260 likes | 444 Views
Næring Íþróttafólks. Matur & Næring Fyrir æfingar, í keppni, eftir æfingar Fríða Rún Þórðardóttir Næringarfræðingur, næringarráðgjafi IOC Grad Dip Sports Nutr. Undirstaðan !. Heilbrigði Ánægja Árangur Afrek. Forsendur íþróttaárangurs. Góð heilsa Matur & næring
E N D
Næring Íþróttafólks Matur & Næring Fyrir æfingar, í keppni, eftir æfingar Fríða Rún Þórðardóttir Næringarfræðingur, næringarráðgjafi IOC Grad Dip Sports Nutr
Undirstaðan ! Heilbrigði Ánægja Árangur Afrek
Forsendur íþróttaárangurs • Góð heilsa • Matur & næring • Ástundun & hæfileg þjálfun • Hugarfar & jákvæðni • Svefn & hvíld • Gæða þjálfun • Hæfileikar • Umhverfið & stuðningur • Nánustu
“Uppskriftin” að Árangri ! Mataræðið 50% ? Þjálfun 50% ? Mataræðið 33% ! Þjálfun 33% ! Hugarfarið 33% !
Íþróttafólk þarf…. • Mun meiriorku, næringarefni • Réttasamsetningufæðunnar • kolvetni • prótein • fita • Mun meira afnæringarefnum • vítamín • steinefni • Mun meirivökva • Meirihvíld
Það sem margir geta bætt • Borða oftar: • fisk • grænmeti & ávexti • gróft kornmeti • hafragraut • Nota minni sykur • Borða oftar yfir daginn • Borða alltaf morgunmat • Borðaheita máltíð daglega • Borða fyrir æfingar • Borða strax eftir æfingar
Orka er eitthvað .... • .... sem heldur hlutum gangandi • Allirþurfa orku: • Mismikla • Orka INN = orka ÚTJafnvægi • Orka Inn > Orka ÚtUppbygging =Þyngjumst • Orka Inn < Orka ÚtRýrnun = Léttumst
Orkuþörf • Margfaldast við þjálfun • Extra orku fyrir vöxt & þroska • Mjög erfitt að meta nákvæmlega • Fylgjast með: • Hvernig gengur á æfingum • Framförum • Líðan & skapsveiflum • Líkamsþyngd • Ef lítið borðað fyrir langar æfingar: Slök æfing
Orkuefnin Prótein (vöðvana) • Fiskur (3-4 x viku), kjöt, kjúklingur, egg • Skyr, ostur, kotasæla, mjólk, jógúrt Kolvetni (orka fyrir vöðva, heilann = einbeiting, snerpa) • Kartöflur, sætar kartöflur, grjón, pasta, núðlur • Brauð, ávextir, morgunkorn, hafragrautur Fita (orka) • Feitur fiskur, sardínur • Matarolía: olífu, repju, ISIO 4 • Mjúkt viðbit; olivio, sólblóma, L&L • Hnetur, möndlur, fræ • Lýsi & omega 3
Skammtastærðir • 1/3 fiskur / kjöt / egg & sósa • 1/3 kartöflur, hrísgrjón, pasta, núðlur, brauð • 1/3 grænmeti
Máltíðir Dagsins • 6 – 7 sinnum á dag • Kl. 7 / 8 Kl. 10 • Kl. 12 Kl. 16 (Kl. 14) • Kl. 19 Kl. 21 • Borða reglulega ! • ekki gleyma að borða => 2 – 3 klst á milli • Borða vel fyrripartinn • Borða 1 – 2 klst fyrir átök • Minni hætta á hlaupasting • Búin að melta matinn
Máltíðir fyrir æfingar/keppni • Tilgangur: • Fylla á kolvetnabirgðir;lifur, vöðvar • Hindra hungurtilfinningu • Inntaka ávökva • Sálfræðilegt • orka & næring !!!! • liðsheildin
Stuttu fyrir átök (2 - 4 klst) Mest = Kolvetni • Brauðmeti: • Brauð (ekki rúgbrauð) / flatkökur / beiglur • Álegg: Ostur, smurostur, kotasæla, skinka, egg, túnfisk, lifrarkæfa, gúrka, paprika, tómatar (próteingjafi = rauðir stafir • Drykkir: • Eplasafi / eplasafi-vatn 50-50 / léttmjólk / Kókomjólk Vatn • Ávöxtur: T.d. Banani, melóna, mangó • Jafnvel smoothie (án skyrs) • Létt máltíð: • Brauð með eggi og tómat • Grjónagrautur með mjólk og kanilsykri
Stuttu fyrir átök (2 - 4 klst) Mest = Kolvetni • Pasta / núðlur / hrísgrjón / kartöflur / sætar kartöflur • Meðlæti: Skinka, ostur, egg, túnfiskur, kotasæla • Sósa: Tómatsósa, Pastasósa, Pizza sósa • Brauð með mjúku viðbiti og osti • Drykkir: • Eplasafi / eplasafi-vatn 50-50 / Léttmjólk, kókomjólk Vatn • Jafnvel smoothie (án skyrs)
Stuttu fyrir átök (2 - 4 klst) Mest = Kolvetni • Morgunverður / eða síðar, 2 - 4 klst fyrir átök: • Kornflex / Cheerios* Eða • Hafragraut (meðal þykkur / þunnur) með 1 msk sólblómafræ • Léttmjólk / létt jógúrt / létt súrmjólk / létt AB • Ávextir: Banani, melóna, mangó • Eplasafi / eplasafi-vatn 50-50 / léttmjólk / kókomjólk Vatn • Jafnvel smoothie (án skyrs) • Brauðmeti, álegg hér fyrir framan • Amk ekki mikið af trefjum og lítið sykrað morgunkorn, mest 1 msk af múslí eða all bran, mæli síður með weetabix og þykkum hafragraut = Mikið af trefjum og þungmelt
Lengra fyrir átök (>6-4 klst) Mest = Kolvetni en líka prótein • Stærri máltíð: • Pasta / núðlur / hrísgrjón / kartöflur / sætar kartöflur • Fiskur, túnfiskur, kjúklingabringa, eggjakaka • Tómatsósa, Pizza/pastasósa, BBQ, ostasósa eða léttari dressing • Grænmeti • Eplasafi / eplasafi-vatn 50-50 / léttmjólk / kókómjólk Vatn • Þyngri máltíð: • Brauðmeti: Brauð (ekki rúgbrauð) / flatkökur / beiglur • Álegg: Sjá fyrr • Skyr eða Skyrboozt • Eplasafi / eplasafi-vatn 50-50 / léttmjólk / kókómjólk Vatn
Máltíðir eftir átök • Tilgangur: • Fylla hratt á kolvetnabyrgðir í vöðvum og lifur • Líkaminn heitur og í góðum gír • Hefja viðgerð á vefjum líkamans • Fyrr klár í næstu átök !
Máltíð eftir átökHröð endurheimt • Stærri máltíð: • Fiskur, kjöt, kjúklingur & Sósa P, F • Pasta / núðlur / hrísgrjón / kartöflur / sætar kartöflur / brauð K • Grænmeti, ávextir, baunir K, P, trefjar • Eftirmatur: Grjónagrautur t.d. með fiski K, P • Eggjakaka: • Egg, skinkubitar P • Bakaðar baunir K • Gróft brauð K • Grænmeti; tómatar, paprika, aspas K, trefjar
Máltíð eftir átökHröð endurheimt • Salatbar (kalt borð): • Brauðmeti (gróft), pasta, grjón, núðlur, sætar kartöflur K • Túnfiskur, egg, kotasæla, skinkubitar, kjöt, kjúklingur, fiskur P • Grænmeti, ávextir, baunir K, P, trefjar • Súpa með grænmeti K, P, trefjar • Létt máltíð: • Brauðmeti (gróft), flatkökur K • Álegg: Fjölbreytt úrval P • Skyr, Hleðsla Hámark, Skyrdrykkur, Boozt P, K
Óhollur matur <=> Léleg næring=> Of oft ! • Afleiðingar ! • Aukin hætta á ofþjálfun kolvetnaskortur • Aukin hætta á alvarlegum meiðslum • Lengur að jafna sig af smávægilegum meiðslum • íþróttamaður getur ekki æft • verður eftirá • ferill tekur jafnvel enda ! • Hægari endurheimt • Lakari frammistaða á æfingum • íþróttamaður síður valinn til keppni
“Samantekt” • Matur & Næring => Nauðsynlegt • Orka => Nóg => Úr fæðunni • Næringarefni => Úr fæðunni • Fjölvítamín, steinefni => Í lagi • “meira er ekki betra” • Lýsi, Omega-3 => Nauðsyn • Passa upp á vökvann • Fæðubótarefni => Ekki fyrir 18 ára og yngri
Mundu að...... • ..... þú færð bara einn líkama í vöggugjöf , farðu því vel með hann • ..... þú ert það sem þú borðar, vandaðu því fæðuvalið • ..... hlusta vel á líkamann og taka mark á því sem hann hefur að segja • ..... Það eru forréttindi að vera íþróttamaður, líka að vera foreldri Njótið þess sem mest og best