ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE ORGANIZMU

1. ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE ORGANIZMU Maria Szymiec Skn dietetyki

2. Definicja • DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE - oznacza ilość energii, którą należy dostarczyć każdego dnia organizmowi w pożywieniu, aby pokryć wydatki energetyczne wynikające z: • Podstawowej Przemiany Materii • aktywności fizycznej

3. Waga należna/idelna a wzór Broca • Francuski lekarz Pierre Broca - XIX wiek • Badania na żołnierzach – obserwacja ich wagi • Tak powstał wzór Broca • Ich waga przeciętnie : wzrost w cm – 100 • Obecnie wzór jest zmodyfikowany: • od wyniku tak uzyskanego odejmujemy jeszcze: • - 10% w przypadku mężczyzn, • - 15% w przypadku kobiet (dodatkowa redukcja z wagi należnej do wagi idealnej.) • Wzór Broca jest miarodajny dla osób o wzroście: • Od 160 cm do 190 cm.

4. Wzór Broca • ♀ Waga idealna (kg) = [wzrost (cm) - 100] * 0.85 • ♂ Waga idealna (kg) = [wzrost (cm) - 100] * 0.9 • Wskaźnik Broca-Bmngscha MC = H-100 przy wysokości ciała do 164 cm MC = H-105 przy wysokości ciała 165 - 175 cm MC = H-110 przy wysokości ciała powyżej 175 cm (np. 169 -105 = 64kg) Przykład: ♀ wzrost: 168 cm Waga idealna = (168 – 100) x 0,85 = 57,8 = 58 kg

5. Waga należna a BMI • BMI = waga ciała(w kg) / wzrost (w metrach)2 • BMI < 18 niedowaga • 18,5 - 24,9 waga prawidłowa • 25 - 29,9 nadwaga • 30 > otyłość • Waga należna = 20,5 x wzrost (w metrach)2 Przykład: ♀ wzrost: 1,68 m Waga należna = 20,5 x (1,68 x 1,68) = = 20,5 x 2,82 = 57,81 = 58 kg

6. Inne wzory • Wzory określające właściwą masę ciała :                                                                                                          wzrost (cm) - 150LORENTZ : właściwa masa ciała (kg) = wzrost (cm) - 100 - -------------------                                                                                                                         4   • POTTON :                                                                wzrost (cm) - 100♀ właściwa masa ciała = wzrost (cm) - 100 -                                                                                                    10    wzrost (cm) - 100♂ właściwa masa ciała = wzrost (cm) - 100 -                                                                                                    20 • AMERYKAŃSKIE  TOWARZYSTWO  UBEZPIECZENIOWE:        właściwa masa ciała (kg) = 50 + 0,75 (wzrost (cm) - 150)

7. Definicja • DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE - oznacza ilość energii, którą należy dostarczyć każdego dnia organizmowi w pożywieniu, aby pokryć wydatki energetyczne wynikające z: • Podstawowej Przemiany Materii • aktywności fizycznej

8. Podstawowa Przemiana Materii (PPM) • Najniższy poziom przemian energetycznych • Ilość energii niezbędna do prawidłowego funkcjonowanie w warunkach: • Na czczo* • W pozycji leżącej • Przy braku aktywności fizycznej • W odpowiedniej temperaturze (pokojowa) * gdy brak tego czynnika – Spoczynkowa Przemiana Materii

9. PPM - wzór Harrisa-Benedicta: ♀ PPM = 665,09 + 9,56 x W + 1,85 x H – 4,67 x A ♂ PPM = 66,47 + 13,75 x W + 5 x H – 6,75 x A W – masa ciała (kg) A – wiek (lata) H – wzrost (cm) Przykład: ♀ W – 57 kg A – 20 lat H – 168 cm PPM = 665,09 + 9,56 x 58 + 1,85 x 168 – 4,67 x 20 PPM = 1436,97 kcal

10. PPM – tabele równań do oszacowania dla kobiet i mężczyzn ( wg J. Jeszke: Żywienie człowieka. PWN, Warszawa 2004) *Wartości uzyskane wyrażone są w MJ, stąd należy je pomnożyć przez 240

11. CPM – Całkowita Przemiana Materii • Całodobowy wydatek energetyczny • Wiąże się z funkcjonowaniem w środowisku i pracą zawodową • Na CPM składają się: • PPM • Przemiana ponadpodstawowa (aktywność) • Utrzymywanie stałej temperatury ciała • Swoiście dynamiczne działanie pokarmu

12. Swoiście dynamiczne działanie pokarmu • Inaczej termogeneza poposiłkowa • Okresowe zwiększenie przemiany materii oraz wydatku energetycznego spowodowane: • Trawieniem • Wchłanianiem • Transportem składników odżywczych

13. Swoiście dynamiczne działanie pokarmu • Podwyższenie przemiany materii zależy od pokarmu: • Białka – 25% • Tłuszcze – 5-10% • Węglowodany – 6% • Dieta mieszana podwyższa przemianę materii o 10%

14. Aktywność fizyczna Aktywność fizyczna jako krotność PPM – według Departamentu Zdrowia USA (H. Gertig, J. Przysławski, Bromatologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL ,Warszawa 2006) Przykład: ♀ PPM = 1436,97; niska aktywność zawodowa (studentka); wysoka aktywność pozazawodowa (treningi piłki ręcznej) CPM = 1436,97 x 1,6 = 2299 kcal

15. Zapotrzebowanie energetyczne w kcal/kg masy należnej/dobę – osoby dorosłe; wg Grzymisławskiego (H. Gertig, J. Przysławski, Bromatologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006) Przykład: ♀ wysoka aktywność pozazawodowa (treningi piłki ręcznej) 57 kg Zapotrzebowanie energetyczne: 40 x 58 kg = 2320 kcal/dobę

16. Zapotrzebowanie energetyczne u osób otyłych • Określenie wielkości PPM • Określenie Dziennego Zapotrzebowania Energetycznego (DZE) + aktywność fizyczna • Obl. Zalecanego Zapotrzebowania Energetycznego (ZZE) ♀ PPM = 700 + (7 x masa ciała w kg) ♂ PPM = 900 + (10 x masa ciała w kg) DZE = PPM x współczynnik aktywności fizycznej: 1,2 – mała aktywność 1,4 – umiarkowana aktywność 1,8 – duża aktywność ZZE = DZE – 1000 kcal

18. Bibliografia • H. Gertig, J. Przysławski, Bromatologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006 • J. Gawęcki, L. Hryniewiecki, Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Tom 1; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 • www.odchudzamsie.pl/moje-ochudzanie/glowna-zasada-odchudzania-bilans-energetyczny/ • www.waga-idealna.info/index.php • http://aktywni.pl/aktualnosci/zapotrzebowanie-energetyczne/

19. DZIĘKUJĘ