СЛОВАКИЙН ХУУЛЬ ТОГТООХ ҮЙЛ ЯВЦ ДАХЬ ОЛОН НИЙТИЙН ОРОЛЦОО

1. СЛОВАКИЙН ХУУЛЬ ТОГТООХ ҮЙЛ ЯВЦ ДАХЬ ОЛОН НИЙТИЙН ОРОЛЦОО Милан Ветрак

2. Олон нийтийн оролцоо олон улсын утгаар • Олон улсын түвшинд (Аархусын Конвенц – байгаль орчны асуудал) • Европын түвшин (Европын Үндсэн хуулийн тухай Гэрээ - I-47 зүйл)

3. Сурталчилгааны болон норматив актууд • Улстөрийн хүсэл эрмэлзлийн эрх зүйн илэрхийлэл • Улстөрийн хүсэл эрмэлзлийн албан ёсны илэрхийлэл

4. Олон нийтийн оролцоо(сайн тал) • Хүчин төгөлдөр журам зарчим (хуульд нийцэх байдал, хууь ёсны байдал, сайн хууль боловсруулах зарчим)-д нийцсэн арга, хэлбэрээр хууль болон бусад эрх зүйн актын чанарыг сайжруулах боломж • Санал болгож буй хууль тогтоомжоор хөндөгдөж буй эрхээ хамгаалах боломж (эрх тэгш зарчим, эрх зүйн тодорхой байдлын зарчим) • Нийгэм-сэтгэл зүйн талууд (хүний зан үйлийг зохицуулсан хууль гаргахад «Би оролцсон» гэх сэтгэгдэлтэй болох).

5. Олон нийтийн оролцоо(сул тал) • Өргөн олон нийтийн хувьд эрх зүй (хууль)-н мэдлэг, чадвар, мөн мэргэжлийн практик туршлага байхгүй • Практик амьдрал дээр, мөн хууль тогтоох үйл ажиллагаан дахь олон нийтийн оролцоог тодорхойлсон байдал хязгаарлагдмал байдгаас өргөн олон нийт дотор сонирхлын бүлэг хүмүүс, лобби хийдэг байгууллагууд ноёлох • Хууль тогтоох үйл ажиллагаа сунжрах, удаашрах.

6. Гурван түвшин • Парламентын түвшин • Засгийн газрын түвшин • Орон нутгийн түвшин

7. Ïàðëàìåíòûí ò¿âøèíä • Äýã ÁÍ Ñëîâàê Óëñûí ¯íäýñíèé Ǻâëºëèéí Äýã íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëñíààð áàòëàõ òóõàé õóóëü ¹350/1996 • Õóóëü òîãòîîõ æóðàì (Ïàðëàìåíòûí) Òîãòîîë¹ 519/1996, Àëáàí ¸ñîîð õýâëýãäñýí ¹ 19/1997 Òîäîðõîé æóðìóóä, ãýõäýý îëîí íèéòèéí îðîëöîîíû òóõàé äóðäààã¿é

8. Парламентын түвшинд • Нэгдсэн хуралдаан болон парламентын хороодын хуралд оролцох • Депутатууд (парламентын гишүүд) тэй уулзах • Парламентад өргөх бичиг барих боломж (доод тал нь 100,000 гарын үсэг)

9. Засгийн газрын түвшинд • Засгийн газрын хууль тогтоох журам(Тогтоол №. 241/1997 нэмэлт өөрчлөлт оруулснаар) • Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргын арга зүйн заавар (хамгийн чухал нь хууль тогтоох цахим үйл ажиллагааны тухай, техникийн шинж чанартай)

10. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Хуулийн төслийн талаар санал дүгнэлтээ гаргах системээр дамжуулан • Зөвхөн шаардлага хангасан санал - тодорхойлолт: “Хуулийн төсөлд өөрчлөлт оруулах тухай тодорхой хугацааны дотор оруулсан санал. Энэ нь ойлгомжтой, үндэслэлтэй, хууль эрхийн утга агуулгатай байх.”

11. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Хуулийн төслийг засварлах – нэмэлт, өөрчлөлт, хасалт, текстийг хүчингүй болгох, тодруулах • Тодорхой хугацаа – Төслийг вэб сайт дээр нийтэлснээс хойш ажлын 15 хоног, эсвэл тодорхой шалтгаанаар богиносгох бол ажлын 7 хоног(Европын Холбооны өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэх, хүний эрхийн асуудал хурцаар тавигдвал) • 2 төрлийн санал: ердийн ба үндсэн

12. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Үндсэн санал – төсөлтэй бүхэлд нь буюу нэг хэсэгтэй нь санал огт нийлэхгүй байх • “санал тусгах зөвлөлдөөн” – бүх үндсэн саналын асуудлыг шийдэх, мөн дараах тохиолдолд заавал биелүүлэх: • 500-аас дээш хүн ижил санал гаргасан • Бүрэн эрхт төлөөлөгч олон нийтийг төлөөлж байвал

13. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Хууль санаачлагчийн зүгээс саналуудыг дүгнэх, үндсэн саналуудыг төсөлд тусгах эсэх асуудлыг бүрэн шийдсэнээ мэдэгдэх – энэ нь хууль эрхийн материалын салшгүй хэсэг болно. • Засгийн газрын Хуулийн зөвлөл – хэрэв үндсэн саналын асуудлыг шийдээгүй бол олон нийтийн бүрэн эрхт төлөөлөгч оролцож болно

14. Орон нутгийн түвшинд • Орон нутгийн засаг захиргааны тухай хууль (Act No. 369/1990 Coll. as amended) • Өөртөө засах бүс нутгийн (район) тухай хууль (Act No. 302/2001 Coll. as amended)

15. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Хууль эрхийн зохицуулалтын хүрээ нь ерөнхийдөө орон нутагт ижил • Санал, үндсэн саналын концепц нь засгийн газрын түвшинтэй ижил • Тодорхой хугацаа – орон нутгийн засаг захиргааны самбар, вэб сайт (байвал) дээр нийтэлснээс хойш 10 хоног

16. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Хуулийн баримт бичгийн салшгүй хэсэг болох саналын үнэлэлт дүгнэлт – орон нутгийн парламентын хурал эхлэхээс 3 хоногийн өмнө • Тодорхой шадтгаанаар санал, шүүмж авахгүй байх систем(байгалийн болон хүний өдүүлсэн гамшиг тохиолдсон, эсвэл өмч хөрөнгөнд ноцтой хохирол учрахаар байвал)

17. Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд оролцох • Орон нутгийн 2 хэлбэр хоорондоо ялгаатай – өөртөө засах районы хувьд дараах тохиолдолд зохион байгуулалттай группийн гишүүн санал гаргаж болно: • 200-аас дээш хүн ижил санал гаргасан • Албан ёмны бүрэн эрхт төлөөлөгч олон нийтийг төлөөлж байвал • Орон нутгийн парламентын хурал дээр бүрэн эрхт төлөөлөгч 10 минут үг хэлэх эрхтэй

18. Дэмжлэг үзүүлэх механизмууд • Мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийн дагуу мэдээлэл авахыг хүссэн өргөдөл гаргах (ерөнхий хүрээ) • Онцгой албан тушаал эрхэлж байгаа хүмүүстэй уулзах (засгийн газрын түвшинд) • Хуулийн төслийн тухай урьдчилсан мэдээллийг заавал нийтэлж байх (засгийн газрын түвшинд)

19. „de lege ferenda“ • Лобби үйл ажиллагааг зохицуулах хууль гаргах • Хууль тогтоох үйл ажиллагаанд олон нийт оролцох явдлыг эрх зүйн үндэстэй болгох, лобби үйл ажиллагаанаас ялгаж салгах • Зарим асуудлын техник шийдэл хийх – олон нийтийн гарын үсэгний тооны асуудал, эрх зүйн байгууллагуудын ажлын давхцлыг арилгах

20. Анхаарал тавьсан танд баярлалаа. Милан Ветрак e-mail: milanvet@orangemail.sk