680 likes | 1.08k Views
Latent Tüberküloz Enfeksiyonu. Prof.Dr.Fuat Gürkan Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Diyarbakır. Latent TB Enfeksiyonu T C T* veya QFT † po zitif Negati f AC grafisi Semptom yok FM (N). Pulmon er TB Hastalığı T C T veya QFT po zitif
E N D
Latent Tüberküloz Enfeksiyonu Prof.Dr.Fuat Gürkan Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Diyarbakır
Latent TB Enfeksiyonu TCT* veya QFT† pozitif NegatifAC grafisi Semptom yok FM (N) Pulmoner TB Hastalığı TCT veya QFT pozitif AC grafisi anormal olabilir Semptomlar: ateş, öksürük, gece terlemesi, kilo kaybı, halsizlik, iştah kaybı Balgam yayması veya kültürde pozitiflik LTBE& Pulmoner TB *tuberkülin cilt testi †QFT (QuantiFERON-TB ve QuantiFERON-Gold)
Basil inhalasyonu Basilin hemen öldürülmesi(PPD-) Primer kompleks (Enf)(PPD+) Latent TB (%95) Primer TB Hast (%5) MTB disseminasyonu Stabilizasyon(Latent TB) menenjit, miliyer TB Reaktivasyon (%5)
Hastalık gelişme riski <1 yaş%43 1-5 yaş %24 11-15 yaş %15 Starke JR, et al. J Pediatr 1992;120(6):839– 55
TB basili ile Karşılaşmamış birey Hasta Enfekte birey
BULAŞMA • Aerosol • Öksürük, aksırık • Toz, toprak, eşya, yemek ? • Etkili tdv ile 2-3 hf.da bulaştırıcılık sona erer
Tüberküloz hastası her öksürük ile; 1-5 mikron çapında, 1-3 adet basil içeren, 3500 kadar enfeksiyöz parçacığı etrafa saçar
Akciğer Dışı Organ Tüberkülozu Yayma (-) Akciğer Tüberkülozu Yayma (+) Akciğer Tüberkülozu Bulaştırıcılık ? Rieder HL. Epidemiologic Basis of Tuberculosis Control. IUATLD. First Ed.1999 s.22
%10’unda ilk 2 yıl içinde 2 Hasta 20 Enfekte birey 1 Enfeksiyöz hasta Yayma(+) Akciğer TB PPD +
DünyadaTüberküloz • Her yıl dünya nüfusunun % 1’i TB basili ileenfekteolmaktadır • Halen dünya nüfusunun üçte biri yaklaşık2 milyardan fazla kişiTB basili ile enfektedir
DÜNYADA TB • Yılda 9 milyon kişi hastalığa yakalanmakta • 1.7 milyon kişi ölmekte • 0.2 milyon HIV (+) Global tuberculosis control: surveillance, planning, financing. WHO report 2008. Geneva. World Health Organization (WHO/HTM/TB/2008.393)
TÜRKİYE’de TB • Toplam olgu sayısı 20526 • İnsidans yüzbinde 28 • AKC TB 14740 • ÇİD %5.1
Türkiye’de TB hastalarının yaş gruplarına göre dağılımı 2005
Tüberküloz kontrolü • Hastalara erken tanı ve etkin tedavi • Temaslı ve indeks vaka araştırması • LTBE tanı ve tedavisi
PPD • Asemptomatik kişilerde LTBE tanısında en yaygın kullanılan yöntemdir
PPD • Seibert • Pürifiye Protein Derivasyonu • Polisakkarit ve nükleik asitler ayrıştırılmış 1939’da PPD-S Standart 5 TU 0.1mg/0.1 ml PPD-S
1. PPD Endikasyonları • Hemen PPD endikasyonu olan çocuklar • Şüpheli TB hastalığı olan çocuklar • TB ile teması olanlar • Endemik bölgeden göç eden veya bu bölgeye seyahat edenler • Her yıl PPD yapılması gereken çocuklar • HIV ile enfekte çocuklar • Mahkum edilmiş adolesanlar
Hemen ve aralıklı olarak PPD yapılması gerekenler • Öykü ve epidemiyolojik faktörler bulaş olasılığını gösteriyor ise; • Uzun süreli KS, TNF alfa inhb kullanımı öncesi • DM, KBY, malnütrisyon, İm. Y.
Rutin PPD • LTBE prevalansı >%20 • Düşük riskli popülasyonlarda okul, çocuk bakımevi, kamplarda rutin PPD önerilmemektedir • Pozitif sonuç az, yanlış pozitiflik fazla Pediatrics 2004; 114: 1175-1201
Hedeflenmiş taramalarda LTBE saptamak • ABD’de TB eleminasyonunda temel stratejidir • 5 kişiden birinde LTBE • 83 kişiden birinde aktif TB Yew WW, Leung CC. Update in tuberculosis 2006. Am J Respir Crit Care Med 2007; 175: 541-546
Anketlerle LTBE açısından risk altındaki çocuklar belirlenir • Bir aile üyesinde veya temaslı bir kişide TB hastalığı var mı? • Aile bireylerinde PPD pozitifliği var mı? • Çocuk yüksek riskli bir bölgede mi doğdu? • Çocuğun yüksek riskli bölgeye bir haftadan uzun seyahati oldu mu? • 0-1, 6,12,18,24. aylarda risk değerlendirmesi • Daha sonra yılda bir kez
2. PPD Uygulaması Von pirquet Deriyi çizerek Moro Perkütan patch Calmette Konjunktival C.Mantoux İntradermal (1908)
Mantoux • Ön kolun dorsal veya volar yüzüne, orta 1/3 • O.1 ml 27 gauge enjektör • Antiseptik ? • İğnenin kesik ucu yukarı bakacak şekilde • 6-10 mm çapında papül
Tüberkülin reaksiyonu • 2-8 hafta • Geç tip hipersensitivite • Antijen uygulamasıyla 5-6h içinde hücre göçü başlar (48-72h max) • Erken reaksiyon…….eritem
Testin okunması • 48-72 h sonra longitudinal aksa dik endürasyon çapı Yanlış Doğru
Testin okunması • Deneyimli okuyucu • Negatif veya pozitif değil (0 mm)
Testin okunması • Tükenmez kalem yöntemi (Sokal 1975) • Palpasyon yöntemi Sokal J.E. N Eng J Med 1975; 293:501–502. Kalem yöntemi farklı okuyucular arasında daha güvenlidir
3. PPD Reaksiyonunun değerlendirilmesi(ATS,CDC, AAP, IDSA) • Epidemiyolojik ve klinik faktörlere bağlıdır • Pozitif sonuç için gereken endürasyon LTBE ve TB hastalığına ilerleme riskine göre değişir
Endürasyon ≥ 5 mm • TB hastası ile yakın temas • TB hastalık şüphesi olan çocuklar • Akciğer grafisinde aktif TB • TB hastalığının klinik kanıtı • İmmünsuprese hastalar • organ transplantasyonu • >1 ay > 15 mg/gün KS • HIV
Endürasyon ≥ 10 mm • Yaygın TB hastalığı riski olan çocuklar • <4yaş • Medikal koşullar • Hodgkin, lenfoma, DM, KBY, malnütrisyon • TB hastalığına maruz kalma riski artmış olan çocuklar • Prevalansı yüksek bölgede doğanlar veya o bölgeye seyahat edenler • Evsiz, bakımevinde kalan, uyuşturucu kullanan, mahkum erişkinlerle sık teması olan çocuklar
Endürasyon ≥ 15 mm • Risk taşımayan 4 yaşından büyük çocuklar
PPD’nin akciğer TB tanısında spesifite ve sensitivitesi Ursavaş A ve ark. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 30 (1) 11-15, 2004
Negatif PPD sonucu • LTBE veya TB hastalığı ekarte ettirmez TB hastalarında PPD pozitifliği Çocuk %89; Erişkin %54 Nelson LJ, et al. Pediatrics 2004;114:333– 341.
YALANCI NEGATİFLİKTest edilen kişiyle ilgili faktörler-1 • İnfeksiyonlar HIV, kızamık, kabakulak, varicella,tifo,brusella, lepra, blastomikoz • Canlı virüs aşılarıKızamık, kabakulak, polio • Lenfoid organ hastalıkları Hodgkin, lenfoma, lösemi, sarkoidoz • İlaçlar KS, immünsupresif ilaçlar • Metabolik bozukluk KBY • Protein eksiklikleri malnütrisyon
YALANCI NEGATİFLİKTest edilen kişiyle ilgili faktörler-2 • Yaş (<3ay ve yaşlılar) • TB infeksiyonundan sonra <10 hafta • Sitokinlerin inhibisyonu • Ağır TB milyer TB • Stres cerrahi, yanık, GVH
YALANCI NEGATİFLİKTest solüsyonu ile ilgili durumlar • Uygunsuz saklama Isı ve ışık • Kimyasal denatürasyon • Kontaminasyon • Adsorpsiyon
YALANCI NEGATİFLİKUygulama ve okuma ile ilgili durumlar • Antijenin azlığı (yetersiz doz) • Subkütan enjeksiyon • Enjeksiyonu geciktirme • Deneyimsiz okuyucu • Okumada ve kaydetmede hata
YALANCI POZİTİFLİK • Nontüberküloz Mikobakteri(NTM) • Çoğunlukla 10 mm • BCG Aşılaması • Risk faktörüyle birlikte değerlendirilmeli
BCG ve PPD pozitif Asemptomatik ise • LTBE olasılığını arttıran durumlar: • TB ile temas öyküsü • TB prevalansı yüksek bölge • BCG aşısından sonra >5yıl geçmiş olması • ≥ 15 mm PPD yanıtı • BCG skarının birden fazla olmaması
PPD uygulama ve yorumlamadaki sorunlar • Spesifitesi düşük (BCG aşısı-NTM) • Sensitivitesi değişken • Yalancı negatiflik yüksek • İkinci kez hasta viziti • Değerlendirme kişiye bağımlı Avantajı: Ucuz ve teknoloji gerektirmez
ELISPOT T Spot TB ELISA Quantiferon TB Quantiferon TB Gold Quantiferon TB-IT у-IFN testleri
у-IFN testleri • LTBE saptamada PPD’ye oranla NTM ve BCG’den etkilenmeden daha spesifik sonuç verdiği bildirilmektedir • RD1 (ESAT-6; CFP-10;TB 7.7) Mazurek GH, et al. JAMA 2001; 286:1740. Kang YA, et al. JAMA 2005; 293:2756.
у-IFN testleri 75 çalışmayı kapsayan derleme • LTBE saptama oranları% 80 • PPD ve у-IFNtesti %60-80 örtüşmesi • Yüksek cut-off değerlerinde%96 uygunluk Pai, M, et al. Lancet Infect Dis 2004; 4:761. Yew WW,et al. Am J Respir Crit Care Med 2007; 175: 541-546.
726 0lgu-TCT/QFT Pai et al. JAMA 2005; 293:2786
Menzies D, Pai M et al. Ann Intern Med 2007; 146(5): 340-354
PPDile у-IFN testleri karşılaştırması • BCG (+) olanlarda • MAC (+) olanlarda Daha fazlaPPD pozitifliği Mazurek, GH, et al. JAMA 2001; 286:1740 Kobashi, et al.Clin Infect Dis 2006; 43:1540 Ewer K, et al. Lancet 2003; 361:1168