Waardebepaling van een onderneming

1. Waardebepaling van een onderneming

2. Inhoud • Waarom waarderen • Wat waarderen • Waarde versus prijs • Basisprincipes waarderen • Waarderingsmethodes

3. Redenen om de waarde te gaan bepalen • Inbreng in een vennootschap / holding • Uittrede vennoot • Overlaten bedrijf aan enkele of 1 van de kinderen • Nalatenschap, echtscheiding… • Verkopen aan een derde • …

4. Wat waarderen • Eenmanszaak • Vrijberoep • Vennootschap : aandelen • Vennootschap : activa • Vennootschap : netto-actief • Immatrieel actief : goodwill

5. Financiële waardebepaling van ondernemingen. • Waarde = subjectief gegeven • Waarderen = subjectieve gegevens rationeel toetsen • Prijs = resultaat van onderhandelingen • Prijs wordt bepaald door vraag en aanbod • Prijs = ‘wat de zot er voor geeft’

6. Resultaat hangt af van verschillende interne en externe factoren. Elke waardebepaling is bijgevolg een theoretische benadering die dient als leidraad bij de onderhandelingen over de verkoop van een onderneming.

7. Sterk beïnvloedende factoren • Zijn er verschillende mogelijke overnemers • Komt de vraag van de overnemer of overlater om het bedrijf over te dragen • Interne overname (familie, personeelslid) • Externe overname • Engagement gevraagd aan de overlater

8. Waarde versus prijs Verkoper Koper Maximaal verwachte bedrag Maximaal vooropgestelde waarde Minimaal geëiste waarde Onder-handelings- marge Minimaal veronderstelde waarde

9. Waarde correctie aandelen

10. Universele waarderingsmethodes • Bestaan niet!! • Meer dan 30 methodes om een waarde te bepalen • Meestal een combinatie of een gemiddelde van verschillende methodes

11. De drie meest gebruikte methodes • De methode van het gecorrigeerde netto actief (eigendomsprincippe) • De rendementswaardebepaling.   (continuïteitsprincipe) • Marktgerichte benadering (boekhouders,verzekeringen,…)

12. De onzekerheid van de koper De kandidaat-koper zoekt een houvast tijdens de onderhandelingen. Wat krijgt hij voor de prijs die hij betaalt? Concreet koopt hij het gecorrigeerd netto actief van de onderneming: Eigen middelen (correctie meerwaarden) Controle van waarde door expertises Eigen middelen zie jaarrekening Daarom is het gecorrigeerd netto actief een belangrijk element van houvast.

13. Gecorrigeerd netto actief Gecorrigeerd netto actief = activa (volgens de handelswaarde) – opeisbare schulden (inclusief de reële voorzieningen) + de fiscale aanpassingen.  

14. We vertrekken van de netto activa zoals die voorkomen in de balans van de onderneming: • Eigenvermogen • Activa aan werkelijke waarde. (meerwaarde of minwaarde) • Meerwaarde belast aan 34%. Die fiscale latentie maakt deel uit van de onderhandelingen: is ze voor rekening van de koper, de verkoper, of wordt een verdeelsleutel overeengekomen? • passiefzijde voldoende voorzieningen? (grote herstellingen, verschuldigde belastingen, lopende rechtsgedingen,…) • Op basis van al die correcties, wordt het gecorrigeerd netto actief bepaald.

17. Stel dat het gebouw met terrein een huidige waarde heeft van 750.000 euro. Dan is dit een meerwaarde van 425.000 euro. De meerwaardebelasting is dan 144.500 euro. Dit wil zeggen dat de vennootschap een 280.500 euro meer waar is dan in de boeken staat. Er zitten ook dubieuze debiteuren in voor 10.000 dit is ook een waardevermindering van 6.600 na belasting

18. Gecorrigeerd netto actief Eigen vermogen 165.600 + meerwaarde gebouw - belasting 280.500 – minwaarde debiteuren 6.600 Gecorrigeerd netto actief = 439.500 euro

19. Wat verkoopt u aan de koper Het bedrijf opbouwen tot de situatie van dit ogenblik heeft u veel moeite gekost. U hebt uw hart, ziel en veel tijd in het bedrijf geïnvesteerd. Als u het bedrijf zou bijhouden zou u er nog wat aan kunnen verdienen. U verkoopt een belegging of mooie investering aan de overnemer en je kan hem laten zien wat ze voor hem zal Opbrengen.

20. De methode van de rendementswaardebepaling • In de jaren ’80 gebruikte men veel : cashflow x CF-multiplicator (4 tot 5) = Eigen Vermogen op basis van CF • Jaren ’90 is er dan een ‘hype’ geweest en heeft men deze bedragen enorm opgedreven. • Vandaag gebruikt men geregeld: EBITDA x multiplicator – Netto Financiële schuldenlast = waarde aandelen

21. EBIT: ‘Earnings Before Interests and Taxes’, Resultaat van bedrijfsactiviteiten EBITDA: ‘Earnings Before Interests, Taxes, Depreciations and Amortizations’, Bedrijfskasstroom : resultaat van bedrijfsactiviteiten vermeerderd met afschrijvingen en waardeverminderingen

23. EBITDA x (4-6) – Netto schuldenlast = Waarde (schulden – beleggingen) 203.000 x 4 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 337.000 203.000 x 5 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 540.000 203.000 x 6 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 743.000 De multiplicator is afhankelijke van verschillende factoren: naam en faam van het bedrijf, locatie, economische situatie, klanten, de sector, …

24. Klopt dit ? Waarde van dit bedrijf: Gecorrigeerd netto actief = 439.500 euro Rendementswaarde bepaling = 540.000 euro Laten we stellen dat we tot ongeveer een waarde van 500.000 euro komen na onderhandeling voor de aandelen. De financiering hiervan?

25. Eigen gelden zaakvoerders blijven in loondienst Uitkering dividenden aan 25% RV Winst (mogelijk met Cashflow?) – 25% RV = 70.000 euro Opbrengst van 14% Terugverdien tijd = ruim 7 jaar

26. Via lening privé als nieuwe zaakvoerders 3 nieuwe zaakvoerders in vennootschap à 33% Per zaakvoerder Loon 75.000 euro/jaar = Netto 4.200 euro/maand Lening 165.000 euro 7 jaar = 2.400 euro/maand (kostprijs lening 105.000 op 7 jaar) Mogelijk dividend 23.000 euro/jaar is 1.900 euro/maand Rest 4.200 + 1.900 = 6.100 – 2.400 = 3.700 euro/maand Dit de eerste 7 jaren, later zal dit een 4.200 euro worden TOTALE KOST OVERNAME 605.000 euro

27. Voorwaarden bij een overname Overnemer: Begeleiding van overlater Duurtijd Bezoldigd/onbezoldigdverlies pensioen Uitbetaling van de prijs in delen. Voorschot – afrekening welke basis/termijn Concurrentiebeding (ook naar kinderen,…)

28. Voorwaarden bij een overname Overlater Kunnen blijven werken in de zaak Kinderen in de zaak Overnemen sociaal passief

29. Verkoop aandelen versus activa • Verkoop van aandelen is onbelast! • Is niet afschrijfbaar voor overnemer! • Verkoop activa belast in vennootschap! • Vereffeningsmeerwaarde 10%! • Afschrijfbaar voor overnemer!

30. Verschil in prijs Uiteraard is het overlaten onder de vorm van aandelen steeds aan een lagere prijs dan het verkopen van activa en goodwill. De belasting dat u niet moet betalen als overlater van aandelen heeft tot gevolg dat de overnemer ook niets kan afschrijven. Bij verkoop activa en liquidatie vennootschap betaalt u 34% vennootschapsbelasting en 10% meerwaarde belasting als overlater.

31. Verkoop prijs aandelen 500.000 euro Netto ontvangst 500.000 euro. Verkoop activa, goodwill en vereffening gebouw 750.000 voorraden 175.000 klanten 200.000 beleggingen 125.000 goodwill 200.000 totaal 1.450.000 - belasting (weerw geb + GW a 34%) 213.000 - schulden 670.000 - meerw. belast vereffening (10%) 61.000 Netto Saldo 506.000

32. Rekening van de koper Investering 950.000 euro Belasting besparing (afschrijvingen) 323.000 euro Kostprijs 670.000 euro MAAR: Mogelijkheden om gebouwen in waarborg te geven. Niet mogelijk bij overname aandelen!!

33. Vennootschap klaarmaken voor verkoop/ontbinding Overname via aandelen Correcte weergave van cijfers in de boekhouding (voldoende winsten) hogere overname prijs Verkoop activa Onttrekken van gelden uit vennootschap naar privé (groepsverzekeringen, dividenden). Mogelijke kosten op vennootschap schuiven. (aankoop wagen + afschrijven,…) Laten bestaan van de vennootschap? (pensioen)

34. Besluit • Geen eenvoudige oefening • Verschillende beïnvloedende factoren • Zoeken naar aanvaardbare prijs • Verschil verkoop activa/aandelen • Voor elk bedrijf anders • Klaarmaken voor verkoop