Ocena ryzyka przy kredytowaniu przedsiębiorstw

1. Ocena ryzyka przy kredytowaniu przedsiębiorstw

2. Plan zajęć: • Analiza opisowa, • Metoda punktowa, • Analiza dyskryminacyjna, • Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego

3. Podstawowe wielkości • Wartość majątku przedsiębiorstwa (trwałego i obrotowego) i jego struktura • Struktura kapitałów, • Struktura zobowiązań, • Płynność środków, • Wartość sprzedaży i jakość produkcji, • Pozycja na rynku, • Sprawność i kwalifikacje kadry kierowniczej i reszty załogi

4. 1. Analiza opisowa • Na podstawie dokumentacji klienta • Metoda najprostsza • Ocenia się tradycyjne wskaźniki, tj. płynności rentowności oraz uzupełnia wskaźnikami niemierzalnymi, tj. możliwości zbytu, perspektywy rozwojowe

5. 5 C kredytobiorcy: • Charakter: charakter, osobowość, kwalifikacje • Capacity: możliwości wynikające z bieżącej sytuacji, np.. Zamówienia i perspektyw na przyszłość, • Collateral: zabezpieczenia spłaty • Capital: posiadany kapitał. • Condition: uwarunkowania, sytuacja w branży

6. Najważniejsze dokumenty • Bilanse i rachunki wyników z ostatnich lat, • Rachunek przepływów pieniężnych, plany finansowe, • Dane dotyczące liczby., warunków i wartości zawartych transakcji, • Dane dotyczące rozpoczętych inwestycji • Stan zadłużenia w innych instytucjach, • Spis zabezpieczeń do dyspozycji banku.

7. Analiza bilansu i rachunku zysku i strat - wady • Dokument dotyczący przeszłości, a ma służyć do oceny kondycji przedsiębiorstwa w przyszłości • W przyszłości mogą nastąpić problemy z porównywaniem (nowe produkty, techniki, zmiany popytu, itp.) • Służy do przekazywania informacji różnym adresatom (organom finansowym, pracownikom) i może nie dawać pełnego obrazu funkcjonowania przedsiębiorstwa. • Niektóre istotne pozycje mogą nie być uwzględniane w bilansie.

8. Wskaźniki stosowane do analizy zdolności kredytowej • Rentowności • Płynności • Sprawności działania • Zadłużenia • Struktury majątku i kapitału

9. Wskaźniki rentowności • Wskaźnik rentowności aktywów ROA: ROA = (zysk operacyjny)/(aktywa ogółem) • Wskaźnik rentowności sprzedaży – ROS ROS = (zysk operacyjny)/(przychody ze sprzedaży)

10. Wskaźniki rentowności • Wskaźnik rentowności kapitału - ROE: ROE = (zysk netto/kapitał własny) • Wskaźnik rentowności brutto – RB: RB = (zysk brutto/kosztu operacyjne)

11. Wskaźniki rentowności • Wskaźnik rentowności kapitału całkowitego - ROI: ROI = (zysk)/(kapitał całkowity)

12. Wskaźniki płynności • Wskaźnik płynności bieżącej: (aktywa obrotowe)/(pasywa krótkoterminowe) • Wskaźnik płynności szybki: (aktywa obrotowe – zapasy)/(pasywa krótkoterminowe) • Wskaźnik płynności bardzo szybki: (gotówka na rachunku)/(pasywa krótkoterminowe)

13. Wskaźniki szybkości działania • Wskaźnik rotacji należności w dniach: (przeciętny stan należności/sprzedaż)*360 • Wskaźnik obrotu zapasami w dniach: (przeciętny stan zapasów/sprzedaż) *360

14. Wskaźniki zadłużenia i stopnia pokrycia • Wskaźnik kapitałowy: (kapitał własny/aktywa ogółem)*100 • Wskaźnik pokrycia obsługi długu: (zysk netto + odsetki + amortyzacja)/(rata spłaty kredytu + odsetki)

15. Wskaźniki zadłużenia i stopnia pokrycia • Wskaźnik pokrycia I stopnia: (kapitał własny/majątek trwały)*100 • Złota reguła bilansowa – kapitał własny musi pokrywać co najmniej majątek trwały przedsiębiorstwa + część majątku obrotowego

16. Wskaźniki zadłużenia i stopnia pokrycia • Wskaźnik pokrycia II stopnia: ((kapitał własny + długoterminowy kapitał obcy)/majątek trwały)*100 Też związany ze złotą regułą bilansową.

17. Wskaźniki struktury i majątku • Wskaźnik udziału majątku obrotowego w całkowitym majątku: (majątek obrotowy/suma bilansowa)*100 • Wskaźnik udziału kapitału własnego w całkowitym kapitale: (kapitał własny/kapitał całkowity)*100

18. 2. Metoda punktowa • Polega na przypisywaniu danym wielkościom określonych punktów (wag). • Składa się z 3 etapów: w pierwszym wybierane są kryteria oceny, w drugim przypisywane są im wielkości punktów, w tym też ustala się wielkości minimalne i maksymalne, a w trzecim - punkty są sumowane i tworzą ocenę.

19. Przykład metody punktowej • Metoda dwumianowa – dwa kryteria: I – analiza wskaźnikowa II – regulowanie należności bankowych przez kredytobiorcę.

20. I – analiza wskaźnikowa

21. W zależności od łącznej liczby punktów kredytobiorca jest zaliczany do grupy o określonej zdolności kredytowej:

22. II – regulowanie należności bankowych przez kredytobiorcę. Wszystkie należności kredytobiorcy klasyfikuje się do jednaj z grup: • Normalne • Poniżej standardu • Wątpliwe • Stracone

23. Łączna ocena wg kryterium I i II.

24. Przełożenie na warunki kredytowania

25. 3. Analiza dyskryminacyjna (model Altmana) • Metoda matematyczno-statystyczna • Altman zbadał 33 przedsiębiorstwa, które zbankrutowały i 33 przedsiębiorstwa z tej samej branży o dobrej kondycji. W pierwszym etapie wybrał 22 wskaźniki najbardziej przydatne do oceny kondycji przedsiębiorstwa, a później zawęził je do 5.

26. Model Altmana Z = 1,2 x1 + 1,4x2 + 3,3x3 + 0,6x4 + 1,0x5, gdzie: X1 = kapitał pracujący/aktywa ogółem, X2 = skumulowany zysk zatrzymany/aktywa ogółem X3 = zysk przed opodatkowaniem i zapłaceniem odsetek/aktywa ogółem X4 = wartość rynkowa kapitału własnego/wartość rynkowa kapitałów obcych, X5 = sprzedaż/aktywa ogółem

27. Klasyfikacja metodą Altmana Z > 2,99 – dobra kondycja finansowa, Z<1,81 – bankrut Ważna wielkość 2,675 Z<2,675 – u 94% firm, które zbankrutowały Z>2,679 – u 97% firm, które nie zbankrutowały.

28. Analiza dyskryminacyjna wg Deutsche Bundesbank Z = ax1 + bx2 + cx3, Gdzie: X1 – udział kapitałów własnych w kapitale całkowitym (kapitał własny/kapitał całkowity) X2 – rentowność obrotu (wynik finansowy/łączne przychody) X3 – ROI ((przychody – wydatki)/kapitał całkowity) a,b,c – szacowane parametry modelu.

29. Klasyfikacja przedsiębiorstw na podstawie Z: • A – bez zastrzeżeń • B – nie do stwierdzenia 9grupa przejściowa) • C – zagrożone.

30. Efekty badań skuteczności tej metody: • 90% przedsiębiorstw z grupy A nie ogłosiło niewypłacalności, a 10% zostało błędnie zaliczonych do tej grupy, • 98% z grupy B nie ogłosiło niewypłacalności, błąd 2% • 75% z grupy C nadal działało, a 25% zbankrutowało.

31. Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego Dwuetapowa ocena wniosku kredytowego: • Analiza celowości i realności projektu – ma ocenić możliwość wykonania przedsięwzięcia według zaproponowanych rozwiązań, • Ocena ekonomiczno-finansowa przedsięwzięcia na podstawie analizy projektu.

32. Analiza celowości i realności projektu • Zasadność przedsięwzięcia z punktu widzenia realności zbytu • Nowoczesność rozwiązań technologicznych • Dostępność surowców • Lokalizacja, • Zgodność z normami ochrony środowiska • Harmonogram prac • Realność źródeł finansowania • Przyszłe efekty finansowe

33. Ocena ekonomiczno-finansowa przedsięwzięcia • Wartość zaktualizowana netto NPV, • Wewnętrzna stopa zwrotu IRR • Stopa pokrycia kosztów przez przychody • Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych • Prosta stopa zysku w normalnym roku eksploatacji • Próg rentowności.