320 likes | 495 Views
Rekening houden met Seksespecifieke ontwikkeling in Opvoeding en Onderwijs Over (moeilijke ?) Jongens in een feminiserende samenleving. Studium Generale ROC Mondriaan 25 januari 2011, Den Haag
E N D
Rekening houden met Seksespecifieke ontwikkeling in Opvoeding en OnderwijsOver (moeilijke ?) Jongens in een feminiserende samenleving StudiumGenerale ROC Mondriaan 25 januari 2011, Den Haag Prof. dr. Louis Tavecchio (UvA)
Programma15.30 – 16.00 inloop16.00 – 16.45 lezing16.45 – 17.00 pauze17.00 – 17.45 stellingen en vragen stellen17.45 – 18.00 borrel en napraten
Het is terecht dat we met name jongens erop aanspreken zich op school rustiger te gedragen en zich aan te passen.
Het zou goed zijn als er meer mannelijke leerkrachten voor de klas komen te staan, zowel voor meisjes als voor jongens.
De overheid zou het moeten aandurven om ook eens maatregelen te nemen die erop gericht zijn om de positie van jongens te verbeteren (zoals dat in het verleden voor meisjes is gebeurd).
Het beeld van de ‘ideale’ leerling komt sterk overeen met doorsnee meisjesgedrag.
Verschillendeactieprogramma’s Meisjes: sociaalactieprogramma: uiten en duiden van emoties; belangrijkefunctie van taal; relaties, samenwerken, overleg, discussiëren Jongens: actiefhandelings (DOE) programma: ruimtelijkeverkenning, experimenteren, ruimtelijke en motorische oriëntatie
Dus …, verschillendgedrag Jongens: als het ware ‘geprogrammeerd’ omterennen, tespringen, in bomenteklimmen en met stenentegooien. Is natuurlijk best vervelendvoor de pedagogischmedewerker (of later voor de leerkracht (juf) in basisonderwijs), maar … daarheeft het breingeenboodschapaan!
OORZAKEN EN VERKLARINGEN1. TEGENSTRIJDIGHEDEN: (VEEL DUBBELE BOODSCHAPPEN IN OPVOEDING EN BENADERING) • KOESTERING-AUTONOMIE • AUTONOMIE-REGELS/GRENZEN • EXTERNALISERING-ONAANVAARDBAARHEID
2. Biologische verschillen • Ontwikkeling zenuwstelsel • Hormoonhuishouding -testosteron (bij geboorte evenveel als 12-jarige jongen) -daarna (sterke) daling -rond 4e jaar verdubbeling -zakt rond 5e jaar tot helft terug • Testosteron zet aan tot actie en beweging • En … ‘risicovol’ gedrag: spanning en avontuur (vr.hormoon) progesteron vermindert juist neiging tot ruw spel en risicovolle activiteiten
3. ONTBREKEN (VERDWIJNEN) VAN MANNELIJKE ROLMODELLEN IN BELANGRIJKE OPVOEDINGS-CONTEXTEN BUITEN GEZIN Met namewatbetreftNABIJE INTERACTIEmethetkind: • KINDEROPVANG (99% VROUW) • BUITENSCHOOLSE (NASCHOOLSE) OPVANG (94% VROUW) • BASISONDERWIJS (> 85% VROUW) • PROBLEMEN MET SEKSEROL-IDENTIFICATIE
4. DOMINANTIE VAN VROUWELIJKE OPVOEDERS:FEMINISERING VAN (PRIMAIR) ONDERWIJS
HEEL BELANGRIJK • Je gevoel van COMPETENTIE, alsopvoeder • Wordtveelmakkelijker en soepelerbevestigd in de omgang met meisjes! • Watmoet je doen, alsprofessioneleopvoeder, omdaarnietteveel in meetegaan??
VERVOLG* • Kinderen die goed zijn in rekenen en wiskunde, maar niet in taal, hebben een steeds groter probleem • Meer ruimte geven aan ‘experimenteren’, experimenteel leren • Onderwijs minder ‘talig ‘maken • Reken – en wiskundeopdrachten zijn taalpuzzels geworden • Alles moet beredeneerd en uitgelegd • Kinderen met taalachterstand struikelen daardoor ook in de exacte vakken • Doen en uitzoeken is juist voor deze groep kinderen zo belangrijk *Interview met Robbert Dijkgraaf (voorzitter KNAW) NRC, 1 mei 2005
Vervolg 2 • Bied meer ruimte voor bewegen, zoals stoeien, klimmen, rennen (en zie dit niet als ‘lastig’ gedrag!) • Heel concreet: Onderbreek bijeenkomsten/lessen e.d. Bijv. iedere 1.5 uur, zodat ze die ‘bewegingsonrust’ ongeremd kunnen botvieren • Bied spel en andere activiteiten in ‘competitievorm’ aan (jongens willen graag ‘winnen’; het gaat er om hun aandacht te trekken én vast te houden) • Waardeer hun onderzoeksdrang en zorg dat er speelgoed of andere spullen zijn - ook technisch materiaal - dat onderzocht en uit elkaar gehaald mag worden • Taal en communicatie worden in onze cultuur steeds belangrijker en dat zijn zaken waar vooral vrouwen goed mee uit de voeten kunnen. Maar speel en stoei óók met de jongens en geef hen de tijd zich daarnáást met woorden te kunnen uiten Zie ook: L.W.C. Tavecchio (2008). Kinderopvang als Opvoedingsmilieu: Wat zijn de effecten en wat betekent het voor jongens? In W. Koops, B. Levering & M. de Winter (eds.), Opvoeding als Spiegel van de Beschaving (pp. 180-193). Amsterdam: Uitgeverij SWP
Kortom ... • Houd rekening met sekseverschillen en respecteer ze • En ga er vervolgens op een pedagogisch verantwoorde wijze mee om! • Sekseverschillen horen thuis in het curriculum van elke opleiding gericht op de ontwikkeling van kinderen: PABO, SPW, ILO, etc.
Seksespecifieke kind-leidster relaties? Vraag aan leidsters: “Met welk kind in je groep voel je een sterke (intieme) band”. (Nabijheid) “Met welk kind in je groep heb je een afstandelijke relatie” (Afstand) In beide gevallen 3 kinderen noemen
Attachment Q-Sort • Instrument voor het meten van gehechtheid in natuurlijke situaties • 90 items met gedragsbeschrijvingen die betrekking hebben op gehechtheid, maar ook op aspecten als motorische ontwikkeling en temperament (te gebruiken bij kinderen t/m 48 maanden) • Kaartjes (na langdurige observatie) verdelen in negen stapels • Plaats van kaartje hangt af van het wel/niet kenmerkend zijn voor gedrag van het kind • Verdeling vastgesteld voor een optimaal veilig gehecht kind (o.b.v. itemgemiddelden van gehechtheidexperts) • Veiligheidsscore van specifiek kind berekend door geobserveerde AQS te correleren met een rangschikking voor dit ‘hypothetisch’ optimaal veilig gehechte kind
RESULTATEN Attachment Q-set Proximity M* meisje jongen AQS .32 .48 .17 Distance M* meisje jongen AQS .20 .36 .06 Veilige relaties : AQS > .33 Onveilige relaties : AQS < .33 *M=Gemiddelde Ontleend aan Ahnert (2006; in Tavecchio, 2008; zie sheet 19)
VervolgonderzoekAhnertbij 100 kinderen tot in 1e klas BO • Jongensblekeneenstuk minder gemotiveerdomtelerendanmeisjes • VeronderstellingAhnert: resultaatmede toe teschrijvenaanhuneerdere – minder positieve – ervaringen met de leidsters in de kinderopvang • Steldatdezeveronderstellingjuist is: danherbezinningnodig op benadering van jongens in KO en BO !
NEDERLAND: GEGEVENS JONGENS • SPECIAAL ONDERWIJS: 70 % • DOUBLEREN: 50 % (M: 33 %) • SCHORSING/VAN SCHOOL GESTUURD: MEER DAN 3 x ZOVEEL ALS MEISJES • ADHD/HYPERACTIVITEIT: 8:1 • JEUGDDELINQUENTIE (idem) • GEVANGENIS (nog schever) • ZELFMOORD (2.5 x zo veel) Bovenstaande cijfers verslechteren, langzaam, maar zeker
De 5 Factoren van Sax* 1) Feminisering van het onderwijs 2) Video games 3) Toename in het voorschrijven van psychotrope medicijnen die de motivatiesystemen van de hersenen aantasten 4) Blootstelling aan hormoonontregeling/verstoring (environmental oestrogens) 5) Gebrek aan krachtige, mannelijke rolmodellen *Leonard Sax: “Boys Adrift: The Five Factors Driving the Growing Epidemic of Unmotivated Boys and Underachieving Young Men” (Basic Books, 2007)
Nadere toelichting Video games: Onderzoek laat zien dat sommige zeer populaire video games jongens vervreemdt van activiteiten in de echte wereld Medicatie: Te snelle toediening van te hoge doses anti-ADHD medicijnen veroorzaakt onherstelbare schade in motivatiecentra in de hersenen Onderwijsmethoden: diepgaande veranderingen in de manier waarop kinderen worden onderwezen kregen het onbedoeld gevolg dat jongens steeds minder op hebben met ‘school’ Devaluatie van mannelijkheid: veranderingen in de populaire cultuur hebben de rolmodellen van mannelijkheid ingrijpend gewijzigd Endocriene ‘disruptors’: in het milieu actieve oestrogenen afkomstigvanplastic flessen en voedingsbronnen kunnen het testosteronniveau van jongens verminderen, waardoor hun botten brozer worden en hun hormoonhuishouding ontregeld raakt (zie ook artikel in NRC 17 november 2009, over negatieve effect op jongens van ftalaten (weekmakers in plastics en cosmetica)
OnderzoekKlimstrac.s. (2009)5 jaarlang 1300 tienersgevolgd • Meisjes hebben eerder volwassen persoonlijkheid dan jongens • Beginneneerder met groeispurt en hersenontwikkeling (ontwikkeling en rijpingverlooptsneller) • Voorsprong ‘persoonlijkheidsontwikkeling’: • Agreeableness & conscientiousness (vriendelijk, meegaand, plichtsgetrouw/zorgvuldig)* • Zelfreflectie en impulscontrole *Vandaar: ijveriger, beter in plannen en zelfdiscipline
Het is terecht dat we met name jongens erop aanspreken zich op school rustiger te gedragen en zich aan te passen.
Het zou goed zijn als er meer mannelijke leerkrachten voor de klas komen te staan, zowel voor meisjes als voor jongens.
De overheid zou het moeten aandurven om ook eens maatregelen te nemen die erop gericht zijn om de positie van jongens te verbeteren (zoals dat in het verleden voor meisjes is gebeurd).
Het beeld van de ‘ideale’ leerling komt sterk overeen met doorsnee meisjesgedrag en dat is terecht.