Haksız Fiilin Unsurları

1. Haksız Fiilin Unsurları 1- Hukuka Aykırı Fiil 2- Zarar 3-Kusur 4-İlliyet bağı

2. Hukuka Aykırı Fiil • Hukuk düzeninin kişilerin malvarlığını ya da şahıs varlığını korumaya yönelmiş • Yazılı veya yazılı olmayan kurallarına aykırılık oluşturan fiiller • Olumlu fiiller • Olumsuz fiiller

3. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Sebepler • 1- Kamu gücünün kullanılması • 2- Özel hukuktan doğan bir hakkın kullanılması • 3- Zarar görenin rızası • Rıza geçerli olmalıdır (ehliyet vs. ) • Rızanın hukuka aykırılığı ortadan kaldırmamasına rağmen tazminat borcunu etkilemesi • Bilimsel Eleştiriler • Meşru savunma • Zorda kalma • Kendi Hakkını bizzat korumak için kuvvet kullanma

4. Meşru Savunma:Bir kimsenin kendisinin veya üçüncü bir kişinin mallarına veya şahsına yöneltilmiş ve sürmekte olan haksız bir saldırıyı defetmek zorunluluğu içinde yaptığı savunma • UNSURLARI: • 1-Savunanın ya da üçün kişinin malına, şahsına karşı saldırının olması ya da yakın saldırı tehlikesi • Savunmanın saldırı devam ederken yapılması • 3-Saldırının hukuka aykırı olması • 4- savunma saldırıyı durdurma amacıyla olmalı (karşılıklılık)

5. Iztırar (Zorda kalma) hali: Kişinin kendisini ya da bir başkasını derhal meydana gelecek bir tehlikeden korumak için başkasının mallarına zarar vermek zorunda olması • Unsurları: • 1- Kişiye/mala yönelmiş zarar veya tehlikenin derhal meydana gelecek nitelikte olması • 2-Yapılan saldırı veya tehlike ile ilişkisiz üçüncü kişinin malına tecavüz edilmesi • 3- Önlenmek istenen zarar/tehlikenin verilen zarardan daha büyük olması • 4-Zarar/tehlikeden korunmak için üçüncü kişinin malına zarar vermek kaçınılmaz olmalıdır

6. Kendi hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma Kural: Kimse hakkını koruma için kuvvet kullanamaz İstisna:BK 52/3: Mevcut durum ve şartlar gereği, devlet organlarının müdahalesi zamanında gerçekleşmediğinde, hakkın kaybolmasının ya da hakkın kullanılmasının çok daha güç hale gelmesi -korunan hakkın nitelik ve kapsamının haklı göstermediği şiddetten kaçınılması

7. ZARAR: Mal varlığının mevcut durumuyla , hukuka aykırı fiil olmasaydı arz edeceği durum arasındaki fark • Maddi Zarar • Fiili Zarar: Malvarlığında fiili bir azalma oluşması • Kazanç Yoksunluğu: Malvarlığında meydana gelebilecek bir artışın önlenmiş olması • Manevi zarar: Hukuka aykırı bir fiille kişilik haklarına yönelmiş saldırılar nedeniyle ortaya çıkan zarar

8. Kusur: Hukuk düzeninin kınadığı bir irade veya irade noksanı • Kast: Hukuka aykırı sonucun görülmesi ve istenmesi • Vasıtasız kast (dolus directus) • Vasıtalı Kast (dolus eventualis): Hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte öngörmek • İhmal: Hukuka aykırı sonucun istenmemesine karşılık, gerekli önlemin alınmaması, dikkat ve özenin gösterilmemesi nedeniyle zararın doğmasına sebep olmak • Ağır ihmal • Hafif ihmal

9. Haksız Fiil Ehliyeti • 1- Temyiz gücüne sahip olanların vardır • Geçici olarak ve kendi kusuru ile temyiz gücünü kaybedenler bu gruba girmez • 2- Temyiz gücüne sahip olmayanların yoktur • Kural: haksız fiil ehliyet yok • 1. İstisna: hakkaniyet sorumluluğu • 2. İstisna : Temyiz gücünü geçici kaybeden kişiler, kendi kusuru ile bu duruma düşmemişlerse sorumlulukları yoktur.

10. İlliyet bağı: zararın o haksız fiil neticesinde meydana gelmesi • 1- Mantıki illiyet • 2- Hukuki İlliyet • A) Uygun illiyet:Haksız fiilin , genel yaşam deneyimlerine , olayların olağan akışına göre bu türden bir zararın oluşumuna neden olması • B) Hukuka Aykırılık bağı: İhlal edilen kuralın korumak istediği çıkarı zedelenenler ya da korunan çıkarla kural arasında bir bağ olması

11. Uygun İlliyet Kuramının Uygulanmasında Çıkacak Sorunlar • 1- Zararın doğmasına esas oluşturan fiili yapan kimse, bu fiilin etkisiyle çoğalan zararların tümünden sorumludur • 2- Fail fiilden doğrudan zarar gören kişinin uğradığı dolaylı zararları ve hukuka aykırılık bağı içindeki üçüncü kişilerin uğradığı zararları tazminle yükümlüdür • 3-Fail,, kendi fiili olmasaydı bile daha sonra aynı zararlı sonucun kaçınılmaz olarak gerçekleşeceğini ileri süremez (önüne geçen illiyet) • 4-Belli bir zararı oluşturmaya elverişli fiilin sonuçları tamamen meydana gelmeden, başka bir olay, gerçekleşmesi beklenen sonucu doğurmuşsa, fail bu olaya kadar gerçekleşen zarardan sorumludur (illiyet bağının kesilmesi)

12. 5-İlliyetin Toplanması • 1- Ortak İlliyet • Birden çok kişi anlaşarak bir zarara sebep olması. Her biri zarardan müteselsil sorumludur • 2- Birlikte İlliyet • Birden çok kişi aralarında bağlantı olmadan bir zarara sebep olması ve her birinin fiili aynı zararı doğurmaya yerli olması . Her biri zarardan sorumludur. • 3- Alternatif illiyet • Birden çok kişiden hangisinin zararlı sonuca yönelik fiili gerçekleştirdiğinin belli olmaması halinde • Olayda bütünlük yoksa hiç biri sorumlu olmaz • Olayda bütünlük varsa her biri müteselsil sorumlu olur.

13. KUSURSUZ SORUMLULUK • 1- Hakkaniyet sorumluluğu (BK 54) • 2- Özen Yükümünün İhlalinden Doğan Sorumluluk (Özen Sorumluluğu) (BK 55, 56,58, MK 369, 730 • 3- Tehlike Sorumluluğu (Trafik Kanunu vs.)

14. Kusursuz Sorumluluk • 1-Ayırtım Gücünden Yoksun Kişilerin S. • 2- Adam Çalıştıranın Sorumluluğu • 3- Ev Başkanının Sorumluluğu • 4- Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu • 5-Bina ve Diğer Eser maliklerinin s. • 6-Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu • 7-Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin S. • 8- Araç İşletenin Sorumluluğu • 9-......... • 10....... • ...

15. (C) İSTİHDAM EDENLERİN MESULİYETİ • Madde 55 - Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle bir zararın vukubulmaması için hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat ederse mesul olmaz. • İstihdam eden kimsenin, zamin olduğu şey ile zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır

16. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu • 1- Çalıştıran ile zarar veren arasında çalıştırma (istihdam) ilişkisine bağlı emrine tabi olmanın varlığı • 2- Zararın işin ifası sırasında ve görülen işle bağlantılı olarak meydana gelmesi • 3- Zararın çalışanın haksız fiiliyle meydan gelmesi • (kusur aranmaz, diğer koşullar aranır) • 4- Kurtuluş kanıtı getirilmemiş olması • A) çalıştıranın zararın meydana gelmemesi için şartların gerektirdiği bütün dikkat ve özeni gösterdiğini kanıtlaması (seçme, talimat verme, nezaret etme) • B) Şartların gerektirdiği bütün özen ve dikkat gösterilse bile zararın yine de doğacağının ispatı • Mücbir sebep • Zarar görenin ağır kusuru • Üçüncü kişinin ağır kusuru • 5- Trafik kanuna göre işletenin sorumluluğu

17. II. Özen sorumluluğu1. Adam çalıştıranın sorumluluğu • Madde 61- Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. • Adam çalıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, sorumlu olmaz. • Bir işletmede adam çalıştıran, işletmenin çalışma düzeninin zararın doğmasını önlemeye elverişli olduğunu ispat etmedikçe, o işletmenin faaliyetleri dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle yükümlüdür. • Adam çalıştıran, ödediği tazminat için, zarar veren çalışana, ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde rücu hakkına sahiptir.

18. MEDENİ KANUN MADDE 369 • .- Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur. • Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. • Zorunluluk hâlinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili makamdan ister.

19. Ev başkanının Sorumluluğu • 1- Ev başkanıyla birlikte yaşayan ve onun hakimiyeti altında olan, küçük, kısıtlı, akıl hastası, akıl zayıflarının haksız fiille bir başkasına zarar vermesi (kusuru dışında diğer unsurların varlığı) • 2- Ev başkanının kurtuluş kanıtı getirememesi • Özen görevini yerine getirdiğini kanıtlamak • Özen görevini yerine getirmiş olsa idi dahi zararlı sonucun yine de doğacağını kanıtlamak (illiyet bağının yokluğu) • Mücbir sebep, • Zarar görenin ağır kusuru • üçüncü kişinin ağır kusuru

20. (D) HAYVANLAR TARAFINDAN YAPILAN ZARARDAN MESULİYET I – • Zarar ve ziyan Madde 56 - Bir hayvan tarafından yapılan zararı o hayvan kimin idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinayı yaptığını yahut bu dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat etmedikçe tazmine mecburdur. Bu surette eğer hayvan diğer bir şahıs yahut diğer bir şahsa ait olan hayvan tarafından ürkütülmüş olur ise bu kimse onlara rücu edebilir. • II- Hayvan üzerinde hapis hakkı Madde 57 - Bir kimsenin hayvanı diğerinin gayri menkulü üzerinde bir zarar yaptığı takdirde gayrimenkulün zilyedi o hayvanı zabt ve kendisine ita olunabilecek tazminat mukabilinde teminat olmak üzere yedinde hapsetmeğe hakkı vardır. Eğer hal ve maslahat icabederse, gayrimenkul zilyedi o hayvanı öldürebilir. Şukadar ki gayrimenkulün zilyedi heman keyfiyetten hayvanların sahibini haberdar etmeğe ve eğer onu bilmiyorsa kendisini bulmak için lazımgelen tedbir- leri ittihaz eylemeğe mecburdur.

21. Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu • 1- Bir hayvanın içgüdüsel bir davranışıyla zarar vermesi • 2-Hayvanı muhafazasında , gözetiminde, bakım ve kullanılmasında yetkili olan bir kişinin bundan dolayı sorumlu olması • 3- Kurtuluş kanıtı getirilememesi • Bütün özeni gösterdiğini kanıtlamak • Bütün özeni göstermiş olsa idi bile zararın doğacağını kanıtlamak • Mücbir sebep, zarar görenin/üçüncü kişinin ağır kusuru • 4- Ürküten kişiye rücu hakkı • 5- Taşınmaz zilyedinin hayvanı öldürme ya da alıkoyma hakkı

22. (BK TASARI) 2. Hayvan bulunduranın sorumluluğu • a. Giderim yükümlülüğü • Madde 62- Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstlenen kişi, hayvanın verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. • Hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için, gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz. • Hayvan, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülmüş olursa, hayvanı bulunduranın, bu kişilere rücu hakkı saklıdır. • b. Alıkoyma hakkı • Madde 63- Bir kişinin hayvanı, başkasının taşınmazı üzerinde bir zarar verdiği takdirde, taşınmazın zilyedi, o hayvanı yakalayabilir, zararı giderilinceye kadar alıkoyabilir; hattâ durum ve koşullar haklı gösteriyorsa hayvanı öldürebilir. • Bu durumda, taşınmazın zilyedi derhâl hayvan sahibine bilgi vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunması için gerekli girişimleri yapmak zorundadır.

23. (H) BİNA VE DİĞER ŞEYLERDE MESULİYET • I - Zarar ve ziyan • Madde 58 - Bir bina veya imal olunan herhangi bir şeyin maliki, o şeyin fenayapılmasından yahut muhafazadaki kusurundan dolayı mesul olur. • Bu cihetten dolayı kendisine karşı mesul olan şahıslar aleyhindeki rücu hakkı mahfuzdur. • II- Tedbirler: • Madde 59 - Bir binadan yahut diğer bir şahsın imal ettiği şeylerden dolayı zuhura gelecek bir zarara maruz olan kimsenin, tehlikeyi bertaraf etmek için, lazımgelen tedbirlere tevessül etmesini malikten talep etmeğe hakkı vardır. • Şahısların ve malların vikayesine dair olan zabıta nizamları bakidir.

24. Bina ve Diğer Eser maliklerinin Sorumluluğu • Bir bina ya da diğer eserin • Yapımında bozukluk ya da bakımında noksanlık dolayısıyla • bir kişinin zarar uğramasından dolayı (davacı kanıtlar) • o bina ya da eser maliki sorumludur. • Malikin kusuru aranmaz • Kurtuluş kanıtı getirme olanağı tanınmamıştır. • Malikin tehlikeyi önleyici tedbir alma zorunluluğu vardır.

25. (BK TASARI)3. Yapı malikinin sorumluluğu a. Giderim yükümlülüğü • Madde 64- Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. • İntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki eksikliklerden doğan zararlardan malikle birlikte müteselsilen sorumludurlar. • b. Zarar tehlikesini önleme • Madde 65- Bir başkasına ait bina veya diğer yapı eserlerinden zarar görme tehlikesiyle karşılaşan kişi, bu tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını hak sahiplerinden isteyebilir. • Kişilerin ve malların korunması hakkındaki kamu hukuku kuralları saklıdır.

26. V. Taşınmaz malikinin sorumluluğuMK 730 • .- Bir taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını bu hakkın yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması sonucunda zarar gören veya zarar tehlikesi ile karşılaşan kimse, durumun eski hâline getirilmesini, tehlikenin ve uğradığı zararın giderilmesini dava edebilir. • Hâkim, yerel âdete uygun ve kaçınılmaz taşkınlıklardan doğan zararların uygun bir bedelle denkleştirilmesine karar verebilir.

27. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu • 1- Malik taşınmazından yararlanma hakkını aşkın kullanmamalıdır • 2- Aşkın kullanım sonucu zarara uğrayan ya da uğrama tehlikesi içinde olan komşu malik yada zilyet: • A) eski halin iadesini • B) Tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını • C) Zararının tazminini ister. • Kurtuluş kanıtı getirilmemiştir; illiyet bağının kesilmesi söz konusu olabilir (mücbir sebep vs). • Yerel adete uygun kaçınılmaz taşkınlıklar dolayısıyla denkleştirme istenebilir

28. 2. SorumlulukMK 1007 • .- Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur. • Devlet, zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücu eder. • Devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür.

29. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zarardan Devletin Sorumluluğu • 1- Tapu sicili hukuka aykırı bir şekilde tutulmuş olmalı • 2- Bundan bir zarar doğmuş olmalı • 3- Bu zararın giderilmesi için bir yol kalmamış olmalı • 4- 1 ve 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde açılmış olmalı • Devlet kusurlu memura rücu edebilir.

30. III. Tehlike sorumluluğu • Madde 66- Önemli ölçüde tehlike arzeden bir faaliyetten zarar doğduğu takdirde, faaliyette bulunan kişi, hukuk düzeni tarafından böyle bir faaliyete katlanılması öngörülmüş olsa bile, doğan zarardan sorumludur. • Bir faaliyetin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan malzeme, araçlar ya da güçler göz önünde tutulduğunda, bu işlerde uzman bir kişiden beklenen tüm özenin gösterilmesi durumunda dahi sıkça veya ağır zararlar doğurmaya elverişli olduğu sonucuna varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arzeden bir faaliyet olduğu kabul edilir. Özellikle herhangi bir yasada benzeri tehlikeler arzeden faaliyetler için özel bir tehlike sorumluluğu öngörülmüş olması durumunda, bu faaliyetin de önemli ölçüde tehlike arzettiği varsayılır. • Belirli bir tehlike hali için öngörülen özel sorumluluk hükümleri saklıdır.

31. Birden Çok Kimsenin Aynı zarardan Sorumluluğu • 1- Birden çok kişi aynı zarara ortak kusurla sebep olursa bunlar zararın tamamından müşterek sorumludur.(tam teselsül) Rücu hakkının olup olmadığına, oranına hakim karar verir. • 2- Birden çok kişi aynı zarardan çeşitli sebeplerle sorumlu tutulması (eksik teselsül) • Haksız fiilden doğan sorumlu • Sözleşmeden doğan sorumlu • Yasadan doğan sorumlu • Rücu hakkının olup olmadığına, varsa sırasına hakim karar verir. Kural olarak: Yasadan doğan sorumlu diğer ikisine sözleşmeden doğan sorumlu haksız fiil failine rücu edebilir

32. Maddi Zararın Tazmini • 1- Zararı zarara uğrayan ispat etmelidir • 2- Tazminatın şeklini ve kapsamını hakim belirler • Şekli: Aynen tazmin- Nakden tazmin • Kapsamı • A) Uğranılan zarar • B) Kusurun ağırlığı • C) Zarara uğrayanın rızası • Hukuka aykırılığı kaldıracak derecede olmayan rızadır • D)Zarar görenin birlikte kusuru • E) Zarar görenin ekonomik durumu • Hafif kusurda söz konusu olur • F) Hal ve Şartlar

33. MANEVİ ZARARIN TAZMİNİ • Manevi tazminat miktarını hakim belirler. • Hakim zararı ve tazminatı takdir ederken: • tarafların sıfatı, işgal ettikleri makam ile diğer sosyal ve ekonomik durumlar, • ihlalin ağırlığı, • kusurun ağırlığı, • ihlal edilen kişilik değerinin önemi, • ihlalin ani veya sürekli olup olmadığı, • zarar görenin kusuru gibi • Kriterleri de değerlendirilecektir.

34. Adam Ölmesi Halinde Maddi Zararın Kapsamı • 1- Gömme giderleri • 2- Tedavi giderleri ve çalışamamaktan doğan zarar • 3- Destekten yoksun kalanların zararları • Destekten yoksun kalma tazminatı: yasal zorunluluk olmasa bile , ölen kişiden belli ölçüde de olsa, sürekli ve düzenli olarak yardım gören kimselerin ölüm meydan gelmeseydi yardımın devam etmesi olasılığı bulunan durumlarda, ölümle birlikte bu yardımdan yoksun kalmaları nedeniyle uğradıkları zararın tazmini

35. Bedensel Zarar Halinde Maddi Zararın Kapsamı • 1- Tedavi giderleri • 2-Çalışma gücünün tamamen ya da kısmen kaybedilmesi nedeniyle uğranılan zarar • 3- Ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan zarar • Ölüm ve bedensel zarar halinde taraflar ayrıca manevi tazminat da isteyebilirler.

36. Tazminat davasının tarafları, zamanaşımı ve daimi def’i hakkı • Davacılar • 1- Haksız fiilden zarar gören • 2-Zarar görenin başka sebepten ölümü halinde mirasçılar • 3-haksız fiilden ölüm halinde mirasçılar, destekten yoksun kalanlar, yakınlar • Davalılar • 1- Haksız fiili yapanlar • 2-Dolayısıyla sorumlu olanlar (örn kusursuz sorumlu) • 3- Mirasçılar • Zamanaşımı: 1 ve 10 yıllık süre+ Ceza zamanaşımı • Daimi def’i hakkı: Haksız fiilin zarar gören aleyhine alacak doğurması halinde, zamanaşımı geçmiş olsa bile zarar gören bu alacağın ödemekten her zaman kaçınabilir (hile,İkrah)

37. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR (BK 61 vd.) • (BK tasarı md. 82:Haklı bir sebep olmaksızın bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda vardır.)

38. I-Kurumun İşlevi • 1-     Malvarlığı kaymalarını önlemek • 2-     Tamamlama, düzeltme işlevini yerine getirmek

39. II- Kurumun Özellikleri • 1-     Nispi hak sağlar :Şahsi niteliktedir: iflasta iflas masasından talep, 3. kişiye karşı açılamaması • 2-     Fiil ehliyetine bağlı değildir • 3-     Kusurun varlığı aranmaz • 4-     Bağımsızlığı: Sözleşmeden doğan talep hakkı ile mülkiyetten kaynaklanan istihkak talepleri ile birarada bulunamaz; tazminat davası ile bulunabilir.

40. III- Sebepsiz Zenginleşme Davasının şartları • 1- Zenginleşme : mal varlığında iki durum arasında meydanan gelen fark; istenebilecek tazminatın en yüksek sınırını oluşturur • a.      Müspet zenginleşme: mal varlığında fiili artış • b. Menfi zenginleşme : mal varlığının azalması önlenmiştir.

41. Fakirleşme: a . Malvarlığındaki fiili azalma • b.    Malvarlığındaki artışın önlenmesi

42. 3- İlliyet Bağı : • Davalının fakirleşmesi, davacının zenginleşmesi sonucunu doğurmuş olmalıdır

43. 4-Malvarlığındaki artış her hangi bir sebebe dayalı olmamalıdır. • a.      İfa sonucu gerçekleşen sebepsiz zenginleşmeler •          i.        Geçersiz sebebe dayalı zenginleşmeler •         ii.        Borç olmayan şeyin ifası • 1.    İfanın kazandırma amacıyla yapılması • 2.    Borcun mevcut olmaması • 3.    İfanın hataen gerçekleşmesi •          iii.       Gerçekleşmeyen sebebe dayalı zenginleşmeler •         iv.          Sonradan ortadan kalkan sebebe dayalı zenginleşmeler • b.      İfa dışı gerçekleşen sebepsiz zenginleşmeler •             i.           Müdahale veya dış etkiden doğan zenginleşme • 1.    Zenginleşenin davranışından doğan • 2.    3. kişinin davranışından doğan • 3.    Doğal bir olaydan doğan • 4.    fakirleşenin davranışından doğan • ii.     Harcamadan doğan zenginleşme • c.      Yasa gereği Sebepsiz Zenginleşmeler •          i.    Asla malik olanın tamamlayıcı parçaya da malik olması •          ii.   İşlemede işleyenin emeğinin fazla olmasında •          iii.  Araziye malik olan üzerindekilere de sahiptir. •          iv.  Karışma ve birleşme

44. IV-Sebepsiz Zenginleşme Davasının Açılamayacağı Haller • 1-     Zamanaşımına Uğramış borcun ödenmesinde (Bk 62/2) • 2-     Ahlaki bir görevin yerine getirilmesinde • 3-     Haksız veya ahlaka aykırı bir amaç için yapılan ödemeler

45. V-İade borcunun kapsamı • 1-      İyiniyetli : İade zamanında elinde bulunan ne ise onu verme. Elinden çıkmış ise karşılığında elde ettiği ya da tüketmişse harcamadan kurtulduğu değeri iade; mala yaptığı zorunlu ve yararlı harcamalarının ödenmesini talep, lüks giderleri söküp alma. • 2-      Kötüniyetli: Zenginleşmenin tamamını iade ile yükümlüdür.

46. Zamanaşımı ve daimi Def’i hakkı • 1- Sebepsiz zenginleşmenin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl • 2- Hakkın doğduğu andan itibaren 10 yıl • Daimi Def’i : Zenginleşme zarar gören aleyhine bir borç doğmasına sebep olmuşsa, zamanaşımı geçse bile bu borcu ödemeden kaçınabilir.