Küresel İklim Değişirken, Ekonomide Açığa Çıkan Kırılganlıklar Temmuz 201 3

1. Küresel İklim Değişirken, Ekonomide Açığa Çıkan KırılganlıklarTemmuz 2013 CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

2. Küresel Ekonomik İklim Değişiyor… • Büyüme konusunda aşağı doğru riskler devam ediyor. • Gelişmekte olan ekonomiler de yavaşlamaya başladı. • Çin’de büyüme hız kesiyor. Çin’in Almanya ile yoğun ticari ilişkileri nedeniyle, bu durum AB’nin büyümesini de tehdit ediyor. • Avrupa’da durgunluk giderek yerleşirken, ABD’nin durgunluktan çıkması ve büyümeye destek olan parasal politikaları sıkılaştırmaya başlayacağı beklentisi küresel likidite ile ilgili belirsizliği artırıyor. • Gelişmekte olan ekonomilere giden likiditenin azalması bekleniyor. • ABD ve AB Arasında STYO Anlaşması, • Küresel ekonomik mimari ve değer zincirleri yeniden yapılanmanın eşiğinde, sermaye evine dönüyor. Risk: Hükümet bu gelişmelerin farkında değil, son yayımladığı X. Planda dahi eski konjonktürün devam edeceğini varsayıyor. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

3. Küresel Krizin Ardından Gelişmiş Ülke Merkez Bankaları Para Musluklarını Açmıştı… CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

4. 22 Mayıs: FED Başkanı, Varlık Alım Programının Sona Ereceğinin Sinyalini Verdi. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

5. 22 Mayıs’tan sonra piyasaların tansiyonu yükselmeye başladı… CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

6. Ama bir ülke var ki benzerleri içinde en sert darbeyi yedi. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

7. TL en fazla değer yitiren para birimlerinden biri oldu, faizler neredeyse ikiye katlandı. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

8. Yoğun döviz satışı rezervlerin hızla erimesine neden olurken kura etkisi sınırlı oldu. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

9. Neden Daha Fazla Etkilendik? Sıcak parayla döndürülen çarklar, rekabet gücümüzü eritti, döviz açık pozisyonunu şişirdi… CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

10. Üretmeden Tükettiren, Kazanmadan Harcattıran Politikalar = Artan Borç (*): 2012 sonu CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

11. Yetersiz Rezervler CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

12. Türkiye yeni küresel konjonktürün en kırılgan ekonomisi • Dış finansman ihtiyacı yüksek olan Türkiye, küresel likiditenin azalmasından en fazla etkilenecek ekonomilerden biridir. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

13. Önümüzdeki Bir Yılda Türkiye’nin Her Ay Yaklaşık 20 Milyar Dolar Dış Finansman Bulması Gerekiyor. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

14. Türk ekonomisinin benzerlerinden daha yavaş büyüme sorunu var…

15. Başka Kırılganlıklar da var. • Büyüme yavaşlarken reel kesimin ve hane halkının borç yükü hızla artıyor. • 2001’de yapısal reformlarla yaratılan çapalar yok edildi (İhale Kanunu, Sayıştay, Kamu Borç Yönetimi, Harcama Reformu, Merkez Bankası Bağımsızlığı, AB). • Gerekli yapısal reformlar da ertelendi (Benzin 5 TL, en pahalı benzin Türkiye’de, pompalar vergi dairesi oldu, vergi reformu). • Mali disiplin göstermelik, yapısal denge bozuluyor (Yapısal faiz dışı fazla 2006-2012 arasında yüzde 4,2 den yüzde 1,8 e geriledi), bütçe konjonktüre bağlı olarak ayakta duruyor. • Ekonomiye ideolojik yaklaşım (Sıfır faiz söylemi, son dönemde faiz artırmak yerine zaten kıt olan döviz rezervlerini tüketme, faiz lobisi). CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

16. Başka Kırılganlıklar da var. • Denetimin siyasi amaçla kullanılması, yargı bağımsızlığının yok edilmesi fabrika kuran, istihdam sağlayan yabancı sermayeyi korkuttu. • Dış politikada giderek gerçekçilikten uzaklaşan, ideolojik yaklaşımın hakim olduğu, sık sık başarısızlığa uğrayan, bölgesel ve küresel çatışmalara girmeye açık bir yapı. • İçeride çoğunlukçu, otoriterleşen, katılımcılığı reddeden, sosyal tansiyonu artıran bir hükümet. • Kriz yönetme becerisi olmadığı her geçen gün ortaya çıkan bir hükümet ve ekonomi yönetimi. Risk: Küresel likiditenin ve risk iştahının azaldığı bir ortamda ülkenin dış finansman ihtiyacı artıyor, çekiciliği azalıyor. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

17. İŞE BAŞLADIĞINDA GÜVEN YARATMIŞ BİR PROGRAMI HAZIR BULAN, ELVERİŞLİ KÜRESEL İKLİMİ DE ARKASINA ALAN HÜKÜMET DIŞARIDAKİ DALAGALAR KARŞISINDA EKONOMİNİN İÇSEL DAYANIKLILIĞINI ARTIRAMADI.ÖNEMLİ BİR FIRSATI DEĞERLENDİREMEDİ. KÜRESEL LİKİDİTE ARTINCA TÜRKİYE’DE SEL, AZALINCA ÇÖL OLMAYA DEVAM ETTİ. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

18. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı Türkiye Mevcut Kırılganlıkları İle Önümüzdeki Riskleri Kaldırabilir mi? Ne Yapmalı?

19. Ülkenin Borcu Yönetilebilir Olmalı • Ülkenin, ailelerin ve reel kesimin borcunun yönetilebilir kalması için HÜKÜMET; • Bu yıl büyümeyi %4’ün altına indirmemeli, • Dış finansmanda ani duruşu veya hızlı bir çıkışı engellemeli, dış finansmanın vadesini uzatmalı, kalitesini düzeltmeli, • Ekonomik ve politik(siyasi belirsizlik, sosyal huzursuzluk, çatışma ve sınırda savaş) riskler artırmaktan, dolayısıyla borcun maliyetini (risk primini) artıracak eylemlerden kaçınmalı, • Yeni küresel iklimde itici değil çekici faktörlerin etkili olduğu bir dönemdeyiz. Hükümetin hata yapma lüksü yok. GÜVEN en önemli unsur. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

20. Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı? • Siyasi risk algısını düşürmek amacıyla toplumu ayrıştıran, sosyal tansiyonu yükselten söylemlere derhal son verilmeli, belirsizliği daha da artıran cadı avları ve komplo teorilerinden uzak durulmalıdır, • Küresel sermaye hareketleri, ülkenin rekabet gücünü bozmayacak, açık pozisyonu olan kesimlerin borç yükünü artırmayacak ve kısa vadeli yükümlülükleri azaltacak bir dengede yönetilmelidir. Bunun için finansal düzenleme ve denetleme ile para ve maliye politikalarından sorumlu otoriteler arasında etkin bir eşgüdüm sağlanmalıdır, • Para politikası araçlarının kullanımı üzerinde Hükümetin ideolojik ipoteği kalkmalıdır, • Maliye politikası yapısal dengeyi düzeltecek reformlarla desteklenirken konjonktürel imkânlar büyümeyi destekleyecek biçimde kullanılmalıdır, CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

21. Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı? • Bankacılığı yeni küresel konjonktüre karşı dayanıklı hale getirecek düzenleyici ve denetleyici çerçeve güçlendirilmeli, son dönemde bankacılık sektöründe hızlanan yabancılara satış kontrol altına alınmalı, bankacılık sektöründe yabancılaşmanın küresel krizi bulaştırma ve kontrolünü zorlaştırma etkisi unutulmamalıdır, • KOBİ, esnaf, küçük çiftçi gibi kırılgan kesimlerin krediye ulaşmalarının kesintiye uğramaması sağlanmalıdır, • Son dönemde başta Kamu Bankaları olmak üzere, piyasalarda işlem yapan kamu kurumlarının karar süreçlerine siyasi tercihlerin hakim olduğunu gösteren uygulamalara son verilmelidir. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

22. Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı? • Ekonomide karar alma süreçlerine katılımcılığın artırılmasına yönelik adımlar hızla atılmalı. Yapılacak düzenlemelerin yükünün topluma adaletli bir şekilde dağılması sağlanmalıdır. • Şubat 2009’dan bu yana toplanmayan Ekonomik ve Sosyal Konsey derhal toplanmalı, • Güçlü bir yapısal reform süreciyle; • Son dönemde yitirilen çapalar yeniden yaratılmalı, Hükümetin ekonominin günlük işleyişine giderek artan müdahalesi engellenmeli, ekonomi yönetiminde saydamlık ve kurallılık sağlanmalı, mülkiyet hakkını da tehdit etmeye başlayan denetimdeki keyfilik ve yargı bağımsızlığındaki zafiyetler ortadan kaldırılmalı, • Rekabet gücünü artıracak yapısal reformlar hızlandırılmalı bu suretle başta sanayi olmak üzere rekabete açık sektörlerin büyümeye öncülük etmesi temin edilmeli, • güven ortamı tesis edilerek yerli ve yabancı yatırımcıların, tüketicilerin uzun vadeli pozisyon almaya başlamaları sağlanmalı, CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

23. Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı? • Kamuda yapılacak gelir ve harcama reformuyla vergi yapısını daha rekabetçi ve eşitlikçi etki yapan, doğrudan vergilere kaydırılmalı, harcamalarda ise beşeri sermayeyi destekleyecek giderlere ve sosyal desteklere öncelik verilmeli, • Kayıt dışılıkla mücadele idari önlemlerle geçiştirilmemeli, yasal ve kurumsal eksiklikler için acilen harekete geçilmeli, • Sosyal destek sistemi hak tabanlı ve krizlerde vatandaşlarımızın harcamasını aşırı kısmasını engelleyecek şekilde iç tüketimdeki dalgalanmalar yumuşatılmalıdır. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı

24. Türkiye Önümüzdeki Dönemde Yeni Bir Büyüme ve Paylaşım Modeline Geçmelidir… CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı