A mund te permiresohen performanca dhe cilesia e kujdesit tone spitalor ? Tetor 2006

1. A mund te permiresohen performanca dhe cilesia e kujdesit tone spitalor ?Tetor 2006 Isuf Kalo Qendra Kombetare e Cilesise , Sigurise dhe Akreditimit isufkalo@hotmail.com isufkalo@qkcsaish.gov.al

2. Funksionet e spitaleve sipas OBSH • Kujdes mjekesor per te semuret • Baze metodollogjike dhe trainuese per personelin mjekesor te vendit • Qender punesimi • Qender mesimore (universitare ) • Kerkimi-shkencor • Sociale

3. Objektivi paresor i kujdesit mjeksor( sipas OBSH) • Pergjigjshmeri e plotendaj kerkesave dhe nevojave legjitime te te semureve si ; - qytetare ( te drejtat themelore njerzore) - paciente ( te drejtat e pacienteve ) -kliente , konsumator ( te drejtat e konsumatorit ) - pagues

4. Ceshtjet per diskutim : • Koncepti i cilesise dhe performances • Arsyjet dhe filozofia e reformes • Drejtimet e saje , Cfare ndryshimesh ? • Nga tja nisim ? • Si ?

5. Performanca : sa te sukseseshem jemi ?Cilesia : sa te mirejemi ? E thene thjeshte …

6. Tiparet e cilesise se kujdesit spitalor Siguri Kost /Efektivitet Pacienti ne qender Kohe optimale Eficience Barazi IOM USA 2001Crossing the quality chasm: A new health system for the 21st century

7. Ceshtjet per diskutim : • Koncepti i cilesise dhe performances • Arsyjet dhe filozofia e reformes

8. Cilesia e kujdesit shendetesor:C`fare presin pacientet nga ne ? QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE • Akses ne sherbimin mjeksor • Siguri nga demtimet • Barazi, Mirkuptim • Respekt per preferencat e tyre • Respekt per dinjitetin, intimitetin dhe konfidencen • Informim dhe llogaridhenie • Komfort fizik • Suport emocional • Perfshirjen e familjareve dhe miqve • Vazhdimesine • Efikasitet • Kosto - efektivitet

9. Pakenaqesira, ankesa …! • Paciente / qytetar te pakenaqur. • Personeli mjekesor i pakenaqur. • Rreziqe, fshehje gabimesh. Siguri e.dyshimt • Teknologji e vjeter e pamjaftushme,. • Kujdesi mjekesor pak eficent. • Procedura jo te sakta diagnostiko – mjekuese. • Pabarazi.Diferenca ne sherbim, dhe rezultate. • Kosto e larte per pacientet dhe shoqerine. • Kujdes i pastandartizuar • Informacioni dhe Llogaridhenia

10. Arsyja e reformes -Lidershipi i ri -Vizioni i ri -Principet -Objektivat e reja -Procesi -Partnershipi -Plani I zbatimit -Monitorizimi -Rinovimi tjeter Presione Nga jashte Performanca kriza Pakenaqesira te brendeshme Mangesite Demoralizim Sinjale, Informacione Rinovimi Koha ne vite

11. RINDERTIM TOTAL “Terapi e shokut”ne spitalet ekzistuese Ndertim nga e para i nje sistemi spitalor cilesor krejt te ri MEREMENTIM “ Permiresim ne ecje e siper “ Merrementime fragmentare ,nje nga nje, hap pas hapi bazuar ne prioritetet Dy vizione/mundesi

12. Nga “mirebesimi pa kontroll “;ne matje dhe llogari QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE Koncepti i deritanishemper mjekesine: “vetqeverisje klinike” “Pushtet medikal autonom ” : vendimmarrjet profesionale me vetkontroll te brendshem ,bazuar ne mirebesim te diplomes Koncepti i ri : Vetqeverisje klinike , e kontrolluar me llogaridhenie “vendimarjet profesionale mbeten autonome “por maten dhe kontrollohen edhe nga jashte ,me llogaridhenie te detyrushme publike.

13. “… ne se nuk kemi menyra matese te rezultateve ne shendetesi ,reformat tona jane te destinuara te deshtojne …” Alan Maynard

14. Une jam quajtur eksentrik sepse kam thene publikisht ,qe spitalet ne se deshirojn serozisht te permiresohen , duhet se pari te njohin çfare rezultate kane , duhet ti analizojne ato , te gjejne pikat e forta dhe te dobeta te tyre , duhet ti krahasojne rezultatet e tyre me ato te spitaleve te tjera ….duhet te shperblejne stafin ne baze te asaj çka ata kane bere dhe arritur me pacientet e tyre Mendime te tilla nuk do te jene me eksentrike pak vite me pas . Dr E.A Codman,1917

15. “Ah, vetem sikur ne ta dinim ,vetem sikur ta dinim …” Dr Anton Cehov

16. CIKLI I PERMIRESIMIT TE CILESISE ANALIZA PLANVEPRIMI KORRIGJO, PERMIRESO IMPLEMENTIM MATJE DHE VLERESIM

17. Dy filozofi te menyres se permiresimit : • Prevenim i cilesise se keqe me inspektim , frike dhe ndeshkim . • Promovim i cilesise me te mire me identifikim,perhapje dhe shperblim te praktikes shembullore .

18. Filozofia baze : cilesia ,produkt i njerezeve Cilesia mund te matet nga jashte ,por permiresohet vetem nga brenda … prej njerzeve qe e desherojne ate .

19. Cilesia nuk eshte teknike Nuk importohet , eksportohet as blihet Eshte produkt i deshires njerezore “Thelbi “ i cilesise jane njerezit : pasioni dedikimi dhe sedra e tyre. Tom Peters

20. Ceshtjet per diskutim : • Koncepti i cilesise dhe performances • Arsyjet dhe filozofia e reformes • Drejtimet e saje , cfare eshte prioritare te ndryshoj ?

21. Dilema e prioritizimit : ku te fokusohemi ? • Struktura - ato qe kemi • Proceset – ato qe bejme • Rezultatet- ato qe arrijme A .Donabedian

22. Struktura • Resorcet - Humane- stafi - Materiale :Ndertesa ,mjete ,paisje ,etj - Paraja ( buxheti ) - Informacioni ,dijet , te dhenat - Koha ne dispozicion

23. “Grackat” e struktures

24. Rezultatet • Biomedikale – • Kenaqsia e te semureve • Kost efektiviteti

25. Organizim Financim Sistemi ligjor Njerzit: drejtuesit , personeli mjeksor , pacientet , qytetaret Edukim , trainim Protokollet klinike Auditimi Akreditimi Mbledhja e te dhenave shperndarja informacionit Evidenca shkencore NDRYSHIME , KU ?

26. Ndryshimi , ku ? Novatoret e zbulojne te rene ne rutinen e perditsheme Rosabeth Moss Kanter Harvard University

27. Ndryshime ,ku ? -1: • ORGANIZIM : 1- Nga kujdes mjekesor i sotem i fragmentuar , kaotik ne kujdes mjeksor te integruar ( paresor , spitalor , shtepi ) 2- Decentralizimi kompetencave te vendimarjes 2– Koordinim i brendshem 3- Mjeku familjes realisht si ” porte” 4-Mbeshtetje e sektorit privat

28. Ndryshime ,ku ? -2: • Financim :kater ndryshime te pritsheme 1- Ne fuqizimin /shtimin embledhjes te te ardhurave/kontributeve per kujdesin shendetesor 2-- Menyren e re te perqendrimit te parase dhe kontributevete grumbulluara ( ISKSH ) 3-Menyren e re te blerjes( pageses ) dhe te shpenzimit te tyre 4- Ndarjen e bares financiare me sektorin privat dhe qytetaret

29. Reforma e financimit: blerja (pagesa) e sherbimeve spitalore • ISKSH bleres( pagues ) i vetem ? • Decentralizim per vendimarje blerjesh te brendesheme • “Universalizmi i ri “, : blerje ( pagesa ) aktive” perzgjedhese, vetem ato te vertetuara si me kost efektive. • Performanca dhe cilesia element i kontrates • Shperblim ( bonus ) per me te miret . • Blerje( pagese ) e sherbimeve private plotesuese brenda Spitalit ?

30. Financimi me kontrate per cilesine QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE Pa blerje aktive (perzgjedhese), pa matje dhe monitorizim dhe pa stimuj shperblyes per performancen dhe cilesine me te mire, asnje ndryshim sinjifikativ nuk do te ndodh ne financimin e kujdesit mjekesor ne krahasim me sistemin e meparshem. Tamas Evetovits,OBSH 2004

31. Perzgjedhja e skemes se financimit spitalor Pagesa Pro Kunder

32. Spitali : “ndermarje “?

33. Ndryshime, ku ? -3: • Kuadri ligjor 1- Rishikim i ligjit spitalor 2- Projekt ligj i ri per kujdesin shendetesor 3-Akte regulator per ceshtje specifike

34. Ndryshime ,ku ? -4: • NJERZIT 1- Drejtuesit 2- Personeli mjeksor 3- Pacientet 4-Qytetaret

35. Njerzit :DREJTUESIT cfare permiresimi ne stil ? 1- Nga autoritarizmi vertikal ne lidership horizontal gjithperfshires 2- “Stwardship” 2- Koordinimi brendshem dhe networku jashtem 3-Menanxhimi eficent i burimeve : njerzore ,materiale dhe financiare

36. Vision Dije, Informacion Lidership , kompetence Llogaridhenie , pergjegjesi Te parashikosh ato qe duhen bere Te perzgjedhesh prioritaren dhe menyren me te mire te veprimit Ti kryesh ato qe vendos Te raportosh sa prej tyre realisht u bene dhe sa mire jane bere Koncepti i ri : “stwardship”

37. Njerzit : PERSONELI MJEKESOR Ne cilat drejtime priten permiresime ? QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE • Profesional: menyra e praktikimit te kujdesit shendetsor,( protokollet klinike ) mbiperdorimi, nenperdorimi dhe keqperdorimi i tij. Edukimi vazhdushem profesional • Organizativ: aksesi, koha e pritjes, sistemi i references , rolet ,detyrat , menyrat intersektoriale te komunikimit , koordinimit dhe bashkeveprimit ne ekip • Marrdheniet me te semuret : degjimi , vemendja ,- informimi , mirekuptimi , perfshirja e pacienteve ne vendimarje

38. Reformim i modelit te kujdesit spitalor Nga ai i sotem vetem biomedial ne modelin : bio- psiko-social

39. Modeli Biomedikal i Kujdesit Mjeksor

40. Evoluimet etike te personelit mjekesorRiformulimi i Betimit te Hipokratit 1995 –(fragment) …Do te ushtroj gjate gjithe jetes time artin mjekesor ne dobi te semureve …me dliresi dhe humanizem Nuk do te mjekoj kurre nje pacient dhe nuk do ndermarr asnje studim shkencor tek ta, pa i mireinformuar dhe pa patur paraprakisht pelqimin e tyre.… Do te ve mbi te gjitha interesin e pacientit dhe asnjehere nuk do t’ju bej akte keqberese me dashje apo korruptive dhe as do joshem prej tyre ne to….

41. Per nje imazh te ri etik mjekesor:Fondacioni Mjekesor Shqiptar HIPOKRATI Ceremonia e Perurimit Tirane, 7 Prill 2006

42. Njerzit : PACIENTET ,Cvendosjane qender te sistemit shendetesor • Nga ish“te varur tek bluzat e bardha” ,ne partner aktiv • Nga individ te vecuar pa influence, te organizuar ne shoqata si force sociale me peshe • Te drejtat e pacientit: shpallja , njohja zbatimi, monitoizimi • Informimi :broshura e spitalit, broshura e , pacientit, fletpalosje specifike • Edukimi terapeutik: strukturimi • Marrje e pelqimit :per diagnozen terapine nderhyrje pas shpjegimeve te hollesishme

43. Ndryshime ,ku ? -5: • Metoda te reja te matjes dhe kontrollit te cilesise se kujdesit mjekesor ne lidhje me : 1-Verifikimin periodik te kompetences profesionale individuale sipas kritereve te miratuara nga vet profesionistet :Licensimi, rilicensimi , certifikimi , ricertifikimi 2- Verifikimin periodik te kompetences dhe kapaciteteve profesional te qendrave te kujdesit mjeksor bazuar ne standarte te miratuara nga profesionistet dhe vendosura nga Ministria : Licensimi , rilicensimi ,akreditimi , riakreditimi

44. Ministria e Shendetesise Kathedrat universitare \ Shoqatat profesionale Qendra e cilesise dhe Akreditimit: QKCSA-ISH Licensimi individual Licensimin dhe rilicensimin e kabineteve dhe qendrave Certifikim, ricertifikim Rilicensimin si individe Akreditimindhe riakreditimin e qendrve dhe kabinetvee Vleresimi i kompetences profesionale: cfare ? nga cili ?

45. Nuk duhet zemeruar pasqyres, ne se fytyra eshte vertete e shtrember . N.Gogol ( Revizori )

46. INSPEKTIMI -I beft , -Fokusi tek gabimet -Ndeshkues -Metoda e improvizuar - Kontrolli vetem nga inspektori jashtem -Nuk le kohe per permiresim -Nuk shperblen ata pa gabime AKREDITIMI -I planifikuar -Fokusi tek standartet - Ndihmues ,motivues -Metoda e njohur paraparkisht -Se pari vet kontroll nga brenda -Nje vit kohe per tu vet korrigjuardhe plotesuar -Shperblim per suksesin Dallimet midis Inspektimit dhe Akreditimit te spitaleve

47. NDRYSHIMET MIDIS AKREDITIMIT, LICENSIMIT DHE CERTIFIKIMIT QENDRA KOMBETARE E CILECISE, SIGURISE DHE AKREDITIMIT TE INSTITUCIONEVE SHENDETSORE

48. LISTA E TREGUESVE TË PERFORMANCËS SPITALORE • EFEKTIVITETI KLINIK • Antibiotikoterapia para nderhyrjeve kirurgjikale,vdekshmeria ne spital per semundje te caktuara,vdekjet ne sherbimin e urgjences, plotesimi I karteles infermierore etj. • SIGURIA • Ngjarje te padeshirueshme nga gjaku dhe derivatet e tij, reaksione alergjike nga barnat, gabime proçeduriale, gabime te mjekimit, demtime aksidentale ne spital te pacienteve / stafit, vdekjet nga semundjet me vdekshmeri te ulet. • ORIENTIMI NDAJ STAFIT • Mungesat afatshkurtera ne pune • Dite trajnimi • Kenaqesia nga te ardhurat dytesore, mjedisi dhe kushtet e punes • EFIÇENCA • Diteqendrimi mesatar per disa semundje (diabeti, semundjet pulmonare, IAM, apendisiti akut ) • Shfrytezimi mesatar i shtratit

49. STANDARTET E SHERBIMIT SPITALOR

50. Nga tja nisim ? • Krijimi i nje” berthame” fillestare 1-Identifikimi dhe mandatimi i posacem i nje grupi te vogel pune (3 -5persona )ne cdo spital per cilesine dhe sigurine ( nga rreziqet dhe gabimet mjekesore)dhe me pas akreditimin 2- Vendosja e lidhjeve me QKCSA per informimin ,trainim e tyre dhe bashkepunim 3- Perpilimi i nje plani imediat ( afat shkurter ) veprimi : cfare, cili , ku, kur , si ? 4- Informim dhe perhapje e “ kultures “ dhe metodave te permiresimit te brendeshme te cilesise ne spital