agreement and programmes in POLAND for the period 2014-2020) – zaprezentowane 5 października 2012 r. – dokument ten identyfikuje wyzwania i priorytety w zakresie wykorzystania przyszłych funduszy, jego celem jest uszczegółowienie dialogu pomiędzy Komisją a Polską w zakresie przygotowania Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych. Coordination, complementarity and synergy Community-led Local Development (CLLD) offers an integrated bottom-up approach in response to complex territorial and local challenges through the involvement of local communities. Poland is invited to present its approach as regards CLLD across the CSF Funds indicating the main challenges, objectives and priorities, the type of territories, the role of local action groups and of different CSF Funds and coordination mechanisms. Poland should also foresee preparatory support for local actors. The proportion of funds devoted to LEADER should be further enhanced, given the proposed multi-fund approach to community-led local development Complementarities between CSF Funds should be designed at policy level and triggered into practice through specific implementation solutions, including, where relevant, Integrated Territorial Investments and Community-led Local Development. Poland is invited to present its approach and corresponding instruments as regards a co-ordinated use of funds in areas, where complementarities of funds are critical for efficient investment: health, education (especially pre-school facilities and vocational training system), entrepreneurship, urban development and public administration reforms. Thematic objective: Promoting social inclusion and combating poverty (…) The CSF Funds should contribute to following specific objectives: • Physical and economic regeneration of deprived urban and rural communities through relevant instruments particularly community-led local development in rural areas.

26. Kwestie do rozstrzygnięcia w procesie opracowania instrumentu RLKS/CLLD Najważniejsze kwestie związane z wprowadzeniem RLKS do przesądzenia: • Jak skorzystać z doświadczenia LEADER-a ale nie defaworyzować nowych grup i podmiotów (np. z miast)? • Wyznaczanie obszarów (populacja i inne kryteria – spójność, masa krytyczna, tożsamość); • Zasady włączenia miast; • Podejście: jeden obszar – jedno partnerstwo (LGD) – jedna strategia; • Klarowne zasady ewentualnego funkcjonowania dwóch grup (LGD i LGR) na jednym terenie; • Komitet wybierający (selection committee) – zadania poszczególnych podmiotów, kryteria i tryb wyboru LSR; • Zawartość LSR – rozporządzenie + dodatkowe wymogi krajowe, • Kierunki działań – kluczowa zgodność z celami funduszy, • Kompetencje LGD – szerokie/wąskie, akredytacja; • Zachęty w RPO na tworzenie osi dot. RLKS/CLLD (łączenie priorytetów inwestycyjnych na podstawie art. 87 GR); • Podręcznik – zakres, status; • Określenie funduszu wiodącego (lead fund); • Optymalne tryby wdrażania (projekty parasolowe, mikrogranty,małe projeky kluczowe …?), • Zróżnicowana zdolność instytucjonalna na poziomie lokalnym – gdzie i jak ją wspierać?

27. Harmonogram prac nad przygotowaniem Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych

28. Dyskusja o pomysłach na CLLD w woj. lubelskim • Które działania należy kontynuować, czego brakowało, a z których należy zrezygnować - w oparciu o dobre i złe doświadczenia, nie tylko z lubelskiego? • Relacje z miastami – jakie są doświadczenia, czego brakuje, potencjał miast w rozwoju oddolnym? • W jaki sposób kształtować relacje obecnych LGD z podmiotami w miastach? • Jakie są optymalne sposoby wdrażania i pomysły na wielofunduszowość? • Zdolność instytucjonalna w rozwoju oddolnym – potencjały i potrzeby • Koordynacja na poziomie regionalnym • Podejście oddolne w SRW – nie tylko w odniesieniu do obszarów wiejskich • Optymalne rozwiązania w przyszłym RPO - działania, kryteria, środki, instrumenty itd.

29. Dziękuję za uwagę