950 likes | 1.36k Views
CEZAYİR ÜLKE PROFİLİ VE TÜRKİYE – CEZAYİR EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ. 08 NİSAN 2009. CEZAYİR ÜLKE PROFİLİ. BAŞKENT CEZAYİR KÖRFEZİ. TARİHÇE (I). Cezayir’de yerleşik bulunan ilk topluluk Berberiler; (Kolları: Kabiller, Tuaregler, Şaviler ve Mozabitler)
E N D
CEZAYİR ÜLKE PROFİLİ VE TÜRKİYE – CEZAYİR EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ 08 NİSAN 2009
TARİHÇE (I) • Cezayir’de yerleşik bulunan ilk topluluk Berberiler; (Kolları: Kabiller, Tuaregler, Şaviler ve Mozabitler) • İspanyolların 1505 yılında Mers–El-Kebir ve 1509 yılında Oran şehrini işgali • Osmanlı İmparatorluğunun yardıma çağırılması • Oruç Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa’nın 1514’de, Yeniçeriler’in 1518’de Cezayir’e gelişi • 1830 yılındaki Fransız işgaline kadar devam eden Osmanlı yönetimi; Beylerbeyi (1516-1587), Paşa (1587-1671) ve Dayılar (1671-1830)
TARİHÇE (II) • 5 Temmuz 1830’da Fransız egemenliğine geçiş • Emir Abdelkader tarafından 1840’da kurulan ve Fransızlar tarafından ortadan kaldırılan devlet • 1870’de Kabylie bölgesinde başlatılan ancak Fransızlar tarafından bastırılan büyük ayaklanma • 1 Kasım 1954’de Milli Kurtuluş Cephesi (FLN) ve Ulusal Bağımsızlık Ordusu (APN) kurulması ve bağımsızlık mücadelesinin başlaması • 5 Temmuz 1962’de Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin ilanı
TEMEL BİLGİLER (I) • Resmi adı: Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti • Yönetim şekli: Cumhuriyet-Başkanlık • Yüzölçümü: 2.381.740 Km2 • Nüfus: 34,8 Milyon ( 2008 nüfus sayımı) • Dini: %99.8 Islam , %0.2 Hıristiyan, Yahudi • Dili: Arapça(Resmi dil)- Berberce(Resmi dil olarak 2002’de Anayasaya dahil edildi), Fransızca
TEMEL BİLGİLER (II) • Vilayet sayısı: 48 • Başlıca şehirleri: Alger (Başkent), Oran, Constantine, Annaba, Bejaia, Mostaganem • Başlıca limanları: Alger, Oran, Annaba, Arzew, Skikda, Bejaia Ghazaouet, Jijel • Başlıca havaalanları: Alger, Oran, Annaba, Tebassa, Ghardaia, Tlemcen • Kıyı Şeridi: 1200 km • Doğal Kaynakları : Petrol, doğalgaz, demir cevheri, fosfat, uranyum
SİYASİ YAPI (I) • Başkanlık sistemi ile yönetilen bir Cumhuriyet • 1989 yılında çok partili sisteme geçiş • 389 Milletvekilinden oluşan Ulusal Millet Meclisi (ANP – Assemblée Nationale Populaire), • 144 Senatörden oluşan bir Ulusal Millet Konseyi (CNP - Conseil National Populaire)
SİYASİ YAPI (II) • Son Ulusal Millet Meclisi (ANP) seçimleri;17 Mayıs 2007 (Katılım: 24 siyasi parti) • Seçim Sonuçlarına göre ilk üç parti; 1. “Ulusal Kurtuluş Cephesi” %34,96 (Front de Libération Nationale) 2. “Ulusal Demokratik Birlik” %15,68 (Rassemblement National Démocratique) 3. “Barış İçin Topluluk Harekatı” %13,37 (Harraket Moudjtema Essilm) • Sözkonusu partilerin kurduğu yeni hükumet • Cumhurbaşkanı Abdelaziz BOUTEFLIKA, Başbakan Ahmed OUYAHIA
GENEL DEĞERLENDİRME(I) • Planlı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecinin sıkıntıları • Halkın satın alma gücünün düşüklüğü • Asgari ücretin 12.000 Cezayir Dinarı seviyesinde olması (yaklaşık 170 $) • Yatırımlardaki yetersizlik • Özelleştirme çalışmalarının yavaş ilerlemesi • Resmi işsizlik oranının %11,8 seviyesinde olması • Gerçek enflasyon oranının %6,5 civarında olduğu iddiası
GENEL DEĞERLENDİRME (II) • İhracatın %98’i hidrokarbürler(petrol ve doğalgaz ..) • Bütçe gelirlerinin %70’i petrole dayalı vergi sisteminden elde edilmekte • Petrol fiyatlarındaki değişimlerden büyük ölçüde etkilenen bir ekonomi • Hidrokarbürler dışı ihracat, ilaç ve süt ithalatının faturasını ödemeye dahi yetmemekte • 1995’ten itibaren izlenen serbest ticaret politikası • Genel KDV oranı %7 ile %17 arasında
Enerji • Afrika’daki petrol üreticisi ülkeler arasında 3 üncü, dünyada 12 nci sırada • Doğalgaz alanında dünya üretiminde 4 üncü, ihracatında 3 üncü sırada • Toplam ihracatın %50’ye yakını doğalgaz • Doğalgaz ihracatının % 95’i Avrupa Birliği ülkelerine • Sıvılaştırılmış gaz (LNG ve LPG) ihracatçısı • Dünyanın ilk sıvılaştırılmış doğalgaz üreten ülkesi • Endonezya ve Malezya’dan sonra 3. büyük sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatçısı
Tarım • Marjinal hale gelmiş tarım sektörü • Tarımsal üretim, kıyı bölgelerinde ve yerleşim bölgelerine yakın ovalarda • Tarım alanları, yüzölçümünün yalnızca %17 sini oluşturmakta • Bu alanların verimli toprakları ise %20’lik dilim • Kıyı ve iç ovalarda sebzeler ve sanayi bitkileri (tütün,domates), kuzeydeki dağlık bölgelerde ise zeytin yetiştiriciliği • Kuzeyde turunçgiller, üzüm bağları ve güneyde palmiye ağaçları • Diğer meyve ağaçları ise elma, armut, kayısı, şeftali, badem, incir ve yeni dünya
İnşaat • Sayısız inşaat projesi; Altyapı yatırımları, su dağıtım şebekeleri, barajlar, otoyollar, su ve elektrifikasyon şebekelerinin ıslahı, telekomünikasyon altyapısı, konut, hastane, spor salonları, sosyal hizmetlerde kullanılacak binalar… • 2005 yılından itibaren 5 yıl süre ile her yıl 200.000 adet olmak üzere toplam 1.000.000 adet sosyal konut inşası hedefi • Yapı malzemelerinin azlığı, yerel firmaların yeni inşaatlara olan talebi karşılayamamaları, yabancı şirketlere ilginin artması
İnşaat ve Bayındırlık Sektöründeki İş Fırsatları 2015 yılına kadar gerçekleştirilmesi öngörülen Program
Otoyol ve Karayolları Programı • 1300 km’lik Doğu-Batı otoyol inşaatı • Kuzey-güney ekseninde yaklaşık 2711 km.’lik, 23 adet, otoyola giriş yolları inşaatı • 806 km üzerinde yol genişletme çalışmalarının devamı • Muhtelif şehirlerde, 982 km üzerinde yapı akslarını güçlendirme çalışmaları • 1818 km’lik hat üzerinde ana bağlantıların ve sınır yollarının geliştirilmesi çalışmaları • 14.000 km’lik yol varlığının korunması ve 400 köprü, viyadük vb.’nin sağlamlaştırılması • 500 km’lik çevre yolları yapılması • Büyük merkezlerde alt geçitler, tuneller ve dönüş noktalarının yapımı
Yolların Bakımı • 16000 km ulusal yolun yenilenmesi • 100 köprü, viyadük vb.’nin bakımı • 95.000 km’lik yatay sinyalizasyon işleri • 500 km’lik yol güvenlik bölümleme malzemesi yerleştirilmesi • Kazaya sebep olan 100 noktanın kaldırılması • 100 sinyalizasyon panosu yerleştirilmesi
Limanlar Programı • 6 ticaret limanı ile 1 balıkçı limanında yapıların güçlendirilmesi ve temel sağlamlaştırma işleri • 3 liman ve balıkçı barınağı inşaatı • 6 liman ve balıkçı barınağı etüt ve realizasyonu • 6 eğlence limanı etüt ve yapımı • 7 liman ve balıkçı limanının genişletilmesi optimizasyonu ve düzenlenmesi • 5 limanın dragaj (dip temizleme) işleri • Kıyı sit alanlarının korunması çalışmaları
Havalimanları Programı • 9 Havaalanında altyapıların güçlendirilmesi • 7 Havaalanında altyapıların rehabilitasyonu • 8 Havaalanında beton çalışmaları • 3 Havaalanının geliştirilmesi işleri
Bankacılık ve Finans (I) • Modern bankacılık ve finans sektörü yok • Bankacılık sistemi devlet egemenliğinde • Kambiyo, akreditif, dış krediler gibi uluslararası bankacılık işlemleri çok zaman almakta • Reform çalışmaları son derece yavaş ilerlemekte • Cezayir Dinarı (CD) konvertibl değil • Döviz kurları, Hükumet tarafından atanmış bir kurul tarafından belirlenmekte (elan1 $=72 CD civarında) • Yabancı yatırımcı kendi ülkesine döviz transfer etmek için Merkez Bankası’ndan ön izin almak durumunda
Bankacılık ve Finans (II) • Devlete ait bankalar; Banque de l’Agriculture et du Développement (BADR), Banque Nationale d’Algérie (BNA), Banque de Développement Local (BDL), Banque Extérieur d’Algérie (BEA), Crédit Populaire d’Algérie (CPA) ve Caisse Nationale d’Epargne et de Prévoyance (CNEP)… • Özel bankalar; Société Générale, Citibank, Naxetis Banque, Banque Al Baraka, Arab Banking Corporation Algérie, Arab Bank Plc Algeria, Gulf Bank Algeria, Trust Bank Algeria, Housing Bank For Trade and Finance, Fransabank El-Djazair ve BNP-Paribas
Telekomünikasyon • GSM hizmeti veren kuruluşlar ve telefon şebekeleri; Devlete ait Algerie Telecom (MOBILIS) Mısırlı Orascom (DJEZY) Kuveytli Wataniya (NEDJMA) • GSM abone sayısı 30 milyondan fazla • Sabit hat sayısı yaklaşık 3 milyon • İnternet kullanım oranı %60 civarında
Ulaştırma(I) • 11 milyar dolarlık Doğu-Batı Otoyolu projesi; İhaleyi ikisi Çinli biri Japon üç konsorsiyum kazandı, 1216 Km. uzunluğundaki bu projenin 2010 yılında tamamlanması öngörülmekte • 4200 km.’lik eski demiryolu sistemi; Société National de Transport Ferroviaire (SNTF)’in kontrolü altında, halihazırda yolcu taşımacılığından çok yük taşımacılığında kullanılmakta Sistemin yenilenmeye ihtiyacı bulunmakta, bu çerçevede muhtelif yeni ray hattı projeleri ihale edilmekte
Ulaştırma(II) • Büyük havaalanlarının sayısı 11 (Küçük bazı havaalanları ve askeri havaalanları ile birlikte toplam 124) • Büyük limanların sayısı 13 Limanların modernizasyonu ve genişletilmesi için önümüzdeki 20 yıl içinde toplam 2 milyar dolarlık yatırım öngörülmekte
Cezayir-AB Ortaklık Anlaşması • Anlaşma’nın yürürlüğe girişi Eylül 2005 • Tamamen veya kısmen tarife indirimlerine konu olan 2327 madde • Bugün bu indirimlerin, sadece, piyasada durgunluğa neden olan olumsuz etkilerinden bahsedilmekte • Sıradan vatandaş, piyasadaki ithal mallarından miktar ve fiyat bakımından memnun değil • Sanayiciler ise iç ve dış pazarlarda rekabet şansını yitirmeleri nedeniyle hayal kırıklığı içinde
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) • DTÖ’ye üyelik müzakereleri devam etmekte; ancak,başta ABD ve AB olmak üzere, uluslararası çevreler, kısa vadede, üyelik ihtimalini zayıf görüyorlar • Cezayir’in DTÖ bağlamında son dönemde taahhüt ettiği hususlar: Yatırımların teşviki, özelleştirme, bankacılık sektörünün modernizasyonu ve dışticaretin liberalizasyonu • Ayrıca, devlet teşebbüsleri ve gaz fiyatları ile ilgili ilave reformlar sürdürülmekte
Özelleştirme • 1.055 kuruluş özelleştirme kapsamında • Bazı büyük sanayi kuruluşları: SAIDAL (ilaç), ENMPT (bayındırlık malzemeleri), ENIEM (elektrikli ev aletleri), ENIE (eletronik), SNVI (sanayi araçları) • Oteller: Başkent Cezayir’deki EL AURASSI, ES SAFIR, EL DJAZAIR ve Annaba’daki SEYBOUSE • 2003 –2007 yılları arasında 417 kamu kuruluşunun özelleştirildiği bildirilmekte
Turizm • 85.000 olan yatak kapasitesinin 2015 yılı itibariyle 220.000’e çıkarılması ve • 4 milyon turist hedeflenmekte • Turistler çoğunlukla Fransa ve Tunus’tan • Güney bölgeleri, çöl turizmi ve dünyada benzeri olmayan bazı tarih öncesi arkeolojik eserlerin mevcudiyeti nedeniyle yabancılar tarafından daha ziyade tercih edilmekte • Bu bölgelerden Hoggar (Tamanraset) ve Djanet (Illizi) ön plana çıkmakta • Halihazırda, yaklaşık 800 adet turizm acentası mevcut
Şirketler • 2007 yılı sonu itibariyle 1.180.997 adet şirket bulunmakta; bunların 1.075.787 ‘si şahıs şirketi, tüzel şirketlerin sayısı ise 105.210 • Şahıs şirketlerinin dağılımı: Perakende ticaret %50,1 Hizmetler %31,4 Sanayi %14,4 Toptan ticaret % 4,1 • Tüzel şirketlerin dağılımı: Sanayi %32,3 Hizmetler %31,4 İthalat-İhracat %18,4 Toptan ticaret % 9,6 Perakende ticaret %7 El sanatları %1,3
Kobiler • Cezayir’de, halihazırda 300.000 civarında KOBİ’nin faaliyette bulınduğu, bunların yaklaşık 700’ünün devlet şirketi olduğu bildirilmekte • % 50’den fazlası inşaat, bayındırlık, ticaret ve dağıtım gibi konularla iştigal eden bu KOBİ’ler toplam olarak 1,3 milyon kişiye istihdam sağlamakta • Cezayir KOBİ’lerinin %60’ının makine ve teçhizatı İtalyan firmaları tarafından tedarik edilmekte
Altın ve Gümüş İthalatı • Altın, gümüş ve kıymetli metallerin ithalatını yapmak isteyenlerin Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunmaları ve anılan Bakanlıktan izin almaları gerekmekte • Bu konudaki müracaatlar, şartname hazırlanması ve izin koşullarını düzenleyen” 10 Temmuz 2004 tarih ve 04-190 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile “mezkur Kararname hükümlerinin uygulama usullerini tesbit eden” 7 Haziran 2005 tarihli Maliye Bakanlığı Kararı çerçevesinde değerlendirilmekte
Balıkçılık • 500’den fazla deniz ürünün mevcudiyeti • En çok avlanan balık sardalya, en az avlanan deniz ürünleri ise levrek ve gri karides, • 211.00 ton olduğu tahmin edilen deniz ürünleri stokunun ancak üçte biri avlanabilmekte, • Kişi başına balık tüketimi Dünya Sağlık Örgütü tarafından tavsiye edilen ortalama 6,2 kg/yıl seviyesinin uzağında • Balıkçılık sektörünün geliştirilmesi için 12 milyon dinar kaynak ayıran Devlet, balıkçı tekneleri yapımı ve balık çiftliklerinin kurulmasını sübvansiyone etmekte
Motorlu Araç Parkı • Özellikle 2000’li yılların başından itibaren otomobil talebi ve dolayısıyla ithalatta büyük patlama • Son yıllarda, ithal edilen motorlu araç sayısı yıllık 250.000 civarında • Kamyon-kamyonet sayısı 1 milyonu aştı • Binek otomobil sayısı 2 milyondan fazla • Motorlu araç parkı yaklaşık 3,5 milyon
İlaç • İlaç üretimi yetersiz düzeyde • Ülke ihtiyacının ancak %35-40’ını karşılamakta • Yılda yaklaşık 1 miiyar dolar tutarında ilaç ithalatı yapılmakta • İlaç konusunda Fransız firmaları ile Fransa’da yerleşik uluslararası firmalara bağımlılık
Fosfat • 2 milyar ton’dan fazla fosfat rezervi • 2020 yılındaki fosfat üretim projeksiyonu 30 milyon ton/yıl • Bu suretle, Cezayir, ABD ve Çin Halk Cumhuriyeti’nden sonra dünya üretiminde üçüncü sıraya yerleşecek • Yeni yatırımlarla birlikte kayda değer miktarda fosforik asit üretimi de planlanmakta • Kompoze gübre ihracatından, 2020 yılına yaklaşırken, yılda 7-8 milyar $ gelir elde edilmesi hedeflenmekte
Demir Cevheri • 3 milyar ton civarında olduğu tahmin edilen demir cevherinin çıkarılması konusundaki optimizasyon çalışmalarına hız verilmiş durumda • Dünya demir cevheri tüketiminin 1,3 milyar ton olduğu nazarı itibare alınarak, maksimum düzeyde demir cevheri ihracatı gerçekleştirilmesi öngörülmekte • Ayrıca, Arap Ülkeleri ve Avrupa Birliği Ülkeleri’ne 50 milyon ton düzeyinde demir cevheri ihracatı yapılması düşünülmekte
Sosyal Güvenlik Primleri • Sosyal güvenlik primlerinin toplam oranı, brüt ücretin %35’ine tekabül etmekte • İşveren payı % 26, işçi payı ise % 9 oranında • Müteahhitlik sektöründe sosyal güvenlik primlerinin toplam oranı brüt ücretin %48,09’una karşılık gelmekte • Bu sektörde işveren payı %38,71, işçi payı ise %9,38 oranında
Yabancı İşçiler • Resmi olarak yabancı işçi sayısı 32.000 • Yabancı işçilerin %45’ini Çinliler, %11’i Mısırlılar %3,5’i İtalyanlar, %3’ü Amerikalılar, %3’ü Fransızlar • Toplam olarak 105 ülkeden işçiler çalışmakta • Bu işçilerin %51’i inşaat sektöründe, %45’i hidrokarbürler ve sanayi sektöründe, %3,6’sı hizmet sektöründe, %0,2’si ise tarım sektöründe çalışmakta • Yabancı işçilerin büyük çoğunluğu kalifiye • Yerli ve yabancı işçilere aynı haklar tanınmakta • Bir tahmine göre, ülkede 100.000 civarında yabancı işçi çalışmakta ve bunların önemli bir kısmı kaçak
Yatırım Ortamı • Ekonomiyi çeşitlendirmek ve modernize etmek için yabancı yatırımlar teşvik edilmekte • Yatırım mevzuatı yerli ve yabancı yatırımcılar arasında fark gözetmemekte • Yabancı yatırımcılar, bütün iş dallarında yatırım yapma ve bunları kendi mülkiyetlerinde tutma hakkına sahip • Zenginleşen, liberalleşen ve istikrara kavuşmakta olan Cezayir, gerek temin edilen petrol ve doğalgaz nedeniyle gerek gelişmeye açık pazar yapısı ile ülkemiz için stratejik bir ülke olarak değerlendirilmekte