Keneler ve Akarlar

1. Keneler ve Akarlar Dr. Erdal Polat

2. TIBBİ PARAZİTOLOJİ

3. Arachnida (Araknidler) Vektörler • Antensiz, erişkinleri 4 çift bacaklı ve şeliserli • Yumuşak keneler(Ornithodorus) • Sert keneler(Ixodes, Amblyomma, Rhipicephalus, Dermacentor) • Akarlar (Dematophagoides, Demodex, Sarcoptes)

4. Keneler • Tropik • Subtropik siklim özelliklerine sahip bölgelerde yaygın olarak yaşayan canlılardır

5. Keneler • Türkiye’nin subtropik iklim kuşağında yer alıyor olması • Coğrafik yapısı gibi özellikleri birçok kene türünün üreme ve gelişmesi için uygun bir ortam oluşturmasına neden olmaktadır

6. Keneler • Yumurta • Larva • Nimf • Erişkin • Yaşamlarının her veresinde kan emerler

7. Yaşam Döngüleri

9. BİR KONAKLI KENELER

10. İKİ KONAKLI KENELER

13. Kapitulum Palp Basis kapitulum Scutum Feston Dorsal Görünüm

14. Coxa Genital Por Spiracular plate Anüs Anal Oluk Ventral Görünüm

15. Anal oluğun anüsü önden veya arkadan kuşatıp kuşatmadığı Rhipicephalus Ixodes

16. Bu sınıf Yumuşak ve Sert Keneler olmak üzere iki gruba ayrılır

17. Yumuşak keneler • Class: Arachnida • Ordo: Acarina • Familia: Argasidae • Genus: Ornithodorous • Argas Mayıs – Eylül aylarında aktif

18. Yumuşak keneler • Sırt kalkanı yoktur • Erkek ve dişileri birbirine benzer • Ağız ve ağız aletleri (Gnathosoma) karın tarafında olup yukarıdan bakıldığında görülmez • Solunum delikleri çok küçük olup 4 koksaların önünde 3-4 koksa arsındadır • Bacaklarının ucunda yastıklar ve pulvilluslar yoktur

19. Sert keneler • Erkek ve dişileri birbirinden farklıdır • Kalkan (Capitulum)’ları var • Kalkan erkekte tüm sırtı örttüğü halde dişilerde sırtın önde bir kısmını örter • Yukarıdan bakıldığında ağız ve ağız aletleri (Gnathosoma) önde görülürler • Solunum delikleri 4 koksaların arkasındadır • Bacaklarının ucunda pulvilluslar vardır

20. Sert ve yumuşak kenenin karından görünüşü

21. Erkek kenelerde kitin tabaka tüm vücudu kaplar. Dişi kenelerde kitin tabaka sadece başlarının gerisinde küçük bir alanı kaplar. Dişi ve Erkek Kene Ayrımı

22. Sert kenenin sırttan ve karından görünüşü

23. Şelizer Hipostom Palp

24. Kenelerin mevsimsel etkinlikleri • Ornithodoros Kasım - Mart • Ixodes Mart - Haziran • Riphicephalus Nisan - Ekim • Hiyolomma Nisan - Ekim • Boophilus Ekim - Şubat • Dermacentor Her mevsim • Haemaphysalis Kasım - Şubat

25. Kene yumurta miktarları • Haemophysalis 100 - 5000 adet • I xodes 100 - 1000 adet • Rhipicephalus 1000 – 5000 adet • Boophilus 800 – 1600 adet • Dermocenter 100 – 5000 adet • Hyalomma 1500 – 15000 adet • Amblyomma 1500 – 20000 adet

26. Kenelerin Konağa Yaptığı Zararlar • Mekanik-Travmatik • Doku • Organların zedelenmesi, irkilmesi ve eritilmesi • Alerjik Tepkiler • Psikolojik Etkiler: Entomofobi • Toksik Etkiler: Felç, toksikoz • Deri ve yünün değer kaybetmesi • Hastalık bulaştırma (vektörlük)

27. Yumuşak keneler ve vektörlüğü • Keneler kan emdikleri konaklarına çeşitli hastalıkları bulaştırırlar • Kenelerin taşıdıkları enfeksiyon etkenleri yumurtaları ile nesilden nesille geçer • Ornithodoros; spirochaete, Q-ateşi ve Arbovirus

28. Keneler ile bulaşan hastalıklar • Kene felci • Lyme hastalığı • Rickettsiae • Arbovirus • Kene ensephaliti • Haemorrhagic ateş

29. Keneler ile bulaşan hastalıklar • *Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi • *Erlikiyoz • Tularaemia • Babesia microti .

30. Keneler ile bulaşan hastalıklar • Lyme hastalığıBorrelia burgdorferi akut erythema, sistemik leziyon ve kronikleşir • Ixodes ricinus • I. pasificus • I. persulcatus • I. scapularis • Ixodes Rickettsiae, Q-ateşi (Coxiella burneti) ve Arbovirus

31. Keneler ile bulaşan hastalıklar • Babesia microti enfeksiyonu özellikle hayvanların paraziti olup, insanlar kaza ile bu parazite konaklık ederler • Kene tükürük bezlerinde bulunan parazit keneler kan emerken paraziti bulaştırırlar ve kan dolaşımına geçen parazitler eritrositlere yerleşirler

32. Keneler ve bulaştırdığı hastalıklar • Dermacentor ve Amblyomma • Kayalık dağlık ateşi Rickettsia rickettsia

33. Dermacentor; Arbovirus ensephalit ve Heamorrhajik ateş • D. variabilis; Francisella tularensis tularaemi, Ehrlichia chaffeensis,Rhipicephalus sanguineus Akdeniz ateşi ve Afrika kene Tifusu

34. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi • “Nairovirüs” ailesinden “ • Bunyaviridae • Virüs 31 keneden izole edilmiştir • 29 Ixodidae ailesine ait 29 keneden • Argsidae ailesine ait 2 keneden virüs izole edilmiştir • İnfeksiyon Nisan ayında başlıyor ve Ekim ayına kadar devam eder

35. Bunyaviridae

36. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi • Virüs potansiyeli kanıtlananlar - Hyalomma marginatum - H. anatolicum - H. m. turanicum - H. m. rufipes - Dermocentor marginatus - Rhipicephalus rossicus - Amblyomma variegatum

39. Akarlar • Classis: Arachnida • Ordo: Acarina • Genera: Dematophagoides, Demodex, Sarcoptes, Leptotrombidium

40. Dematophagoides • Toz akarları • Genellikleyataklarda bulunur • Halı • Şilte • Ez tozu

41. Dermatophagoides

42. Sarcoptes scabiei • İnsan derisinde yaşar ve uyuza neden olur • Norveç Uyuzu • Küçük 0.3-0.4 mm • 8 kısa ayağa sahip

46. Demodex • Dematitis • Akne

48. Demodex folicorum

50. Tedavi • Lindane losyon • Permethrin • İvermektin • Malathion