REHABILITACJA ODDECHOWA PACJENTA Z MUKOWISCYDOZĄ Małgorzata Busłowicz Klinika Rehabilitacji Dziecięcej UDS

1. REHABILITACJA ODDECHOWA PACJENTA Z MUKOWISCYDOZĄMałgorzata Busłowicz Klinika Rehabilitacji Dziecięcej UDSK w Białymstoku

2. CELE FIZJOTERAPII W MUKOWISCYDOZIE: • poprawa wzorca oddechowego • poprawa wentylacji płuc • usprawnienie drożności drzewa oskrzelowego • zwiększenie wydolności i aktywności fizycznej • poprawa ruchomości klatki piersiowej • poprawa jakości życia • zapobieganie zaostrzeniom choroby oraz hospitalizacjom

3. REHABILITACJA KOMPLEKSOWA ZAWIERA: • naukę prawidłowego wzorca oddychania • naukę efektywnego kaszlu • techniki drenażowe i techniki wspomagające drenaż • pozycje ułożeniowe • gimnastykę ogólnie usprawniającą • inhalacje z użyciem leków wziewnych • edukację przewlekle chorych

4. FIZJOTERAPIA KONWENCJONALNA: DRENAŻ UŁOŻENIOWY TECHNIKI WSPOMAGAJĄCE DRENAŻ (oklepywanie, wstrząsanie, uciski, wibracje klatki piersiowej) TECHNIKI ALTERNATYWNE TECHNIKA NATĘŻONEGO WYDECHU TECHNIKA AKTYWNEGO CYKLU ODDECHOWEGO DRENAŻ AUTOGENICZNY TECHNIKA PODWYŻSZONEGO CIŚNIENIA OSKRZELOWEGO (MASKA PEP) TECHNIKA ZMIENNEGO CIŚNIENIA OSKRZELOWEGO( FLUTTER, ACAPELLA, CORNET) KAMIZELKA VEST TECHNIKI DRENAŻOWE

5. KRYTERIA DOBORU TECHNIKI DRENAŻOWEJ • Wiek pacjenta • Stan zaawansowania choroby • Nadwrażliwość oskrzelowa • Stopień motywacji • Preferencje pacjenta

6. Techniki fizjoterapeutyczne stosowane we wczesnym okresie niemowlęcym • drenaż ułożeniowy zawierający pozycje ułożenia głową w dół, • zmodyfikowany drenaż ułożeniowy zawierający pozycje ułożenia wysokiego • techniki wspomagające drenaż: oklepywanie i wibracje klatki piersiowej, • technika przyspieszonego przepływu wydechowego (metoda francuska), • oddychanie kontaktowe • techniki stymulujące kaszel.

7. DRENAŻ UŁOŻENIOWY

8. DRENAŻ UŁOŻENIOWY/c.d./ • Drenaż powinien być zakończony technikami stymulującymi kaszel !!! • U dzieci do 3-go roku życia jest to: • ucisk podstawy języka szpatułką • ucisk na chrząstkę krtani • U dzieci powyżej 3-go roku życia • technika natężonego wydechu

9. WADY DRENAŻU UŁOŻENIOWEGO: • Trudność w utrzymaniu niezależności • Refluks żołądkowo-przełykowy • Niewydolność krążeniowo- oddechowa (hipoksemia)

10. TECHNIKA NATĘŻONEGO WYDECHU(Barbara Weber i Jennifer Pryor 1979) • CEL: • stymulacja do kaszlu • usunięcie wydzieliny z górnych oskrzeli • OPCJE STOSOWANIA: • natężony wydech przez otwarte usta („huff”) • kontynuowanie wydechu do momentu wystąpienia skurczu mięśni klatki piersiowej i brzucha

11. DRENAŻ AUTOGENICZNY(J CHEVAILIER) • I OBJĘTOŚĆ • Wydech kontynuowany jest do osiągnięcia zapasowej objętości wydechowej (powietrze oddechowe dostaje się do najniżej położonych oskrzeli) • II OBJĘTOŚĆ • Faza kumulacji, wydzielina gromadzi się w średnich oskrzelach • III OBJĘTOŚĆ • Polega na wykonywaniu szybkich wydechów i odkrztuszeniu wydzieliny

12. TECHNIKA AKTYWNEGO CYKLU ODDECHOWEGO

13. UŁOŻENIA W TECHNICE AKTYWNEGO CYKLU ODDECHOWEGO

14. ZALETY TECHNIKI AKTYWNEGO CYKLU ODDECHOWEGO • Efektywność co najmniej taka jak fizjoterapii konwencjonalnej • Może być stosowana u pacjentów zależnych od tlenu i pacjentów z hipoksemią • Dostarcza pacjentom dużej niezależności

15. TECHNIKA DODATNIEGO CIŚNIENIA OSKRZELOWEGO (MASKA PEP) MASKA PEP ma wpływ na: • Leczenie niedostępnych niedodmowo zmienionych odcinków płuca • Rozszerzenie oskrzeli zmienionych obturacyjnie • Przemieszczenie wydzieliny z oskrzeli obwodowych do centralnych

16. TECHNIKA ZMIENNEGO CIŚNIENIA OSKRZELOWEGO- FLUTTER • Oddychanie na flutterze pozwala na samodzielne oczyszczenie oskrzeli • Stalowa kulka wprowadzana jest w drgania falą powietrza wydechowego i wytwarza zmienne ciśnienie wewnątrzoskrzelowe wynoszące od 0,8 – 25 H 2O • Odpowiednia częstotliwość drgań kulki wywołuje drgania ścian oskrzeli, co sprzyja ich oczyszczaniu • Pacjent wykonuje 8 wydechów przez flutter, 5 spokojnych wydechów i 2 „huffy”

17. TECHNIKA ZMIENNEGO CIŚNIENIA OSKRZELOWEGO- FLUTTER • Urządzenie wywołujące cykliczne zmiany ciśnienia powietrza wypełniajacego oskrzela dzięki czemu działa jak „oklepywanie od wewnątrz” • Umożliwia samodzielny drenaż dając choremu możliwość niezależności

18. Stosowanie fluttera przeciwwskazane jest u osób z : -odmą opłucnową-krwiopluciem-nadreaktywnością oskrzeli

19. ACAPELLA

20. ACAPELLA • urządzenie do rehabilitacji układu oddechowego wspomagające farmakoterapię w zakresie higieny oskrzeli. • Ułatwia ewakuację wydzieliny przy przewlekłych schorzeniach układu oddechowego takich jak: mukowiscydoza, przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc, rozstrzenie oskrzeli, astma…

21. WYKORZYSTANIE ACAPELLI DO ĆWICZEŃ

24. KAMIZELKA VEST • Generator nadmuchuje i wydmuchuje powietrze z kamizelki z wysoką częstotliwością, na przemian uciskając i zwalniając ucisk klatki piersiowej. • Szybkie ruchy klatki piersiowej imitują „drobne kaszlnięcia”, dzięki którym wydzielina rozrzedza się i przesuwa w kierunku dużych oskrzeli.

25. GIMNASTYKA OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCA O pozytywnym wpływie ruchu na organizm wiadomo już od pradawnych czasów. Hipokrates w swoim „Dziele o chirurgii” napisał: „Należy pamiętać, że ćwiczeniawzmacniają, a nieczynność osłabia ciało”.

26. ZAKRES ĆWICZEŃ 1.Ćwiczenia oddechowe- kinezyterapia oddechowa: • leczenie ułożeniowe –pozycje Trendelenburga, Colona, drenaż ułożeniowy… • oddychanie kontaktowe • ćwiczenia oddechowe statyczne i dynamiczne (w tym z wykorzystaniem urządzeń jak treshold PEP, trenażer Tri- Gym) • ćwiczenia redresyjne przykurczonych pomocniczych mm oddechowych np. z wykorzystaniem technik PNF

28. CELE KINEZYTERAPII ODDECHOWEJ • Profilaktyka lub likwidacja zaburzeń mechaniki oddychania • Zmniejszenie zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym • Zwiększenie wydolności i sprawności układu oddechowego, polepszenie wentylacji płuc • Współudział w rozwijaniu prawidłowej postawy

29. ZAKRES ĆWICZEŃ 2. Ćwiczenia odksztuszania i efektywnego kaszlu 3. Ćwiczenia reedukacji posturalnej 4. Ćwiczenia kondycyjne – gry i zabawy zespołowe, pływanie, turystyka rowerowa i piesza, rolki, bieżnia mechaniczna, steppery, rowery stacjonarne…

30. WNIOSKI: Fizjoterapia CF powinna obejmować: • Trening ogólnorozwojowy( w celu utrzymania prawidłowej wydolności organizmu) • Ćwiczenia mm grzbietu, obręczy barkowej i klatki piersiowej(w celu utrzymania prawidłowej ruchomości klatki piersiowej i prawidłowej postawy) • Trening stymulujący mm oddechowe

31. ZASADY DŁUGOFALOWEGO PROGRAMU FIZJOTERAPII • Regularne i systematyczne usuwanie patologicznej wydzieliny zalegającej w oskrzelach • Jak najwcześniejsze wprowadzenie czynnych form fizjoterapii • Dążenie do usamodzielnienia pacjenta- nauka autodrenażu

32. „Ruch jako lek nie ma substancji ani opakowania. Substancją tego leku jest pomysł zrodzony z nauki i doświadczenia. Jego podanie wymaga prawdziwego mistrzostwa. Przekazanie go choremu wraz z osobowością i sercem czyni ten lek niezastąpionym”. W. Dega

33. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ