SUROWCE MINERALNE, ENERGETYCZNE, SKALNE

1. SUROWCE MINERALNE, ENERGETYCZNE, SKALNE w Polsce

2. Co to jest SUROWIEC MINERALNY? • Surowiec mineralny - wydobyta ze złożakopalina użyteczna, mająca zastosowanie w gospodarce, produkt przemysłu wydobywczego. Jest składnikiem środowisk przyrodniczych: skorupy ziemskiej, hydrosfery, biosfery i atmosfery.

3. Zastosowanie surowców mineralnych: • energetyczne: węgiel, gaz, benzyna; • metalurgiczne: rudy metali; • chemiczne: spożywczy, nawozy sztuczne; • zdobniczy: metale szlachetne; • budowlane: wapna, piasek, skały wapienne i gipsowe; Surowce mineralne to minerały i skały, które człowiek wydobywa, przetwarza i użytkuje.

4. Surowce w Polsce • Polska to kraj zasobny w surowce mineralne, rozmieszczenie i ilość złóż surowcowych jest jednak zróżnicowana. Występowanie naturalnych bogactw jest związane z przeszłością geologiczną i zjawiskami, jakie zachodziły przez miliony lat. Surowce mineralne są zaliczane do grupy bogactw wyczerpywanych, co oznacza, że po wydobyciu złóż po prostu się skończą.

5. Surowce energetyczne • Węgiel kamienny odgrywał kluczową rolę w okresie powojennym. Władze PRL-u stale dążyły do jak największego wydobycia – w latach 70-tych zajmowaliśmy 4 miejsce na świecie pozyskując nawet 200 mln ton rocznie.

6. Surowce energetyczne • Wprawdzie pokłady węgla brunatnego rozpoznane zostały jeszcze przed II wojną światową, ale jego wydobycie na skalę przemysłową rozpoczęto dopiero w latach 60-tych. Eksploatacja prowadzona jest w 3 zagłębiach: Turoszowskim, Konińskim i Bełchatowskim. Zdecydowana większość pozyskiwanego węgla trafia do pobliskich elektrowni. • Z pozostałych surowców energetycznych ważną rolę odgrywa gaz ziemny. Występuje on głównie w Wielkopolsce i na Podkarpaciu. Mimo stosunkowo dużego wydobycia – sięgającego 5 mld m3 rocznie – i tak w znacznym stopniu jesteśmy uzależnieni od dostaw tego paliwa z Rosji.

7. Rudy metali • Najważniejszym surowcem metalicznym w naszym kraju są rudy miedzi. Odkryto je w latach 50-tych ubiegłego wieku na Dolnym Śląsku. Zwłaszcza ostatnie lata przyniosły znaczny wzrost produkcji, do czego przyczyniła się korzystna koniunktura na światowych rynkach – stale istnieje duże zapotrzebowanie na miedź, a jej ceny utrzymują się na wysokim poziomie.

8. Rudy metali • Opłacalne jest za to wydobycie rud cynku i ołowiu. Występują one w rejonie Olkusza na Górnym Śląsku. Tam też zlokalizowano 3 huty – w Bukownie, Katowicach i Tarnowskich Górach.Warto wiedzieć, że Polska liczy się w tej branży na świecie – zajmujemy 11 miejsce pod względem wydobycia rud cynkowo-ołowiowych. • Jeszcze wyższe, bo 7 miejsce, zajmujemy w pozyskaniu srebra. Ten metal szlachetny jest produktem ubocznym przy obróbce rud miedzi oraz cynku i ołowiu, które to surowce występują u nas w znacznych ilościach.

9. Pozostałe surowce w Polsce • Przez wiele lat wydobycie siarki odgrywało u nas bardzo ważną rolę. Złoża odkryte w okolicach Tarnobrzegu zaliczały się do największych na świecie i szybko staliśmy się czołowym producentem tego surowca. • Polska posiada bogate złoża soli kamiennej. W jej wydobyciu mamy wieloletnie tradycje, które sięgają XII wieku. Oczywiście najbardziej znana jest zabytkowa kopalnia w Wieliczce koło Krakowa, gdzie nadal prowadzi się eksploatację (podobnie jak w pobliskiej Bochni). Duże pokłady soli występują też na Kujawach (w rejonie Inowrocławia i Kłodawy), a nieco mniejsze na wybrzeżu.

10. Wydobycie siarki rodzimej i soli kamiennej w Polscew latach 1950-2004

11. Surowce skalne • Surowce skalne zalegają praktycznie na terenie całego kraju – szczególnie dotyczy to piasków, żwirów, glin, iłów, które są pozostałościami po zlodowaceniach.Wapienie, dolomity, margle, gips, kredę (pochodzące z ery mezozoicznej) spotkać można głównie w pasie wyżyn – od Opolszczyzny po Wyżynę Lubelską. Tam też znajdują się największe cementownie, które je wykorzystują, np. w Górażdżach i Strzelcach Opolskich (Opolszczyzna), w Małogoszczy i Sitkówce-Nowinach (Kielecczyzna), w Chełmie i Rejowcu Fabrycznym (Lubelszczyzna).Granity i bazalty (skały prekambryjskie) pozyskiwane są w kamieniołomach na Przedgórzu Sudeckim, np. w Strzegomiu, Strzelinie, Sobótce, Sulikowie.

12. Suwalskie złoża warte więcej niż złoto całego świata... • Tytan • Wanad • Anotrozyt • kamienie półszlachetne