Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną –

1. Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną – z podopiecznego na pełnoprawnego i niezależnego uczestnika życia społecznego Dr Ewa Wapiennik Akademia Pedagogiki Specjalnej Warszawa

2. Model medyczny niepełnosprawności V Model społeczny niepełnosprawności

3. Problemy, na jakie napotykają osoby z niepełnosprawnością są bezpośrednią konsekwencją ich choroby czy uszkodzenia. Niepełnosprawność jest osobistą tragedią danej osoby. Główne działania: usprawnianie i pomoc – osoba powinna funkcjonować społecznie w sposób zgodny z panującymi normami. Niepełnosprawność postrzegana jest jako okrutne doświadczenie, przydarzające się dramatycznie doświadczonym jednostkom, a w najbardziej skrajnej formie czyni osobę z niepełnosprawnością odpowiedzialną za swoje życiowe problemy. Model medyczny

4. Niepełnosprawność nie jest już rozumiana tylko jako skutek choroby czy urazu. Jest ona przede wszystkim rezultatem barier, na jakie napotyka w społeczeństwie osoba z niepełnosprawnością. Zadania: eliminowanie, zmniejszanie lub kompensowanie barier, tak aby każdej osobie umożliwić korzystanie z dóbr publicznych, jednocześnie respektując jej prawa i przywileje. Model społeczny

5. Niepełnosprawność kwestią praw człowieka Osoby z niepełnosprawnością mają te same prawa co inni obywatele, ale by mogły w pełni z nich korzystać muszą mieć pewne prawa szczególne.

6. Niezbywalna godność osobowa (osoby ludzkiej), jako podstawa praw człowieka. „Godność osobowa związana jest z samą istotą człowieczeństwa, wynika z faktu bycia człowiekiem, posiada ją i niemowlę, które dobrego ani złego w życiu jeszcze nie dokonało, i największy zbrodniarz.” Marek Nowicki

7. „Niepełnosprawność jest koncepcją ewoluującą, jest wynikiem interakcji pomiędzy osobami z dysfunkcjami a barierami środowiskowymi i wynikającymi z postaw ludzkich, będącej przeszkodą dla pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, na równych zasadach z innymi obywatelami” Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych

8. Era instytucjonalizmu ↓ Era de-instytucjonalizmu ↓ Era uczestnictwa Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

9. Typ modelu: Model instytucjonalny ↓ Model rozwojowy, rehabilitacyjny, konsumencki ↓ Model obywatelski – indywidualnego wspierania Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

10. Kto jest w centrum uwagi? Pacjent ↓ Klient, konsument ↓ Obywatel, członek społeczności Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

11. Miejsce pobytu: Zakład (szpital, instytucja) ↓ Hostel, szkoła specjalna, warsztat terapii ↓ Dom rodzinny, szkoła ogólnodostępna, zakład pracy Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

12. Na czym polega pomoc? Sprawowanie opieki ↓ Realizacja programu ↓ Indywidualne wspieranie Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

13. Kto sprawuje kontrolę? Profesjonalista (zwykle lekarz) ↓ Interdyscyplinarny zespół ↓ Sama jednostka Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

14. Co jest priorytetem? Podstawowe potrzeby ↓ Rozwijanie sprawności, kontrola zachowania ↓ Samostanowienie i relacje z innymi Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

15. Co jest celem? Opieka i/lub leczenie ↓ Zmiana zachowania jednostki ↓ Zmiana postaw społecznych i środowiska Zmiana paradygmatu w postrzeganiu osobyz niepełnosprawnością intelektualną

16. 1. Firkowska-Mankiewicz, A. (2007). Zmiana wizerunku osoby niepełnosprawnej intelektualnie i sposobu jej traktowania – kontekst historyczny i społeczny oraz nowa polityka społeczna. W: Raport podsumowujący działalność Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, Warszawa: PFRON. 2. Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych (2008). 3. Nowicki, M. Co to są prawa człowieka. W: Szkoła Praw Człowieka. Teksty wykładów. Warszawa: HFPC. 4. Wapiennik, E., Piotrowicz, R. (2002) Niepełnosprawny – pełnoprawny obywatel Europy. Warszawa: UKiE. Literatura