TİCARET HUKUKU

1. TİCARET HUKUKU ŞİRKETLER HUKUKU

2. Şirketler Hukuku Şirket (Ortaklık) “Birden fazla kimsenin ekonomik bir faaliyetten elde edilecek kârıpaylaşmak ve zarara katlanmak için emek ve sermayelerini biraraya getirdiklei birliktelik”. Borçlar Kanunu’nda yapılmış olan tanıma göre ortaklığın unsurları: • Kişi • Sözleşme • Sermaye • Ortak amaç • Ortak amaca ulaşmak için ortakların eşit düzeyde gayret ve özen sarfetme yükümü.

3. Şirketlerin Sınıflandırılması • Sermaye Şirketleri • Sermaye ön plandadır. • Sermaye korunur, azalırsa tedbir alınır. • Ortaklığın organları yönetim ve denetim fonksiyonunu yerine getirirler. • Ortaklığa giriş çıkış kolaydır. • Tipik örnek: Anonim ortaklık. • Şahıs Şirketleri • Ortakların kişilikleri önemlidir. • Kural olarak her ortak yönetim, temsil ve denetim hakkına sahiptir. • Ortaklık sözleşmesi oybirliğiyle değişir. • Tipik örnek: Kollektif ortaklık. • Bu özelliklerin ağırlığına göre; • BK’da düzenlenmiş olan adi ortaklık ile TTK’da düzenlenmiş olan kollektif ve adi komandit ortaklıklar kişi ortaklıkları, • TTK’da düzenlenmiş olan anonim, limited ve paylı komandit ortaklıklar ise sermaye ortaklıkları sayılmakta, limited ortaklıklar çoğu kez karma ortaklık olarak nitelendirilmektedir.

4. Şirketlerin Sınıflandırılması Tüzel kişiliğe sahip şirketler BK’da düzenlenmiş olan adi şirket • Tüzel kişiliğe sahip olmayan şirketler • TTK’da düzenlenmiş olan ticaret şirketleri • Kollektif • Komandit (adi-paylı) • Anonim • Limited • Kooperatif • Tüzel kişiliğe sahip olmanın sonucu olarak, • Tüzel kişiliğe sahip şirketlerin ortakları değil, kendileri tacir sıfatına sahiptir. • Tüzel kişiliğe sahip şirketlerin bazılarının ortakları üçüncü kişilere karşı ikinci derecede sorumlu oldukları halde tüzel kişiliğe sahip olmayan şirketlerin ortakları birinci derecede sorumludur.

5. Şirket Türleri - Adi Şirket • Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Tanım Adi şirket, kanunen yasak olmayan her türlü amaç ve konu için gerçek veya tüzel kişiler arasında kurulan ve ortakların şirket borçlarından dolayı birinci derecede, sınırsız ve müteselsilen sorumlu oldukları ortaklıktır. Kuruluş Adi şirket sözleşmesi şekle tabi değildir. Şekil serbestisinin sınırını şekle tabi bir işlemin adi şirket sözleşmesinde yer alması oluşturur. Örneğin sermaye olarak bir taşınmazın getirilmesi. • Adi şirketin tüzel kişiliği yoktur. Bu nedenle ortaklığın tacir sıfatı da bulunmamaktadır, ortakların her birinin tacir sıfatı bulunmaktadır. • Adi şirketin ortakları gerçek veya tüzel kişiler olabilir.

6. Adi Ortaklık-Ortaklararası İlişkiler Sermaye Ortak amacın gerçekleşmesine elverişli olmak üzere kanun, ahlak ve adaba aykırı bulunmayan herşey adi ortaklığa sermaye olarak getirilebilir. Ortaklar Arasında İştirak Halinde Mülkiyet (Elbirliği Mülkiyeti) Adi ortaklığın ortak amacına ulaşmak için tahsis edilen malvarlığı üzerinde aksi sözleşmede öngörülmediği sürece ortaklar iştirak halinde maliktirler. Bu mülkiyet sisteminde her ortağın hissesi ayrılmamıştır. Bu nedenle bir ortağın şahsi alacaklısı alacağını ancak o ortağın tasfiye hissesi üzerinden alabilir. Kâr ve Zararı Paylaşma • Kâr ve zararın paylaşılması konusunda sözleşmede bir hüküm yoksa paylaşım eşit olarak gerçekleşir. • Sözleşmede kârın sadece birkaç ortak arasında paylaştırılacağı veya birkaçının zarara katılmayacağı hususundaki hükümler geçersizdir. • Sermaye olarak emeğini koyan ortağın zarara katılmayacağı kararlaştırılabilir.

7. Adi Şirket - Ortaklararası İlişkiler Şirket Kararları Ortaklık kararları bütün ortakların oybirliğiyle alınır. Ancak ortaklık sözleşmesinde kararların çoğunlukla alınacağı öngörülebilir. Şirketin İdaresi (Yönetimi) Adi ortaklıkta yönetim, aksine sözleşme veya karar olmadıkça bütün ortaklara aittir. İdare hakkında sözleşme hükmü veya ortaklık kararı yoksa ortakların her biri teker teker yetkilidir. İdare hakkı olağan işlemleri kapsar. Olağanüstü işlemler hakkında oybirliğiyle karar verilmesi gerekir. Şirket İşlerinin Denetimi İdare yetkisine sahip olan ve olmayan bütün ortaklar denetim hakkına sahiptir. Denetim hakkı kapsamında • Şirket işlerinin gidişatı hakkında şahsen bilgi alınabilir, • Şirket defter ve belgeleri incelenebilir, • Hesap özeti çıkarılması istenebilir.

8. Adi Şirket-Ortaklararası İlişkiler Rekabet Yasağı Ortaklar, idareci olsun olmasın şirket amacına aykırı ve zararlı işleri kendi hesaplarına yapamazlar. Ortaklar Arasındaki Değişiklikler Ortaklardan hiçbiri diğer ortakların onayı olmaksızın şirkete bir üçüncü kişiyi alamaz. Ortaklar arasında değişiklik yapılması oybirliğiyle karar alınmasına bağlıdır, şirket sözleşmesiyle oy çokluğu ilkesi kabul edilebilir. Ortak bir üçüncü kişiyi diğer ortakların izni olmadan ortaklıktaki hissesine katar veya hissesini ona devrederse bu kişi ortak sıfatını kazanmaz.

9. Adi Şirket-Şirketin Üçüncü Kişilerle İlişkisi Adi Şirkette Temsil • Adi şirketin tüzel kişiliği olmadığından bu şirket üçüncü şahıslar karşısında hukuki bakımdan tek bir varlık olarak görünmez, sadece birden çok ortaklar mevcuttur. • Şirket sözleşmesinde aksine düzenleme yoksa ya da aksine karar alınmamışsa, idare hakkına sahip bütün ortaklar temsil yetkisine de sahiptir. • İdare hakkına sahip bir ortağa temsil yetkisi verilmemesi mümkündür. • Temsil sonucu üçüncü kişilere karşı doğan alacaklar açısından ortaklar arasında iştirak halinde alacaklılık oluşur. • Temsil sonucu şirket için doğan borçlardan ortaklar müteselsilen sorumludur. Alacaklılar doğrudan doğruya istedikleri ortağa başvurup alacaklarının tümünü talep edebilirler.

10. Adi Şirket-Sona Erme Adi şirketin sona erme nedenlerinden bazıları şunlardır: • Ortak amacın elde edilmesi veya elde edilmesinin imkansız hale gelmesi. • Mirasçılarla ortaklığın devam edeceğine dair bir sözleşme olmadığı sürece ortaklardan birinin ölümü. • Ortakların oybirliğiyle karar vermeleri. • Ortaklık için belirlenen sürenin dolması. • Bir ortağın ortaklığın feshini istemesi. Belirsiz süreli veya ortaklardan birinin hayatı ile sınırlı ortaklıklarda söz konusu. • Haklı nedenlerle fesih.

11. Ticaret Şirketleri • Ticaret şirketleri Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan ortaklıklardır. TTK md. 136’ya göre bunlar; - Kollektif şirketler, - Komandit şirketler (adi komandit-paylı komandit) - Limited şirketler, - Anonim şirketler, - Kooperatiflerdir. • TTK md. 136-152 ticaret şirketleri hakkında uygulanacak genel nitelikte hükümlerdir. Bu hükümlerin ardından her bir şirket türü özel olarak düzenlenmektedir.

12. Ticaret Şirketleri - Genel Hükümler Tüzel Kişilik • Ticaret şirketlerinin tümü tüzel kişiliğe sahiptir. Tüzel kişilik, ticaret siciline tescil ile kazanılır. Tüzel kişiliğe sahip olma nedeniyle şirketin özel malvarlığı bulunmaktadır.Özel malvarlığı nedeniyle şirket alacaklıları öncelikle şirketin malvarlığına başvurmak zorundadırlar. • Tüzel kişinin ikametgahı, işlerinin yönetildiği yerdir. • Şirketi yöneten ve temsil eden kişiler vekil sıfatıyla değil, organ sıfatıyla hareket ederler. Şirket, organlarının fiillerinden sorumlu olur. • Ticaret şirketleri, şirketin faaliyet konusu dahilinde kalmak üzere tüzel kişilere özgü her türlü işlemi yapmaya yetkilidirler. Şirket konusu dışında yapılan işlemler geçersizdir (ultra vires).

13. Ticaret Şirketleri - Genel Hükümler Sermaye Koyma Borcu Ticaret şirketlerine sermaye olarak şirketin amacına ulaşmaya uygun ve iktisadi değeri olan unsurlar getirilir.Örneğin; • Para, alacak, kıymetli evrak, taşınır mallar, • Taşınmazlar, • Sınai haklar, • Taşınır ve taşınmazların faydalanma ve kullanma hakları, • Şahsi emek, • Ticari itibar. Komandit şirketlerin komanditer ortakları şahsi emek ve ticari itibarlarını sermaye olarak getiremez (TTK md. 246/II). Sermaye şirketlerinde bilançoda kesin değeri gösterilemeyeceğinden şahsi emek ve ticari itibarın sermaye olarak getirilemeyeceği kabul edilmekte.

14. Ticaret Şirketleri - Genel Hükümler Ticaret Şirketlerinde Birleşme TTK md. 146’ya göre birleşme, iki veya daha fazla ticaret şirketinin birbiriyle birleşerek yeni bir ticaret şirketi kurması /yeni şirket kurma yoluyla birleşme) veya bir veya daha fazla ticaret şirketinin mevcut diğer bir ticaret şirketine katılmasıdır (devralma yoluyla birleşme). TTK hükümlerine göre birleşmenin özellikleri: • En az iki ticaret şirketi mevcut olmalıdır. Ticaret şirketi olmayan şirketlerin birleşmesi BK hükümlerine tabidir. • Birleşen ticaret şirketlerinin malvarlıklarının birleşmesi gerekir.Malvarlıkları bir bütün halinde (külli halefiyet) yeni kurulan veya devralan şirkete geçer (malvarlığının devamlılığı ilkesi). • Birleşen veya devralınan şirket/şirketler infisah eder (sona erer) ancak tasfiye olunmaz. • Devralınan ticaret şirketlerinin ortakları devralan şirkette kendiliğinden ortaklık payı kazanırlar (üyeliğin devamlılığı ilkesi).

15. Ticaret Şirketleri - Genel Hükümler Ticaret Şirketlerinde Birleşme (Devam) TTK anlamında birleşme ancak aynı türden olan ticaret şirketleri arasında mümkündür. Örneğin kollektif şirketler kollektif şirketlerle, limited şirketler limited şirketlerle birleşebilir. Bununla birlikte kollektif şirketler ile adi komandit şirketler ve anonim şirketler ile paylı komandit şirketler aynı türden sayılır (TTK md. 147). Buna göre, • Kollektif ve adi komandit şirketler, • Anonim ve paylı komandit şirketler, • Limited şirketler, • Kooperatifler birbirleriyle birleşebilirler.

16. Kollektif Şirket Kollektif Şirketin Unsurları • Kollektif şirketler tüzel kişiliğe sahiptir. • Ancak bir ticari işletmeyi işletmek amacıyla kurulabilirler. • Şirketin ticaret unvanı vardır. Bu unvan ortaklardan en az bir tanesinin ad ve soyadı ile şirketin türünden oluşur. • En az iki gerçek kişi arasında kurulabilir. Tüzel kişiler kollektif şirkete ortak olamaz. • Şirket ortakları şirket borçlarından dolayı ikinci derecede, sınırsız ve müteselsilen sorumludurlar. • Kollektif şirketler bu özellikler ile tipik şahıs şirketleridir. Kuruluş Kollektif şirket sözleşmesi • Yazılı olarak yapılmalı, • İmzalar noterden onaylanmalı ve • Ticaret siciline tescil edilmelidir.

17. Kollektif Şirket Ortaklar Arasındaki İlişkiler (İç İlişki) • Sermaye olarak TTK md. 139’da sayılan unsurlar getirilebilir. • Şirket sözleşmesinde aksine hüküm yoksa kâr ve zarar eşit olarak paylaşılır. Yalnız emeğini sermaye olarak getiren ortağın zarara katlanmayacağı kararlaştırılabilir. • Sözleşmede aksine hüküm yoksa her bir ortak ayrı ayrı şirketi idareye yetkilidir. İdare hakkının bir ya da birkaç ortağa tanınması mümkündür. • İdareci bir ortağın yaptığı işleme ancak diğer bir idareci ortak itiraz edebilir. İdareci sıfatını taşımayan ortakların itiraz hakkı yoktur. • İdareci olsun olmasın bütün ortakların sınırlanamayan ve ortadan kaldırılamayan denetim hakkı vardır. • Ortaklar, şirket tarafından yapılan ticari bir işi diğer ortakların izni olmaksızın kendi veya başkası hesabına yapamaz, bu konuda çalışan bir şirkete sınırsız sorumlu ortak olarak giremez (rekabet yasağı).

18. Kollektif Şirket Şirketin Üçüncü Kişilerle İlişkisi (Dış İlişki) • Eğer sözleşmede aksine hüküm yoksa idareci ortakların her biri şirketi temsil yetkisine de sahiptir. • Kollektif şirket ticari mümessil veya ticari vekil sıfatıyla üçüncü bir kişi tarafından da temsil edilebilir. • Temsil yetkisi ancak “birlikte temsil kaydı” veya “şube işleriyle” sınırlandırılabilir. • Şirket borçlarından dolayı birinci derecede şirket tüzel kişiliği sorumludur. • Şirket ortakları iki halde birinci derecede sorumlu hale gelirler: - Şirkete karşı başlatılan icra takibi sonuçsuz kalmışsa veya - Şirket herhangi bir nedenle sona ermişse. • Ortakların şirket alacaklılarına karşı sorumluluğu sınırsız ve müteselsildir. Sınırsız sorumluluk, ortağın şirkete koymayı taahhüt ettiği sermaye payından bağımsız olarak alacaklılara karşı tüm malvarlığı ile sorumlu olması anlamına gelir. Müteselsil sorumluluk ise alacaklının ortaklardan dilediğine alacağının tümü için başvurabilmesini ifade eder. Borcu ödeyen ortak diğer ortaklara başvurabilir. Ortaklar arasındaki bu iç ilişkiye rücu ilişkisi denir.

19. Kollektif Şirket Şirketin Sona Ermesi Kollektif şirketin sona erme nedenlerinden bazıları şunlardır: • Ortaklardan birinin iflası. • Ortaklardan birinin veya ortaklardan birinin şahsi alacaklısının şirketin feshini talep etmesi. • Haklı nedenlere dayanarak şirketin feshinin istenmesi. • Şirket için öngörülen sürenin dolması. • Şirketin iflası.

20. Komandit Şirketler Komandit şirketlerin başlıca özelliği, ticari işletmenin biri sorumluluğu sınırsız ve Müteselsil (komandite ortak), diğeri sorumluluğu koymayı taahhüt ettiği sermaye miktarı ile sınırlı (komanditer ortak) iki tür ortak tarafından işletilmesidir. Komandit şirketlerin iki türü bulunmaktadır: • Adi komandit şirketler • Paylı (sermayesi paylara bölünmüş) komandit şirketler Adi - Paylı Komandit Şirket Ayrımı • Paylı komandit şirketlerde sermaye adi komandit şirketten farklı olarak paylara bölünmüştür. • Adi komandit şirketler en az iki, paylı komandit şirketler ise en az beş ortaktan oluşur. • Adi komandit şirketler hakkında özel hüküm bulunmayan konularda kollektif şirket hükümleri, paylı komandit şirketler hakkında özel hüküm bulunmayan konularda ise anonim şirket hükümleri uygulanır.

21. Adi Komandit Şirket Adi Komandit Şirketin Unsurları (TTK md. 243) • Adi komandit şirketler ancak bir ticari işletmeyi işletmek amacıyla kurulur. • Komandite (sınırsız sorumlu) ve komanditer (sınırlı sorumlu) ortaklardan oluşur. • Komandite ortaklar ancak gerçek kişi olabilir. • Adi komandit şirketin ticaret unvanı bulunur. Unvanda komandite ortaklardan en az birinin ad ve soyadı ile şirketin türünü belirten ibare bulunur. • Komanditer ortağın adı ticaret unvanında bulunamaz. Aksi halde komanditer ortak üçüncü kişilere karşı -komandite ortak gibi- sınırsız sorumlu olur.

22. Adi Komandit Şirket Adi Komandit Şirketin İşleyişi • Adi komandit şirketin kuruluşu kollektif şirket gibidir. • Komanditer ortak sermaye olarak şahsi emeğini ve ticari itibarını getiremez. • Şirketin yönetimi komandite ortaklara aittir. Buna karşılık olağanüstü işlemlerde komanditer ortakların da oy hakkı vardır. Örneğin şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, bir ortağın şirketten çıkarılması gibi. • Kâr ve zarara katılma kollektif şirketlerde olduğu gibidir. Ancak komanditer ortaklar koymayı taahhüt ettikleri sermaye miktarı ile sınırlı olarak zarara katlanırlar. • Şirketi temsil yetkisi komandite ortaklara aittir. Komanditerlerin şirketi temsil yetkisi yoktur. Ancak ticari mümessil veya ticari vekil gibi sıfatlarla temsil yetkisine sahip olabilirler. • Komandite ortaklar şirket borçlarından dolayı kollektif ortaklar gibi sorumludurlar: İkinci derecede, sınırsız ve müteselsil. Komanditer ortaklarikinci derecede, müteselsil, ancak koymayı taahhüt ettiklerisermaye payıilesınırlı sorumludurlar, ödemedikleri sermaye payı tutarında takip edilebilirler.

23. Anonim Şirket Tanım TTK md. 269’a göre, “Anonim şirket, bir unvana sahip esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.” Genel Bilgiler • Anonim şirketler sermaye şirketlerinin tipik örneğidir. • Limited şirketlerden farklı olarak üst ortak sınırı olmadığından sermayenin tabana yayılmasına hizmet ederler. • Bankacılık, sigortacılık gibi özel uzmanlık gerektiren finansal faaliyetler anonim şirket şeklinde yapılabilir. • Devlet, anonim şirketlerin kuruluşu, işleyişi ve denetimiyle diğer şirket türlerine oranla daha yakından ilgilenir. • Anonim şirketler hakkındaki hükümler genel olarak Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bunun yanısıra belli türdeki A.Ş.ler hakkında Sermaye Piyasası Kanunu ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tebliğleri uygulanır.

24. Anonim Şirket Anonim Şirketin Unsurları • Ticaret unvanı alıp kullanmak zorundadır. Unvanda şirketin konusu ve türüne ilişkin ibarenin bulunması gerekir. • Sermayesi belirli ve paylara bölünmüştür. Sermaye belirli olduğu için değiştirilmesi belli şartlara tabidir. • En az 50000 YTL. ile kurulabilir. • Gerçek veya tüzel kişiden oluşan en az beş kurucu ortak olmalıdır. • Halka kapalı ve halka açık anonim şirketler vardır. Halka açık anonim şirketler Sermaye Piyasası Kanunu’nda (Ser.PK) düzenlenmiştir. Ser.PK’ya göre halka açıkanonim şirketlerhisse senetlerini halka arz etmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan (en az 250 ortağa sahip olan şirketler) anonim şirketlerdir. • Anonim şirketler borçlarından dolayı sadece malvarlığı ile sorumludur. Ortakların sorumluluğu sadece anonim şirkete karşı olup (şirket alacaklılarına karşı değil) taahhüt ettikleri sermaye miktarıyla sınırlıdır. • Anonim şirketler kanunen yasak olmayan her türlü iktisadi amaç için kurulabilirler. • Anonim şirketin tüzel kişiliği vardır ve tüzel kişilik ticaret siciline tescil ile kazanılır.

25. Anonim Şirket Malvarlığının Korunması İlkesi Anonim şirketler üçüncü kişilere karşı sadece malvarlığıyla sınırlı olarak sorumlu olduğundan bu tür şirketlerde malvarlığının korunması özel bir önem taşır. Bu amaçla alınan tedbirlerden bazıları şunlardır: • Ayni sermaye bilirkişiler tarafından değerlendirilir. • İtibari değerin altında hisse senedi çıkarılamaz. • Şirketin kârı ancak bilanço kârından veya bu amaçla ayrılmış yedek akçelerden dağıtılabilir. • Pay sahipleri sermaye olarak şirkete verdiklerini geri alamazlar.

26. Anonim Şirket Kuruluş • Tedrici Kuruluş • Esas sözleşmenin hazırlanıp imzaların onaylanması, • SPK’dan izin alınması, • Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması, • SPK kaydına alınma işlemi, • İzahname ve sirkülerin ilanı, • Satın alma taahhütlerinin işletilmesi, • Satış sonuçlarının SPK’ya bildirilmesi, • Ticaret siciline tescil ve ilan. • Ani Kuruluş • Esas sözleşmenin hazırlanması, imzaların noterden onaylanması, • Bazı A.Ş.lerde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması, • Ticaret Siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan aşamalarından oluşur.

27. Anonim Şirket Anonim Şirketin Organları • Zorunlu Organlar • Genel Kurul • Yönetim Kurulu • Denetçiler • İhtiyari Organlar • İcra Komiteleri • Danışma Kurulları

28. Anonim Şirket - Genel Kurul Genel Kurulun Yetkileri Genel kurul, anonim şirketin karar organıdır, önemli yetkilere sahiptir. Bu yetkilerden bazıları: • Şirket esas sözleşmesini değiştirmek • Yönetim kurulu üyelerini seçmek, azletmek ve ibra etmek • Denetçileri seçmek, azletmek ve ibra etmek • Şirketin feshine karar vermek • Kâr dağıtımına ve dağıtım tarihine karar vermek.

29. Anonim Şirket - Genel Kurul Genel Kurul Toplantıları Genel kurul toplantıları olağan ve olağanüstü toplantı olmak üzere iki türlüdür. Olağan toplantı Hesap dönemini izleyen üç ay içinde yapılması gerekir. Genel kurulu olağan toplantıya çağrı yetkisi yönetim kuruluna aittir; yönetim kurulunun ihmali halinde denetçiler bu görevi yerine getirir. Olağanüstü toplantı Gerekli nedenlerin olması halinde yapılır. Genel kurulu olağanüstü toplantıya yönetim kurulu üyeleri veya denetçiler çağırabilir. Ayrıca şirket sermayesinin en az 1/10’una sahip pay sahipleri (azınlık grubu) de toplantıya çağırabilir. Bu oran Ser.PK’da halka açık anonim şirketler açısından ödenmiş sermayenin 1/20’si olarak belirlenmiştir.

30. Anonim Şirket - Genel Kurul Toplantıya Çağrı Şekli • Genel kurul toplantısına çağrı toplantıdan en az iki hafta önce Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir. • Esas sözleşmede özel bir çağrı şekli öngörülmüş ise buna uyulur. • Nama yazılı hisse senedi sahipleri ile hisse senetlerini şirkete bırakarak ikametgahlarını bildiren hamiline yazılı hisse senedi sahiplerine taahhütlü mektup gönderilerek toplantı günü bildirilir. • Nama yazılı olarak ihraç edilmiş olup da borsalarda veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem gören hisse senetleri hakkında ortaklara taahhütlü mektup gönderilmesi gerekmez (Ser.PK md. 11/6).

31. Anonim Şirket - Genel Kurul Pay Sahiplerinin Toplantıya Katılması • Pay sahibinin genel kurul toplantısına katılma hakkı pay sahibinin elinden alınamaz ve kısıtlanamaz bir haktır. • Pay sahibi toplantıya bizzat veya temsilci aracılığıyla katılabilir. • Nama yazılı pay sahipleri toplantıya doğrudan katılabilirler. • Hamiline yazılı pay sahiplerinin toplantıya katılabilmek için toplantı tarihinden bir hafta önce şirket merkezine başvurarak hisse senetlerinin sahibi olduklarını kanıtlamaları gerekir. • TTK’ya göre, nama yazılı hisse senedi sahibini temsil edecek kişinin vekaletnamesi yazılı olmalıdır. Hamiline yazılı hisse senetlerinde zilyetlik kimde ise genel kurula katılabilir. Komiser Yönetmeliğinde ise gerek nama gerek hamiline yazılı hisse senedi sahiplerinin toplantıda temsil edilebilmeleri için noterden onaylı vekaletname ile veya noterden onaylı imza sirkülerine sahip olmaları şartı aranmaktadır.

32. Anonim Şirket - Genel Kurul Oy Hakkı • Her pay en az bir oy hakkı verir (TTK md. 373). • Oy hakkı paylara bağlıdır. • Esas sözleşme ile bir payın birden fazla oya sahip olması, bir başka ifade ile oyda imtiyaz tanınması mümkündür. • TTK’ya göre oy hakkı vermeyen pay olması mümkün değildir. Buna karşılık Ser.PK md. 14/A’ya göre oydan yoksun pay mümkündür.

33. Anonim Şirket - Genel Kurul Genel Kurul Yetersayıları Karar Yetersayısı Hukuka uygun olarak toplanmış genel kurulun geçerli bir karar alabilmesi için aranan asgari oy miktarı Toplantı Yetersayısı Genel kurul toplantısının başlatılabilmesi için kanunen gerekli asgari pay miktarı

34. Anonim Şirket - Genel Kurul Toplantı Yetersayısı Toplantı yetersayısı gündeme göre belirlenir. Özel çoğunluk aranmayan hallerde olağan genel kurulun toplanması için yetersayı olarak esas sermayenin ¼’ü aranır. Birinci toplantıda bu yetersayıya ulaşılamazsa ikinci toplantıda yeter sayı aranmaz (TTK md. 372). Özel toplantı yetersayıları şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin olup TTK md. 388’de düzenlenmiştir; • Şirketin tabiiyetinin değiştirilmesi ve pay taahhütlerinin arttırılması hakkındaki genel kurul toplantıları için oybirliği aranır. • İşletme konusunun ve şirket türünün değiştirilmesine ilişkin genel kurul toplantılarında yetersayı ilk toplantıda esas sermayenin 2/3’ü, ikinci toplantıda ise ½’sidir. • Sermaye artırımı, azaltılması gibi diğer esas sözleşme değişikliklerinde ilk toplantı için yetersayı ½, ikinci toplantı için 1/3’tür. Karar Yetersayısı Karar yetersayısı mevcut oyların çoğunluğudur. Bunun tek istisnası oybirliği gerektiren hallerdir.

35. Anonim Şirket – Yönetim Kurulu Yönetim Kurulunun Fonksiyonu Yönetim kurulu şirketin yönetim ve temsil organıdır, bu yetki devredilemez. Yönetim Kurulunun Oluşumu Yönetim kurulu asgari üç üyeden oluşur. Özel düzenlemelerle ve yasalarla bu sayı artırılabilir. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri Yönetim kurulu üyelerinin nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Komiser Yönetmeliği’nde belirlenmiştir; • Reşit ve mümeyyiz olmak, • Pay sahibi olmak, • Devlet memuru olmamak, • İflasına karar verilmemiş olmak, • Kısıtlı olmamak, • Ağır cezayı gerektiren bir suçtan hükümlü bulunmamak, • Özel yasalarla veya esas sözleşme ile belirlenmiş diğer şartları taşımak.

36. Anonim Şirket – Yönetim Kurulu Yönetim Kurulunun Görevleri Yönetim kurulu üyelerinin görevlerinden bazıları şunlardır; • Şirketin temsili ve yönetimi, • Şirket defterlerinin tutulması, • Yıllık ve ara mali tablo ve belgelerin düzenlenmesi, • Kâr dağıtımı teklifinde bulunulması, • Genel kurulun toplantıya davet edilmesi, • Genel kurul kararları için iptal davası açılması.

37. Anonim Şirket – Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Üyelerinin Hakları • Mali haklar • Huzur hakkı (toplantı başına ücret) • Ücret hakkı (dönemsel ücret) • Kâr payı alma hakkı • İkramiye alma hakkı • Yönetim ve temsile ilişkin haklar • Üyenin bilgi alma hakkı, • YK uygun bulursa şirket defter ve dosyalarını inceleme hakkı • YK’nu toplantıya çağırma hakkı

38. Anonim Şirket – Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Üyelerinin Borçları • Şirketle işlem yapma yasağı (TTK md. 334): YK üyesi genel kurulun izni olmadan kendisi veya başkası adına şirketle ticari nitelikte işlem yapamaz. • Rekabet yasağı (TTK md. 335): YK üyeleri genel kurulun izni olmaksızın şirketin konusuna giren bir işlemi kendisi veya başkası hesabına yapamaz, aynı konuda çalışan bir şirkete sınırsız sorumlu olarak katılamaz. • Görüşmelere katılma yasağı (TTK md. 349): YK üyesi kendisini, eşini, usul ve füruunu, 3. derece dahil kan ve sıhri kısımlarını ilgilendiren konularda görüşmelere katılamaz. • Özen gösterme yükümlülüğü (TTK md. 320)

39. Anonim Şirket – Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu (TTK md. 336) YK üyeleri şirket adına yapılan işlemlerden şahsen sorumlu olmazlar. YK üyelerinin sorumluluğunun nitelikleri şunlardır; • Sözleşmeden doğan sorumluluktur. • Kusura dayanan sorumluluktur. Üye kusursuz olduğunu kanıtlarsa sorumlu olmaz. • Sorumluluk müteselsildir. Zarar gören, zararını tazmin etmek için üyelerden herhangi birine başvurabilir. Ancak murahhas atanması durumunda müteselsil sorumluluk işlemez. Müteselsil Sorumluluk Halleri • Pay bedelleri karşılığında yapılan ödemelerin doğru olmaması. • Kâr dağıtımının gerçek olmaması. • Defterlerin hiç veya gereği gibi tutulmaması. • Genel kurul kararlarının sebepsiz olarak uygulanmaması. • Kanun veya esas sözleşmede belirlenmiş görevlerin yerine getirilmemesi.

40. Anonim Şirket - Denetçiler • Denetçiler, anonim şirketin zorunlu organıdır. • Denetçi sayısı az 1, en fazla 5’tir. Denetçi bir kişi ise onun, birden fazla ise yarıdan bir fazlasının TC vatandaşı olması gerekir. • Kural olarak denetçiler genel kurul tarafından seçilir. • Denetçilerin görev süresi 3 yıldır. • Denetçilerin denetim görevi vardır, temsil görevleri yoktur. • Denetçilerin şirket yönetim kurulu üyelerinin belli derecede akrabası olmaması, şirkette başka bir görevde bulunmamaları, iflas etmemiş ve kısıtlanmamış olmaları gerekir.

41. Anonim Şirket – Pay Sahipliği Hakları Anonim şirket pay sahiplerinin sahip oldukları haklar farklı açılardan sınıflandırılabilir. Müktesep hak niteliğinde olup olmama, imtiyazlı olup olmama bu sınıflandırmalardan bazılarıdır. Bunun yanısıra pay sahiplerinin bir takım hakları mali, bir takım hakları ise yönetimsel niteliktedir. Müktesep Hak-Müktesep Olmayan Hak Ayrımı Müktesep haklar, ortağın rızası olmaksızın elinden alınamayan haklardır. Müktesep hakların kanunen veya esas sözleşme ile edinilmesi mümkündür.Örneğin oy hakkı müktesep haktır. İmtiyazlı Hak – Adi Hak Esas sözleşmede belirtilmek şartı ile bazı paylara diğerlerinden ayrıcalıklı haklar tanınabilir. Bu paylara “imtiyazlı pay” denir. Örneğin bazı paylara oyda imtiyaz veya kâra katılmada imtiyaz tanınabilir.

42. Anonim Şirket – Pay Sahipliği Hakları Yönetimsel Haklar • Oy hakkı, • Genel kurul toplantılarına katılma hakkı, • Bilgi alma hakkı, • Genel kurul kararlarına karşı iptal davası açma hakkı, • Yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma hakkı. Mali Haklar • Hazırlık dönemi faizi alma hakkı, • Rüçhan hakkı: Anonim şirketlerde sermeye artırımında ortağın artırılan sermayeyi payı oranında öncelikli satın alma hakkı bulunmaktadır, • Bedelsiz pay alma hakkı: Rüçhan hakkının iç kaynaklı sermaye artırımındaki görünümüdür, • Tasfiye payı alma hakkı, • Kâr payı alma hakkı.

43. Anonim Şirket – Sona Erme Sona Erme Nedenleri İradi Sona Erme Ortakların genel kurulda karar alması Mahkeme Kararı İle Sona Erme (Fesih) Örn: Ortaklığın tescilinden sonra gerçek pay sahibi sayısının beşten aşağı düşmesi Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) Örn: Esas sözleşmede belirlenen Sürenin dolması

44. Limited Şirket Tanım TTK md. 503’e göre limited şirket “İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup ortaklarının sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan şirket”tir. Limited Şirketin Özellikleri • Ortakların sayısı 2’den az 50’den fazla olamaz. • Limited şirketin esas sermayesi belirli olup en az 5000 YTL.’dir. • Ortaklar tarafından konulan sermaye için anonim şirkette olduğu gibi hisse senedi çıkarılamaz. • Limited şirkete gerçek ve tüzel kişiler ortak olabilir. • Ortakların koyacakları sermaye payları birbirinden farklı olabilir. Ancak payların en az 25 YTL. ve katları olması gerekir. Limited şirketin sermayesi anonim şirket esas sermayesinin aksine birbirine eşit paylara değil, ortak sayısına bölünmüştür. • Ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye payı ile sınırlı olup sadece şirkete karşıdır. • Limited şirketler her türlü iktisadi amaç için kurulabilir.

45. Limited Şirket Kuruluş Limited şirket, şirket sözleşmesinin hazırlanması, imzaların noterden onaylanması ve ticaret siciline tescil ile kurulur. Limited Şirketin Organları Limited şirketin kanunen zorunlu organları ortaklar genel kurulu ve müdürlerdir. Ortak sayısı 20’yi aşan limited şirketlerde bunların yanısıra denetçiler de zorunlu organdır. Ortaklar Genel Kurulu • Ortaklar genel kurulu ortakların idari haklarını kullandıkları kuruldur. • Ortak sayısı 20’den fazla olan limited şirketlerde karar verilebilmesi için genel kurulun toplanması gerekir. Ortak sayısı 20’den az ise kararlar yazılı oy kullanılarak da verilebilir. • Karar verilebilmesi için ödenmiş esas sermayenin en az yarısından fazlasının olumlu oy vermiş olması şartı aranır. Bazı konularda karar alınabilmesi için oybirliği veya ağırlaştırılmış yetersayılar kabul edilmiştir.

46. Limited Şirket Yönetim ve Temsil • Limited şirketlerde idare ve temsil ortaklara hem hak hem de görev olarak yüklenmiştir. • Müdürlük sıfatı esas sözleşme ile, ortaklık kararı ile veya kanunen kazanılabilir. • Eğer esas sözleşmeyle veya kararla müdür sıfatı ortaklardan birine veya birkaçına bırakılmamışsa ortakların tümü bu sıfata sahiptir, “birlikte idare” ilkesi geçerlidir. • Müdürler şirketin amaç ve konusuna giren her türlü işlemi şirket adına yapabilirler. • Müdürlerin yetkileri ancak merkez veya şubenin işleri ile ya da birlikte temsil kaydıyla sınırlandırılabilir. Bu sınırlandırmaların üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi için tescil ve ilan edilmesi gerekir.

47. Limited Şirket Ortakların Hakları • Ortaklar sermaye koyma paylarını yerine getirdikleri ölçüde sâfi kârdan pay alırlar. • Tasfiye payı hakkı (Tasfiyeye anonim şirket hükümleri uygulanır.) • Yeni pay alma hakkı. • Genel kurula katılma hakkı. Bu hak, “vazgeçilemez” niteliktedir. • Oy hakkı. • İdare hakkı. • Ortaklar kurulu kararlarına karşı iptal davası açma hakkı (Bu konuda A.Ş. Hükümleri uygulanır.) • Pay sahipleri, payları karşılığında kendilerine bir senet verilmesini isteyebilirler. Bu senet kıymetli evrak niteliğini taşımayıp sadece bir ispat aracıdır.

48. Limited Şirket Ortakların Sorumluluğu Limited şirket ortakları sınırlı sorumludurlar. Alacaklılara karşı sorumlu olan, şirketin tüzel kişiliğidir. Şirketin sona ermesi veya şirket aleyhine yapılan icra takibinin sonuçsuz kalması halinde bile alacaklılar, ortaklara başvuramazlar. Limited şirket ortağının sorumluluğu koymayı taahhüt ettiği sermaye payıyla sınırlı olup sadece şirkete karşıdır. Ancak bazı istisnai hallerde ortaklar koymayı taahhüt ettikleri sermayenin üstünde sorumlu olurlar: • Açığı kapama yükümü: Diğer ortaklar, karşılığı tamamen ödenmemiş olan şirket paylarının şirketçe geçerli şekilde devir veya rehin alınması halinde, pay karşılığının ödenmemiş miktarı oranında müteselsil olarak sorumludurlar. • Selef sıfatıyla sorumluluk: Sermaye koyma borcunu ödemede temerrüde düşen ortağın şirketten çıkarılması halinde payın satışı sonucu elde edilen miktar, ortağın borcunu ödemeye yetmez ise ortağın selefleri kademeli olarak sorumludur. • Kamu borçlarından dolayı sorumluluk.

49. Limited Şirket Limited Şirketin Sona Erme Limited şirket aşağıdaki sebeplerle sona erer; • Şirket sözleşmesinde yazılı sebeplerle, • Sözleşmede aksine hüküm yoksa esas sermayenin ¾’üne sahip ortakların ¾’ünün verecekleri kararla, • Şirketin iflasına karar verilmesiyle, • Ortaklardan birinin istemi üzerine ve haklı nedenlerle mahkeme kararıyla, • Kanunda yazılı diğer hallerde. Sona erme nedenlerinden birinin gerçekleşmesiyle limited şirket tasfiyeye girer. Tasfiye sonucu şirket kaydının ticaret sicilinden silinmesi ile limited şirket hukuken ortadan kalkar.