Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening

1. Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl

2. Depressie • Sombere stemming • Verminderde interesse in activiteiten • Duidelijke gewichtsvermindering • Slecht inslapen en vroeg wakker • Agitatie

3. Depressie 2 • Moeheid en verlies van energie • Gevoelens van waardeloosheid • Angst • Verminderde concentratie • Soms terugkerende gedachten aan de dood • > 5 :depressie

4. Suïcidaal gedrag Risicofactoren: • Uiten van suïcidale verlangens • Depressie • Het eerder voorkomen van suïcidaal gedrag • Werkelijk of dreigend verlies van naasten • Sociale isolatie • Relatie problematiek

5. Suicide 2 • Ernstige ziekte /handicap • Gebruik van drugs of alcohol • Gezinsontwrichting werkeloosheid • Plotselinge gedragsveranderingen • Psychiatrie

6. Borderline Persoonlijkheidsstoornis 1 Symptomen: • Instabiel • Angst in de steek gelaten te worden • Instabiele relatie: overmatige idealiseren en kleineren • Aanhoudend instabiel zelfbeeld of zelfgevoel

7. Borderline 2 • Suïcidale gevoelens • Impulsiviteit op allerlei levensgebieden:geld verkwisten, drugs, veel wisselende relaties, extreem alcohol gebruik • Zeer wisselend stemmingen • Chronisch gevoel van leegte • Zelfbeschadigend gedrag

8. Schizofrenie Psychiatrische ziektebeeld dat wordt gekenmerkt door psychosen: • ontstaan in de late puberteit • ‘vreemd’ gedrag • verstoorde communicatie • terugtrekken/isolement • terugval in schoolcarrière

9. Psychose • Een ziektebeeld waarbij de patiënt geen contact meer heeft met de werkelijkheid: • Hallucinaties: -reuk -gehoor-gezicht-gevoel • Wanen • Denkstoornis • Problemen rond de communicatie

10. Soorten Psychose • Psychotische depressie • Delier • Manische depressie • Zwangerschapspsychose(amentia)

11. Schizofrenie • In westerse wereld: • -1 op 100 mensen krijgt de ziekte • -bij 18-19 jarigen komt de ziekte 10 keer zo vaak voor als bij 13 jarigen • Jongens twee keer zo vaak als meisjes • In Nederland :150000 mensen

12. Schizofrenie • Positieve symptomen (Psychose) -Wanen -Hallucinaties • Negatieve symptomen: -Gebrek aan energie -Veranderde gevoelswereld -Apathie -Somber/lusteloos -gevoelloos

13. Oorzaak Schizofrenie • Zowel biologische factoren als omgevingsfactoren • De kans is groter als een familielid de stoornis heeft (gehad) • Psychose: een stoornis in het chemisch evenwicht in de hersenen

14. De persoonlijkheidsstoornissen 1. Paranoïde wantrouwen en argwaan 2. Schizoïde moeite om contact te maken 3. Anti-sociale psychopathisch 4. Borderline wispelturig 5. Theatrale pathetisch, dramatisch 6. Narcistische ijdel 7. Vermijdende sociaal geremd, angst voor afwijzing 8. Afhankelijke onderliggend, claimend afhankelijk 9. Obsessief –compulsieve perfectionistisch, orde en controle

15. Verschijnselen onaangepast gedrag • -verstoorde prikkelhuishouding (b.v. irritatie/boosheid) • -passiviteit • -overactiviteit • -een gesloten vijandige houding • -anti-sociaal • -verward gedrag • -onder invloed zijn

16. Verplaatsen in de cliënt • Om goed om te kunnen gaan met cliënten, die zich(tijdelijk) onaangepast gedragen, kan het helpen om te proberen jezelf te verplaatsen in de situatie van cliënt. • Probeer na te gaan hoe jijzelf benaderd zou willen worden wanneer jijzelf dergelijke verschijnselen zou hebben. • Let op: een cliënt is ‘meer’ dan de verschijnselen dat zijn gedrag laten zien.

17. Verstoorde prikkelhuishoudingManie, verslaving etc • Verplaats je in de cliënt • ‘Voer’ een cliënt niet • Houd het kort en concreet, niet teveel vragen tegelijk • Schep een prikkelarme omgeving • Prikkelmanagement

18. Passief Als verzet, bron van agressie Bij b.v depressie, autisme, hersenbeschadiging,burnout • Verplaats je in de cliënt • Wees voorzichtig met trekken en duwen • Wacht af en wees zorgzaam • Activeer op maat

19. Overactief (Manie) • Verplaats je in de cliënt (eigen opwinding /euforie/boos) • Volg • Rem en bescherm • Beweeg mee • Kanaliseer • Bied structuur

20. Gesloten,vijandig Onvermogen of angst bij autisme, schizofrenie of verstandelijke handicap • Verplaats je in de cliënt • Laat de cliënt met rust, in zijn waarde • Beantwoord vijandigheid niet met vijandigheid • Voeg in bij psychotische belevingen • Onderzoek je eigen aandeel

21. Anti sociaal • Bij narcisme of psychopathie • Verplaats je in de cliënt • Naïeve opstelling • Alleen luisteren naar letterlijke inhoud • De hulpvraag anders benoemen • Vanzelfsprekendheden anders benoemen • Steun zoeken en overleg collega’s

22. Verward Bij psychose, borderline -Verplaats je in de cliënt -Niet vragen aan cliënt om normaal te doen -Invoegen:belangstellend vragen naar de beleving van de cliënt -Let op het effect van je handelen -Aandacht voor afstand en nabijheid -Reik hulpmiddelen aan

23. Mensen die onder invloed zijn • Verplaats je in de cliënt • Aanvaard overdrijving • Bevestig de client • Zoek niet naar redelijkheid • Praat als de roes voorbij is • Geef leiding • Houd een oogje in het zeil • Raadpleeg een arts

24. Angst • Iedereen kent het gevoel angst • Het raakt enorm veel mensen! • Angst is noodzakelijk: waarschuwing Angststoornis: 1. Wanneer er voor de angst géén directe aanleiding is 2. Angst is buitensporig en niet realistisch 3. Vermijdingsgedrag is kernsymptoom 4. 1 op de 5 mensen heeft ooit een angststoornis

25. Richtlijnen voor de omgang met moeilijke mensen • Heb geen angst voor gezichtsverlies • Blijf hoffelijk en correct • Probeer de cliënt te begrijpen • Vermijd autoritair gedrag • Sluit aan bij het gedrag van de cliënt • Win tijd zonder verdere escalatie

26. Theoretische achtergrond Opvatting Emotie Gedrag Cognitief model ontstaan stigmatisering Gevaar en onvoorspelbaarheid + Vrees + + + Leed + Leedvermaak Sociale afwijzing - + - Medelijden Persoonlijke controle + + Boosheid + Normovertreding

27. Conflictstijlen

28. Omgaan met agressie : de ABC Methode • A = aandacht geven • -vraag naar achterliggende redenen • -vat kort samen • -Luisteren Samenvatten Doorvragen: LSD • -Stel grens, kom met alternatief • -respect tonen

29. Omgaan met agressie B= buigtechtnieken • -begrijpend luisteren • -benoem de boosheid • -stel vragen(wat maakt je boos) • -samenvatten • -begrip tonen

30. Omgaan met agressie C = confronteren of grenzen stellen • Stel iemand is heel boos /agressief • Pas je stemvolume aan • -noem de naam van de ander • -geef aan wat de ander doet • -zeg wat je ervan vindt ( ‘dat wil ik niet’ ) • -zeg wat je wilt en wat je niet wilt