ORTAÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAM I

1. ORTAÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

2. Fiziksel etkinliklerin insan yaşamının önemli bir boyutunu oluşturduğunu ve örgün eğitim sürecinin bir parçası olduğu kabul görmüş ve bilimsel olarak ortaya konulmuştur.

3. YENİ PROGRAMIN GEREKLİLİĞİ

4. YENİLENEN ÖĞRETİM PROGRAMININ HAZIRLANMA GEREKÇELERİ Tüm dünyada çocuk ve gençlerin sağlık ve fiziksel uygunluk düzeylerindeki erozyonu ve artan madde bağımlılığı ve toplumsal şiddet olgusunu önleme amacı (UNESCO Dünya Genelinde Okul Çocuklarına-Gençlerine Kaliteli Beden Eğitimi Programı) Beden eğitimi ders uygulamalarında kalite ve birlikteliği sağlama amacı Eğitim ve öğretimde değişen yaklaşım ve hedefler (Eğitimin yeni hedefi; bilgiyi nasıl ve nerede kullanacağını bilen, yeni bilgiler üretmede önceki bilgilerinden yararlanan bir insan modeli yaratmaktır.) Değişen ve gelişen dünyaya uyum sürecinde ulusal ve kişisel değerleri yitirmeden küreselleşme çabası

5. PROGRAMIN VİZYONU Bedensel ve sportif etkinlikleri gerçekleştirmek için gereken bilgi ve becerileri edinmiş, bedensel olarak sağlıklı ve zinde, serbest zamanlarını verimli bir şekilde değerlendirmeyi bilen ve tüm bu öğrendiklerini kişisel gelişiminde ve yaşantısında olumlu olarak kullanan bireyler yetiştirmektir.

6. PROGRAMIN YAKLAŞIMI Program; UNESCO (Okulda Beden Eğitimi İçin Küresel Misyon) kararları dikkate alınarak ve yapılandırmacı yaklaşımın temel ilkeleri benimsenerek, İlköğretim Beden Eğitimi Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı’nın devamı şeklinde, ortalama koşullar baz alınarak hazırlanmıştır.

7. TEMEL BECERİLER VE DEĞERLER Beden eğitimi dersinde temel becerilerin ve değerlerin gelişimi uzun bir süreci kapsar. Ortaöğretim Beden Eğitimi Dersi Öğretim Programı’nda dört yılın sonunda öğrencilerin aşağıdaki beceri ve değerleri gerçekleştirerek yaşam boyu kullanabilmesi hedeflenmiştir.

8. Temel Beceriler • - Eleştirel düşünme • - Yaratıcı düşünme • - Problem çözme • - Karar verme • - Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma • - Araştırma • - İletişim • - Bilgi teknolojilerini kullanma • Öz yönetim • - Güvenlik ve korunma sağlama • - Girişimcilik

9. Değerler - Dayanışma - Hoşgörü - Sevgi - Saygı - Vatanseverlik - Estetik - Barış - Millî, manevi ve evrensel değerlere duyarlı olma - Kişisel ve sosyal değerlere önem verme - Sorumluluk - Centilmenlik

10. PROGRAMIN AMACI Atatürk’ün ve Türk düşünürlerinin Beden eğitimi ve spor ile ilgili düşüncelerini özümsemiş, milli bayram ve kurtuluş günlerinin anlam ve önemini kavramış ve bu anlamdaki tüm etkinliklere katılmaya gönüllü,

11. Fiziksel etkinliklere katılım yoluyla, hareket bilgi ve becerilerini geliştiren ve bu becerileri alışkanlık haline getiren,

12. Sportif etkinlikler yoluyla, spora özgü kuralları, bilgi ve becerileri uygulayabilen ve bu becerileri yaşantısında olumlu olarak kullanabilen, Düzenli etkin katılım ile sağlığı güçlendirici bilgi ve becerileri yaşamında ve kişisel gelişiminde kullanabilen, Spor organizasyonlarına katılım yoluyla, spor bilinci gelişmiş sosyal bireyler yetiştirmektir.

14. ÖĞRENME VE ALT ÖĞRENME ALANLARI Program hazırlama aşamasında, hedeflenen öğrenme alanları belirlenerek alt öğrenme alanları tespit edildikten sonra bunları içine alacak kazanımlar yazılmıştır. Son aşamada etkinlik örnekleri verilerek beden eğitimi öğretmenlerine açılım sağlamak amaçlanmıştır. Asıl amaç; verilen örneklerin birebir uygulanmasından çok, beden eğitimi öğretmenlerinin özgün etkinliklerini oluşturmasıdır. Kazanımların gerçekleştirilmesi aşamasında uygulamaların yapılacağı fizikî koşulların öneminin en aza indirilebilmesi esas alınmıştır.

15. ÖĞRENME VE ALT ÖĞRENME ALANLARI

16. HAREKET BİLGİ VE BECERİLERİ Hareket Bilgi ve Becerileri alanı, bilişsel ve duyuşsal kazanımların yanı sıra daha çok psikomotor kazanımları kapsamaktadır. Genel Hareket ve Bilgi Becerileri ile Özel Hareket Bilgi ve Becerileri olmak üzere iki alt öğrenme alanına ayrılmıştır. Genel Hareket Bilgi ve Becerileri alt öğrenme alanı, ilköğretimde öğrenilen temel ve özelleşmiş bilgi ve becerilerinin bir devamı ve spora temel oluşturacak hareketlerin öğrenildiği bir alan olarak düşünülmüştür. Özel Hareket Bilgi ve Becerileri alt öğrenme alanı; spor branşlarına yönelik hareketlerin kazanıldığı bir alandır.Seçili spor branşlarını araç olarak kullanarak sportif beceri eğitimi hedeflenmiştir.

19. ÖĞRENME VE ALT ÖĞRENME ALANLARI

20. SPOR KÜLTÜRÜ VE ULUSAL BİLİNÇ Spor Kültürü ve Ulusal Bilinç öğrenme alanında ise psikomotor kazanımların yanı sıra daha çok bilişsel ve duyuşsal kazanımlara yer verilmiştir. Spor Kültürü ve Ulusal Bilinç öğrenme alanı, Kişisel Gelişim ve Sağlıklı Yaşam, Spor Bilinci ve Organizasyonlar, Atatürk ve Ulusal Bayramlar alt öğrenme alanından oluşmaktadır. Kişisel Gelişim ve Sağlıklı Yaşam alt öğrenme alanında, öğretim sürecinde öğrencinin, kazandığı bilgi ve becerileri günlük yaşamına aktararak yaşam biçimi haline getirirken; Spor Bilinci ve Organizasyonları alt öğrenme alanı ile birlikte öğrencinin spor kültürü temelinin oluşturulması hedeflenmiştir. Atatürk ve Ulusal Bayramlar alt öğrenme alanında, 2488 sayılı Tebliğler Dergisinde yer alan Atatürkçülük konularına yer verilmiştir. Ulusal bayramlarla ilgili kazanımlar ile de ulusal bilinç kazandırılması amaçlanmıştır.

24. KAZANIMLAR Öğretim programının tüm kazanımları yıllık plana alınmak zorundadır ve kazanımların yıllık planlara alınması saha uygulamaları şeklinde verileceği anlamına gelmez. Öğretmen mevcut koşulları dikkate alarak teorik (sunum-sözel-proje) ve uygulama boyutunda kazanımları nasıl vereceğini zümre kararında belirlemelidir. Kazanımların yıl içindeki işlenişinde belli bir sıralama bulunmamakla birlikte etkinlikler planlanırken; “basitten karmaşığa, kolaydan zora ve somuttan soyuta”ilkeleri dikkate alınarak düzenlenmelidir. Yeni yaklaşımla birlikte ünite sistematiğinin terk edilmiş olması; öğretmene, programdaki tüm kazanımların gerçekleştirilmesi koşuluyla sıralama istenmeden, yineleme konusunda ve alt öğrenme alanlarına ait belirlenmiş süre çerçevesinde özgürlük getirmiştir. Kazanımlara ait etkinlikler her sınıfın seviyesine uygun olarak hazırlanmalıdır

25. Programın temel felsefesi doğrultusunda; kazanımlar, dersin işlenişi ve değerlendirme öğeleri arasındaki ilişki dikkatlice kurulmalıdır. Hedeflere ulaşmada basamak olan kazanımların gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Kazanıma dayalı oluşturulan etkinlik örnekleri veya çalışma yaprakları hazırlanırken seviye grupları da dikkate alınmalı, belli bir süreçten sonra üst düzey beceri sergileyen gruplara yönelik ilgi grupları oluşturulmasına özen gösterilmelidir.

26. Seçili spor dalına özgü kazanımlarda etkinliklerin hangi branşlarda yapılacağına ve etkinliğin nasıl işleneceğine beden eğitimi zümresi karar vermelidir. Birden fazla branş seçilmeli, öğrencilerin ilgi ve istekleri, öğrencilerin maksimum seviyede katılımının sağlanması gerekliliği de dikkate alınarak yıllık planlama yapılmalıdır. Kazanımların yıl içerisinde birden çok kullanıldığı durumlarda farklı etkinlikler planlanmalıdır. Bazı etkinlikler birden fazla kazanımı kapsayabilir.

31. ÖĞRETİM PROGRAMI UYGULAMA SÜRECİ PLANLAMA AŞAMASI UYGULAMA AŞAMASI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME AŞAMASI

32. PLANLAMA AŞAMASI Zümre Toplantıları Yıllık Planlama Ders Planlama Etkinlik Planlama

33. Zümre Toplantıları Zümre toplantıları eğitim-öğretimde birlikteliği sağlamak ve kaliteyi artırmak açısından özellikle planlama sürecinde çok önemlidir.

34. Eğitim- öğretim yılı sonu zümre toplantısında; Ders yılının değerlendirilmesi yapıldıktan sonra bir sonraki eğitim öğretim yılının planlamasını yapabilmek amacıyla: Özel Hareket Bilgi ve Becerileri alt öğrenme alanı kazanımlarını gerçekleştirmek amacıyla araç olarak kullanılacak seçili spor dalları belirlenmelidir. Bunun için okulun olanakları, araç - gereç ve materyalleri ile öğrencilerin ilgi ve istekleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu amaçla öğrencilere anket çalışması yapılması önerilir. Kazanımlara yönelik etkinlik havuzu oluşturmak ya da güncellemek için görev dağılımı yapılmalıdır.

35. Eğitim-Öğretim yılı başı zümre toplantısında; Ortaöğretim Beden Eğitimi Dersi Öğretim Programı genel amaçları, temel beceriler ve değerleri incelenmelidir. Öğretim sürecine katkı sağlayacak mevcut etkinlik alanlarının düzenlenmesi, mevcut araç-gereçlere katkı sağlayacak ek materyallerin hazırlanması konusunda görev paylaşımı yapılmalıdır. Proje ve ödev konuları, kazanımların gerçekleştirilmesi sürecinde öğrenci ilgi ve istekleri doğrultusunda belirleneceğinden, bunlarla ilgili planlama yeri geldiğinde yapılmalıdır.

36. Diğer zümrelerle işbirliği içinde, tüm derslerdeki (trafik ve ilkyardım, sağlık bilgisi, müzik, tarih vb.) benzer kazanımların yıllık planlarda aynı zaman dilimlerine alınmasına özen gösterilmelidir. Böylece diğer derslerle ilişkilendirmeler, benzer kazanımların farklı etkinliklerle pekiştirilmeleri sağlanarak yapılmış olur. Güvenlik önlemleri ve sağlık desteği ile ilgili çalışmalar belirlenmeli, okul idaresi ile işbirliği içinde yürütülecek şekilde planlanmalıdır. Engelli ve raporlu öğrencilerin derse katılımının sağlanması konusunda hazırlık çalışmaları belirlenmelidir.

37. Yıllık Planlama Ortaöğretim Beden Eğitimi Dersi Öğretim Programı öğrenme alanları ve alt öğrenme alanlarının yıl içerisindeki dağılımları yapılmalıdır. Alt öğrenme alanları için belirlenen süreler kazanımlara yansıtılarak yıllık planlara yerleştirilmelidir. Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanları geliştiren kazanımların dağılımı dengeli yapılmalıdır.

38. Hedeflenen kazanımlara ulaşılma derecesinin nasıl ölçüleceği ve bunun için kullanılacak ölçme ve değerlendirme araçları belirlenmelidir. Kazanımların gerçekleştirilmesi için oluşturulan etkinliklerde kullanılacak öğretim yöntem ve teknikleri yıllık planlarda belirtilmelidir. Öğretim sürecinde kullanılacak araç - gereç ve materyaller belirtilmelidir. Diğer derslerle yapılan ilişkilendirmeler yıllık planın açıklamalar bölümünde o dersin ilgili kazanımlarına gönderme yapılarak belirtilmelidir

39. Ders Planlama Ders planları sürecin orta büyüklükteki parçalarıdır. Süreçteki ileri hedeflerle en yakın hedefleri birbiriyle ilişkilendirir. Öğretmenin derste etkinliğinin artmasını, derste sürenin etkili kullanılmasını, bir etkinlikten diğerine devamlılığı, sürecin kaydedilmesini ve değerlendirilmesini sağlar. Öğrenci ve öğretmen etkileşimi ders planlarında somut olarak kendini göstermelidir.

40. Ders Planları hazırlık aşamasında; Her öğretmen kazandırmayı hedeflediği temel beceri ve değerleri belirleyerek ders planlarını hazırlamalıdır. Etkinlik havuzundan, kazanımlara yönelik hazırlamış olduğu etkinlikler seçilerek ders planları oluşturmalıdır. Etkinlik seçimi, beden eğitimi dersi uygulama süreci dolayısıyla değişebilecek olan çevresel faktörler ve öğrenci hazır bulunuşluğu göz önüne alınarak yapılmalıdır. Ders planlarında güvenlikle ilgili alınacak önlemler mutlaka belirtilmelidir.

41. Ders planları uygulama aşamasında; Giriş bölümünde dikkati çekme, güdüleme, gözden geçirme, ön öğrenmeleri yoklama, işlenecek konu ile ilgili bilgi verme ve derse geçiş etkinliklerine yer verilmelidir. Dersin işleniş - etkinlikler bölümünde ipucu, dönüt, düzeltme, katılım ve pekiştireç değişkenlerinden yararlanılmalıdır.

42. Ders planı değerlendirme aşamasında; Etkinliklerin sonunda yapılan değerlendirmelerin sonuçları, ders planının sonundaki plan değerlendirmesi ( dönütler) bölümünde belirtilmelidir. Yapılan değerlendirmelerle ilgili sonuçlar bir yıl sonraki planlamanın veriminin artırılabilmesi için yıllık planın açıklama bölümüne de not edilmelidir.

43. Etkinlik Planlama Etkinlik planlama; planlama sürecinin en küçük parçasıdır. Belirlenen hedefe ulaşabilmek için ders ve etkinliklerde genel öğretim yöntem ve teknikleri ile beden eğitimi dersine özgü öğretim yöntem ve tekniklerinin etkili bir biçimde kullanılması oldukça önemlidir.

44. Etkinlikler oluşturulurken öncelikle; kazanımın geliştirdiği alan (duyuşsal, bilişsel, psikomotor) ve öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri dikkate alınarak kullanılacak öğretim yöntem ve teknikleri belirlenir. Bu süreçte etkinliğin uygulanacağı öğretim ortamı (sınıf, açık alan, spor salonu vb.), kullanılabilecek araç-gereç ve materyaller, öğrencilerin yaş ve cinsiyet özellikleri de göz önüne alınmalıdır. Bu etkenlerin birbirini tamamlaması gerekliliği unutulmamalıdır.

45. Etkinlikler planlanırken, mümkün olduğunca öğrenen merkezli yöntem ve teknikler tercih edilmelidir (buluş yolu yöntemleri). Öğretim ortamında belirlenen kazanımlar farklı alanlarda (bilişsel, duyuşsal, psikomotor) ve bunların farklı aşamalarında (bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme) olabilir. Dolayısıyla hiçbir öğretme – öğrenme yolu tek başına her durum için yeterli değildir. Birden fazla öğretim yönteminin bir arada kullanılması etkinliği verimli ve etkili kılar. Etkinliklerin planlama aşamasında bu duruma dikkat edilmesi gerekmektedir.

46. BEDEN EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ SUNUŞ YOLU YÖNTEMLERİ1. Komut Yöntemi 2. Alıştırma Yöntemi 3. İşbirliğine Dayalı Öğretim Yöntemi 4. Kendini Denetleme Yöntemi 5. Katılım Yöntemi BULUŞ YOLU YÖNTEMLERİ1. Yönlendirilmiş Buluş Yöntemi 2. Problem Çözme Yöntemi 3. Bireysel Programlama Yöntemi 4. Öğrencinin Başlatması Yöntemi 5. Kendi Kendine Öğrenme Yöntemi DİĞER YÖNTEM, MODEL, YAKLAŞIM VE TEKNİKLERİ 1.Taktik Oyun Yaklaşımı (TOYA 2. Spor Eğitimi Modeli 3. Kişisel ve Sosyal Sorumluluk Modeli 4. Anlatım Yöntemi 5. Medya Yardımlı Yöntem

47. Ayrıca, Beden eğitimi dersinde sıkça kullanılan teknikler; beyin fırtınası, gösteri, örnek olay inceleme, eğitsel oyunlar, grup ya da takım çalışması, gözlem, soru-cevap, bilgisayarlı öğretim, tartışma, panel, yansıtma, ev ödevi, görüşme, sempozyum, seminer, gezi, çalıştay, sergi, canlandırma, dramatizasyon vb. şeklinde sıralanabilir.

48. Öğretim yılı planları ve ders planları hazırlığında her öğretmenin bir etkinlik havuzu oluşturması önerilir. Etkinlik havuzu ders yılı başında hazır olmalı ve yapılacak ders planlarına ve yıllık planlara temel oluşturmalıdır. Planlanan etkinlikler bir ya da daha fazla kazanımı gerçekleştirebileceği gibi bir kazanım farklı etkinliklerle de gerçekleştirilebilir. Özellikle yıl içerisinde kazanımların birden çok kullanıldığı durumlarda farklı etkinliklerin planlanmasına özen gösterilmelidir

49. Etkinlikleri planlama aşamasında, kullanılan yöntem ve tekniklerin özelliklerine uygun olarak çalışma yapraklarından yaralanılmaya özen gösterilmelidir. Etkinliğin oluşturulmasında güdüleme – motivasyon süreci iyi planlanmalı, böylece kazanım hedeflerine öğrencilerin ilgi ve istekleri üzerinden ulaşılması sağlanmalıdır. Etkinlikler planlanırken diğer derslerle ilişkilendirilmeler yapmaya özen gösterilmelidir. Farklı sınıflardaki aynı kazanımlar için etkinlikler planlanırken sınıflar arası seviye farkı unutulmamalıdır. Etkinlik planı değerlendirme aşamasında, kazanımlara ulaşma düzeyi ile ilgili değerlendirmeler yapılır.

50. Özel Hareket Bilgi ve Becerileri alt öğrenme alanındaki kazanımlar gerçekleştirilirken, her alandan (bireysel mücadele sporları, alan mücadele sporları, file raket sporları, doğa sporları, zekâ sporları, dans) yararlanılmaya özen gösterilmelidir. Kazanımlara ait etkinliklerin planlamasında, etkinliklerin çeşitlendirilmesi açısından ve her alanın öğrenci gelişimine farklı etkilerinin olması dolayısıyla araç olarak kullanılan spor dalının, farklı alanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Yalnızca bir alandan seçilen spor dalı ile yıl içerisinde tüm kazanımların istendik düzeyde gerçekleştirilmesi mümkün değildir.