390 likes | 1.25k Views
Yrd. Doç. Dr. İzzet YELKOVAN. Protein Yönlendirme C. Ü. Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD. 2006. 1- Organeller Mitokondri Lizozom ER Golgi peroksizom 2- Sitozolik K. Akışkan bölgeler Katı ve sıvı böl. vb. 3- Çekirdek Por sistemi 4- Özelleşmiş bölgeler Mikroviluslar Dendrit Akzon
E N D
Yrd. Doç. Dr. İzzet YELKOVAN • Protein Yönlendirme • C. Ü. Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD. • 2006
1- Organeller Mitokondri Lizozom ER Golgi peroksizom 2- Sitozolik K. Akışkan bölgeler Katı ve sıvı böl. vb 3- Çekirdek Por sistemi 4- Özelleşmiş bölgeler Mikroviluslar Dendrit Akzon Pseudopod Mikrospike Hücre korteksi vb Hücre İçi Kompartmanlar
Hücre İçi Kompartmanlar • 5- Membran modifikasyon bölgeleri • Sıkı bağlantı bölgeleri • Geçit bölgeleri • Kemer desmozom • Düğme desmozom • Hemidesmozom • Sil • Kamçı • Hücre ekstrasellular adezyon bölgeleri
Sitozol Çekirdek Kloroplast Mitokondri Plastidler Hücre içi bilgi ve madde akış yönü Endoplazmik retikulum Golgi Bir başka açıdan değerlendirme Geç endozom Salgı vezikülleri Lizozom Erken endozom Hücre yüzeyi key Geçit ile transport Transmembran transport Vezikuler transport
Veziküler Trafik • Endositoz: hücre zarından hücre içine • Fagositoz • Pinositoz • Ekzositoz: hücre içinden hücre zarına • Golgiden gelen • Lizozomdan gelen • ER’den gelen • Salgı vezikülleri
Veziküler Trafik • ER’den golgiye • Golgiden -ER’ye -lizozoma -hücre zarına -çekirdek zarına • Lizozomdan golgiye • Endozomdan lizozoma -hücre zarına • Golgiden golgiye
Veziküler Trafik • Donor kompartmandan tomurcuklanma üç yöntem ile geçekleştirilir (örücü ve örtücü proteinler). • Klatrin • COP I (coated protein I kaplı) • COP II (coated protein II kaplı)
Protein Konuşlandırma Hücre içinde protein konuşlandırmada üç yöntem kullanılır: 1- Ko-translasyonal - translokasyon • yani protein sentezinin, proteinin görev yerinde yapılması 2- Post-translasyonal – translakasyon • yani sentez sonrası proteinin görev yerine taşınması 3- Vesikular – transport • Proteinin bir vezikül aracılığıyla görev yerine taşınması • Membran üzerine bağlı • Vezikül lümeninde
Protein Konuşlandırma 1- Ko-translasyonel translokasyon 2- Post-translasyonel translokasyon
1- Ko-translasyonal translokasyon • Type I: Koparılıp atılan bir sinyal dizi taşırlar Çoğunlukla C terminal ucu sitoplazmada, N terminal ucu ER lümenindedir • Type II: C terminali lümende olanlar • Type III: N terminali lümende olanlar • Type IV: Çok geçişli membrane proteinleri • GPI (glycosylphosphatidylinositol):
1- Ko-translasyonal translokasyonGPI (glikozilfosfatidilinositol) • Farnelizasyon • Miristoilasyon
Sinyal Tanıma Partikülü (SRP) • Protein ER’a getirilir • Protein üzerindeki sinyal diziye bağlanır • ER’daki SRP reseptörüne bağlanır • RNA-protein kompleksi oluşur
Translokon • TRAM • Sec61 • Sec61 • Sec61 • Sucul kanal
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik Protein Sentezi Hücrede Serbest Protein Sentezi
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik protein sentezi
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik Protein Sentezi Hücrede Serbest Protein Sentezi • ER’a giriş • ER lümeninde alıkonma • Golgi’de alıkonma • Mitokondriye giriş • Çekirdeğe giriş • Peroksizoma giriş • vb
2- Post-translasyonal translokasyonBir proteinin nereye ait olduğu üzerinde yazılıdır • ER’a girişi içinsinyal dizi • H3N-met-met-ser-phe-val-ser-leu-leu-leu-val-gly-ile-leu-phe-trp-ala-thr-glu-ala-glu-gln-leu-thr-lys-cys-glu-val-phe-gln • ER lümeninde alıkonması için sinyal dizi • Lys-asp-glu-leu-COO- • Golgi’de alıkonma
2- Post-translasyonal translokasyonBir proteinin nereye ait olduğu üzerinde yazılıdır • Mitokondriye girişi için sinyal dizi • H3N-met-leu-ser-leu-arg-gln-ser-ile-arg-phe-phe-lys-pro-ala-thr-arg-thr-leu-cys-ser-ser-arg-tyr-leu-leu • Çekirdeğe girişi için sinyal dizi • ---pro-pro-lys-lys-lys-arg-lys-val---- • Peroksizoma girişi için sinyal dizi • ---ser-lys-leu---
ÖrnekMitokondrilere Protein Girişi (import) • Hedef Organelde 4 Farklı Yerleşim Şekli Vardır • Mitokondrial matrix • Intermembrane boşluk • Inner membran • Outer membran
Protein yönlendirmemitokondrial import • post-translational transporttur • ATP ve/veya proton gradienti gibi enerji gerektirir • sinyal dizisi uzundur ve zayıf korunan dizilerdendir
3- Vesikular – transport Proteinler farklı 3 tipörtülü vezikül ile taşınırlar
3- Vesikular – transport These aren’t the only type of coats, but they account for the great majority.