Stadia rozwoju kariery zawodowej dzieci i młodzieży a oddziaływania doradcze

1. Stadia rozwoju kariery zawodowej dzieci i młodzieży a oddziaływania doradcze FAMILY CAREER COMPASS - „Metody Doradztwa Zawodowego Skutecznie Wspierające Rodziców w Kierowaniu Karierą Zawodową ich Dzieci” 22 listopada 2013 ANNA PASZKOWSKA-ROGACZ

2. Stadia oraz okresy rozwoju zawodowego (Ginzberg, Ginzburg, Axelrad, Herma, 1984; Super, 1984, 1994) Próby Realizmu

3. Cztery stadia rozwoju zawodowego (Gottfredson, 1996)

4. Orientacja na wielkość i siłę (pomiędzy 3 a 5 rokiem życia) • Dzieci uczą się klasyfikowania ludzi w prosty sposób (duży-mały, silny – słaby) • Nie mają stabilnej koncepcji ról płciowych, ale dostrzegają różnice między płciami I to by było na tyle, jeśli chodzi zabawki nieukierunkowane na płeć Dla każdego po misiaczku! Trala, lala la.. Robal A ty jak nazwiesz swojego? Mojego nazwę kruszynka - cukiereczek Łup, łup, łup.. Super! Jej!

5. Orientacja na wielkość i siłę (pomiędzy 3 a 5 rokiem życia) c.d. • Dzieci wyrażają pierwszą fascynację zawodami związanymi z płcią • Widoczna jest rola genotypu (wewnętrznego kompasu) przy wyborze zachowań

6. Ukierunkowanie na zadania określone przez płeć (pomiędzy 6 a 8 rokiem życia) • Dzieci uświadamiają sobie role społeczne związane z płcią na podstawie konkretnych oznak (np. czynności i ubrań) • Przyznawanie się do swojej roli płciowej dzieci uważają za nakaz moralny • Dzielą zawody na męskie i żeńskie, odrzucają preferencje odpowiadające płci przeciwnej Tato, to alejka z lalkami . Ktoś może nas zobaczyć!

7. Ukierunkowanie na zadania określone przez płeć (pomiędzy 6 a 8 rokiem życia) c.d. • Prestiż nie odgrywa jeszcze istotnej roli w wyborach zawodowych Witam w McDonalds. Czy mogę przyjąć pańskie zamówienie? To jest prawdziwa pasja!! Kto wie, czy nie zostanie lekarzem? Tak, cały dzień! Zosia bawi się w doktora? Na to wygląda!

8. Orientacja na ocenę społeczną (pomiędzy 9 a 13 rokiem życia) • W ocenie zawodów dzieci biorą pod uwagę status społeczny i prestiż – rozpoznając ich symbole i oznaki (przyjmują tę samą skalę co dorośli) • Łączą ten wymiar z wymiarem płci, budując mapę zawodów, odnajdując się na tej mapie określają siebie • Uprzywilejowane pochodzenie społeczne podnosi „pułap” wyboru zawodu, powodzenie w szkole podnosi poziom prestiżu branego pod uwagę • Ogólna wiedza na temat zawodów i warunków jest niepełna To cudowne, skąd ten pomysł? Pisanie historyjek to łatwizna! Wiem, podpisywanie książek może być wyczerpujące, ale dam radę.... Hm, to ciekawy punkt widzenia… Mamo, zostanę wielką pisarką No chyba jednak trzeba się trochę napracować..

9. Realistyczny(R) Badawczy(I) Artystyczny(A) Konwencjonalny(C) Przedsiębiorczy(E) Społeczny(S) Orientacja na własne „ja” jedyne (niepowtarzalne)(od 14 roku życia) • W planach zawodowych młody człowiek uwzględnia osobiste cechy – zainteresowania, zdolności, wartości, ale rozpatruje je w ramach określonych wcześniej na mapie poznawczej granic • Interesuje się typami zawodów i typami osób wykonujących zawody (Holland) • Istotne jest kryterium dopasowania do zawodu • Jest to czas budowania ważnych planów życiowych organizujących się wokół wartości głównych nadających im spójność

10. Orientacja na własne „ja” jedyne (niepowtarzalne) (od 14 roku życia) c.d. • „Młodzi ludzie, często zdezorientowani i niepewni, szamoczą się kierowani potrzebą uzyskania pewności co do charakteru swoich zainteresowań, zdolności, cech osobowości i wartości „ (Gottfredson, 1996, s. 195) Chciałbym już mieć prawdziwą pracę No, nie wiem… Interesującą,, jakoś ważną dla społeczeństwa Taką jak twoja, ale dobrze płatną i ciekawą. A o jaką ci chodzi?

11. Rozgraniczanie • Proces wiodący do wykreślenia na mapie poznawczej linii wyznaczającej społeczną przestrzeń zawodów, które jednostka może zaakceptować Przykład chłopca o średniej inteligencji pochodzącego ze środowiska uprzywilejowanego społecznie

12. Kompromis (1) • Proces, w którym jednostki rezygnują ze swoich preferowanych aspiracji, po to, aby wybrać inne aspiracje, ich zdaniem mniej „zgodne z nimi”, ale bardziej dostępne • Niektóre kombinacje dziedzin zawodowych występują bardzo rzadko np. funkcje o profilu realistycznym, żeńskim i prestiżowym lub badawczym i mało prestiżowym Nigdy nie będę Leonardem Da Vinci ! Wiele się dowiedziałam w muzeum I to czegoś bardzo ważnego… Ja też..

13. Kompromis (2) • Kompromis służy obronie istotnych (najwcześniej uświadomionych) aspektów obrazu siebie… • oznacza to, że jednostka woli raczej zrezygnować ze swoich zainteresowań i wartości zawodowych aniżeli zaakceptować pracę o mniejszym prestiżu i z kolei… • gdy jednostka musi zaakceptować jeszcze większy kompromis, to rezygnuje z prestiżu, aby utrzymać płciową koncepcję siebie Może was zainteresuje, że zawęziłem moje cele zawodowe do dwóch głównych obszarów Jednak myślę, że powinien znowu iść na dni kariery Ratownik medyczny, albo zawodowy morderca No, w końcu jakieś zainteresowania

14. Podsumowanie czterech stadiów rozwoju preferencji zawodowych

15. Cele, strategie i narzędzia doradcze dostosowane do faz rozwoju

16. Cele, strategie i narzędzia doradcze dostosowane do faz rozwoju c.d.

17. Literatura • Guichard, J. Huteau, M. (2005). Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego.Kraków: Impuls. • http://www.udel.edu/educ/gottfredson/careers/ • Super, D. E. (1972). Psychologia zainteresowań. Warszawa: PWN. • Super, D. E. (1981). Approaches to occupational choice and career development. W: A. G. Watts, D. E. Super & J. M. Kidd (red.), Career development in Britain. Cambridge, England:Hobsons Press. • Super, D. E. (1984). Career and Life Development. W. D. Brown, L. Brooks (red.), Career Choice and Development (s. 192-234).San Francisco, Washington, London: Jossey-Bass Publishers. • Super, D. E. (1994). A life Span, Life Space. Perspective on Convergence. W: M. L. Savickas, R. W. Lent (red.), Convergence in Career Development Theories (s. 63-74).Palo Alto, California: CPP BOOKS. • Super, D. E., Bohn, M. (1971). Occupational Psychology. London: Tavistock Publication Limited.

18. Biuro projektu: Społeczna Akademia Nauk, Marta Kędzia tel: 42/664-22-78 e-mail: mkedzia@spoleczna.pl Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Prezentacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.