Polityka rozwoju klastrów w Polsce „Klastry – sposób na innowacyjny wzrost w gospodarce”

1. Polityka rozwoju klastrów w Polsce „Klastry – sposób na innowacyjny wzrost w gospodarce” Europejski Kongres Gospodarczy – Katowice 16 maja

2. Definicje • Podmioty wchodzące w skład klastrów • (zgodnie z koncepcją potrójnej helisy – ang. triple helix) • Przedsiębiorstwa (klastry to nowy model działalności biznesowej, opartej na kooperacji mimo konkurencji - kooperencja) • Podmioty naukowe (klastry to nowy model interakcji między nauką a gospodarką) • Władze publiczne (nowa koncepcja na forum OECD tzw. polityki gospodarczej opartej o klastry (cluster-based economic policy) wstęp 01

3. Koncepcja Triple-helix Przemysł Klastry Władze publiczne Nauka Definicje wstęp 01

4. Dobre klastry • Czynniki zapewniające wysoką innowacyjność i sukces klastra • Aktywna rola przemysłu • Wysoki poziom naukowego zaplecza badawczego • Efektywna współpraca i komunikacja pomiędzy członkami klastra • Wsparcie ze strony regionu i miasta (przy zachowaniu bottom-up approach) • Nowy etap rozwoju klasteringu – internacjonalizacja inicjatyw klastrowych • (globalizacja i integracja => możliwości przepływu zasobów i zwiększona specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi) wstęp 01

5. Dobre klastry Korzyści z klastrów na poziomie mikroekonomicznym na przykładzie klastrów w Hiszpanii wstęp 01

6. Dobre klastry • Wyzwania dla rozwoju klastrów w Polsce • Słaba skłonność do kooperacji – indywidualizm przedsiębiorców jako spuścizna poprzedniego systemu • Niski poziom kapitału społecznego/zaufania i kapitału relacyjnego (relational capital) • Słabe powiązania i interakcje między przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstwami i jednostkami naukowymi • Ograniczona rola sektorów opartych na wiedzy • Niski poziom wiedzy dot. roli regionalnych systemów innowacyjnych • Niska skłonność do innowacji • Słaby rozwój rynków finansowych i brak kapitału • Słaby rozwój infrastruktury wstęp 01

7. Internacjonalizacja • INTERNACJONALIZACJA inicjatyw klastrowych - nowy etap rozwoju klasteringu • globalizacja i integracja gospodarcza - możliwości przepływu zasobów i zwiększona specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi • Europejski Alians Klastrów PRO INNO (PRO INNO European Cluster Alliance) • BSR InnoNET (Baltic Sea Region Innovation Network), BSR StarDust project • INNET => programInnovation Express, • CEE - ClusterNetwork wstęp 01

8. Polityka klastrowa • Polityka klastrowa jako element różnego rodzaju polityk państwa • Polityka innowacyjna • Polityka regionalna • Horyzontalna polityka przemysłowa (HPP) • Elementy polityki klastrowej możliwe do zastosowania także w innych dziadzinach polityki rządu • Polityka naukowo-techniczna • Polityka rynku pracy • Polityka społeczna • Polityka edukacyjna • Wsparcie rozwoju inicjatyw klastrowych pozwala na uzyskanie efektów synergii między różnego rodzaju politykami państwa. wstęp 01

9. Polityka klastrowa • Podejście oddolne (bottom-up approach) do roli polityki klastrowej • dominujące podmioty w klastrze to lokalne przedsiębiorstwa • działania państwa pełnią jedynie rolę pomocniczą • selektywne programy wsparcia: • - tworzenie odpowiedniej infrastruktury instytucjonalnej • - zasadne w obszarach realnych niedoskonałości rynku • - zależna od fazy rozwoju klastra wstęp 01

10. Polityka klastrowa • Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce • Program Operacyjny Innowacyjna gospodarka 2007-2013 (PO IG) Działanie 5.1 „Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym” – PARP • Program OperacyjnyKapitał Ludzki • Działanie 2.1 „Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki”. • Poddziałanie 2.1.1 „Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach” • Poddziałanie 2.1.2 „Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności” • Poddziałanie 2.1.3 „Wsparcie systemowe na rzecz zwiększenia zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw”. wstęp 01

11. Polityka klastrowa • Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej • Działanie 1.4 „Promocja i współpraca”, komponent „Współpraca” - współfinansowanie projektów dot. budowania sieci współpracy, w tym związanych z identyfikacją i rozwojem klastrów: • badania analityczne, przygotowywanie ekspertyz i publikacji w zakresie polityki rozwoju opartej na klasteringu • popularyzacja idei klasteringu, w tym m.in.: organizacja konferencji i spotkań tematycznych; • tworzenie i rozwój klastrów, w tym m.in.: opracowanie strategii oraz dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra, zakup usług doradczych/prawnych, marketingowych, PR, organizacja i udział w konferencjach. wstęp 01

12. Polityka klastrowa • Zróżnicowane wsparcie klastrów w poszczególnych RPO, dotyczące: • definicji beneficjenta działania, • wymagań dotyczących przygotowania i składania wniosków, • priorytetowego traktowania działań/sektorów, • wielkości alokacji funduszy na działania, • wielkości wymaganego wkładu własnego, • minimalneji maksymalnej wartości projektu • poziomu dofinansowania • => asymetryczność realnego wsparcia w układzie regionalnym oraz rozproszenie (tworzenie nie rozwój) pomocy na poziomie centralnym wstęp 01

13. Polityka klastrowa Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce To odniesienie do koncepcji polityki rozwoju gospodarczego opartej o klastry (cluster-based economic development policy) czyli wymiaru terytorialnego polityki rozwoju (territorial-based policy). Realne efekty realizacji inicjatyw rozwojowych zarówno sektorowych, jak i horyzontalnych oraz ustawodawstwa na poziomie kraju i międzynarodowym, odczuwalne na poziomie lokalnym polityki gospodarczej Unii Europejskiej – priorytety Strategii „Europa 2020” oraz programu „Innovation Union” modelu polaryzacyjno - dyfuzyjnego. wstęp 01

14. Polityka klastrowa Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce - odpowiedź na wyzwania z ewolucji polityki UE Podejście Komisji Europejskiej to wspieranie klastrów o dużym potencjale rozwoju: - bieguny wzrostu dla gospodarki europejskiej, - efektywność wydatkowania środków publicznych, - internacjonalizacja wyników prac klastrów współpracujących w UE Ewolucja polityki europejskiej (po 2013 r.) => coraz większa koncentracja europejskich środków finansowych (FP, CIP, ERC, EIT) na najbardziej konkurencyjnych ośrodkach w ramach UE. wstęp 01

15. Polityka klastrowa • Polityka rozwoju klastrów w Polsce – mechanizm wspierania biegunów wzrostu polskiej gospodarki • wypracowanie mechanizmu selekcji i koncentracja na nich środków publicznych (w tym funduszy z UE), • preferencje w ramach istniejącego systemu funduszy strukturalnych, • utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w Polsce z udziałem przedstawicieli MRR, MG, MNiSW, PARP, ARP oraz ekspertów KE, • powiązanie wspierania klastrów z mechanizmami Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) – spółka zarządzająca jako animator inicjatyw klastrowych wstęp 01

16. Polityka klastrowa • Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce – implikacje dla przygotowywanych dokumentów krajowych: • nowy Krajowy Program Reform (KPR) • Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (SIEG) – jedna z 9 strategii stanowiących podstawę nowego układu strategicznego zarządzania polityką rozwoju kraju. Cztery zasady horyzontalne: • kreowanie wiedzy (inwestycje w kapitał ludzki); • partnerska współpraca (rozwój kapitału społecznego); • efektywna alokacja zasobów/gospodarowanie w obiegu (closed loop); • zarządzanie strategiczne/odpowiedzialne przywództwo. • Program Rozwoju Przedsiębiorstw; • Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego; wstęp 01

17. Polityka klastrowa • Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (1/2) • wspieranie opracowywania schematów działania animatorów (koordynatorów) klastrów i zarządzania relacjami w klastrze; • finansowanie kosztów stałych animatora (koordynatora) klastra; • stworzenie poradnika w zakresie ochrony praw własności intelektualnej (IPR); • wspieranie audytu potrzeb szkoleniowych klastrów; • wspieranie tworzenia sieci projektów partnerskich dla koordynatorów klastrów z „bliźniaczymi” animatorami klastrów zagranicznych; wstęp 01

18. Polityka kalstrowa • Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (2/2) • organizacja warsztatów diagnostycznych dot. współpracy między członkami klastra w ramach potrójnej helisy (triple helix); • działania na rzecz internacjonalizacji klastrów; • stworzenie systemu ewidencji inicjatyw klastrowych (rejestracja klastrów) => internetowa baza klastrów; • stworzenie systemu ewaluacji inicjatyw klastrowych (selekcja klastrów i wspieranie najlepszych klastrów – potencjalnych biegunów wzrostu w skali całej UE). wstęp 01

19. Dziękuję za uwagę Zbigniew KamieńskiZastępca dyrektora Departamentu Rozwoju GospodarkiMinisterstwo GospodarkiPlac Trzech Krzyży 3/500-507 Warszawatel: 022 693 59 19zbigniew.kamienski@mg.gov.pl wstęp 01