KUCHNIA FIŃSKA

1. KUCHNIA FIŃSKA KLASA 6a ROK SZKOLNY 2005/06

2. REGIONY KULINARNE FINLANDII LAPONIA – duszony renifer podawany z ziemniakami. PROWINCJA SAVO – placek rybny oraz pasztecik z ryby i bekonu w żytniej skórce. KARELIA – gotowane mięso czyli gulasz oraz pikantne ciastka z żytnią skórką wypełnione ryżem lub jęczmiennym puddingiem. REGION TAMPERE – czarna kiełbasa zrobiona z krwi i kaszy (kaszanka) podawana z dżemem.

3. BIAŁKO - np. mięso, soja, itp.- raz dziennie NABIAŁ - np. mleko, sery, itp.-2 x dziennie OWOCE - kilka razy dziennie PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA WARZYWA - spożywamy jak najczęściej WĘGLOWODANY - np. pieczywo i inne produkty zbożowe np. mąka, makaron, płatki oraz ryż, ziemniaki - spożywamy ok. 5 x dziennie

4. Fińska kuchnia obfituje w lokalne i regionalne specjalności z uwzględnieniem wpływów wschodnich i zachodnich. Jak się można spodziewać, w kraju tysięcy jezior ryby są obecne we wszystkich jadłospisach, szczególnie łosoś (lohi), pstrąg tęczowy (krijolohi), sieja bałtycka (siika), okoń (ahven), i maleńka sielawa (muikku). Dania mięsne, z wyjątkiem potraw z renifera i dziczyzny, są podobne do dań europejskich. Desery są najczęściej przyrządzane z fińskich malin, jagód i borówek.Ponieważ Finlandia jest krajem nadmorskim o ostrym klimacie na stołach Finów przeważają ryby i tłuste zwierzęta żyjące w gęstych lasach Finlandii,dlatego Fińskie jedzenie uważa się za jedno z najbardziej niezdrowych na świecie. Cechy kuchni fińskiej

5. Typowo wakacyjnym sposobem przyrządzania ryby jest prażenie na ognisku. Do twardej, np. dębowej deski przybija się kołeczkami rozpłaszczoną rybę, skórą do deski i stawia obok ogniska, gdzie promieniujące ciepło piecze świeżo złapanego łososia, szczupaka, sieję lub inną rybę o zwięzłym mięsie. PRAŻENIE RYB NA OGNISKU

6. RYBY WĘDZONE Wszyscy potrafią wędzić, a najczęściej wędzi się na ciepło, co trwa tylko kilka godzin.  Takie ryby podaje się tylko lekko ostudzone, są wtedy bardzo soczyste. Trwające dłużej wędzenie na zimno zostawia się profesjonalistom. Wieczorem nad jeziorami snują się aromatyczny dymy z domowych wędzarni lub opalanych brzozą saun.

7. IKRA Wszytkie ryby łososiowate (a także miętusy i jeszcze kilka innych gatunków) dają jadalną ikrę, która jest w Finlandii bardzo cenionym, i słusznie, przysmakiem. Podaje się ją ze śmietaną i drobno pokrajaną cebulą z pszennym pieczywem, a wg tradycji wschodniej Finlandii, z blinami.

8. ŚWIEŻO SOLONY ŁOSOŚ Czas przygotowania: 25 minut. Czas solenia 1 – 3 dni. Składniki: duże kawałki łososia (około 2 kg), 1 szklanka grubej soli, 4 łyżki cukru, 3 – 4 łyżeczki zmielonego pieprzu, dużo kopru. Wyfiletuj łososia albo weź gotowy filet. Nie ściągaj skóry. Osusz filety papierowym ręcznikiem. Połóż filety skórką do dołu na półmisku posypanym solą. Następnego fileta połóż odwrotnie. Resztę soli wysyp na filety. Posolone filety owiń ścisło folią aluminiową i pozostaw w chłodnym miejscu na 1 – 3 dni. Zeskrob przyprawy i pokrój filety, pozostawiając skórę, w ukośne paski bezpośrednio przed podaniem. Podawać na czarnym chlebie z masłem. Świeżo solony łosoś jest podawany bez żadnych sosów szczególnie w czasie Świąt Bożego Narodzenia.Kiedy indziej podaje się specjalny sos musztardowy. Sos musztardowy: Zmieszać: 3 łyżki musztardy, 2 łyżki cukru, 4 łyżki octu winnego. Dodać ¾ szklanki oliwy. Zmieszać wszystko i na końcu dodać świeży koper.

9. Szczupak faszerowany Jeden szczupak (1-1,5kg) 1-1,5 łyżeczki soli. Nadzienie 0,5 filiżanki ryżu 2 jajka na twardo Śmietana sól,biały pieprz . Do dekoracji: stopione masło bułka tarta . 1.oskrobać i oczyścić rybę. Głowę zostawić . 2. Natrzeć rybę od zewnątrz i wewnątrz solą, zostawić na godzinę . 3. Ugotować ryż w posolonej wodzie.miękki odcedzić. 4.posiekać ugotowane jajka, dodać ryż i trochę śmietany, dopraw do smaku 5.położyć szczupaka, na posmarowanym tłuszczem półmisku żaroodpornym i nafaszerować masą , posmarować rybę po obu stronach stopionym masłem i posypać bułką tartą. 6. Piec w temperaturze 225 stopni, aż ryba będzie lekko brązowa , zredukować temperaturę do 180-200 stopni , dodać trochę wody i śmietany . Polewać rybę sosem. 7. Ryba jest gotowa,gdy ma złotobrązowy kolor.pieczenie trwa 30-40 minut w zależności od miękkości ryby.

10. Sałatka z łososia 12-15 dag płatów łososia, 2 jajka,kwaszony ogórek, pół szklanki ryżu, pół szklanki majonezu, łyżka posiekanego koperku, sól Jajka ugotować na twardo. Ryż zalać szklanką wrzącej wody i ugotować na sypko. Łososia pokrajać na małe kawałeczki, wymieszać z pokrajanym w kostkę kwaszonym ogórkiem, posiekanym jajkiem i ryżem. Przyprawić solą i posiekanym koperkiem, polać majonezem

11. Zupa łososiowa • 0,7 l wody,1 łyżeczka soli • 1 cebula, 4-6 ziemniaków • 300 g łososia lub pstrąga • śmietana (dowolnie), pieprz Zagotuj wodę z przyprawami. Obierz i posiekaj ziemniaki oraz cebulę i wrzuć do wody. Gotuj około pięciu minut, następnie dodaj pokrojoną rybę i gotuj przez piętnaście minut. Jeśli chcesz, dodaj śmietanę, sprawdź czy dobrze przyprawione i podawaj zupę z żytnim chlebem przybraną koperkiem i szczypiorkiem.

12. Śledzie duszone z ziemniakami Zrobić ciasto z mleka, jajek i mąki. Posolone śledzie zanurzyć w cieście i smażyć. Następnie przykryć i dusić 15 minut. Podawać z ziemniakami. Przepis: • 500 g. świeżych śledzi (zielone ) * 700 g. ziemniaków * 2 jajka * duża cebula * 2 łyżeczki * 1/8 1 mleka * kopiasta łyżka mąki * sól

13. Śledź w marynacie słodko - kwaśnej • Proporcje dla 4 osób • 50 dag śledzi solonych ( filety ) • 2 filiżanki jasnego octu winnego ( 6 %) • 3/4 filiżanki cukru pudru • 20 dag cebuli • 5 cm kawałek chrzanu • 1cm kawałek kłącza imbiru • łyżeczka ziaren białej gorczycy • 4 małe liście laurowe • sól Filety śledziowe pokroić na kawałki szerokości 3 cm. Cebule pokroić w pierścionki, imbir w płatki, a chrzan zatrzeć na tarce o dużych oczkach w długie wiórki. Ocet zagotować z cebulą, korzeniami i przyprawami. W dużym słoiku lub garnku kamiennym na dnie ułożyć trochę cebuli i przypraw. Przykryć warstwą śledzi. Układać do wyczerpania składników. Na wierzchu powinna się znaleźć cebula. Całość zalać marynatą. Naczynie ze śledziami zamknąć i wstawić na dolną półkę lodówki. Po dwóch dobach można ja podawać.

14. Śledź z burakami • 3 ugotowane marchewki • słoiczek korniszonów • sól • duża czerwona cebula • 4 – 5 ugotowanych ziemniaków • 2 – 3 jabłka • 20 dag marynowanych buraków • pieprz • poj. śmietany • 25 dag marynowanych śledzi • pół pęczka szczypiorku • kilka liści sałaty Pokroić marchewki. Obrać i pokroić ziemniaki, jabłka oraz cebule. Wymieszać razem w salaterce. Korniszony, śledzie oraz buraczki odsączyć z zalewy i drobniutko pokroić. Dodać do przygotowanych wcześniej składników. Zalać kilkoma łyżkami zalewy z buraczków, doprawić solą oraz pieprzem (można dodać też szczyptę cukru), wymieszać i odstawić na 1 godz. Przed podaniem sałatkę ułożyć na liściach sałaty, polać śmietaną, posypać posiekanym Szczypiorkiem.

15. Bułeczki z nadzieniem Rybnym Ciasto: 20 dag mąki, 2 dag drożdży, 10 dag masła lub margaryny, pół szklanki mleka, żółtka, cukier, sólNadzienie: 25 dag gotowanej ryby, 5 dag masła, 6 świeżych grzybów (rydze, koźlarze lub prawdziwki), 3 łyżki śmietany, 3 jajka, żółtko, 2 cebule, 2 łyżki posiekanej natki pietruszki Drożdże rozmieszać w lekko podgrzanym mleku, dodając łyżeczkę cukru. Odstawić w ciepłe miejsce, aby podrosły, po czym dodać utarty z mąką tłuszcz i zagnieść ciasto. Rozwałkować je i wyciąć szklanką krążki. Na jednym kłaść łyżką nadzienie, drugim przykryć, zlepić brzegi. Bułeczki posmarować roztrzepanym żółtkiem, ułożyć na natłuszczonej i posmarowanej mąką blasze i odstawić w ciepłe miejsce, aby podrosły. Wyrośnięte bułeczki wstawić do nagrzanego piekarnika i piec w średniej temperaturze (do 200°) ok. 40 min. Podawać na gorąco. Przygotowanie nadzienia. Grzyby oczyścić i posiekać. Cebulę pokrajać w drobną kostkę i razem z grzybami przesmażyć w pietruszki. 3 jajka ugotować na twardo i przepuścić przez maszynkę, dodając ugotowaną i pozbawioną ości rybę. Wymieszać z przygotowanymi grzybami, osolić, dodać pieprzu.

16. Sałatka z wędzonym łososiem - 35 dag wędzonego łososia - 4 jajka ugotowane na twardo - 1 torebka (125g suchego) ugotowanego ryżu - 25 dag kwaszonych ogórków (w sezonie lepsze będą małosolne) - 2/3 filiżanki majonezu Łososia pokroić na cienkie paski, jajka i ogórki obrać i pokroić w drobna kostkę. Dodać ryż i majonez, dokładnie wymieszać, w razie potrzeby dosolić do smaku. Podawać lekko schłodzoną, jako odrębne danie.

17. Zupa Rybna Ryby gotuje razem z głowami, startymi warzywami (oprócz pomidorów) i przyprawami. Następnie ryby wyjmujemy z wywaru, delikatnie filetujemy i obrane mięso wrzucamy do zupy. Dodajemy pomidory i jeszcze chwilę gotujemy. Śmietanę dokładnie mieszamy z żółtkami i zabielamy zupę. Zupę można podawać z grzankami lub bagietką. - 1,5 kg różnych gatunków ryb - 2 cebule - 3 marchwie - pietruszka - seler - puszka pomidorów lub przecier pomidorowy - sól, pieprz, liść laurowy, papryka - pięć łyżek kwaśnej śmietany - 3 żółtka

18. Ryba w mleku • Proporcje dla 4 osób • 60 dag filetów chudej ryby morskiej • mleko • masło • sól do smaku • natka pietruszki • Piekarnik rozgrzać do temperatury 200 st. C. Żaroodporne naczynie nasmarować masłem. Filety pokroić w poprzek na dwucentymetrowe kawałki. Posolić, ułożyć w naczyniu i zalać mlekiem w takiej ilości, aby ryba była lekko przykryta. Wstawić do piekarnika i piec do momentu, gdy na dnie naczynia zostanie półcentymetrowa warstwa mleka. Potrawy nie mieszać, ewentualnie potrząsnąć naczyniem od czasu do czasu.Podawać polaną lekko zrumienionym masłem i posypaną zieleniną. Jako dodatek - ziemniaki z wody i sezonowa surówka.

19. Duszone lub smażone mięso renifera • 50 g tłuszczu wieprzowego lub masła • 300 g mielonego mięsa renifera • 0,2 l wody Włóż mięso do garnka i smaż na tłuszczu. Dodaj wodę i szczyptę soli (także trochę pieprzu albo posiekanej cebuli, jeśli lubisz) i duś, dopóki mięso nie będzie miękkie - 30-45 min. Podawaj z tłuczonymi ziemniakami i konfiturą.

20. Kapuściane Rolady Duża główka kapusty. Woda,sól. NADZIENIE: ½ szklanki ryżu Woda, sól 300 g. Wołowiny Głąb kapuściany 1 mała cebula ¼ szklanki bułki tartej ¼ szklanki wody ¼ szklanki śmietany Sól, czarny pieprz DO SMAŻENIA: Masło, margaryna lub olej WYKOŃCZENIE: BULION 1.Wytnij głąb kapuściany. 2.Gotuj kapustę w posolonej wodzie. 3.Zdejmij liście. 4.Ugotuj ryż w posolonej wodzie. 5.Namocz bułkę tartą w wodzie ze śmietaną. 6.Zmieszaj wołowinę, bułkę tartą, posiekaną cebulę i ryż. Pokrój w kostkę głąb kapusty i dodaj do masy przypraw do smaku. 7.Zawiń farsz w liście 8.Ułóż gołąbki w formie do pieczenia. Dodaj kawałki masła i wlej bulion. 9.Piecz w temperaturze 225 stopni C aż lekko zbrązowieje. Odwróć i piecz dalej polewając bulionem 10.Obniż temperaturę do 180 stopni. Piecz 45-60 min. 11.Podawaj z dżemem borówkowym lub żurawinowym lub ze świeżymi żurawinami.

21. Proporcje dla 6-8 osób • 45 dag wołowiny • 45 dag wieprzowiny • 2 marchewki • 1 nieduża rzepa (lub ew. czarna rzodkiew) • 1 cebula • 10-12 ziaren czarnego pieprzu • 1-2 liście laurowe • 2-3 łyżki masła • sól do smaku • woda • Mięso pokroić w kostkę o boku 2 cm. Marchew i rzepę obrać i również pokroić, lecz w drobniejszą kostkę; cebulę posiekać. Na patelni rozgrzać masło, wrzucić mięso i smażyć do zrumienienia. Przełożyć mięso do naczynia żaroodpornego, a na patelnię dołożyć jeszcze trochę masła i zeszklić cebulę. Usmażoną przenieść wraz tłuszczem do mięsa. Dodać warzywa i przyprawy, lekko wymieszać i zalać wrzątkiem tak, by woda przykryła składniki. Naczynie szczelnie przykryć i wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 150 st. C. Dusić przez trzy godziny, od czasu do czasu potrząsając naczyniem. W trakcie duszenia należy sprawdzać ilość płynu, w razie potrzeby uzupełniając wrzątkiem. Potrawa powinna mieć konsystencję gęstego gulaszu. Jeśli przykrycie będzie bardzo szczelne, potrawa może okazać się zbyt rzadka, wówczas należy ją zagęścić przed podaniem. Najbardziej stylowe będzie użycie w tym celu rozmoczonego żytniego chleba.Podawać z ziemniakami puree oraz surówką z tartej marchewki. Można potrawę przyrządzić wcześniej i odgrzać w piekarniku. Mięso duszone na sposób karelski

22. Proporcje dla 6 osób Dokładnie lecz delikatnie wymieszać: 90 dag chudej mielonej wołowiny; 1/4 filiżanki posiekanej cebuli, zrumienionej na 1 1/2 łyżki masła (nie odcedzać tłuszczu); 1 filiżankę pokruszonego miękiszu chleba; 1/2 filiżanki mleka; 2 mocno ubite jajka oraz sól, pieprz i tymianek do smaku. Z masy uformować 18 kulek. Na patelni rozgrzać 1/4 filiżanki masła (ew. innego tłuszczu, byle nie smalcu) i smażyć kulki, aż zrumienią się ze wszystkich stron. Mieć gotowe puree z ziemniaków, wymieszane ze smażonymi krążkami cebuli. Na rozgrzanym półmisku zbudować kopiec z ziemniaków i obłożyć go przyrządzonymi wg powyższego przepisu kulkami. FIŃSKIE KULKI

23. Fiński placek cebulowy • 1 opakowanie suchych drożdży piekarniczych • 3/4 filiżanki wody o temperaturze 40-45 st. C • 0,5 łyżeczki soli, 1,5 filiżanki przesianej maki pszennej • 70 dag białej łagodnej cebuli , 4 ubite jajka • 10 dag szynki pokrojonej w kostkę o boku 1 cm • 1 filiżanka kwaśnej śmietany, 4 ubite jajka • 1 łyżka nasion kminku, 2 łyżki oliwy lub stopionego masła • sól do smaku, masło do nasmarowania formy Do dużej miski włożyć drożdże, zalać gorącą wodą i odstawić. Po 5 minutach dodać do nich sól, mąkę i 1 łyżkę oliwy lub stopionego masła. Wyrabiać ręką lub mikserem do momentu uzyskania gładkiego miękkiego ciasta. Gotowe ciasto przykryć czystą ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na godzinę. Powinno wyrosnąć do podwójnej objętości.Cebulę pokroić w plasterki i wraz z posiekaną szynką podsmażać na reszcie tłuszczu. Smażyć na wolnym ogniu często mieszając, przez 15 minut. Cebula powinna być miękka, lecz nie zrumieniona. Zdjąć z ognia, dodać śmietanę, jajka, kminek i doprawić solą. Dokładnie wymieszać. Formę do tart o średnicy 25 cm natłuścić masłem i lekko oprószyć mąką. Piekarnik rozgrzać do temperatury ok. 200 st. C.Wyrośnięte ciasto przełożyć do formy, wylepiając podwyższone brzegi (jak w tartach), do środka nałożyć farsz. Piec przez 35-40 minut. Powierzchnia potrawy powinna być mocno zrumieniona.

24. karelskie płatki ryżowe Czas przygotowania jedna godzina Czas pieczenia 5-7 minut. Temperatura 300 stopni. CIASTO: * ¾ szklanki wody * 1,5 łyżki soli * 1 1/4 szklanki żytniej mąki * ¾ pszennej mąki 1.Przygotować nadzienie i zmieszać z nim jajko. 2.Wymieszać razem wodę, sól i mąkę. 3.uformuj ciasto w długi wałek i podziel na 20 równych części uformuj okrągłe cienkie placki. 4.Połóż na środku nadzienie budyniowe i zrób na brzegu ciasta mocne fałdy. 5.Piec krótko w gorącym piecu. WYPEŁNIENIE: * Budyń ryżowy lub ½ tej porcji porcji mąki ziemniaczanej * 1 jajko * ¾ szklanki wrzącego mleka * trzy łyżki stopionego masła

25. Pudding rabarbarowy Wykonanie: 1. Rabarbar umyć i pokroić na krótkie kawałki. W razie potrzeby obrać łodygi. 2. Ułożyć rabarbar i cukier warstwami w emaliowanym lub stalowym rondlu. Dodać trochę wody. Dusić na małym ogniu lub piec w temperaturze 150 stopni przez pół godziny. 3. Dodać wody i doprowadzić do wrzenia. 4. Dodać mąkę ziemniaczaną zmieszaną z małą ilością wody, zagotować. 5. Włożyć pudding do wysypanej cukrem formy. Na specjalne okazje udekorować bitą śmietaną. Czas przygotowania: około 10 minut Czas gotowania: około 30 minut Składniki: - 6 filiżanek (1 – 1,5 l) rabarbaru - 1 filiżanka cukru - 4 filiżanki wody - 4 łyżki mąki ziemniaczanej Dekoracja: - pół filiżanki śmietanki kremowej - 1 łyżka cukru

26. Wykonanie: • Przygotować składniki na ciasto w kuchni poprzedniego dnia, aby nie było zimne. • Podgrzać mleko do temperatury ciała. • Wbić jajko i cukier, dodać mleko, drożdże, sól, kardamon, olej. • Dodać tyle mąki, aby otrzymać gęste, elastyczne ciasto. Pozostawić do wyrośnięcia. • Dodać resztę mąki i na końcu masło lub margarynę. Zagniatać ciasto, aż będzie odchodziło od rąk i brzegów miski. Dodać rodzynki przed sformułowaniem rogalików. • Jeśli używasz miksera do ciasta, zapoznaj się z instrukcją o przyrządzaniu ciasta. • Przykryć ciasto ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. • Formować pierścienie. Upiec. Pierścienie drożdżowe do kawy Czas przygotowania: 30 minut Czas wzrostu :1-1,5+1-1,5 godziny Czas pieczenia: około 30 minut w temperaturze 200 stopni Składniki: - 2 jajka - 2/3 filiżanki cukru - 2 filiżanki (½l) mleka - 50g drożdży - 3 łyżeczki soli - 1 łyżka pokruszonego kardamonu - 250g masła lub margaryny i ¾ filiżanki oleju - 1kg mąki pszennej - 1/3 filiżanki rodzynek - żółtko do smarowania - migdały do dekoracji

27. Skórka: 150 g masła lub margaryny ¼ filiżanki cukru 1 jajo ¼ filiżanki mąki ¼ filiżanki śmietany Wypełnienie: 1.Rozpuścić masło lub margarynę i dodać cukier. 2.Dodać jajko, dobrze wymieszać ze śmietaną i mąką. Nie ubijać zbyt mocno, bo ciasto będzie twarde. 3.Zostawić ciasto na chwilę w chłodnym miejscu 4.Rozwałkować ciasto na cienki placek i umieścić w formie do pieczenia. 5.Wymieszać jagody z cukrem i dodać bułki tartej lub mąki ziemniaczanej. 6. Rozsmarować nadzienie na cieście i podwyższyć brzegi ciasta. 7.Piec w temperaturze 200 stopni około 30 min aż do uzyskania złotobrązowego koloru. PLACEK JAGODOWY

28. Bakłażany zapiekane z serem • W rondelku rozgrzać oliwę, dodać cebulę i czosnek; • smażyć przez pół minuty. • Do cebuli dodać przecier i doprowadzić do zawrzenia. • Zmniejszyć ogień, i dusić przez 10 min. Zdjąć z ognia, • wymieszać z pietruszką i odstawić. • Plastry bakłażana upiec na lekko natłuszczonym ruszcie. • Piec je jedną warstwą, z obu stron przez około 15 min • Piekarnik rozgrzać do temperatury 200 stopni C. W • Kwadratowym naczyniu żaroodpornym ( dł. boku 23 cm ) • układać zapiekankę warstwami : połowa sosu, połowa • bakłażanów, połową mozarelli, połowa parmezanu, bakłażany, • mozarella, parmezan, sos. Naczynie przykryć folią aluminiową • i zapiekać potrawę przez 25 min. Po wyjęciu z piekarnika • odstawić na 10 min. i dopiero wówczas podawać Proporcje dla 4 osób • zmiażdżony ząbek czosnku • mała posieka cebula • pół łyżeczki suszonego oregano • 250 ml przecieru pomidorowego • 2 łyżeczki oliwy • 4 łyżki posiekanej natki pietruszki • 2 duże bakłażany ( lub 4 małe )pokrojone • w plastry o grubości 0,5 cm • 25 dag pokrojonego w cienkie plastry • sera mozarella • 10 dag utartego parmezanu

29. Budyń ze świeżych grzybów Przepis: Grzyby oczyścić; pokroić w paseczki; cebulę podsmażyć na maśle; dodać grzyby, sól, pieprz; dusić, aż woda wyparuje. Bułki i bułkę tartą namoczyć w mleku, zmiksować. Żółtka miksować na parze, dodając po trochu masę mleczną. Gdy zgęstnieje, dodać grzyby, wymieszać. Rozłożyć do miseczek, posypać natką. Składniki: - 400g świeżych grzybów (prawdziwki lub maślaki) 0,25l mleka 2 duże czerstwe bułki 60g masła 2 cebule 3 jajka 2 łyżeczki posiekanej naci pietruszki 2 łyżeczki tartej bułki sól - biały pieprz

30. (pierogi karelskie): specjalne pierożki z żytniej mąki z ryżowym lub ziemniaczanym nadzieniem, zwykle podawane na ciepło z dodatkiem pasty z gotowanych na twardo jajek i masłaryba i słonina zapiekane w żytnim chlebie, typowe dania we wschodniej Finlandii, a szczególnie w Kuopiopodgrzewana kaszanka, podawana z konfiturą z borówek, specjał z Tampere pierogi karelskie

31. Fińska sałatka rosolli • SKŁADNIKI: • Po 3 ugotowane buraki, ziemniaki i marchewki • 2 konserwowe lub kiszone ogórki • 1 cebula • 2 jabłka • Sok z cytryny • Pęczek karbowanej natki • SOS: • 100 ml śmietanki lekko ubitej i zabarwionej odrobiną soku z buraków • 1 łyżka octu winnego • 2 łyżeczki cukru • Szczypta soli do smaku SPOSÓB PRZYRZĄDZANIA: Przygotuj sos: śmietankę delikatnie połącz z resztą składników. Ugotowane warzywa bardzo drobno pokrój, dodaj pokrojone ogórki, jabłka skropione sokiem z cytryny oraz cebulę (odłóż po 1 łyżce składników do przybrania). Wymieszaj, przypraw solą i pieprzem. Sałatkę przełóż do salaterki, udekoruj, układając na wierzchu paski z odłożonych warzyw oraz posiekanej natki. Rosolli możesz także ozdobić ugotowanymi na twardo jajkami, siekając osobno żółtka i białka. Sałatkę wstaw do lodówki, aby się oziębiła. Sos podawaj osobno.

32. Ryżowa "owsianka" Ryżowa owsianka (porcja dla 10 osób) Składniki: 2 szklanki wody, 6 szklanek mleka, 1 i 1\4 szklanki ryżu, 1.5 łyżki stołowej soli, 1 parzony migdał 1.Wodę i mleko gotujemy w jednym garnku. 2.Do wrzącej mieszanki wsypujemy ryż 3.Gotujemy na wolnym ogniu. Dodajemy sól i migdał. Podajemy z cynamonem, cukrem do smaku i mlekiem. (zgodnie z przesądem ten, kto znajdzie w swojej porcji migdał, będzie miał szczęście POWODZENIA!!! )

33. Proporcje dla 8 osób • 2 filiżanki suchego grochu • 2 litry wody • 1 cebula • 1 marchew • 60 dag peklowanej wieprzowiny (najlepiej z łopatki) • majeranek lub tymianek • Groch zalać przegotowaną wodą i zostawić na noc do namoczenia. Następnego dnia zagotować, zebrać i wyrzucić wypływające osłonki ziaren. Do wrzącej potrawy dodać kolejno: całą marchew, posiekaną cebulę, mięso oraz wybraną przyprawę. Nie solić. Gotować 1-1,5 godziny, do miękkości mięsa i grochu. Marchew i mięso wyjąć z zupy. Marchew odrzucić, mięso pokroić w kostkę o boku 2 cm i włożyć ponownie do zupy. Serwować bardzo gorącą. Osobno podać musztardę do mięsa i pieczywo. zupa z suszonego grochu

34. fińska zupa jarzynowa * Kalafior * 125 g. marchwi * 125 g. Groszku * 3 ziemniaki * 200 g. Fasolki szparagowej * 5 rzodkiewek * 125 g. Szpinaku * masło * mąka * filiżanka mleka * 2 żółtka * ½ filiżanki śmietany * 200 g. Gotowanych krewetek lub ogonów raków Warzywa obrać i umyć oraz rozdrobnić. Następnie ugotować, dodać masło i zmiksowane z mlekiem i śmietaną żółtka. Na koniec dodać krewetki lub ogony raków.

35. Jarzyny umyć, obrać. Kalafior podzielić na różyczki, ziemniaki i marchewkę pokroić w kostkę, fasolkę na kawałki, rzodkiewki przepołowić. 2 l wody zagotować z 2 łyżeczkami soli i łyżką cukru, włożyć warzywa bez szpinaku, przykryć, gotować 8 minut, aż będą prawie miękkie. Dodać szpinak, gotować 5 minut. Wywar przecedzić. 3 łyżki masła stopić, dodać 3 łyżki mąki, rozprowadzić mlekiem, wlać do wywaru. Żółtka, śmietanę, 3 łyżki wywaru wymieszać, dodać do zupy, doprawić pieprzem i solą. Warzywa oraz krewetki lub ogony raków włożyć do zupy. Zupę podgrzać, lecz nie gotować. Posypać posiekanym koperkiem. Fińska zupa jarzynowa 1 kalafior125 g marchewki125 g groszku3 ziemniaki200 g fasolki szparagowej5 rzodkiewekcukiersólpieprz125 g szpinakumasło2 żółtka1/2 filiżanki śmietany200 g gotowanych krewetek lub ogonów rakówkoperek

36. Fińskie kanapki Podstawowe składniki to kromki różnych gatunków chleba: pszenny, żytni, bułka iprzyrumienione na maśle grzanki oraz maślane pasty, np.masło ukręcone z drobno utartym chrzanem, ze zmiażdżonym czosnkiem, z ikrą wędzonych ryb lub kawiorem, z przetartą przez sito konserwą rybną, np.tuńczykiem. Potrzebne są również: utarty ser, plasterki pasztetu, kawałki smażonej ryby, pieczonego kurczaka, ryb wędzonych,plasterki Szynki lub innej wędliny oraz talarki jajgotowanych na twardo. Do Dekoracji: posiekane, marynowane buraki ćwikłowe, szczypior, drobniutko Posiekany lub zmiksowany kiszony ogórek, kawałkimarynowanej papryki drobne cząstki pomarańczy i ananasa.Komponowanie Składników nie odgrywa większej roli. Finki twierdzą, że wszystko tu pasuje do wszystkiego. My możemy się posłużyć własnym doświadczeniem, chociaż błędem byłoby unikanie szokujących zdawałoby się zestawień, np. kombinacja szynki ze śledziem i pomarańczą jest wcale interesująca. Nowością dla nas będzie też przybranie kanapek „kleksem” surowego żółtka i bitej śmietany.

37. Święta po fińsku Zupełnie wyjątkowe są fińskie dania świąteczne. Na bożonarodzeniowym stole nie może zabraknąć joulukinkku, pieczonej szynki. Piecze się ją z dodatkiem ziół, a na koniec smaruje się mieszanką musztardy lub żółtka z cukrem lub miodem do utworzenia słodkiej skorupki. Inne mięsne dania świąteczne, to zapiekanka z wątroby, a także zimne mięsne galaretki i pates zrobiony z wołowiny, cielęciny lub mięsa renifera i wieprzowiny. Przysmakiem Laponii jest nasz sympatyczny – pieczony – renifer. W święta nie może zabraknąć łososia – surowego lub wędzonego. A do tego coś luksusowego, czyli kawior z posiekaną cebulą. Inną obowiązkową potrawą w Boże Narodzenie jest sałatka buraczana punajuurisalaatti, ze śledziem lub bez. Istotnym składnikiem świąt są słodkie zapiekanki warzywne oraz chleb o smaku słodko-kwaśnym. A na deser joulutortut – ciasteczka w kształcie gwiazd, wypełnione dżemem śliwkowym lub morelowym i piparkakut – pierniczki wykrawane w różne kształty, lukrowane i przyozdobione według gustu.

38. Joulutortut(świąteczne ciastka)Składniki ciasta:200 g miękkiego masła lub margaryny, 1 szklanka mąki,1/3 szklanki zimnej wody 1 łyżka stołowa octu kilka jajekNadzienie:osłodzony przecier z suszonych śliwek lub śliwkowy dżem1.Wszystkie składniki ciasta szybkimi ruchami wymieszaj w misce, ale nie wyrabiaj za bardzo.2. Pozostaw ciasto w chłodnym miejscu, by stwardniało.3. Rozwałkuj ciasto na posypanej mąką stolnicy, później kilkakrotnie je złóż, aż będzie miało 1-2 cm grubości.4. Porozcinaj ciasto na kwadraty o średnicy 7x7 cm.5. Nałóż na każdy kwadracik nadzienie, po czym zagnij do środka krawędzie ciasteczek.6. Pędzelkiem nałóż na ciastka roztrzepane żółtka jajek i piecz w temp. 250 °C, aż zbrązowieją.

39. Świąteczny GlöggSkładniki:1 butelka czerwonego wina, 2-3 łyżki stołowe wina madera (opcjonalnie),1/2 szklanki nierafinowanego cukru, 1/3 szklanki rodzynek, 1-2 laseczki cynamonu,5-6 całych goździków, skórki pomarańczy, 1/4 szklanki parzonych, siekanych migdałów,1/4 szklanki wódki dla wyostrzenia smaku (opcjonalnie)Wszystkie składniki (oprócz wódki) umieszczamy w dużym czajniku. Powoli gotujemy, aż do pojawienia się gorącej pary. Wtedy kilkakrotnie mieszamy i sprawdzamy smak.Nie dopuszczamy do wrzenia napoju. Przed podaniem możemy dolać wódkę.