Dług publiczny

1. Dług publiczny Część 2

2. Welfare state a transfery • Zobowiązania państwa prowadzą do duzych transferów, zwłaszcza że są one indeksowane • To prowadzi często do deficytu budzetowego

3. Dług prywatny ma współcześnie – przez gwarancje państwa dla depozytów i ochronę zaufania dla sektora finansowego (too big toofail) –ma tendencję do przekształcania się w dług publiczny • Tak się stało w kryzysie 2009-2010

4. Dług a kryzys bankowy • Po kryzysie bankowym zwyklęnastepuje kryzys zadłużenia • (badania C.Reinhart, K.Rogoff)

7. Kredyt jako źródło długu publicznego • Kredyt banku centralnego • kredyt banków komercyjnych (polskich, zagranicznych) • Kredyty międzynarodowych instytucji finansowych

8. Papiery wartościowe jako źródło długu • Bony skarbowe (do roku, płynnośc) • Obligacje skarbowe • 2,3,5.10.15,20,30 letnie • USA: 100 letnie (?)

15. SID-skarbowe Instrumenty dłużne • FINANSOWANIE DŁUGU

16. Obligacje skarbowe • Oferowane w sieci sprzedazy detalicznej • -2 letnie stałe oprocentowanie • -3 letnie , zmienna stopa procentowa • 4 letnie indeksowane oszczędnościowe • 10 letnie emerytalne oszczędnościowe

18. Oferowane na przetargach-hurtowe,po 1000 zł . • Obligacje zerokuponowe (2 lata), • 5 i 6 letnie, o stałym oprocentowaniu, • 10,11 letnie ,stałe oprocentowanie • 20,21 letnie stałe oprocentowanie • 30 letnie, stałe oprocentowanie • Obligacje o zmiennym oprocentowaniu, uzaleznione od stawki WIBOR • Obligacje o zmiennym oprocentowaniu uzaleznione od rentowności bonów skarbowych

19. Obligacje skarbowe denominowane w walutach obcych, oferowane na rynkach zagranicznych • 5,10,15,17, 20,30,50 lat • W dolarach USD • W jenach • Frankach szwajcarskich • Funtach brytyjskich

20. Obligacje skarbowe w Polsce to 90 % długoterminowych papierów dłuznych • Bezpieczne • Atrakcyjne dla inwestorów (jako bezpieczny port „safeheaven”) • Mogą być publiczne (ponad 1 rok) lub niepubliczne

21. Zapadalność SID (maturity ) • Skarbowe • Instrumenty • Dłużne

22. Obok rentowności ważna jest zapadalność –daje pole manewru

24. Bank centralny a Skarb Państwa i dług • Po II wojnie bank centralny –BC-(w Europie) zwykle podlegał rządowi • Banki centralne zostały znacjonalizowane (W.Brytania, Francja) • Lata 80/90: postulat autonomii BC • Wyjątek FED jest bankiem prywatnym (własnościowo) ale prezesa mianuje Prezydent • „FED jest niezależny od rządu ale w ramach rządu”

25. Cele Banku Centralnego (BC) i rządu: wspólne i rozbieżne • Rozbiezne :bank dba o cel inflacyjny, nawet kosztem koniunktury • Konieczna koordynacja polityki: to reguła policy MIX (+/-) • W kryzysie przeważa koordynacja polityk (Polska, strefa euro,USA)

26. Wpłaty z zysku NBP do budżetu

27. Dług publiczny tworzy roszczenie które musi być spłacone; w konsekwencji wymusza dodatkowa emisje pieniądza • Tak się dzieje zwłaszcza w epoce pieniądza papierowego; kreacja pieniądza jest (teoretycznie) nieograniczona

28. W autonomii chodzi zwłaszcza o zakazanie kupowania przez BC papierów skarbowych (poza tymi które służą do operacji otwartego rynku) • W razie kupowania takich papierów następuje emisja pieniądza i łatwe powiększanie długu (obecnie w USA; FED skupuje papiery dłużne skarbowe na wtórnym rynku)

30. Niespłacenie długu-default • Tzw. restrukturyzacja długu • -mniejsze oprocentowanie • -zmniejszona wielkośc długu • - dłuższy czas spłaty • Odmowa spłacenia-repudiacja

32. Dług a majątek Skarbu Państwa

34. W USA dług wynosi (2012 r.) 15 bln. ponad 100 % PKB ale majątek narodowy jest kilkakrotnie wyższy-ponad 50 bln.USD • W ostateczności państwo zadłużone które nie jest w stanie spłacić długu zagranicznego może odpowiadać majątkiem własnym (jeśli wierzyciele będą w stanie go zająć, np. statki czy samoloty za granicą, budynki etc)

35. Zarządzanie długiem • Dług to olbrzymie aktywa, występujące i notowane na rynku finansowym • Mają wpływ na cały rynek finansowy

36. Kto zarządza dlugiem publicznym? • W Polsce :Ministerstwo Finansów • Inne rozwiązania: specjalny organ powolany do zarządzania dlugiem • W.Brytania: Bank centralny (BOE)

40. Długi jednostek i samorządu terytorialnego-też wchodzą do długu publicznego

45. Zadłużenie sektora samorządowewgo

47. Progi -1 • Dług:ponad 50 % PKB ale mniej niż 55 % • Projekt ustawy budżetowej: relacja deficytu budżetu panstwa do dochodów nie może być większa niż w poprzednim roku • Polska przekroczyła już ten próg i każdy budżet musi być zgodny z warunkami tego progu

48. Próg 2dług większy niż 55%PKB ,mniej niż 60%

49. Próg 2, c.d.

50. Obniżenie progów długu,2014 r. • Rządowy projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych przewiduje, że próg na poziomie 55 proc. PKB zostanie zastąpiony progiem 48 proc., a próg 50 proc. PKB - progiem 43 proc. Propozycje przygotowane przez Ministerstwo Finansów związane są z przeprowadzoną ostatnio zmianą w systemie emerytalnym, która skokowo zmniejszyła poziom długu publicznego.