270 likes | 1.08k Views
Böbrek Fonksiyon Testleri. Prof. Dr Orhan CANBOLAT. Böbrek Fonksiyon Testleri. Böbrekler Su Metabolizması Elektrolit – Asit Baz Dengesi Metabolik Ürünlerin Atılımı Endokrin Rol Böbrek fonksiyonlarının takibi diğer organ fonksiyonlarını takip açısından önemlidir
E N D
Böbrek Fonksiyon Testleri Prof. Dr Orhan CANBOLAT
Böbrek Fonksiyon Testleri Böbrekler • Su Metabolizması • Elektrolit – Asit Baz Dengesi • Metabolik Ürünlerin Atılımı • Endokrin Rol • Böbrek fonksiyonlarının takibi diğer organ fonksiyonlarını takip açısından önemlidir • Klinik olarak böbrek fonksiyonlarının bozukluğunun tespit edildiği durumda nefronlar fonksiyonlarını % 50 yakın oranda kaybetmiş olabilir.
Su Metabolizması • İdrar = Ultrafiltratın % 1 • 400- 25.000 ml / gün • Protein ve nükleik asitlerin son ürünü solüt yüklenmesine yol açar • Böbreğin ilk bozulan özelliği konsantre etme kabiliyetidir. • Son ürünler ; Ürik asit , üre , kreatin solut yüklenmesine yol açar • Laktat , Beta hidroksibütirat’ın atılımı için suya ihtiyaç duyarız • En fazla solüt yüklenmesine DM ( glukoz ) sebep olur
Su Metabolizması • Uygun bir konsante etme yeteneği için, Glemerülerfiltrasyon hızı Renal plazma akım hızı Böbrek hücrelerini normal olması gerekir • Osmolarite artışına karşı ADH yoluyla su tutulumu yapılarak denge sağlanmaya çalışılır İdrar Osmolarite ; 50-1200 mosm ol / kg Plazmanın osmolalitesi 283 mosmol / kg Osmolalite artışı = Katı artışı • İdrar dansitesi , 1.003 - 1.025 İdrarda çözünmüş olan katılara bağlıdır . Ölçümü kolaydır Genel bilgi verir
Elektrolit – Asit Baz Dengesi • Proximaltübülüs ; Cl , Na ; K , HCO3, Ca , P geri emilimi • DistalTübülüs ; K+ , H , sekresyonu, Na , HCO3 tutulumu • Henle Kulpu ; Su tutulumu • Aldosteron etkisiyle ; Sodyumun geri emilmesine karşılık, (K+ ) ve hidrojen (H +) iyonları idrara verilir • Asit ve baz dengesinin sağlanmasında böbrekler , Akciğerlerle beraber merkezi role sahiptir
Metabolik Ürünlerin Atılımı • Metabolizmanın son ürünleri “C “ ve “ N” bazlı ürünledir. • Geri dönüşümü yok • Suda çözünürler • Toksik etkiye sahiptir • Böbrek hastalarına özel diyet uygulanması son ürünlerin yapısal özelliklerine bağlıdır.
Endokrin Rol Yapım • Eritropoetin • Renin • Kallikrein • P G • D vitamininin aktivasyonu • Kreatin Yıkım • İnsülin ,Glukagon , Aldesteron
Böbrek Fonksiyonlarını takibi • Glomerülfiltrayon hızı • Protein • Üre • Ürik asik asit • Osmolarite • Elektrolitler Kolay , Ucuz Patolojinin yerini ve Etyolojiyi tanımlamaz Böbrek hastalığını veya sistemik bir hastalığı haber verir Uyarır
Glomerülfiltrasyon hızının ölçülmesi • Klerens ; Birim zamanda bir maddeden temizlenen kan veya plazma miktarını belirler • Kreatinin = Arg + glisin • Böbreğin konsentre etme yeteneğini gösterir • E. 0.9- 1.5 mg/dl ( serum ) • K:0.7 – 1.3 mg /dl ( serum ) Maddenin % mg idrardaki miktarı • Maddenin % mg kandaki miktarı • İdrar hacmi = ml / dk • KreatiniKlerens • E : 20 -105 • K .20-95 • Böbrek yetmezliğini hakkında bilgi verir • Normalin ; % 20 -40 önemli böbrek yetmezliği % 40 - 60 orta dereceli böbrek yetmezliği % 60 – 80 hafif dereceli böbrek yetmezliği
Üre Proteinlerin son yıkım ürünü 1.Pre - renal ; Üre yükselir , Kreatin değişmez Dehidratasyon Yüksek proteinli diyet Protein yıkım artışı Hemoraji Açlık Kortizol 2. Renal ; Üre düşer Akut ve kronik böbrek yetmezliği Azalmış renal kan akımı 3. Post -renal ; üre ve kreatinin yükselir Üreter , Üretra , mesana tıkanması ( Taş , Tümör ) 35 mg /dl ( serum )
Üre • Serum Üre / serum kreatinin = 12 - 20 Oranın azalması ; Üre azalır • ATN • Protein alımında düşüş • Kc hastalıkları Oranın artışı; Kreatini normal, genelde üre artar • Yıkımın arttığı durumlar • Üremik hastalarda yüksek protein alımı • Kanama
Proteinüri • Böbrek hastalıklarını tanımlamada en spesifik olanıdır. Glemerülerproteinüriler = Albüminürü En sık görülenidir 1.Diffüz böbrek hastalıkları = Diyabet 2.İmmün kompleks hastalıkları = Nefrotik Sendrom ,Pyelonefrit Günlük protein atımı 1 gr üstünde TübülerProteinüriler 1.Aminoasitüriler , Lizin , Argini , Sistein 2.Yanık , Pankreatit, nefrotoksik ilaçlar 3.Küçük protein yapıların geri emilim bozukluğu Aşırı Üretim Proteinürisi 1.MultiplMyeloma ; Ben JonesProteinürüsi PostrenalProtenüriler 1. Mesane Hastalıkları ; Enflamasyon , taş , Tümör
Ürik asit • Pürin metabolizması son ürünü , • Non –spesifik • Gut hastalığına yol açar • 4.5-7.5 mg /dl / gün Hiperürisemi 1.Esansiyel ; aşırı üretim , salınım azalması 2.Nükleik asit turn- over artışı 3.Enzimatikdefektler ; Lesh – Nyhan Sendromu , PRPP sentetaz aktivite artışı 4.BY 5.Kurşun toksisitesi 6.Diüretikler Hipoürisemi 1.Xo enzim defekti 2.Hepatosellüler hastalılar 3.Radyo opak maddeler 4.Rebasorsiyon bozukluğu 2 mg /dl / gün altına düşer