Polityka pieniężna

1. Polityka pieniężna Dr Zbigniew R. Wierzbicki 7PP Studenci Cz.1-4 i 6-7. v.9.1.1. na 23.01.2010 (5) slideshow bazowy Dla studentów 1 1

2. Wspomnień czar! Pieniądz: > Podstawowe funkcje pieniądza > Ewolucja pieniądza > Zasady emisji pieniądza > Pieniądz wymienialny i niewymienialny > Współczesne rodzaje pieniądza > Kurs walutowy etc. 2 2

3. Wspomnień czar! Pieniądz i stopa procentowa: > Istota stopy procentowej > Przyczyny wahań stóp procentowych - Teoria funduszy pożyczkowych - Teoria preferencji płynności > Terminowa struktura stóp procentowych > Zmiana wartości pieniądza w czasie 3 3

4. Wspomnień czar!Kilka słów o inflacji i deflacji • INFLACJA – najbardziej ogólnie – to wzrost ogólnego przeciętnego poziomu cen w gospodarce. • DEFLACJA – rozumiana jako przeciwieństwo inflacji - to spadek ogólnego przeciętnego poziomu cen w gospodarce > przyczyny i konsekwencje koniunkturalne • Tzw. czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. W 99,99 % przypadków zjawisk inflacyjnych mamy bowiem jednocześnie do czynienia ze zmianami strukturalnymi. 4 4

5. Wspomnień czar! Stopa inflacji: P 1- P 0 i = P 0 gdzie: • i – stopa inflacji, • P1 – Ceny w badanym okresie, • P0 – Ceny w bazowym okresie. 5 5

6. Wspomnień czar! • Podchodząc do inflacji jako do procesu ( ciągu zjawisk ekonomicznych) za inflację uznajemy taką sytuację w gospodarce, w której ilość (nominalnie) pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość (w cenach porównywalnych) towarów i usług oferowanych do sprzedaży na danym krajowym rynku (rynku dóbr i usług konsumpcyjnych oraz rynku czynników produkcji). • Tego rodzaju sytuacja utrzymująca się w gospodarce prowadzi w konsekwencji do trwałego wzrostu poziomu cen, zwiększenia nadmiernego ilości pieniądza w obiegu i spadku wartości tego pieniądza w tempie wynikającym z dynamiki inflacyjnego wzrostu cen. 6 6

7. Wspomnień czar! • Występowanie inflacji może prowadzić do zmniejszania się wartość realnej dochodów ( od zmniejszania tempa wzrostu dochodów realnych do spadku dochodów realnych czyli w konsekwencji spadku siły nabywczej. • Oznacza to, że zjawiska inflacyjne powodują wzrost wysokości nominalnej uzyskiwanych dochodów, jednak w rzeczywistości mogą zmniejszać ich wartość realną, prowadząc niekiedy przy rosnącej większej inflacji spadek siły nabywczej otrzymywanych nominalnych dochodów. 7 7

8. Wspomnień czar! • Należy przy tym pamiętać, że nie każdy wzrost cen można uważać za inflację. Ceny jednych dóbr na rynku mogą rosnąć, a innych zaś równocześnie maleć. • Jednocześnie tempo zmian tych cen może być różne i nie należy automatycznie kojarzyć tej sytuacji ze zjawiskiem inflacji. Ruchy cenowe mogą w tej sytuacji zmienić jedynie strukturę cen na rynku. Zmiana struktury cen na rynku zarówno konsumpcyjnym jak i czynników produkcji może więc być zjawiskiem normalnym, a niekiedy nawet pożądanym, w prawidłowo funkcjonującej gospodarce rynkowej. 8 8

9. Wspomnień czar! • Inflacja jest to proces wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce krajowej w danym okresie połączony z deprecjacją czyli utratą wartości pieniądza. Występuje wówczas wzrost podaży pieniądza i zmiany w szybkości obiegu pieniądza w gospodarce. • Inflacja najczęściej liczona jest rok do roku lub miesiąc do miesiąca. Wzrost poziomu cen w okresie badanym w relacji do okresu bazowego jest wyrażany procentowo (współczynnik wzrostu cen) i określany jest jako stopa inflacji. 9 9

10. Wspomnień czar! PODSTAWOWE RODZAJE INFLACJI Przyjmując za podstawę tempo ogólnego wzrostu cen inflację dzielimy na: • inflację pełzającą (jednocyfrową) czyli nie przekraczającą 5% p.a.rocznie i charakteryzującą się niewielkim wahaniem cen z roku na rok. Nie jest ona szczególnie groźna dla gospodarki gdyż można ją kontrolować i oddziaływać na nią w oparciu o rynkowe instrumenty polityki pieniężnej i w oparciu o „normalną” dyscyplinę sfery finansów publicznych; 10 10

11. Wspomnień czar! • inflację kroczącączyli oscylującą w granicach 5 - 10% (a przejściowo do 15% a nawet do 20%) rocznie. Występuje ona wtedy ma miejsce wzrost oczekiwań inflacyjnych prowadzących do określonych proinflacyjnych zachowań podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych obiektywnie wzmacniających ten proces. Inflację tą można przewidzieć i uwzględnić w podejmowanych decyzjach ale może ona wymykać się spod kontroli. Wymaga to zarówno rynkowych metod i instrumentów polityki pieniężnej o charakterze często restrykcyjnym jak też istotnego zwiększenia dyscypliny sfery finansów publicznych; 11 11

12. Wspomnień czar! • inflację galopującączyli przekraczająca 20%-30% aż do 150% p.a.. Jest bardzo niebezpieczna dla procesów wzrostu gospodarczego ponieważ przyczynia się do bardzo szybkiego tempa wzrostu cen w bardzo krótkim okresie. Powoduje erozję normalnie działających systemów motywacyjnych oraz zahamowanie wzrostu gospodarczego w wyniku działania tzw. spirali oczekiwań inflacyjnych. Inflacja ta wywołuje lawinowo rosnącą podaż pieniądza. Ten rodzaj inflacji zmusza – prędzej czy później - do wprowadzenia restrykcyjnej polityki pieniężnej z rosnącym udziałem metod i narzędzi typu administracyjnego, a także wprowadzenia rozwiązań w zakresie sanacji systemu finansów publicznych. 12 12

13. Wspomnień czar! • hiperinflację powstającą zazwyczaj z nieopanowanej zawczasu inflacji galopującej. Następuje wtedy bardzo szybka (często z dnia na dzień) utrata wartości pieniądza i gwałtowny wzrost cen. Wzrost cen powyżej 150%p.a., a miesięcznie niekiedy powyżej 50%. Potęgowane jest to często przez załamanie systemu finansowego kraju i ogromny rosnący deficyt budżetowy finansowany przez dodruk pieniędzy. Opanowanie sytuacji i wyjście z hiperinflacji wymaga administracyjnych metod sanacji zarówno polityki pieniężnej jak i całkowitej radykalnej przebudowy systemu finansów publicznych. W przeszłości w wielu krajach wiązało się to także z operacją wymiany pieniądza (zmianą systemu/szeregu monetarnego) 13 13

14. Wspomnień czar! Specyficzne rodzaje inflacji > według powiązania inflacji z tempem zmian produkcji globalnej • Stagflacja – zjawisko polegające na szybkim wzroście cen (inflacji) w warunkach stagnacji gospodarczej, występujące zazwyczaj w gospodarkach zmonopolizowanych • Slumpflacja – zjawisko polegające na szybkim wzroście cen (inflacji) w warunkach recesji gospodarczej 14 14

15. Wspomnień czar! W zależności od przyczyn wywołujących zjawiska inflacyjne wyróżnia się: 1. inflację popytową, 2. inflację podażową (kosztową) 3. inflację strukturalną. 15 15

16. Wspomnień czar! Inflacja popytowa inaczej ciągniona przez popyt (ang. demand-pull inflation) Pojawia się wtedy gdy jest za dużo pieniędzy w obiegu w stosunku do wielkości produkcji przy określonych cenach w danym czasie. Nazywana jest także inflacją pieniężną. Powodem jej powstania mogą być: nadmierne wydatki państwa, które nie mają odzwierciedlenia w dochodach (inflacja budżetowa), zbyt duża kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w porównaniu do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa). 16 16

17. Wspomnień czar! • Inflacja podażowaczyli kosztowa inaczej pchana przez koszty (ang. cost-push inflation). Dochodzi do niej, gdy rosną ceny surowców, co zwiększa koszty produkcji i ceny. Do wzrostu kosztów produkcji może dojść, gdy nastąpi wzrost cen, np. węgla, ropy naftowej (np. z powodu wojny, porozumień cenowych typu OPEC), ograniczenia dostaw surowców rolnych (np. z powodu nieurodzaju) etc. 17 17

18. Wspomnień czar! Inflacja strukturalnawystępuje z powodu zmiany struktury gospodarczej danego kraju w pewnym okresie. > Wariant negatywny > Producenci nie odpowiadają na zmianę struktury i wielkości popytu. Niedostosowanie struktury podaży do struktury popytu powoduje wzrost cen. Współcześnie występuje sporadycznie wręcz incydentalnie. > Wariant pozytywny > Zmiany inflacyjne jako zarówno skutek jak i „narzędzie” zmian strukturalnych w gospodarce. Współcześnie w gospodarkach krajów OECD najbardziej typowy rodzaj inflacji towarzyszący zjawiskom wzrostu gospodarczego. Najbardziej pożądana kombinacja parametrów makrogospodarczych: - wzrost gospodarczy w przedziale 2 – 5 % p.a.; - inflacja w przedziale 1,5 – 2,5 % p.a. 18 18

19. Wspomnień czar! > Zjawisko spirali inflacyjnej Koszty Ceny Płace 19 19

20. Wspomnień czar! > Podstawowe płaszczyzny spirali inflacyjnej • płace-koszty-ceny-płace-> wzrost płac prowadzi do wzrostu kosztów produkcji a ten z kolei prowadzi do wzrostu cen, a wzrost cen wywołuje presje na wzrost płac etc.       • płace – płace: wzrost płac w jednych dziedzinach gospodarki staje się przyczyną nacisków na wzrost płac w innych dziedzinach (problem tzw. dysparytetu dochodów), • płace – świadczenia społeczne: żądania waloryzacji świadczeń w ślad za wzrostem płac, • ceny – ceny: wzrost cen jednych towarów skłania producentów innych towarów do podwyżek cen w celu zachowania ukształtowania wcześniej proporcji cenowych. • koszty-koszty: wzrost kosztów produkcji w jednej branży przenosi się na kolejne branże etc. 20 20

21. Wspomnień czar! >Metody pomiaru inflacji • Deflatory np. deflator cen PKB (deflator PKB) PKB nominalne deflator= -------------------------------- PKB realne • Wskaźniki cen np. wskaźnik cen detalicznych WCD (ang. consumer priceindex CPI) wskaźnik cen HICP liczony jako 12-miesięczna średnia ruchoma, mierzona indeksem HICP – (ang. HarmonizedIndex of Consumer Prices) wskaźnik cen producenta WCP (ang. producerpriceindex PPI) 3. Zalety i wady stosowania deflatorów i wskaźników 21 21

22. Wspomnień czar! > Inflacja a bezrobocie • Związki między bezrobociem a inflacją > krótkookresowa krzywa Phillipsa • Związki między bezrobociem a inflacją > długookresowa krzywa Phillipsa 22 22

23. Polityka pieniężna Wykład: Rola polityki pieniężnej w gospodarkach krajów Unii Europejskiej 23 23

24. Polityka pieniężna • Podstawowe cele polityki gospodarczej każdego kraju UE • Wzrost PKB > trwały zrównoważony wzrost gospodarczy • Równowaga w obrotach z zagranicą • Stabilność cen • Pełne zatrudnienie i podniesienie standardu życia obywateli UE • Zapewnienie spójności ekonomicznej i społecznej w obszarze UE 24 24

25. Polityka pieniężna Główne narzędzia polityki gospodarczej: • Narzędzia koniunkturalne < obszar działań krótko- i średnioterminowych 1.1.Polityka pieniężna 1.2.Polityka budżetowa 1.3.Polityka dochodowa • Narzędzia strukturalne < obszar działań średnio- i długoterminowych > w wymiarze średnio- i długoterminowym dobrze prowadzona polityka pieniężna wspiera pożądane zmiany w zakresie zarówno strukturalnym, wzrostowym jak i w zakresie utrzymania dyscypliny systemu finansów publicznych 25 25

26. Polityka pieniężna Makroekonomia +wykłady w grudniu i w styczniu TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ • Teorie ilościowa > podejście I. Fishera (równanie wymiany) > modyfikacje teorii ilościowej (podejście A.C. Pigou > transakcyjny zasób pieniądza > mechanizm transmisji pośredniej K. Wicksell’a • J.M.Keynes’a teoria preferencji płynności > modyfikacje keynesowskiej teorii pieniądza (W.J.Baumoll, J. Tobin) • Monetarystyczna teoria pieniądza (podejście M.Friedmana • Spór między neokeynesisistami a neomonetarystami 5. Wzrost a bezrobocie a inflacja > Krzywa W.Philipsa > teorie równowagi długookresowej 6. Współczesny „kryzys” finansowy (od BrettonWoods do ??? nowego ukształtowania (porządku) światowego systemu finansowego Na wykładach w styczniu 26 26

27. Polityka pieniężna Zasadniczym celem polityki pieniężnejrealizowanej zarówno w UE (też w całym w OECD) jak i w Polsce przez instytucje niezależne od rządów – EBC Europejski Bank Centralny i przez krajowe banki centralne, a w Polsce przez NBP – jest utrzymanie stabilności cen. 27 27

28. Polityka pieniężna W ramach polityki pieniężnej bankcentralnymoże oddziaływać przebieg koniunktury gospodarczej (oddziaływanie pośrednie na cykl koniunkturalny) za pomocą m.in.*/ : • Polityki rezerw ♫◙ • Polityki stóp procentowych☺ • Polityki otwartego rynku☺☺☺ • Polityki indykatywnej dyskrecjonalnej {w Polsce > w oparciu o np. wywiady z członkami RPP i spotkania BC z prezesami banków komercyjnych (słynna sala zielona w NBP) etc. */ Metodami i instrumentami oddziaływania BC w ramach polityki pieniężnej zajmiemy się szerzej na innych wykładach. 28 28

29. Polityka pieniężna W sytuacjach kryzysowych BC może stosować narzędzia typu administracyjnego: >nakazy, zakazy, >plafony(limity) kredytowe etc., >a także uruchamiać narzędzia interwencyjne zwiększające lub zmniejszające podaż pieniądza celem zabezpieczenia odpowiedniego poziomu płynności systemu bankowego np. pożyczki banku centralnego lub ukierunkowane emisje bonów pieniężnych BC. Temat współczesnego globalnego kryzysu finansowego > na odrębnych zajęciach. 29 29

30. Polityka pieniężna*** Jednakże oddziaływanie na cykl koniunkturalny nie jest głównym zadaniem polityki pieniężnej i BC > za gospodarkę i politykę gospodarczą odpowiada rząd > za pieniądz i politykę pieniężną (monetarną) odpowiada bank centralny !!!!!. Natomiast BC musi mieć świadomość, że jego oddziaływanie jest nieobojętne dla gospodarki 30 30

31. Polityka pieniężna DROGA DO EURO 31 31

32. Polityka pieniężna > Droga do euro Traktat rzymski > pięć podstawowych zasad na których oparte jest funkcjonowanie UE i jednolity rynek finansowy UE: • Swoboda przepływu towarów • Swoboda przepływu usług • Swoboda przepływu kapitału • Swoboda przepływu osób • Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej 32 32

33. Polityka pieniężna Jednolity rynek finansowy UE> podstawą utworzenie ( z dniem 01.01.1999 r.) Unii Gospodarczo-Walutowej (potocznie strefy euro SE lub unii walutowej ) i jej rozszerzanie o kolejne kraje UE. • EBC i banki centralne krajów strefy euro prowadzą ściśle uzgodnioną politykę pieniężną; • Pozostałe kraje UE prowadzą własną politykę pieniężną skoordynowaną z zasadami i celami UE > szerzej w toku następnych wykładów 33 33

34. Konwergencja > Kryteria z Maastricht Kryteria z Maastricht • Aby unia monetarna mogła dobrze funkcjonować, zalecane jest aby wchodzące w jej skład gospodarki były pod pewnymi względami do siebie podobne > procesy wyrównywania > ewolucja upodabniająca i integrująca gospodarki i społeczeństwa krajów UE, a zwłaszcza UGW („Strefy Euro”) • Oznacza to, że kraje strefy euro powinny osiągnąć znaczny stopień zbieżności, co dotyczy zarówno wielkości nominalnych (np. stóp%, stóp podatkowych, stóp wzrostu, stóp bezrobocia, inflacji), jak i pewnych wielkości i procesów realnych (synchronizacji cykli koniunkturalnych - zobacz: Koszty i zagrożenia związane z przystąpieniem do strefy euro). 34 34

35. Konwergencja > Kryteria z Maastricht • Przed powstaniem strefy euro, jej twórcy zdawali sobie sprawę z wyzwań, jakie to przedsięwzięcie stawia przed krajami Europy i w związku z tym opracowano listę tzw. kryteriów konwergencji (zbieżności), które mają na celu określenie, czy dany kraj jest już przygotowany do przyjęcia wspólnej waluty. • Bez spełnienia tych warunków Polska nie będzie mogła uzyskać członkostwa w strefie euro, które jest kolejnym etapem integracji po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Spośród 5 kryteriów zbieżności wyróżniamy: 2kryteria fiskalne (sfery finansów publicznych) 3kryteria monetarne (sfery polityki monetarnej) 35 35

36. Polityka pieniężna > kryteria konwergencji Podstawowe 5 kryteriów wejścia kraju UE do strefy euro: 1 Deficyt budżetowy sektora finansów publicznych nie może przekraczać 3% PKB 2 Dług publiczny nie może być większy niż 60% PKB 3 Średniaroczna stopa inflacji nie może być wyższa o więcej niż 1,5 pkt% od inflacji w 3 krajach UE mających najniższą inflację • Średnia stopa procentowa nie może być wyższa o więcej niż 2 pkt% od stopy % w trzech krajach UE o najniższej inflacji • Kraj aspirujący do SE musi przez co najmniej 2 lata przed wejściem do SE uczestniczyć w europejskim systemie walutowym ERM II i przestrzegać określonego przedziału wahań kursu własnej waluty > szerzej w toku następnych wykładów 36 36

37. Polityka pieniężna > kryteria konwergencji • Kryteria fiskalne, czyli kryteria stabilności finansów sektora instytucji rządowych i samorządowych są spełnione, gdy kraj nie jest objęty procedurą nadmiernego deficytu. Nadmierny deficyt występuje wtedy, gdy faktyczny lub planowany deficyt sektora finansów publicznych przekracza 3% PKB lub relacja zadłużenia publicznego do PKB przewyższa 60%. • Monetarne kryteria zbieżności dotyczą odpowiednio: stabilności cen, kursu walutowego oraz wysokości długoterminowych stóp procentowych. 37 37

38. Pakt Stabilności i Wzrostu • Tzw. Pakt Stabilności i Wzrostu został przyjęty przez Radę Europejską w czerwcu 1997 r. i jest częścią Traktatu z Maastricht. Pakt stanowi zabezpieczenie dla krajów będących w strefie euro przed nadmiernymi deficytami budżetowymi. • Zgodnie z filozofią Paktu, polityka fiskalna powinna oddziaływać stabilizująco na gospodarkę tylko poprzez działanie tzw. automatycznych stabilizatorów koniunktury, uruchamianych np. poprzez spadek wpływów podatkowych czy zwiększenie wypłat z tytułu zasiłków dla bezrobotnych. Kraje członkowskie, z wyjątkiem sytuacji nadzwyczajnych, nie powinny próbować oddziaływać na gospodarkę za pomocą dyskrecjonalnych lub administracyjnych środków polityki fiskalnej. > szerzej w toku następnych wykładów 38 38

39. Pakt Stabilności i Wzrostu • Reguły Paktu Stabilności i Wzrostu mają przede wszystkim za zadanie zapobiec rozluźnianiu polityki fiskalnej w okresie dobrej koniunktury gospodarczej, kiedy pokusa wykorzystania rosnących wpływów podatkowych do zwiększania wydatków jest szczególnie duża. • Skonsolidowanie finansów publicznych ma umożliwić krajom członkowskim przeciwdziałanie cyklicznemu osłabianiu koniunktury gospodarczej, przy jednoczesnym nieprzekraczaniu wartości referencyjnej relacji deficytu do produktu krajowego brutto i tym samym unikanie wszczęcia wobec nich tzw. procedury nadmiernego deficytu. 39 39

40. Pakt Stabilności i Wzrostu • Pakt zobowiązuje wszystkie kraje członkowskie UE do systematycznego przedkładania i aktualizowania programów makroekonomicznych, na podstawie których Komisja Europejska ocenia ich sytuację gospodarczą (w tym przede wszystkim kondycję finansów publicznych). • Dla krajów członkowskich strefy euro nieprzestrzegających dyscypliny fiskalnej Pakt przewiduje składanie nieoprocentowanych depozytów, a także nawet kary finansowe. 40 40

41. Pakt Stabilności i Wzrostu > kryteria konwergencji Pierwsze kryterium fiskalne – wielkość deficytu 1. Pierwsze kryterium fiskalne • Pakt zaleca, by w okresie normalnej koniunktury budżety publiczne były zrównoważone, natomiast w okresie gorszej koniunktury deficyt nie przekraczał 3% produktu krajowego brutto (PKB). • Sankcje za przekroczenie tego wskaźnika będą polegać na obowiązku złożenia nieoprocentowanego depozytu stabilizacyjnego, który przemieni się w ostateczną karę finansową, jeśli danemu krajowi nie uda się w ciągu 2 lat zlikwidować nadmiernego deficytu. • Wysokość tych kar zawiera się w przedziale od 0,2 do 0,5% PKB, w zależności od skali przekroczenia referencyjnego wskaźnika 3%. Sankcje te nie będą stosowane w sytuacji, gdy w danym państwie wystąpi recesja gospodarcza charakteryzująca się spadkiem PKB większym niż 2%. 41 41

42. Pakt Stabilności i Wzrostu > kryteria konwergencji Pierwsze kryterium fiskalne – wielkość deficytu 42 42

43. Pakt Stabilności i Wzrostu > kryteria konwergencji Pierwsze kryterium fiskalne – wielkość deficytu • Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska została objęta postanowieniami Paktu Stabilności i Wzrostu, choć nie jest narażona na sankcje finansowe przewidziane dla krajów strefy euro. • Niemniej jednak utrzymując deficyt budżetowy na poziomie przekraczającym 3% PKB, Polska może tracić część środków finansowych przyznawanych przez Wspólnotę, m.in. na rozbudowę infrastruktury drogowej i ochronę środowiska w ramach funduszu spójności (np. na mocy Rozporządzenia Rady UE 1164/94, ustanawiającego Fundusz Spójności). 43 43

44. Pakt Stabilności i Wzrostu > kryteria konwergencji Drugie kryterium fiskalne – wielkość deficytu 2. Drugie kryterium fiskalne Dług publiczny nie może być większy niż 60% PKB. Kontrolowanie przestrzegania kryterium długu publicznego ma zapobiegać średnio- i długokresowemu rozluźnianiu dyscypliny sektora finansów publicznych, ma przeciwdziałać kumulacji (intensywnemu rolowaniu) długu i racjonalizować sposoby finansowania zarówno rocznych niedoborów finansowych jak i ich rolowania. De facto jest to kryterium ułatwiające kontrolę kondycji sektora finansów publicznych w krajach Unii G-W i w krajach do niej kandydujących 44 44

45. Konwergencja – kryteria monetarne • 3. Kryterium stabilności cen (a zarazem pierwsze kryterium monetarne) - zwane też kryterium inflacyjnym - wymaga, aby inflacja w kraju ubiegającym się o członkostwo w strefie euro nie przekraczała o więcej niż 1,5 pkt. proc. średniej inflacji w trzech krajach członkowskich UE najlepszych pod względem stabilności cen. 45 45

46. Konwergencja - Poziom inflacji - kryterium stabilności cen Zgodnie z unijną definicją, dany kraj spełnia kryterium stabilności cen, gdy jego średnioroczna inflacja (liczona jako 12-miesięczna średnia ruchoma, mierzona indeksem HICP - ang. Harmonized Index of Consumer Prices) nie przekracza tzw. wartości referencyjnej. 46 46

47. Konwergencja - Poziom inflacji - kryterium stabilności cen • Wartość ta wyznaczana jest na podstawie średniej arytmetycznej z inflacji w trzech krajach UE najlepszych pod względem stabilności cen (ang. the three best-performing Member States in terms of price stability), powiększonej o 1,5 pkt. proc. • Do weryfikacji, czy powyższe kryterium zostało spełnione posługujemy się więc zharmonizowanym indeksem cen konsumpcyjnych HICP. 47 47

48. Indeks cen HICP a Wskaźnik cen CPI • HICP nieco się różni od najbardziej popularnego w Polsce wskaźnika cen dóbr i usług konsumpcyjnych - CPI. Przykładowo, HICP dodatkowo uwzględnia wydatki ponoszone przez cudzoziemców na zakup towarów i usług w Polsce, czy szacunkowe wydatki ponoszone przez osoby przebywające w szpitalach. • Oba wskaźniki odpowiadają też na różne pytania. Inflacja mierzona wskaźnikiem CPI mówi nam o ile więcej (procentowo) musimy wydać na zakup dzisiejszego koszyka dóbr i usług (czyli dóbr i usług, jakie przeciętnie kupuje polski konsument) w stosunku do wydatków, jakie ponieślibyśmy w roku ubiegłym na zakup takiego samego koszyka. 48 48

49. Indeks cen HICP a Wskaźnik cen CPI • Wskaźnik HICP mówi z kolei o tym, jak zmieniły się koszty konsumpcji bieżącej w porównaniu do kosztów konsumpcji (o innej strukturze) sprzed roku. • Innymi słowy, jeżeli w zeszłym roku kupowaliśmy TVC HD Ready, a w bieżącym roku mamy wyższy dochód i wszyscy kupujemy już TVC Full HD, to wskaźnik CPI będzie uwzględniać wzrost cen TVC HD Ready w br. w stosunku do ich poziomu cen z roku ubiegłego, natomiast wskaźnik HICP pokaże m.in., o ile wzrosły nasze wydatki w związku z zakupem TVC Full HD w  br. w stosunku do wydatków, jakie ponosiliśmy na zakup TVC HD Ready w ub.r. 49 49

50. Indeks cen HICP a Wskaźnik cen CPI Przyczyny różnic pomiędzy roczną inflacją mierzoną za pomocą wskaźników HICP i CPI Metodologia obliczania narodowych wskaźników CPI różni się w poszczególnych krajach. W rezultacie, w celu zapewnienia międzynarodowej porównywalności wskaźników inflacji, Komisja Europejska wprowadziła zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP), który we wszystkich krajach Unii Europejskiej jest opracowywany według ujednoliconej metodologii. Do końca 2005 r. odchylenia pomiędzy roczną inflacją w Polsce mierzoną za pomocą wskaźnika HICP i CPI były nieznaczne. W okresie 1997-2005 (publikację wskaźnika HICP rozpoczęto w 1997 r.), bezwzględna różnica pomiędzy inflacją HICP a CPI wynosiła przeciętnie 0,1 pkt. proc., a jedynie w trzech miesiącach przekroczyła 0,3 pkt. proc. W 2006 r. różnica pomiędzy obiema miarami inflacji wzrosła z 0,3 pkt. proc. w styczniu do 0,7 pkt. proc. w czerwcu. 50 50