1 / 77

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE KİMYASAL ETMENLER

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE KİMYASAL ETMENLER. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü. TANIM

marlis
Download Presentation

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE KİMYASAL ETMENLER

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE KİMYASAL ETMENLER İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  2. TANIM Kimyasal Madde :Doğal halde bulunan,üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımlardır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  3. Tehlike :Bir kimyasal maddenin yapısal özelliği nedeni ile zarar verme potansiyelidir. Risk :Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması olasılığıdır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  4. TEHLİKELİ KİMYASAL MADDE *Patlayıcı, *oksitleyici, *alevlenebilen, *toksik, *zararlı, *aşındırıcı, *tahriş edici, *alerjik, *kanserojen, *mutajen, *çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeleri ve mühtahzarları veya, Yukarıdaki sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya bulundurulma şekli nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeleri veya, Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelere, Tehlikeli Kimyasal Maddedenilmektedir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  5. KİMYASALLARIN TANIMI ETİKETLENMESİ SEMBOL VE İŞARETLERİ İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  6. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  7. Kullanılan Kapların Etiketleme Tablosu İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  8. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  9. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  10. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  11. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  12. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

  13. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇalışaanSağlığı Şubesi Müdürlüğü

  14. Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını, • Sınır değer: Aksi belirtilmedikçe kanserojen veya mutajen maddenin, çalışanın solunum bölgesinde bulunan havadaki,, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonunu.(30.04.2013 ve 28633 sayılı Ek-2’de) • Biyolojik sınır değeri:Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını, • Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  15. TWA=(TİME WEİGHTED AVERAGE) MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERİ • 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırıdır. Birimi:ppm (ml/m3) veya mg/m3 verilir. STEL=(Short term exposure limit) • Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değer. 8 saatlik vardiya süresince en fazla 4 kez tekrarlanır ve tekrar aralıkları 60 dakikadan az olmamalıdır. MAK:(MÜSAADE EDİLEN AZAMİ KONSANTRASYON) • Kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasında bulunmasına izin verilen sekiz saatlik çalışma süresi içinde çalışanların sağlığını bozmayacağı kabul edilen konsantrasyondur. Birimi: (mg/m3 veya ppm verilir) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  16. KİMYASALLARLA YAPILAN ÇALIŞMALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR • Maruziyetin türü, düzeyi, süresi, miktarı, kullanım alanı ve sıklığı, kimyasalların etkileşimleri, • Mesleki maruziyet sınır ve biyolojik sınır değerleri, • Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararlar, • İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formları, • Patlayıcı ortam oluşması,oluşabilecek büyüklüğü,statik elektrik de dahil tutuşturucu kaynakların değerlendirilmesi, • Kanserojen ve mutajen maddelerin vücuda giriş yolları deri yolu da dahil dikkate alınır. Çalışanların çalışma isteme veya istememeleri değerlendirilir.İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  17. TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  18. KİMYASAL MADDE DEPOLAMA ÖZELLİKLERİ Doğru depolama 1- Depolar, taban, tavan ve duvarları yangına dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. 2-Yangın savunma sistemleri depolanan kimyasal maddenin özelliğine uygun olmalıdır. 3-Birbirinden ayrılmışbölümler arasındaki duvarlar yangına dayanıklı malzemeden olmalıdır. Yanlış depolama İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  19. KİMYASAL MADDE DEPOLAMA ÖZELLİKLERİ 4- Depolarda sızmalara karşı uygun drenaj sistemi ve depo dışında bir toplama havuzu bulunmalıdır. 5- Kimyasal maddeler özelliğine göre ayrı bölümlerde depolanmalıdır. 6-Cebri çekişli havalandırma sistemlerinde elektrik motorları exponansialproof (EX) özellikte olmalıdır. 6-Kimyasal madde depoları içinde tercihen elektrik tesisatı bulunmamalı,aydınlatmaışık dışarıdan yansıtılarakyapılmalıdır. 8-Kimyasalların rafları duvara sıkıca tutturulmalı,tercihen tahta ve ön kısımları koruma seti ile çevrelenmelidir. 9- Raf yüksekliği 2m.geçmemeli, ulaşılamayacakkadar yükseklikte olmamalıdır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  20. KİMYASAL MADDE DEPOLAMA ÖZELLİKLERİ 10- Kimyasallar,sınıf koduna göre etiketlenmeli ve birbiri ile temas etmemesi gerekenler dikkate alınarak yerleştirilmeli. 11- Depoda bulunan tüm kimyasalların kayıtlı envanter sistemi oluşturulmalı ve izlenmelidir. 12-İçeride elektrik tesisatı bulunması zorunlu ise tamamen exproof ve kapalı sistem olmalıdır. 13-Kimyasal madde depolarının havalandırmaları hem alttan hem üstten karşılıklı olmalıdır. 14-Depo dışında ve uygun bir mesafede, depo içinde nelerin bulunduğu, herhangi bir yangın halinde hangi malzeme ve yöntemlerle, ne şekilde müdahale edileceği bilgilerini ihtiva eden bir uyarı levhası konulmalıdır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

  21. ÖRNEK KİMYASAL DEPOLAMA ŞEKLİ Ara Depo Ara Depo Ara Depo Ara Depo Uygun ara depolama İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  22. DEPOLAMA SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN VE BİRBİRLERİ İLE TEMAS ETMEMESİ GEREKLİ KİMYASALLAR İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  23. KİMYASALLARIN ETİKETLENMESİ VE ANLAMI İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

  24. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  25. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

  26. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

  27. TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ (+ ) Bir arada depolanabilir. ( - ) Bir arada depolanamaz. (O ) Güvenlik Önlemi alınmak kaydıyla bir arada depolanabilir.

  28. GAZ TÜPLERİ RENK KODLARINA GÖRE DEPOLANMALIDIR İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

  29. GEREKLİ İŞARETLEMELER YAPILMALI

  30. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  31. SOLUNUM: Solunum yoluyla akciğerlere gelen toksik maddeler hızla kana ve oradan da organizmaya karışırlar. SİNDİRİM: Kimyasallarsindirim sistemi yoluyla emilerek kana karışırlar.Bu yolla oluşan zehirlenmeler genellikle kroniktir. Zaman içinde yavaş yavaş emilmeleri sonucunda etkilenme baş gösterir. Zehirlenmeler çoğu kez erken evrelerde fark edilmezler. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  32. DERİ:Zararlı maddelerin bir bölümü ; kıl köklerindeki açıklıklardan ve deri üzerindeki koruyucu yağ tabakasını çözerek emilirler.Deri üzerindeki açık yara, kesik ve diğer bozukluklar da emilimi arttırır. Örnek; olarak, kurşun bileşiklerini (kurşun asetat, kurşun oleat, kurşun tuzları) ve kurşun tetra etil, bir çok nitro bileşiklerini (nitrobenzen, nitrotoluen, anilin, nitrogliserin), paration ve organik fosfatlı pestisitleri verebiliriz. GÖZ:Kimyasal buharlarının göze direk teması sonucu etkileridir.Göz kayıplarına kadar pek çok zararları vardır. ENJEKSİYON: İğne batması veya operasyon sonucu yalnışlıklar ve önlemsiz zararlı kimyasalların enjeksiyon sonucu oluşan etkilerdir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  33. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  34. KİMYASAL MADDELERİN GAZ, DUMAN VE BUHAR ETKİLERİ Basit Boğucular Kimyasal Boğucular İritanlar (Tahriş Edici) Sistemik Etkili Gaz ve Buhar CO2,Metan, Etan, Propan vb. CO,Hid.sülfür Sülfür,Hid. siyanür vb. Amonyak Klor, Ozon vb. Karbonsülfür, Arsenikli Hidrojen vb. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  35. Sağlık üzerine sık görülen etkileri: • Solunum organlarına, gözlere ve deriye zarar verir. • Karaciğere ulaşıp zarar verir. • Kana karışıp vücudun çeşitli kısımlarına kalıcı veya geçici zararlar verebilir. • Sinir sistemine onarılmaz zararlar verebilir. • Zehirleyebilir veya havasızlıktan boğabilir. • Öldürücü olabilir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  36. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  37. TOZLARIN ETKİLERİ Toz: Çeşitli büyüklükteki katı taneler için kullanılan genel bir sözcüktür. Tane büyüklükleri 300 ile 0,1 mikron arasında değişir. • Solunan tozların tane büyüklükleri ise 60 mikronun altındadır. Büyüklüklerine göre solunum sisteminin çeşitli kısımlarında tutulurlar. • 10 Mikron – Boğaz ve üst solunum yolunda (nazofaringeal bölgede) • 5–10 Mikron- Alt solunum yollarında (trakeabronşial bölge) tutulurlar. 5 Mikron ve altındaki tozlar insan hayatı için tehlikelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  38. Hava içinde toz halinde bulunan radyoaktif maddelerin yaymış oldukları iyonize ışınlar, insan organizmasının hücre ve dokularında hasar yapar, tümör oluşumuna ve genetik bozukluklara neden olurlar. önemlileri; uranyum, toryum, seryum ve zirkonyum bileşikleri, trityum ve radyum tuzlarıdır. Akciğer dokusunda yaygın bir fibröz doku oluşumuna yol açarlar . (SiO2, As, Al, pamuk tozu vb . Akciğerlere ulaşan tozlar kan dolaşımı ile diğer organlara taşınırak etkilerini gösterir Pb, Hg,Cd ,P vb Bir devre sonunda alerjik reaksiyonlara yol açabilir (yün,odun tozu, saç tozları vb) Burun ve boğazda tahrişe yol açabilir. (Asit, alkali tozları) Deriyi tahriş edebilir Akciğerlerde belirli bir tahrişe yol açmadan uzun süre kalabilir, yavaş yavaş çözülüp bir zarara yol açmadan uzaklaştırılabilirler (kireç taşı vb) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  39. PATLAYICI ORTAM Yanıcımaddelerin gaz,buhar,sis ve tozların atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, PATLAMA ÜÇGENİ İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  40. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  41. TEHLİKELİ YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Tehlikeli yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılır. Bölge 0 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süre ya da sık sık oluştuğu yerler. Bölge 1 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler. Bölge 2 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  42. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  43. Bölge 20 Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların,sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşabilecek yerler. Bölge 21 Normal çalışma koşullarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozlarınara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler. Bölge  22 Normal çalışma koşullarında, havada bulut halinde tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler.

  44. PATLAYICI ORTAMLARDA ÇALIŞANLAR İÇİN EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE UYULACAK KRİTERLER • Gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen bölgelerde, karşılarında verilen kategorideki ekipmanlar kullanılır. Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman, Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman, Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

  45. KİMYASALLARIN RİSKLERİNE KARŞI NE YAPMALIYIZ ??? 1-Teknik önlemler 2-Toplu ve Kişide alınacak önlemler İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

  46. TEKNİK KORUNMA ÖNLEMLERİ TEMEL OLARAK ALTI TEMEL ESASDAN OLUŞUR 1-Tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan riskleri ortadan kaldırılması için her türlü önlemi almak. (Elimine etmek) 2-Tehlikeli kimyasal yerine ,tehlikesiz veya daha az zararlı kimyasal madde ile değiştirilmesi. (İkame) 3- Risk oluşturacak tehlikeli kimyasal madde çıkışını önlemek için proses,mühendislik kontrol sistemleri ve uygun ekipman seçilmeli. (Yapısal, Mühendislik) 4-Riski kaynağında önlemek üzere uygun iş organizasyonu ,kontrol,denetim,izleme, gözetim,eğitim vb.(İdari önlemler) 5-Toplu Korunma yöntemleri öncelik olmalıdır. 6-Kişisel Koruyucu Donanım kullanılması.(KKD) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

More Related