EN TEMEL HASTA HAKKI “hekim seçme hakkı”

1. EN TEMEL HASTA HAKKI “hekim seçme hakkı” Hak, insanın doğuştan getirdiği ve daha sonra hukuk düzeninin kendisine verdiği maddi-manevi yetkiler olarak tanımlamak mümkündür.

2. İnsan hakları, ilk kez 1215 yılında İngiltere’de gündeme gelmiş, resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan Haklar Bildirgesi ve 1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel Bildirgesi yayımlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasıyla insan hakları evrensel hale gelmiş ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin yayımlanması ile; herkesin özgür, onurlu, hakları bakımından eşit oldukları ortaya konmuştur.

4. Hasta Hakları; • Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları hesabiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder. (01.08.1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazete)

6. Hekim Seçme Hakkı Nedir? • “hekim seçme hakkı”nı biraz daha açmak gerekirse; • Hekim seçme hakkı; hasta ve hasta yakınlarının, en temel hasta hakkı olan sağlık çalışanını seçmesi ve değiştirmesi, teşhis ve tedavilerinde katılımcı rol oynamaları şeklinde ifade etmek mümkündür.

7. Hekim seçme hakkı; ulusal ve uluslar arası metinlerde şu şekilde yer almaktadır: • “Hasta, hekimini özgürce seçme hakkına sahiptir.”(Lizbon Bildirgesi 1981), • “Hastalar, sağlık sisteminin işleyişi ile uyumlu olarak, hekimlerini veya diğer sağlık personelini ve sağlık kurumlarını seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.” (Amsterdam Bildirgesi 28-30 Mart 1994 ),

8. Tüm hastaların; sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya,sağlık hizmeti verecek ve vermekte olan hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye, seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.

9. (Bali Bildirgesi Eylül 1995), • “Hasta özel veya devlet sektöründe olmasından bağımsız olarak hekimini ve hastanesini veya sağlık hizmeti veren kurumları özgürce seçme ve değiştirme hakkına sahiptir. Hasta herhangi bir aşamada diğer bir hekimin görüşünü alma hakkına sahiptir.”

10. (Hasta Haklarına İlişkin Avrupa Statüsü (Ana Sözleşmesi) Temel Dokümanı Roma, Kasım 2002), • “Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi prosedürleri (yöntemleri) ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yöntemin kullanılacağı ve doktor , uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayacak çeşitli merkezler (sağlık kurumları) ve doktorlar ile alınan sonuçlar hakkında bilgi vererek bu hakkın kullanılabileceğini temin etmelidirler. Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller kaldırılmalıdır. Doktoruna güvenmeyen bir kişi başka bir doktor talep edebilir(seçebilir).”

11. (1998, Hasta Hakları Yönetmeliği 9 uncu Madde), • “Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır.”

12. .”(2005, Yataklı Tedavi İşletme Yönetmeliği 8 inci Madde) • “Yataklı tedavi kurumlarında mevcut her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenleme yapılarak hastaların hekim seçmesine imkan sağlanır.”

13. Hekimlik Meslek Etiği Yönetmeliği 22 . Madde • “Hasta, mevzuatın belirlediği kurallara, tıbbi uygulamanın özelliklerine ve kurumun koşullarına göre hekimini seçmekte özgürdür.”

14. Görüldüğü üzere ulusal ve uluslar arası metinlerde, hekim seçme hakkı çok açık ve net olarak ortaya konmaktadır. Bu bağlamda biz hasta ve hasta yakınları olarak; sağlık hizmeti alacağımız hastaneleri ve hekimleri seçmekte özgürüz. Bu anlamda Sağlık Bakanlığına çok büyük görevler düşmekte ve bilindiği gibi halen 846’ya yakın devlet hastanesinde “hekim seçme hakkı uygulamasını” başlatmış durumda. Bu hastanelerin sayılarının artırılması hem sağlık hizmetlerine ulaşım adına hem de hasta haklarının yerleşmesi adına yararlı olacaktır diye umuyorum.

15. SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDAPOLİKLİNİK HİZMETLERİNİN HASTALARIN HEKİMİNİ SEÇMESİNE VE DEĞİŞTİRMESİNE İMKÂN VERECEK ŞEKİLDE DÜZENLENMESİ HAKKINDA YÖNERGE • Bu Yönergenin amacı; hastaların sağlık hizmeti alacağı veya almakta olduğu hekimi serbestçe seçmesine, değiştirmesine, sağlık kurumlarındaki hekimlerin buna uygun poliklinik hizmeti vermesine yönelik tedbirlerin alınmasına ve bu amaçla gerekli hizmet, fizik ve personel altyapısının oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir. 

16. Bu Yönerge’nin uygulanmasına ilişkin kurumun sorumlulukları şunlardır: •       a) Kurum idaresi, hekimseçme uygulaması için gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür. •       b) Kurumda poliklinik sayılarının artması ile diğer birimlerde, hizmetlerde oluşacak yığılmaların engellenmesi için gerekli tedbirler alınır. •       c) Kurum idaresi, hekimseçme uygulamasıyla ilgili çalışanların hizmet içi eğitiminden sorumludur. 

17. Bu Yönerge kapsamında yasak işler şunlardır: •       a) Kurum çalışanları, hastaları herhangi bir hekime kesinlikle yönlendiremez. •       b) Poliklinik sekreterliği biriminde herhangi bir hekime ait kartvizit ve yönlendirmeye yarayacak diğer dokümanlar bulundurulamaz. •       c) Fiziki sorunlar gerekçe gösterilerek hekimlere poliklinik odası açılması geciktirilemez. •       Bu maddede belirlenen yasaklara ve Yönerge hükümlerine aykırı hareket eden personel hakkında genel hükümlere göre idari ve disiplin işlemi yapılır. 

18. 2008 YILI KURULDA GÖRÜŞÜLEN DOSYA DAĞILIMI

19. YATAN HASTALARI BİLGİLENDİRME • 2008 yılında 25.279 hasta hastanemizde yatarak tedavi hizmeti almıştır. • 2008 yılı içerisinde yatan bu hastaların 12.486 kişi hasta hakları konusunda bilgilendirilmiştir.

20. Teşekkür • 2008 yılı içerisinde 52 personelimiz için teşekkür formu doldurulmuştur.

21. İlginiz için hepinize Teşekkürler... Hasan KIR Sosyal Hizmet Uzmanı MKDCH Hasta Hakları Birimi