Genealogia w szkole, czyli jak przygotować projekt poszukiwań historii rodzinnych

1. Genealogia w szkole, czyli jak przygotować projekt poszukiwań historii rodzinnych

2. Treści: • podstawy prawne projektu w gimnazjum, • genealogia nauką pomocniczą historii, • dlaczego warto uczyć metodą projektów, • rola nauczyciela historii w przygotowaniu projektu edukacyjnego.

3. Projekt edukacyjny w gimnazjum w prawie oświatowym

4. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 156, poz.1046). • § 21a. 1. Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego. • 2. Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z zastosowaniem różnorodnych metod. • 3. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści.

5. 4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania: 1) wybranie tematu projektu edukacyjnego; 2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji; 3) wykonanie zaplanowanych działań; 4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego. • 5. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrektor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną. • 6. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego.

6. 7. Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego. • 8. Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum. • 9. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego. • 10. W przypadku, o których mowa w ust. 9, na świadectwie ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”.

7. § 2. 1. Przepis § 21a rozporządzenia wymienionego w § 1 niniejszego rozporządzenia w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem stosuje się do uczniów klas gimnazjum, w których realizuje się podstawę programową kształcenia ogólnego, określoną w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. • 2. W roku szkolnym 2010/2011 informację, o której mowa w § 21a ust. 7 rozporządzenia wymienionego w § 1 niniejszego rozporządzenia w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, wychowawca klasy przekazuje uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) w terminie do dnia 30 listopada 2010 r. • § 5. Szkoły dostosują swoje statuty do zmian wynikających z niniejszego rozporządzenia w terminie do dnia 30 listopada 2010 r

8. Zadania szkoły związane z realizacją projektu

9. Dyrektor i Rada Pedagogiczna powinni podjąć wiążące decyzje na temat organizacji prac nad projektami edukacyjnymi w zakresie: terminu wykonywania tych projektów, czasu realizacji projektów, ich rodzaju, treści programowych, jakie będą obejmować, opieki nad zespołami uczniowskimi (wychowawcy klas, nauczyciele wybranych przedmiotów) ewentualnego zaangażowania innych nauczycieli np. w formie uczestniczenia w konsultacjach z uczniami. formy i czasu prezentacji, dokumentowania wykonanego projektu.

10. Zadaniem dyrektora i nauczycieli jest też: podjęcie decyzji dotyczących ewentualnego oceniania przedmiotowego projektów, określenie liczebności zespołów projektowych, ustalenie sposobów spełnienia warunku obligatoryjności udziału uczniów w projekcie, określenie zasad wyboru tematu projektu. Szczególnie ważne są decyzje dotyczące oceniania uczniów, zwłaszcza: ustalenie kryteriów uznania udziału ucznia za wystarczający dla wpisania jego tematu na świadectwie ukończenia gimnazjum, ustalenie zasad uwzględnienia udziału w pracy nad projektem w ocenie zachowania ucznia.

11. Podstawą do wpisania udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego na świadectwie ukończenia gimnazjum jest spełnienie przez niego minimalnych warunków, którymi powinny być między innymi: • czynny udział w pracy nad projektem w zespole; • wykonanie konkretnego wskazanego w harmonogramie zadania; • doprowadzenie prac nad projektem do końca; • udział w publicznej prezentacji projektu.

12. Kryteria, które powinny być uwzględnione przy formułowaniu oceny zachowania • samodzielność uczniów w rozwiązywaniu problemów postawionych w projekcie i podejmowaniu związanych z nim działań, • sposób współpracy w zespole projektowym, • właściwe pełnienie w zespole pełnionych ról, • doprowadzenie prac projektowych do końca i publiczne zaprezentowanie efektu końcowego, • umiejętność dokonania samooceny adekwatnej do wkładu i efektów pracy nad projektem.

13. Projekt edukacyjny … • jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z zastosowaniem różnorodnych metod • należy do metod, które integrują wiedzę oraz umiejętności z różnych dziedzin.

14. Rodzaje projektów… • BADAWCZYZwiązany jest z procedurami problemowymi. W trakcie jego realizacji uczeń stara się rozwiązać problem w sposób będący odbiciem procedury naukowej (we właściwej dla danego poziomu skali). Rozpoznaje zagadnienie, stawia hipotezy, projektuje sposoby ich weryfikacji, gromadzi dane, opracowuje je i wyciąga wnioski. W uproszczonej wersji, uczniowie zbierają i systematyzują informacje o określonych zagadnieniach. Efektem jego realizacji może być np. opracowanie monograficzne, wystawa, album, wywiad, opowiadanie, ……

15. DZIAŁAŃ PRAKTYCZNYCH (LOKALNYCH) To podjęcie konkretnych działań w szkole lub środowisku lokalnym. Efektem jego realizacji może być: zbudowanie układów elektronicznych (np. na pracownię), odnowienie boiska szkolnego, sadzenie drzew w parku, usunięcie dzikiego wysypiska śmieci, itp.. Uczniowie zdobywają wiedzę przez doświadczenie – praktyczne działanie.

16. Dlaczego warto uczyć metodą projektu?

17. Kształtuje umiejętność: • zbierania i selekcjonowania informacji z różnych źródeł, • pisemnego opracowywania i prezentowania materiałów, • rozwiązywania problemów, • umiejętność integrowania wiedzy z różnych dziedzin, • podejmowania decyzji, • efektywnego porozumiewania się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia i wysłuchiwania poglądów innych osób, • dyskutowania, • stosowania zdobytej wiedzy w praktyce, • planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, • pracy w grupie, • wystąpień publicznych,

18. Aby działanie było projektem… 1) wybranie tematu projektu edukacyjnego; 2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji; 3) wykonanie zaplanowanych działań; 4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego.

19. Genealogia • Genealogia (z greki γενεά, genea – "ród" oraz λόγος, logos – "słowo", "wiedza") — jedna z nauk pomocniczych historii, zajmująca się badaniem więzi rodzinnych między ludźmi na bazie zachodzącego między nimi pokrewieństwa i powinowactwa. W zczególności przedmiotem zainteresowania genealogii są wybrane rodziny i rody, ich pochodzenie, historia oraz wzajemne relacje rodzinne i losy poszczególnych członków rodziny.

20. Jak można wprowadzić genealogię do projektu edukacyjnego? • historia mówiona – rodzinne opowieści, wywiady, wspomnienia • domowe archiwa – fotografie, artefakty mogą być inspiracją do opracowania historii przedmiotu, który odgrywa wyjątkową rolę w rodzinie • imiona – odkrywanie znaczenia imion i pochodzenia nazwisk • historia lokalna – indywidualne losy człowieka mogą stanowić fragment lokalnej historii.

21. O czym trzeba pamiętać tworząc projekt dotyczący genealogii? • możemy wywołać bolesne wspomnienia czy trudne pytania, • zadania powinny być elastyczne, • dostosowane do poziomu i sytuacji rodzinnej naszych uczniów, • dopuszczamy możliwość rozmów ze starszym pokoleniem, niekoniecznie z członkami własnej rodziny (historia mówiona).

22. PRZYKŁADOWE TEMATY • W jaki sposób moi przodkowie zaznaczyli swą obecność w walkach niepodległościowych (narodowo-wyzwoleńczych)? • Czy znasz swoją rodzinę… w obiektywie? Udowodnij. • Miejsce symboli narodowych w życiu mojej rodziny. • Moja rodzina na przestrzeni wieków. • Jak daleko mogę zbadać historię mojej rodziny?

23. Co nosiło się „wczoraj” w plecaku szkolnym? • Jaki wpływ miały media na życie moich dziadków? • Czy nasze babcie ubierały się modnie? • Jak zintegrować pokolenia w moim środowisku lokalnym? • Skąd wyszliśmy, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy – jak zmieniało się pojęcie patriotyzmu na przestrzeni wieków?

24. Karta projektu (przykład) • Temat projektu • Uzasadnienie wyboru tematu – wstęp • Uczestnicy (np. uczniowie klasy II a, b ….) • Osoba odpowiedzialna za realizację • Osoby wspomagające realizację (jeśli są) • Czas trwania (np. od 1 X do 30 III) • Cele projektu (cele edukacyjne) • Metody i formy pracy • Harmonogram działań (zadania do wykonania, problemy do rozwiązania, zagadnienia do rozważenia) • Kryteria oraz sposób oceny projektu (ogólnie) • Ewaluacja (jak i kiedy)

25. TEMAT • CELE • DZIAŁANIA • PREZENTACJA

26. Bibliografia • Włodzimierz Dworzaczek, Genealogia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1959, (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, seria: Nauki pomocnicze historii, pod red. Tadeusza Manteuffla). • Paweł Laskowicz, Księga genealogiczna twojej rodziny. Poradnik praktyczny, Świat Książki, Warszawa 2005. • Małgorzata Nowaczyk, Poszukiwanie przodków. Genealogia dla każdego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005, • Rafał T. Prinke, Poradnik genealogia amatora, Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1992. • Władysław Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków – zob. s. 188-194. • Józef Szymański, Nauki Pomocnicze Historii, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.