Duurzame activering van bijstandsgerechtigden

1. Duurzame activering van bijstandsgerechtigden Sarah Carpentier Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck Stuurgroep activering (VVSG) – 9 maart 2010

2. Overzicht presentatie • Project lokale sociale cohesie • Onderzoeksvraag • Decentraal activeringsbeleid • Lokale bevoegdheden • Voorlopige resultaten enquête • Indicatoren voor verdere analyse • In de nabije toekomst

3. 1. Project lokale sociale cohesie • Indicatoren voor sociale cohesie op lokaal niveau (IWT) interdisciplinair onderzoek o.l.v. Marc Hooghe (KuLeuven) • Politologen (KULeuven) • Criminologen (UGent) • Economen (VUB - MICE) • Sociologen (Universiteit Antwerpen - CSB) www.socialcohesion.eu • Focus op OCMW als actor van sociaal beleid

4. 2. Onderzoeksvraag Wat zijn de determinanten van duurzame activering van bijstandsgerechtigden • Deelvragen 1) Impact decentraal activeringsbeleid van OCMW’s • In welke mate is het activeringsbeleid tussen OCMW’s verschillend? En wat zijn de determinanten hiervan? • Is er een impact van het OCMW-beleid op de (duurzame) tewerkstelling van bijstandsgerechtigden, controlerend voor andere kenmerken ? 2) Wie heeft welk traject naar betaalde arbeid? • Wie stroomt naar welke maatregel uit? • Welke trajecten na een maatregel?

5. 2. Onderzoeksvraag • Kwantitatief onderzoek • Data Gemeentelijk OCMW-beleid en socio-economische context, o.a. • POD mi • Eigen enquête bij Vlaamse OCMW’s (2006) • Datawarehouse Arbeidsmarkt en Sociale Bescherming Individuele trajecten • Datawarehouse Arbeidsmarkt en Sociale Bescherming: steekproef 1/3de van de bijstandsgerechtigden in 2004/2005, trajecten in en uit arbeidsmarkt, sociale bescherming en bijstand tot 2008

6. 3. Lokaal activeringsbeleid • In welke mate is OCMW-beleid verschillend? • Kunnen we verschillende types van activeringsbeleid onderscheiden? (work-first versus human capital investment en varianten hiervan) • Welke factoren bepalen de activeringsstrategie van ocmw’s? • Lokale behoeften (aard van bijstandspopulatie en/of socio-economische context) • Lokale preferenties (politieke voorkeur) • Financiële en institutionele capaciteit

7. 3.1. Lokale bevoegdheden • Matig tot sterk gedecentraliseerd • Nationaal wettelijk kader • Leefloon en equivalent leefloon • Positieve en negatieve incentieven van het activeringsbeleid • Verzekeren van menselijke waardigheid • Administratieve uitvoering: OCMWs • Grote autonomie en appreciatiebevoegdheid • Supplementaire initiatieven om menselijke waardigheid te garanderen naar eigen inzicht & conform de lokale behoeften

8. 3.1. Bevoegdheidsverdeling - Gedeelde financiering • Leefloon (50-65%) • Tewerkstellingsmaatregelen (ifv maatregel) • Aanvullende steun: volledig lokaal Voornaamste lokale bevoegdheden: • Generositeit (aanvullende steun) • Conditionaliteit (werkbereidheid en vrijstelling) • Activering (training & tewerkstelling) • Welzijnstraject

9. 3.2. Enquête • Focus op uitvoeringspraktijk in 2006 • Respons van 60% 183 Vlaamse OCMW’s (3 anoniem) representatief naar gemeentegrootte & provincie

10. Inschrijving VDAB (niet-vrijgestelden), 2006

11. Norm voor werkbereidheid, 2006

12. Voorbeelden minimale norm o.a. Welke norm • 3 werkzoekingsbewijzen per week (inclusief sollicitatiebewijzen) • 8 vacatures per maand • Afhankelijk van de cliënt • Meewerken met begeleiding werkwinkel • 5 sollicitaties per maand en bij 5 interimbureaus vacatures opvragen • 2 sollicitatiebewijzen per maand • 2 interimkantoren en 4 sollicaties per maand Voor wie • Iedereen • Enkel voor personen met sanctie van de RVA • Enkel voor personen met gpmi

13. Vrijstelling omwille van gezondheids- en billijkheidsredenen bij 60% van de OCMW’s een schatting • Gebruik van geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie Bij 40% van de OCMW’s een schatting 96% van OCMW’s voor jongeren – leefloon 46% van OCMW’s voor volwassen- leefloon 29% van OCMW’s voor jongeren- eq leefloon 21% van OCMW’s voor volwassenen- eq leefloon • Begeleiding bij externe tewerkstelling art.60: varieert van geen begeleiding tot wekelijks

14. Nazorg na tewerkstellings- of activeringsmaatregel, 2006

15. Organisatie toeleiding naar tewerkstelling, 2006

16. Toekenning van het leefloon, 2006

17. 3.3 Indicatoren • Samenstelling van de bijstandspopulatie • Aantal % personen met ll of eqll t.o.v. de actieve bevolking (zie kaart) • Profiel van de bijstandspopulatie • Aandeel personen met equivalent leefloon (tov leefloon + equivalent leefloon) • Aandeel jongeren (18-24 jaar) • Aandeel vrouwen • Aandeel alleenstaanden

18. Percentage bijstandsgerechtigden tov beroepsactieve bevolking (18-64 jaar)

19. 3.3. Indicatoren • Activeringsbeleid • Generositeit Gemiddeld bedrag van aanvullende steun per bijstandsgerechtigde (ll + eqll (+ twstmr)) • Activeringsdruk % bijstandsgerechtigden (ll + eqll) toegeleid naar federale activeringsmaatregelen in de loop van een jaar (zie kaart) % van de geactiveerden toegeleid naar art. 60 • Diversiteit van gehanteerde maatregelen in de loop van een jaar (zie kaart) Aantal gebruikte maatregelen • % Gesanctioneerden in de loop van een jaar

20. Activeringsdruk

21. Diversiteit van de maatregelen

22. 3.3. Indicatoren • Activeringsbeleid • Opleidingsdruk % bijstandsgerechtigden toegeleid naar studie met voltijds leerplan • Duur tot uittrede uit (equivalent) leefloon • Onbepaalde uitstroom • Uitstroom naar betaalde arbeid

23. 3.3. Indicatoren • Institutionele capaciteit • Gemeentegrootte • Behoort tot cluster • Politieke aansturing • Kleur van de voorzitter van het OCMW • Financiële situatie OCMW • Bedrag van de gemeentelijke toelage per bijstandsgerechtigde - jaarrekening OCMW

24. 3.3. Indicatoren • Socio-economische context • Werkloosheidsgraad (Arbeidsrekening) • Jobratio (Arbeidsrekening) • Beschikbare vacatures voor laaggeschoolden (VDAB)

25. Uitdaging om meer zicht te krijgen op de manier waarop ocmw’s lokale autonomie invullen & determinanten hiervan • Dilemma: tussen lokale autonomie en universalisme • Verdere ontwikkeling van adequate cijfers met aandacht voor opleiding en training hoe omgaan met kleine gemeentes

26. 4. In de nabije toekomst 4. In de nabije toekomst • Trajecten uit de bijstand in België (naar betaald werk) • Beschrijvend paper • Belgische bijstand • Kaarten die OCMW-beleid in kaart brengen • Studiedag naar de OCMW’s in het voorjaar

27. Diversiteit van maatregelen

28. Bedankt voor je aandacht! Vragen, suggesties, opmerkingen? sarah.carpentier@ua.ac.be 03/2655400

35. Welfare agency 1 Welfare agency 2 Person 1 Person 2 Person 1 Person 2 Person 3 l Spell1 Spell2 Spell1 Spell1 Spell1 Spell2 Spell1

36. Individuele kenmerken • Geslacht, lft, natio, hhtype, arbeids-verleden • Duur • Deelname maatregel Duur tot tewerkstelling Duur van tewerkstelling • Gemeente-kenmerken • Socio-economische context • Activeringsbeleid OCMW

38. Samenwerking ifv socio-professionele inschakeling,2006