MESLEKİ DEĞERLER VE ETİK TESMER DERS NOTU

1. MESLEKİ DEĞERLERVEETİKTESMER DERS NOTU

2. İÇİNDEKİLER • MESLEKİ DEĞERLER KAVRAMI • ETİK KAVRAMI • ETİK VE MESLEKİ DEĞER ARASINDAKİ İLİŞKİ • MUHASEBE MESLEĞİNDE ETİĞE DUYULAN GEREKSİNİM • MUHASEBE MESLEĞİNDE ETİK İLKELER VE KURALLAR • ULUSLARARASI BOYUTTAKİ YASAL DÜZENLEMELER • TÜRKİYE’DE MUHASEBE MESLEĞİNDEKİ ETİK İLKELERE VE KURALLARA YÖNELİK DÜZENLEMELER

3. MESLEK KAVRAMI “belli bir eğitim ile kazanılan sistemli bilgi ve becerilere dayalı, insanlara yararlı mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş iş olarak tanımlanmaktadır.”

4. Her meslek o mesleğin değerlerini, gelişimini, lisanslanmasını ve diğer insanlar açısından tanınmasını sağlayan kuruluşlara sahiptir. • Yeryüzünde binlerce meslek bulunmaktadır. • Türkiye'de resmi olarak tanımı yapılmış 600 civarında meslek vardır. • Bunlardan biride muhasebeciliktir.

5. Her meslek için ; • tanım, • görev alanları, • genel olarak kullandığı araç ve gereçler, • mesleğin gerektirdiği özellikler, • çalışma ortamı ve koşulları, • çalışma alanı ve iş bulma olanakları, • meslek eğitiminin verildiği yerler, • meslek eğitimine giriş koşulları, • eğitimin süresi ve içeriği, • meslekte ilerleyebilme ve yeni meslekleri seçebilme olanakları, • destekleyici meslek kuruluşları farklı özellikler gösterir.

6. Bir uğraşın, bir faaliyetin, bir meslek olarak kabul görmesi; (Örneğin, SMMM olma bilmek için SMMM belgesi almak, Doktorluk yapabilmek için tıp diploması almak gibi ) • diploma, • lisans, • ruhsat, • sertifika gibi bir belge ile uygulama standartlarının, • mesleki değerlerinin ve etik kurallarının bulunmasını gerektirmektedir.

7. Belgelenme ve kuralların belirlenmesi ;Eğitim, Gelişim, Uyum disiplinin sağlanması, gibi bu üç temel şartın bütünleştirilmesi ile sağlanabilir. Bir işi meslek yapan üç önemli vazgeçilmez unsur vardır ki bunlar; • Belge, • Uygulama standartları ve etik kuralları ile • Mesleki örgütünün bulunması bir işe mesleki değer kazandırmaktadır.

8. MESLEKİ DEĞER KAVRAMI “Meslekî görevler yapılırken sağlanan doyum ilgiden kaynaklanır. Gerek ilgiyi yaratırken, gerekse görevleri yerine getirdikten sonra sağlanan doyum” şeklinde tanımlanmaktadır.

9. Meslek mensupları için mesleki değerler, tutumlar, ve davranış • Muhasebe mesleğinin temelini oluşturan etik ilkeleri ve yasal sorumlulukları bilmek, benimsemek ve uygulamak, • Muhasebe ile ilgili gerekli yasal düzenlemeler bağlı kalmak, • Her meslek mensubunun mesleki değerleri ve etik ilkeleri müşterileri, diğer meslek mensupları ve toplum yararına korumak ve güçlendirmek zorunluluğunda olduğunu kavramalı, • İyi bir mesleki uygulamanın müşteri, diğer meslek mensupları ve meslek örgütü ile arasındaki karşılıklı anlayış ve ilişkiye bağlı olduğunu kavramak, • Müşterilerin kültür, inanç ve özerkliğine saygı duymak,

10. Müşterinin gizliliğine ve kişisel haklarına saygı göstermek • Diğer Meslek mensuplarına ve yanında çalışanlarına (stajyerler gibi) saygılı olmak, çalışanlar arasında işbirliğini teşvik etmek • Muhasebe mesleği etiği ilkelerine uymada/gözetmede ve mesleki sorumluğu taşımada kararlı olabilmek; bu ilkelerin ve değerlerin yaşatılması için sorumluluk taşımak • Meslek Birliği (TURMOB) ve meslekle ilgi diğer kuruluşlarla (Maliye Bakanlığı, SPK gibi) işbirliğine açık olmak, • Kişisel ve mesleki sınırlılıklarının farkında olmak, gerektiğinde yardım isteyebilmek,

11. Kendi kendini denetleyebilmek, kendisini sürekli olarak geliştirmenin gereğini bilmek, • Kendi kendini denetleyebilmek, kendisini sürekli olarak geliştirmenin gereğini bilmek, • Zamanını etkin biçimde kullanabilmek, belirsizliklerle başa çıkabilmek ve değişimlere uyum gösterebilmek, • Kişisel değer yargılarını (dünya görüşü, manevi ve sosyo-kültürel değerleri) kontrol ederek, tüm bireysel ve toplumsal değer yargılarına eşit uzaklıkta durarak mesleğini yürütebilmek, • Müşteriler ile ilgili olarak etik yükümlülüklerini bilmek

12. ETİK KAVRAMI • Etik kavramı yerine iş etiği, meslek etiği gibi kavramlarda kullanılmaktadır. • Yunanca karakter ve alışkanlık anlamına gelen “ethos” kelimesinden türetilen etik kavramı, etik kavramını da içine almaktadır. Genel anlamda etik; “ Etik, bireyin diğer bireyler, kurumlar ve devlet ile olan ilişkilerinde toplumun deneyimlerinden, gelenek ve göreneklerinden kaynaklanan, akıl ürünü olan toplumsal uyuşum, birliktelik ve dayanışmayı arttırıcı, dolayısıyla toplumun ekonomik, sosyal ve politik yapılarına istikrar sağlayıcı prensiplerin, standartların ve değerlerin bütünüdür.”

13. Etik, çeşitli soru ve sorunları sorar ve bunları inceler; • birisinin belirli (spesifik) bir durumda nasıl davranması ("uygulamalı etik"), • birisinin etik bir durum veya görüşü nasıl kanıtlayacağı ("normatif etik") , • birisinin etik veya etkin kökten yapısını nasıl anlayacağı ("meta-etik")

14. Meslek Etiği Tanımı; “Mesleki davranışla ilgili neyin doğru, neyin yanlış, neyin haklı, neyin haksız olduğu hakkında inançlara dayalı ilkeler ve kurallar topluluğudur”.

15. Meslek Etiğine Uygun davranışları Etkileyen Faktörler SOSYAL ÇEVRE KİŞİSEL AHLAK İş Ahlakına Uygun ya da Uygun Olmayan Davranış İŞLETME ÖZELLİKLERİ

16. Muhasebe etiği literatürüne yön veren iki temel yaklaşım olarak, deontolojik ve faydacı yaklaşım görülmektedir; • Deontolojik yaklaşıma göre, davranışların etiğe uygun olup olmadığını, yönlendirici nitelikteki kurallar belirler. Eylemin etiksel değeri, eylemi gerçekleştiren kişinin niyetine bağlı olup, etiğin temelini oluşturan bir görev olarak tanımlanır. • Faydacı yaklaşımda ise davranışları yarattığı sonuçlar açısından değerlendirirken, ilgili taraşarın hepsinin en büyük kazancına sebep olan davranış doğru ve etiksel açıdan zorunlu davranış olarak tanımlanmaktadır.

17. ETİKSEL SORUNLARI : • AHLAKİ İKİLEM • AHLAKİ SAPMA olarak iki genel kategoride toplanmaktadır.

18. Etiksel ikilembir konunun birbiriyle çatışan ancak iki tarafın da tartışabilir doğru yanları olması durumunda ortaya çıkar . • Etiksel sapmaise, bir kişi ahlaki olmayan bir karar aldığı zaman ortaya çıkar . Etiksel sapmayı ortaya çıkaran iki önemli neden a.Kişilerin bencil davranmayı seçmesi toplumun b.Ahlaki değerlerinden farklı kişisel ahlaki standartlara sahip olması “İşletmeler etik ile ilgili olarak en çok ahlaki ikilemlerle karşı karşıya gelmektedirler.”

19. Etik iklemleri ve sapmaları haklı gösterebilecek boş savunmalar şöyle belirlenmektedir : • Herkes bu davranışı yapıyorsa o halde kabul edilebilinir bir davranıştır. • Eğer bu davranış yasal ise etik olduğu da kabul edilebilir. • Herhangi bir şekilde meydana gelme ve sonuçlanma olasılığı varsa (Ortaya çıkarılma ve cezalandırılma ihtimalinin mevcudiyeti)

20. Etik ikilemlerin çözümünde izlenecek olan süreç şu altı aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; İlgili olayın tespit edilmesi, Olaylarda etik konularının tanımlanması, İkilemin sonucundan kimin etkilendiğinin ve her kişinin ya da grubun nasıl etkilendiğinin belirlenmesi, İkilemi çözmesi gereken kişinin uygun çözüm seçeneklerini tanımlaması, Her seçeneğin geçerli sonucunun tanımlanması, Uygun davranışa karar verilmesi.

21. ETİK VE MESLEKİ DEĞERLER ARASINDAKİ İLİŞKİSİ Mesleki değerleri, etik ve tutumların içeriğinde meslek mensubuna aşağıdaki konular verilerek yönlendirilmelidirler; • “etik sisteminin doğası”, • yerel ve evrensel etik anlayışları temelinde etiksel bakışların farklılıkları • “doğruluk, objektişik, mesleki yetkinliğe uyum, gizlilik, özenlilik (gerekli özen) gibi temel etik prensiplerine uyma”, • “mesleki davranış ve teknik standartlara uyma”, • “bağımsızlık, şüphecilik, sorumluluk ve kamu beklentileri kavramları”, • “etik, meslek ve sosyal sorumluluk”, • “yasalar, düzenlemeler ve kamusal çıkarlar arasındaki ilişkileri kapsayan etik ve yasalar”, • “etik dışı davranışların, bireysel, mesleki ve geniş kapsamda toplumsal sonuçları”, • “işletme ve yönetim bağlamında etik”, • “itirazlar (ihbar), çıkar çatışmaları, etiksel ikilemler ve çözüm yolları”

22. MUHASEBE MESLEĞİNDE NEDEN ETİK OLMALI? • Etik, yasal gerekleri aşan ölçüde kendini kontrol demek olan ideal bir insan özelliği olduğu için, • Muhasebe meslek mensupları açısından ise, moral ilkeler siteminin çalıştırılması ve müşteriler, toplum ve diğer muhasebe meslek mensupları ile olan ilişkilerde uyulması gereken kuralların yerine getirilmesi için, • Muhasebe mesleğinin öneminin toplumun refahı açısından diğer mesleklerin taşıdığı önemden daha çok olduğu için, • Doğruyu söylemek, mesleki çalışmalarında dürüst olmak ve tutarlı-doğru kararlar almak yönündeki sorumluluklarını belirlemek için, • Değer yargılarında çelişkiye düşme, kurallarda ve kararlarda anlaşamama ve mesleki problemleri çözmek için, • Mesleki etik kuralları geçerliliği ayrıca toplumun mesleğe ve onun faaliyetlerine karşı güveninin ve saygınlığının artması için, • Mesleği toplumun gözünde küçük düşmeye karşı korumak ve yüceltmek için, etiği ihtiyaç vardır.

23. MUHASEBE MESLEĞİNDE ETİK İLKELER VE KURALLAR Meslekler arası farklılıkların olmasına rağmen meslek ahlâkı ile ilgili olarak belirlenen kurallar şu üç ortak özelliği bünyelerinde taşırlar. • Meslek mensubunun yasaların ön gördüğü düzeyin üzerinde bir davranışta bulunmaları ve bu seviyeyi her zaman korumaları gerekir. • Belirlenecek etik kuralları dürüst davranmayı ve kamuoyunda olumlu bir izlenim bırakmaya yönelik olarak belirlenmelidir. • Meslek grupları belirlenen etik standartlara ters düşecek olan tüm davranışları yasaklamalıdırlar ve bunlara cezai yaptırımlar uygulamalıdırlar.

24. Meslek mensuplarının davranışlarını biçimlendiren üç ana faktör vardır. Bunlar; • Yasal düzenlemeler, • Özgür seçim hakları ve • Etik olgusudur.

25. Muhasebe mesleği için düzenlenen meslek etik kurallarının üç özelliği vardır. Bu kurallar meslek mensubunun topluma olan sorumluluklarını vurgulamaktadır ki bunlar; • Bağımsız, dürüst ve tarafsız olmalıdır. • Mesleğin gerektirdiği teknik bilgi; deneyim ve yeterliliğe sahip bulunmalıdır. • Müşterilerine hizmet sunarken mesleki özen ve titizliği göstermeli ve sorumluluklarının bilincinde olmalıdır.

26. Meslek ahlakı ilkeleri uyulma zorunluluğu bulunmayan altı tane temel ilkeden oluşmaktadır. Bu altı temel ilke şöyle sıralanmaktadır: • Sorumluluk:Meslek mensuplarının müşterilerine, işverenlerine ve kamuya olan sorumluluklarıdır ki bu dış denetçi için “bağımsız denetçi- müşteri ilişkisi”, işverenler için “iç denetçi- işletme ilişkisi” olarak örneklendirilir. • Kamu Yararı: Meslek mensupları kamu yararına uygun davranmayı ilke edinmeli, kamunun güvenine önem vermeli ve mesleğine yakışır bir uzman gibi davranmalıdır. • Dürüstlük:Toplumun güvenini sağlamak ve korumak açısından meslek mensupları mesleki yetki ve sorumluluklarını dürüstlük bilincini özümsemiş kişiler olarak yerine getirmelidirler. • Tarafsızlık ve Bağımsızlık:Meslek mensupları mesleklerini icra ederken her türlü çıkar çatışmasından uzak kalarak tarafsızlığını korumalıdır. Denetim ve tasdik işi sırasında gerçekte ve görünürde bağımsızlıklarını koruma yönünde davranmalıdır. • Mesleki Özen Gösterme: Meslek mensupları gerekli teknik ve ahlaki standartlara uyarak mesleklerini icra etmelidirler. İhtiyaç duymaları halinde konusunda uzman kişilerden yardım talep etmelidirler. • Hizmetin Kapsamı ve Niteliği: Meslek mensupları yaptıkları denetim ve tasdik işlemlerinin dışında üstlenecekleri diğer hizmetlerde de nitelik ve kapsam belirlemede meslek ahlakına uygun davranmalıdırlar.

27. Meslek mensuplarınca uyulması zorunlu kurallar olarak belirlenmiş davranış kuralları şunlardır; 1. Bağımsızlık a) Mali Açıdan Çıkar İlişkisi b) Yönetici veya İş gören İlişkisinin Varlığı 2. Dürüstlük ve Tarafsızlık 3. Genel Standartlar a) Mesleki Yeterlilik b) Mesleki Özen Gösterme c) Planlama ve Gözlemleme d) Yeterli Miktarda Geçerli Veri Toplanması 4. Standartlara Uygun Davranma 5. Muhasebe İlkeleri ile Uyum 6. Sır Saklama 7. Şarta Bağlı Ücret 8. Meslek Onuru ile Bağdaşmayan Davranışlar 9. Reklam Yasağı 10. Komisyon ve Bilirkişi Ücreti 11. Meslek Unvanı ve Şirketleşme 12. Meslek Ahlakı ile İlgili Yaptırımlar

28. DÜNYADAKİ ETİK KURALLAR VE İLKELER • Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı Enstitüsü Etik Kuralları (INTOSAI) • Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünün (IIA) Etik Kuralları • Amerika’da Muhasebe Mesleğindeki Etikle İlgili Mevcut Düzenlemeler (AICPA) • Uluslararası Muhasebeciler Federasyonunun (IFAC) Etikle ilgili Mevcut Düzenlemeleri

29. Kamu Kesimindeki Denetçiler İçin Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı (INTOSAI), kamu kesimindeki denetçiler için uluslararası nitelikli etik kuralların oluşturulmasını zorunlu görmüştür. Meslek Etik Kuralları beş bölümden oluşmaktadır.

30. Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünün (IIA) Etik: Amaç, iç denetim mesleğinde etik kültürü oluşturmak ve yaygınlaştırmaktır. Etik kurallar dört temel prensipten oluşmaktadır; • Dürüstlük, • Tarafsızlık, • Meslekî Ehliyet, • Sır Saklamadır.

31. Bu dört ana prensip içerisinde 11 davranış kuralı belirlenmiştir. Bunlar: • Üyeler ve sertifikalı iç denetçiler görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirirken dürüst, objektif ve gayretli olacaktır. • Üyeler ve sertifikalı iç denetçiler kurumlarının meseleleri ile ilgili tüm konularda veya hizmet sundukları kişilere bağlılık gösterecektir. Fakat üyeler ve sertifikalı iç denetçiler bilerek herhangi bir uygunsuz veya yasal olmayan bir faaliyetin tarafı olmayacaktır. • Kurumlarına veya iç denetim mesleğine yakışmayan faaliyetlere bilerek katılamazlar. • Kurumun çıkarı ile çatışan veya görev ve sorumluluklarını objektif olarak yerine getirmelerini engelleyici faaliyetlere girmekten kaçınırlar. • Mesleki kararlarına zarar verecek veya zarar verebileceği tahmin edilen, çalışanlardan, müşterilerden, satıcılardan ve kurumsal iş ilişkisinde bulunduklarından değerli herhangi bir şeyi/hediyeyi kabul edemezler.

32. Sadece mesleki yeterlilikleri ile tamamlamayı bekledikleri hizmetleri yüklenirler. • “İç Denetim Uygulama Standartları” ile uyum sağlanması için uygun yöntemleri kullanırlar. • Görevleri sırasında elde ettikleri bilgileri kullanırken sağduyulu olurlar. Gizli bilgileri, kişisel kazançları için kullanamayacakları gibi, yasalara aykırı veya kurum menfaatine zarar verecek şekilde kullanamazlar. • İşlerin sonuçlarını raporlarken, bildikleri tüm belgelere dayalı olarak gerçekleri ortaya koyarlar. Eğer bu gerçekler ortaya konmazsa, incelemede bulunan faaliyet raporları çarpıtılabilir veya yasal olmayan uygulamalar gizlenebilir. • Uzmanlıklarında iyileşme ve hizmetlerin kalite ve etkinliği için sürekli olarak gayret gösterirler. • Mesleki uygulamalarda “enstitü” tarafından bildirilen yeterlilik, etikli olmak ve itibar yüksek standartlarını koruma yükümlülüğünün bilincinde olurlar. Üyeler, “kararnamelere” uyar ve enstitünün hedeflerini desteklerler.

33. Amerika’da Muhasebe Mesleğindeki Etikle İlgili Mevcut Düzenlemeler (AICPA)Amerika’daki Kamu Muhasebecilik Mesleğiyle İlgili Kuruluşlar MESLEK İÇİ KURULUŞLAR • Amerikan Kamu Muhasebecileri Enstitüsü • Kamu Muhasebecileri Eyalet Birlikler • Muhasebecilik Eyalet Kurulu • Uygulayıcılar (Muhasebe Şirketleri) MESLEĞİ DOĞRUDAN ETKİLEYEN MESLEK DIŞI KURULUŞLAR • Finansal Muhasebe Standartları Kurulu • Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu • Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) • Amerikan Genel Muhasebe Dairesi • Dâhili Gelirler Bürosu (IRS)

34. Muhasebede Etiğin tarihsel gelişimi; • Amerika’da muhasebede etik olgusunun ortaya ilk çıkışı 1966 yılında AICPA (Amerikan Sertifikalı Serbest Muhasebeciler Derneği) tarafında yayınlanan “Muhasebe Mesleğinde Meslek Ahlakı Standartları” ile olmuştur . • Bu standartlar 1973 yılında yeniden yayınlandı, • 1988 yılında revize edilerek “Mesleki Standartlarda Yeniden Yapılanma Planı”adı altında yayınlanmıştır. 1988 yılında yayınlanan bu standartlar temelinde “Mesleki Davranış yasalarını” içermektedir.

35. Tarihsel Akış (Amerikan Hükümet Muhasebeciler Birliği (AGA), • Finansal Yöneticileri Enstitüsü (FEI), • İç Denetçiler Enstitüsü (IAA), • Ulusal Muhasebeciler Birliği (NAA) • Amerikan Muhasebeciler Birliği (AAA) “Amerika’da muhasebe mesleği açısından ikinci büyük kuruluş Amerikan Muhasebeciler Birliği (AAA) dir. Bu birlik ilk kez 1986 yılında oluşturulan Bedfort Komitesi ile “Muhasebe Eğitiminin Gelecekteki Yapısı, İçeriği ve Kapsamı” adlı raporda meslek ahlakı kurallarına yer vermişlerdir. Daha sonra 1989 yılında AAA’nın kurduğu (AECC) Muhasebe Eğitiminde Değişim Komitesi 1995 yılında ilk meslek ahlakı yönetmeliğini yayınladı.”

36. AICPA’ya Göre Mesleki Davranış Kanunlar

37. Amerikan Sertifikalı Serbest Muhasebeciler Derneği (AICPA) Genel Etik ilkeler ilgili düzenlemede 6 temel ilke olarak sıralanmıştır • Meslek Mensupları İçin Genel Etik İlkeler • Sorumluluklar • Kamu yararı • Dürüstlük • Tarafsızlık ve bağımsız olma • Özenli çalışma • Sunulan hizmetin kapsam ve niteliği

38. Sorumuluklar: Meslek mensupları mesleklerini icra ederken, faaliyetlerinin tümünde, mesleki duyarlılığı ve etik değerleri göz önünde bulundurmalıdırlar. • Kamu Yararı: Üyeler kamu yararına hizmet verme, kamu güvenini sarsacak davranışlarda bulunmama ve mesleğe kendilerini adayış gibi yükümlülükleri kabullenmek zorundadırlar. • Dürüstlük: Kamu güvenini sürdürmek ve yaygınlaştırmak için meslek mensupları mesleki sorumluklarını dürüst bir biçimde yerine getirmek zorundadırlar. • Tarafsız ve Bağımsız Olma: Kamu muhasebecisi denetim veya diğer değerlendirme hizmetlerini sunarken tarafsızlığını sürdürmeli ve hizmet sunduğu işletmeyle hiçbir çıkar ilişkisi içinde bulunmamalıdır. • Özenli Çalışma: Kamu muhasebecisi görevini özenle yerine getirebilmek için teknik ve etik meslek standartlarını incelemeli, yeteneğini ve sunduğu hizmetin kalitesini geliştirmeye çalışmalı ve mesleki sorumluluklarını uzmanlık disiplini ve düzenli ve gayretli bir çalışma sistemi içinde yerine getirmelidir. • Sunulan Hizmetin Kapman ve Niteliği: Meslek mensubunun sunacağı hizmetin kapsam ve niteliği Meslek Davranış Yasasının Prensipler bölümünde açıklanmıştır. Bu nedenle kamu muhasebecisi kapsam ve nitelik belirlemek için unları incelemek durumundadır

39. Amerikan Sertifikalı Serbest Muhasebeciler Derneği (AICPA)Davranış Kuralları;(Uyulması Zorunlu)

40. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonunun (IFAC) Etikle ilgili Mevcut Düzenlemeleri • Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu Uluslararası Etik Standartlar Kurulu, profesyonel muhasebecilere yönelik ahlâki standartları ve ilgili rehberliği sağlamaktadır. • Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu Etik Kuralları, • tüm meslek mensuplarınca uygulanacak kurallar, • sadece bağımsız çalışanlarca uygulanacak kurallar ve • bağımlı çalışanlarca uygulanacak kurallar olarak üç alt başlık altında sınırlandırılmıştır.

41. Temel ilkeler olarak, • ‘dürüstlük’, • ‘tarafsızlık’, • ‘mesleki yeterlilik ve bilgi’, • ‘gizlilik’ , • ‘mesleki davranış biçimi’ belirlenmiştir

42. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu’na (IFAC) göre Meslekte Amaç; • Güvenirlilik • Profesyonellik • Hizmetlerin Kalitesi • Etik Kurallar Çerçevesinde Güven.

43. Uluslararası Muhasebe Etik kuralları 4 ana bölümden oluşmaktadır ki bunlar; • 1.Bölüm başlangıç konularını içerir. Bunlar tanımlar, giriş bölümü, kamu yararı, mesleki hedef, temel prensipler ve kapsam’la ilgili konulardır. • 2.Bölüm: Tüm muhasebe meslek mensuplarınca uygulanacak • 3.Bölüm: Sadece kamu hizmeti gören (bağımsız) meslek mensuplarınca uygulanacak kuralları içerir genel kuralları içerir • 4.Bölüm: Bağımlı çalışan meslek mensuplarına uygulanır, ancak bazı durumlarda kamu hizmeti gören muhasebecilere de uygulanabilir.

44. Meslek Etiği Kuralları Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC) Tarafından Üç Aşamalı Olarak Oluşturulmuştur. BÖLÜM A: GENEL TANIMLAR

45. BÖLÜM B: SERBEST ÇALIŞAN MESLEK MENSUPLARINA UYGULANACAK KURALLAR

46. BÖLÜM C: BAĞIMLI ÇALIŞAN ÇALIŞAN MESLEK MENSUPLARINA UYGULANACAK KURALLAR

47. TÜRKİYE’DE MUHASEBE MESLEĞİNDEKİ ETİK İLKELERE VE KURALLARA YÖNELİK DÜZENLEMELER • Sermaye Piyasası Kanununda Etiğe Yönelik Düzenlemeler • TURMOB’daki Etik ile İlgili Düzenlemeler • TURMOB’daki Etik ile Dolaylı Olarak İlgili Düzenlemeleri • SMMM VE YMM Meslek Yasasında Etiğin Yeri • SMMM VE YMM Çalışma Usul ve Esaslarında Etiğin Yeri • SMMM ve YMM Disiplin Yönetmeliğinde Etiğin Yeri • TURMOB’daki Etik ile Doğrudan İlgili Düzenlemeler

48. Türkiye’de muhasebecilik mesleğine yönelik yapılan yasal düzenlemeler aşağıdaki ulusal yasal düzenlemeler kapsamında görülmektedir; Ulusal Yasal Düzenlemeler • 3568 Sayılı Meslek Kanunu • Yönetmelikler • Meslek Kararları • Meslek Kuralları • Vergi Kanunları • Türk Ticaret Kanunu • Sermaye Piyasası Kanunu • Bankacılık Mevzuatı • Diğer Mali İşlemlere Yönelik Mevzuat

49. Türkiye’nin muhasebe mesleğine ilişkin yasal düzenlemeleri yapmakla tek yetkili olan birliği TURMOB dur. Birliğinin amaçları şöyle sıralanmıştır; • Kanunda ve yönetmeliklerde Birlik Tarafından yapılması öngörülen işleri yapmak, • Mesleki alanda çalışmalar yapmak ve mesleğin gelişmesini sağlamak, • Meslek onurunu, üye ve odaların haklarını korumak, • Mesleğin uygulanması ile ilgili normları geliştirmek, eğitim ve kamu kurumlarıyla işbirliği yaparak mesleki eğitimin gelişmesine katkıda bulunmak. • Üyeler ve odalar arasında dayanışmayı sağlamak ve haksız rekabeti önlemek.

50. Türkiye’de, Muhasebecilik Mesleğini, Etik Değerler Açısından Düzenleyen Kurallar, • Sermaye Piyasası Kanunu ve ”Sermaye Piyasası Tebliğleri, • 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik, Disiplin Yönetmeliğinde, Meslek Etik ile İlgili Mecburi Meslek Kararı ve SMMM ve YMM’lerin uyacakları Etik İlkeler hakındaki Yönetmelik tarafından belirlenmektedir.