TYTOŃ – toksykologia, skutki palenia, leczenie

1. TYTOŃ – toksykologia,skutki palenia, leczenie

2. CZYM JEST PAPIEROS? Papieros - wysuszone, fermentowane liście tytoniu w bibułce z dodatkiem: substancji konserwujących, aromatyzujących, wzbogacany nikotyną i amoniakiem (w celu podniesienie stężenia nikotyny). • Ok. 4000 substancji i pierwiastków chemicznych. • Ok. 40 ma właściwości rakotwórcze.

3. Przykłady niektórych substancji występujących w dymie • Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów. • Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów mineralnych. • Arsen - stosowany jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie. • Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych, wykorzystywany w przemyśle chemicznym. • Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny. • Chlorek winylu - związek używany, np. do produkcji plastiku. • Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka. • Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

4. Przykłady niektórych substancji występujących w dymie • DDT - insektycyd polichlorowy. • Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany w przemyśle chemicznym. • Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze. • Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab. • Kadm - silnie trujący metal o właściwościach rakotwórczych. • Metanol - silne trujący związek chemiczny, używany do produkcji benzyn silnikowych. • Naftyloamina - wchodzi w skład barwników, używanych w przemyśle drukarskim. Posiada właściwości rakotwórcze.

5. Palenie tytoniu wśród dzieci i młodzieży • Rocznie próbuje palenia 180 000 nieletnich. • 500 dzieci zaczyna palić codziennie. • ¼ piętnastolatków pali regularnie. Dlaczego młodzież pali? • Reklama(bezpośrednia w Polsce zakazana), • Palenie w rodzinie(rodzice, rodzeństwo), • Ciekawość(wszystkie nastolatki lubią eksperymentować), • Wpływ środowiska rówieśniczego.

6. Bierne palenie dzieci i młodzieży • 4 mln dzieci wdycha dym w domu lub miejscach publicznych, • 67% środowiska domowego naraża dzieci na bierne palenie, • 75 tys. noworodków rodzi się z zespołem uzależnienia od tytoniu. • Skutki biernego palenia dzieci: • niska masa urodzeniowa, • zakażenia dróg oddechowych, • upośledzenie funkcji płuc, • nawracające choroby ucha środkowego, • Astma, • zespół nagłego zgonu niemowląt.

7. Środowisko rozwojowe i wychowawcze dzieci 5-6 letnich • Rodzina - dziecko w pierwszych 5 latach życia przyswaja sobie zachowanie matki palącej jako nieodłączny element zachowania. • Przedszkole - w przedszkolu dzieci wzorują się na zachowaniach nauczycieli. • Grupa rówieśnicza - dopiero w okresie dorastania wzorują się na postawach rówieśniczych.

8. Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych • F 17 – Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane paleniem tytoniu • 17.0 – Ostre zatrucie tytoniem • 17.1 – Następstwa szkodliwego używania tytoniu • 17.2 – Zespół uzależnienia od tytoniu • 17.3 – Zespół abstynencyjny

9. Palenie tytoniu a zdrowie • Częstość zawałów mięśnia sercowego jest u palaczy tytoniu w porównaniu z niepalącymi: • 5 - krotnie większa w grupie wieku 39-49 lat • 3 - krotnie większa w grupie wieku 50-59 lat • 2 - krotnie większa w grupie wieku 60-79 lat • Proporcja zawałów mięśnia sercowego wśród palaczy tytoniu wynosi: • 80% u osób w wieku 30-49 lat • 66% u osób w wieku 50-59 lat • 50% u osób w wieku 60-79 lat 80% palaczy tytoniu, którzy zachorowali na zawał serca między 30 a 50 rż., mogło uniknąć choroby, gdyby nie palili tytoniu.

10. Silny związek: płuca, krtani, gardła, serca, przełyku, jamy ustnej, trzustki, pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych Słabszy związek: żołądka, wątroby, nosa, miąższu nerki, białaczki Chorobę wieńcową, zespół płucno-sercowy, degenerację miąższu sercowego, nadciśnienie, miażdżycę, tętniaka aorty, chorobę układu obwodowego naczyń (w tym ch. Burgera), chorobę naczyń mózgowych Palenie tytoniu a zdrowie Prowadzi do powstania 14 lokalizacji nowotworowych Zwiększa ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia

11. Palenie tytoniu a zdrowie • Dym tytoniowy / palenie papierosów zwiększa także ryzyko zachorowania na: • przewlekłe zapalenie oskrzeli • zapalenie płuc • astmę oskrzelową • gruźlicę płuc • chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy • kataraktę • tytoniowe niedowidzenie • zwyrodnienie plamki związane z wiekiem • paradontozę • osteoporozę • chorobę Crohna • mniejszą płodność • niższą wagę urodzeniową noworodków

12. Zdrowa i chora tkanka płuc

13. DLACZEGO PALACZOM JEST DOBRZE JAK PALĄ? Palenie powoduje uwalnianie: endorfiny (hormon szczęścia) kortyzolu (podnoszącego poziom glukozy we krwi) katecholaminy – podnoszą ciśnienie krwi, akcję serca i poziom glukozy dopaminy (jedna z katecholamin) - powoduje poprawianie funkcji życiowych i poczucia zadowolenia.

14. Tytoń jako substancja uzależniająca • Palenie tytoniu może prowadzić do uzależnienia • Typy uzależnienia: farmakogenne (biologiczne) i psychiczne • W przypadku określonej osoby uzależnionej, wymienione typy uzależnienia występują często łącznie, choć z różnym nasileniem • Substancją uzależniającą zawartą w tytoniu jest nikotyna Palenie = Uzależnienie • Nikotyna osiąga mózg po około 10 sekundach od inhalacji dymu (szybciej niż po podaniu dożylnym)

15. Charakterystyka zespół uzależnienia od tytoniu • Zespół uzależnienia od tytoniu składa się z objawów behawioralnych, fizjologicznych i zmian procesów poznawczych, które pojawiają się w toku wielokrotnego użycia tytoniu • Charakteryzuje się: • silną potrzebą używania tytoniu • trudnościami kontrolowania tego zachowania • uporczywym używaniem tytoniu wbrew szkodliwym następstwom • przedkładaniem używania tytoniu ponad inne zajęcia i obowiązki • zwiększoną tolerancją • występowaniem objawów zespołu abstynencyjnego

16. Charakterystyka zespołu abstynencyjnego • Objawy zespołu abstynencyjnego mogą wystąpić u osoby, która używała tytoń codziennie przez co najmniej kilka tygodni i u której nagłe odstawienie tytoniu powoduje wystąpienie w ciągu 24 godzin przynajmniej czterech z poniższych objawów: • głód nikotynowy • drażliwość, frustracja lub gniew • stany lękowe • trudności w koncentracji • niepokój • zniecierpliwienie • bezsenność • obniżenie częstości tętna • wzmożony apetyt i wzrost masy ciała • nasilenie objawów w pierwszym tygodniu, ustąpienie po 3-4 tygodniach

17. Test uzależnienia od nikotyny wg Fagerstroma

18. Interpretacja wyników testu wg Fagerstroma Poniżej 7 punktów • Pacjent nie jest prawdopodobnie farmakologicznie uzależniony od nikotyny, a palenie tytoniu jest dla niego wyuczonym lub psychospołecznie generowanym zachowaniem. • W leczeniu odwykowym powinna wystarczyć stymulowana autorytatywną poradą lekarską silna motywacja i wola zostania abstynentem oraz wsparcie ze strony otoczenia. • Zasadne może się okazać również skierowanie pacjenta do psychologa w celu leczenia psychogennego uzależnienia od tytoniu. • Farmakologiczne środki odwykowe nie będą prawdopodobnie potrzebne. 7 punktów i więcej • Pacjent jest prawdopodobnie farmakologicznie uzależniony od nikotyny i, o czym jest głęboko przekonany, nie może żyć bez papierosa. • Wielu pacjentów, u których długotrwałe palenie papierosów stało się powodem objawów chorobotwórczych, przeżywa poważny dylemat, ponieważ chciałoby zerwać z nałogiem, ale z powodu silnego biologicznego uzależnienia ma trudności z utrzymaniem abstynencji. • Główny problem stanowią występujące po zaprzestaniu palenia objawy zespołu abstynencyjnego. Należy rozważyć zastosowanie terapii farmakologicznej

19. Metody leczenia uzależnienia • Leczenie farmakologiczne 2. Metody behawioralne (niefarmakologiczne) • Metoda awersyjna, np. pacjent pali, w trakcie palenia otrzymuje nieprzyjemne bodźce elektryczne. • Metoda nagradzania 3. Hipnoza i akupunktura (relaks z sugestiami) 4. Samokontrola

20. Leczenie farmakologiczne - leki pochodzenia roślinnego • CYTYZYNA – wyciąg ze Złotokapa zwyczajnego - alkaloid podobny w składzie chemicznym do nikotyny łagodzący głód nikotynowy. Lek z cytozyną nazywa się TABEX. • TOBACOFF (Guarana i wyciąg z Pięciornika z olejkami miętowym i anyżowym) zaburza odczucia zmysłowe związane z paleniem, np. zmniejszają przyjemne odczucia przy paleniu tytoniu.

21. Leczenie farmakologiczne - leki pochodzenia roślinnego • NICOFREE – wyciąg z brazylijskiej rośliny Guarany powodujący podniesienie cukru we krwi, zaś zawarta w preparacie cofeina działa pobudzająco na system nerwowy. • BUPROPION – ZYBAN (lek przeciwdepresyjny) • WARENIKLINA – lek wiążący receptory nikotynowe

22. Nikotynowa Terapia Zastępcza • Guma do żucia z nikotyną (łagodzi objawy abstynencji) • Plastry zawierające nikotynę • Spray z nikotyną • Tabletki dopoliczkowewe zawierające nikotynę • Kapsułki do inhalacji

23. Pomoc • Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym pod numerem 801 108 108. • Koszt połączenia z telefonu stacjonarnego wynosi tylko 1 impuls (ok. 35 gr.)  niezależnie od czasu trwania rozmowy.Porady udzielane są: poniedziałek - piątek godz. 1100 - 1900 • Istnieje również możliwość kontaktu przez komunikator skype - kontakt:  jakrzucicpalenieczwartek : 2000 -2200sobota: 1100 -1300