ISCO-08 Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması

1. ISCO – 08 (ULUSLARARASI STANDART MESLEK SINIFLAMASI) ISCO-08 Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması Tuncer İNALKAÇ Sosyal Sınıflamalar ve Standartlar Takım Sorumlusu

2. ISCO – 08 MESLEK SINIFLAMASI ISCO-08 Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması ILO’nun sorumlu olduğu ana sınıflamalardan birisidir.

3. ISCO- 08 ISCO’nun üç ana amacı vardır: Birinci amaç,ulusal meslek verilerinin uluslararası kullanımını sağlayarak, ulusal istatistikçilerin mesleklerle ilgili uluslararası iletişimlerini kolaylaştırmak, İkinci amaç,uluslararası göç ve işe yerleştirme gibi konularla bağlantılı olan faaliyetleri belirleyerek, özel karar almaya yönelik kullanışlı formlarda uluslararası meslek verilerinin üretilebilmesine olanak sağlamak, Üçüncü amaç,ulusal meslek sınıflamalarını geliştiren veya revize eden ülkelere uluslararası standartlara bağlı kalarak kendi ulusal meslek sınıflamalarını geliştirmelerine yardımcı olmak.

4. ISCO- 08 ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ -İş dünyasında son 20 yıl içinde ortaya çıkan gelişmeler; • Teknolojide görülen değişmeler ve mesleklere yansıması; • ISCO-88’i kullanan ülkelerin kazandığı deneyimler; • ISCO-88’de bazı alanlarda ciddi şekilde güncelliğin kaybedilmesi (Örn: Bilişim teknolojileri, büro elemanları, enformasyon elemanları vb.); • ISCO-88’de bazı yerlerde olan aşırı ayrıntılar (Örn: Tesis ve makine operatörleri);

5. ISCO- 08 ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ • ISCO–88’deki bazı problemler * işverenlerin çalışanları ile birlikte sınıflandırılması; * yönetici işyeri sahipleri ve müdürleri ile kendisi de çalışanları ile birlikte çalışan işyeri sahipleri arasında ayrım olmaması; * bir kuruluştaki müdür sayısı bilgisinin çoğu zaman elde edilebilir olmaması; * süpervizörleri ve çiftçileri sınıflandırma zorlukları. • ISCO – 88 ’in yapısının yönetici meslekler (Managers) için kullanışlı olmaması; • Bazı alanlardaki ayrıntı seviyesinin yetersizliği (Örn: Hizmetler ile ilgili meslekler, kayıtdışı sektörlerdeki meslekler vb.);

6. ISCO- 08 ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ - ISCO – 88’in yapısının yönetici meslekler (Managers) için kullanışlı olmaması; • Bazı alanlardaki ayrıntı seviyesinin yetersizliği (Örn: Hizmetler ile ilgili meslekler, kayıtdışı sektörlerde olan meslekler); . . . .

7. ISCO- 08 KAVRAMSAL YAPISI • ISCO -08 meslek sınıflamasında da sınıflandırılan esas nesneler işlerdir. • ISCO-08'in tasarlanması ve oluşturulması ISCO-88’deki gibi, iki ana kavrama dayandırılmıştır: İş kavramıveBeceri kavramı İş; bir kişi tarafından yapılan ya da yapılması beklenen çalışmaya ilişkin görev ve sorumluluklar kümesi olarak tanımlanır. ISCO’ya göre ise iş, sınıflaması yapılan istatistiksel birimdir. Ana görev ve sorumluluklar bakımından büyük oranda benzer özellikleri olan bir iş kümesi, bir mesleği oluşturur.

8. ISCO- 88 • Beceri; belli bir işe ilişkin görev ve sorumlulukları yerine getirebilme yeteneğidir. • Beceri seviyesi; ilgili görev ve sorumlulukların zorluklarını ve sıralamasını gösteren bir yapıdır. • Beceri uzmanlaşması; üretilen mal ve hizmetlerin türleri ile birlikte, çalışılan malzemeler ile kullanılan makine ve aletlerle ilgili gerekli bilgi alanı olarak tanımlanır. Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması’nda (ISCED – International Standard Classification of Education, 1997) yer alan eğitim kategorileri ve seviyeleri esas alınarak ISCO 08’ de dört genel beceri seviyesi tanımlanmıştır.

9. ISCO- 08 ISCO-08 Beceri Seviyelerinin ISCED-97 Eğitim Seviyelerine Dağılımı

10. ISCO- 88 ISCO-08 ’deki beceriler, yalnızca resmi eğitim ve öğretim yolu ile elde edilemeyebilir. Resmi eğitimin rolü, bazı ülkelerde daha fazla olabilir ve özellikle de daha yüksek beceri seviyelerinde bu rol daha belirgindir. Bazı ülkelerde, bazı mesleklerde çalışabilmek için üniversite eğitimine sahip olmak gerekirken, diğer ülkelerde ise daha düşük seviyedeki bir eğitim derecesi yeterli görülmektedir. Burada esas olan, meslekte çalışan kişinin o mesleğe ilişkin görev ve sorumlukları yerine getirebilmesidir.

11. ISCO- 88 Bazı mesleklerin ISCO-08 'de Ana grup 2 (Profesyonel meslek mensupları) içindesınıflandırılması uygun görülmüştür(Eğitim seviyesi dikkate alınmamıştır). Örneğin; şarkıcı, muhasebeci, gazete yazarı, yazar, müzisyen,aktör, yönetmen vb. gibi.Fakat, Ana Grup 2 (Profesyonel meslek mensupları) içinde yer alan doktor, avukat, mühendis, mimar, istatistikçi gibi meslekler için ise bir lisans derecesi (ISCO'nun 4. beceri seviyesi) şarttır.

12. ISCO- 08 KAVRAMSAL YAPISI • ISCO-08 ’de ISCO-88 ’in kavramsal model ve ana yapısı değişmemiştir. • Mevcut 10 Ana Grup korunmuştur. Fakat, isimlerinde bazı değişiklikler yapılmıştır. • ISCO-88 ’de kullanılan beceri seviyesi ve beceri uzmanlaşması kavramları ISCO-08 ’de de kullanılmıştır. • Mesleklerdeki değişmeleri yansıtmak ve ISCO-88 ’deki bilinen problemleri çözmek için bazı kategoriler birleştirildi, bazıları bölündü ve bazıları ise başka yerlere taşınmıştır.Yeni meslekler için ise yeni kategoriler eklenmiştir. • Zaman serileri mümkün olduğunca korunmuştur.

13. ISCO- 08 GENEL YAPISI 1.detay seviyesi XAna Grup Örnek: ANA GRUP 2 PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI 2.detay seviyesi XXAlt-ana Grup Örnek: Alt-ana Grup 22 SAĞLIK İLE İLGİLİ PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI 3.detay seviyesi XXXGrup Örnek: Grup 222 TIP DOKTORLARI 4.detay seviyesi XXXXBirim Grup Örnek: Birim Grup 2221 Genel tıp doktorları Birim Grup 2222 Uzman tıp doktorları Örnek meslekler: 2221 Aile hekimi 2221 Pratisyen hekim 2221 Asistan hekim 2221 Toplum sağlığı hekimi 2222 Kardiyolog 2222 Psikiyatrist 2222 Uzman hekim (dahiliye) 2222 Cerrah

14. ISCO- 08 ISCO-08'in ana gruplarındaki alt grupların sayılarıNot: (..) ISCO - 88’e aittir.)

15. ISCO-08 Ana Gruplarının beceri seviyeleri ISCO- 08

16. ISCO- 08 ISCO-88 ile ISCO-08 Dönüşüm Tablosu

17. ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ 1X1 (1’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 137 birim grubu, ISCO - 08’in tam olarak bir birim grubuna karşılık gelmektedir. ISCO- 08 17

18. ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ ISCO- 08 • NX1 (N ’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 81 birim grubundan iki veya daha fazla birim grup, ISCO 08’deki bir birim gruba karşılık gelmektedir; 18

19. ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ 1XN (1’e N geçişler): ISCO - 88`in 49 birim grubu, ISCO-08 ’de iki veya daha fazla birim grupta kapsanmaktadır; ISCO- 08 19

20. ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ NXM (N’e M geçişler): ISCO - 88’in 123 birim grubundaki iki veya daha fazla birim grup,  ISCO - 08’deki iki veya daha fazla birim gruba karşılık gelmektedir. ISCO- 08 20

22. ISCO- 08 ISCO - 88 / ISCO – 08 DÖNÜŞÜMÜ • Şu anda üzerinde çalıştığımız ISCO - 08 meslek sınıflaması ile eski ISCO - 88 arasındaki geçiş tablosuna göre, meslek verisi kodları için ISCO - 88`deki birim grup kodlarının % 55.90’ının (1x1 ve Nx1 dönüşümleri toplamı)  ISCO - 08`e doğrudan geçişi mümkündür. • 1X1 (1’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 137 birim grubu, ISCO - 08’in tam olarak bir birim grubuna karşılık gelmektedir. • NX1 (N’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 81 birim grubundan iki veya daha fazla birim grup, ISCO 08’deki bir birim gruba karşılık gelmektedir; • 1XN (1’e N geçişler): ISCO - 88`in 49 birim grubu, ISCO - 08’de iki veya daha fazla birim grupta kapsanmaktadır; • NXM (N’e M geçişler): ISCO - 88’in 123 birim grubundaki iki veya daha fazla birim grup,  ISCO - 08’deki iki veya daha fazla birim gruba karşılık gelmektedir.

23. ISCO- 08 ISCO-08’deki Bazı Önemli Değişiklikler ve Sorunlar • Müdürler’i (Ana grup 1 Managers) türlerine göre sınıflarken kullanılan sınırlar açık belirgin değildir. İşveren işletmenin büyüklüğü veya müdürün sorumluluk derecesi bir ölçüt olarak düşünülebilir. Müdürlerin kodlanmasında başlıklara göre kodlama yapmak, her zaman doğru olmayabilir ve bu durumda yardımcı değişken ve eşikler tanımlanmalıdır. Orta ölçekli girişimlerin müdürleri için Alt ana grup 14 varsayılmaktadır. 2. Sabit makine operatörleri (8100) ile İşlem Kontrol Teknisyenleri (Process Control Technicians) (3130) arasında bir ayrım yapılmıştır. • Piyasaya yönelik çiftçiler ile kendi geçimine yönelik çiftçiler arasında ayırt edici bir kural yine yoktur. Kendi geçimine yönelik çiftçiler ise, ISCO – 08’de 4 birim gruba dağıtılmıştır. 4. Küçük perakendecilerin konumu netleştirilmiş ve Ana Grup 1’den Ana Grup 5’e taşınmıştır. Perakende ve Toptan Ticaret Müdürleri (1420) ile Küçük Mağaza ve Dükkan Sahipleri (Shopkeepers) (5221) arasında bir ayrım yapılmıştır. • Ana Grup 7 ile Ana Grup 8 arasındaki belirsizlikler ortadan kaldırılmıştır.

24. ISCO- 08 ISCO-08’deki Bazı Önemli Değişiklikler ve Sorunlar 6. Kendi hesabına çalışan küçük işletme sahibi çiftçiler, Ana grup 1’den Ana grup 6’ya taşınmıştır. • ISCO – 88 ’deki hemşireler ve öğretmenler için oluşturulan paralel gruplar ortadan kaldırılmıştır. Hemşireler 3221’de (Hemşirelikle ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları) sınıflandırılmıştır. ISCO-88 ‘de Öğretmenler ile ilgili Ana Grup 2 ve Ana Grup 3 ’deki paralel gruplar, ISCO-08’de Ana Grup 22 olarak birleştirilmiştir. • Satış elemanları, 5221 (Küçük mağaza ve dükkan sahipleri), 5222 (Küçük mağaza ve dükkan sorumluları) ile 5223 (Küçük mağaza ve dükkan satış yardımcıları) olarak üç birim gruba ayrılmıştır. • ISCO-88’deki Aşçılar, 3434 (Chef - ŞEFLER (YİYECEK HAZIRLAMA VE SUNUM HİZMETLERİ), 5120 (AŞÇILAR), 9411 (FAST FOOD HAZIRLAYICILARI) ve 9412 (MUTFAK YARDIMCILARI) şeklinde sınıflandırılmıştır. 10. ISCO-08 ’deki süpervizörleri (supervisors) diğer çalışanlardan (müdürler, şirket yöneticileri, sanatkar (ustabaşı) gibi) ve müdürleri de yüksek nitelikli profesyonellerden ayırma zorlukları vardır.

25. ISCO- 08 ISCO-08 ’deki bazı yeni meslekler • 5245 – Hizmet istasyonu çalışanları (motorlu araçlara yakıt doldurma, temizleme, yağ değiştirme, lastik havalarını ayarlama ve küçük tamir vb. işler yapanlar) • 7234 – Bisiklet tamircisi • 9334 – Raf dizicisi • 9412 – Mutfak yardımcısı 5. 2230 - Geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili profesyonel meslek mensupları

26. ISCO-08’de silinen bazı meslekler • 2121 – Matematikçi – İstatistikçi 2. 6142 – Odunkömürü yakıcısı

27. TEŞEKKÜRLER