380 likes | 1.37k Views
Bronş Provokasyon Testleri. Doç. Dr. Gül KARAKAYA Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Erişkin Allerji Ünitesi. Bronş aşırı duyarlılığı. Değişik uyaranlara karşı havayollarının verdiği abartılı bronkokonstriktör yanıt. Bronş Provokasyon Testlerinin Endikasyonları.
E N D
Bronş Provokasyon Testleri Doç. Dr. Gül KARAKAYA Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Erişkin Allerji Ünitesi
Bronş aşırı duyarlılığı • Değişik uyaranlara karşı havayollarının verdiği abartılı bronkokonstriktör yanıt
Bronş Provokasyon Testlerinin Endikasyonları • Epidemiyolojik çalışmalar • Klinik araştırmalar • Astım tanısı – ayırıcı tanısı • Astım tedavisi izlemi
Astımda Bronş Provokasyon Testleri • Spirometri ve reverzibilite testleri ile tanı konulamamış astımda tanı için • Düşük spesifite %36-54 • Yüksek sensitivite % 84-94 • Astım tanısını ekarte etmek için • Yüksek negatif öngörü değeri • Astımın ağırlık derecesini saptamak için • Astım tedavisine yanıtı saptamak için
Spesifik testler Spesifik allerjen Lizin aspirin Nonspesifik Testler Direk - Histamin - Metakolin İndirek - Egzersiz - Soğuk-kuru hava - Adenozin - Hipertonik salin Bronş Provokasyon testleri
Metakolin Provokasyon Testi (MPT) • Egzersiz Provokasyon Testi (EPT)
MPT - Kontrendikasyonlar Mutlak • Ağır hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %50’si veya <1.0 L) • Son üç ay içinde geçirilmiş miyokard infarktüsü veya serebrovasküler olay • Kontrolsüz hipertansiyon (sistolik basınç > 200 mmHg veya diyastolik basınç > 100 mmHg) • Bilinen aort anevrizması
MPT - Kontrendikasyonlar Göreceli • Orta derecede hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %60 veya <1.5 L) • Hasta teste uyum sağlayamadığı için kabul edilebilir kalitede bir test yapılamaması • Gebelik • Emzirme • Kolinesteraz inhibitör grubu ilaç kullanıyor olmak • Son iki ay içinde geçirilmiş üst solunum yolu infeksiyonu öyküsü
MPT – Test öncesi tüketilmemesi gereken ilaç ve gıdalar İlaçlar • Kısa etkili bronkodilatörler – 8 saat • Orta etkili bronkodilatörler – 24 saat • Uzun etkili bronkodilatörler – 48 saat • Oral bronkodilatörler – 12 – 48 saat • Hidroksizin, setirizin – 72 saat • Lökotrien reseptör antagonistleri – 24 saat Gıdalar • Kahve, çay, kolalı içecekler, çikolata – test günü
Metakolin • Sentetik asetilkolin türevi • Kolinesteraz ile metabolize olur • Etkileri atropin ve diğer antikolinerjiklerle engellenir
Metakolin solüsyonunun hazırlanması • Kuru toz • Derin dondurucu • Sterilite • %0.9 NaCl • Saklama ısısı ve süresi • Testten 30 dk önce buzdolabından çıkarılmalı • Neden metakolin?
Metakolin solüsyonunun hazırlanması - I (Tidal volümde 2 dk inhalasyon tekniği)
Metakolin solüsyonunun hazırlanması - II (Beş nefes dozimetri tekniği)
MPT – İki protokol İki dakika tidal volümde inhalasyon Beş nefes dozimetri
İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - I • Bazal FEV1 ve hedef FEV1 • Nebulizatöre en düşük konsantrasyonda solüsyon • 2 dakika süreyle tidal hacimde soluk alıp verme • 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü
İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - II FEV1’deki düşme bazal değerin < %20 ≥ %20 Testi sonlandır hastaya kısa etkili betamimetik ver Bir sonraki konsantrasyona geç
Beş nefes dozimetriyöntemi • Bazal ve hedef FEV1 • Tidal solunumda ekspiryum sonunda nebulizatörden yavaş ve derin nefes • İnhalasyon başlar başlamaz dozimetre • İnhalasyon tamamlandıktan sonra 5 sn kadar nefes tutulması • Bu manevra 5 kez tekrarlanır • 5. inhalasyondan 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü
MPT’nin yorumlanması - I • FEV1’de %20 veya daha fazla düşme oluşturan doz: Provokatif Doz (PD20) veya Provokatif Konsantrasyon (PC20) • Normal insanlarda 10 mg/ml’nin üzerinde • Astımlıların %95’inde 8 mg/ml’nin altında • İnflamasyon ne kadar yoğunsa PD20 veya PC20 o kadar düşüktür.
MPT’nin yorumlanması - II • Sonuçlar başlangıç FEV1 değerinden “%” azalma olarak kaydedilir. • En yüksek konsantrasyona rağmen FEV1’de %20’nin altında düşme olduysa “PC20: 16 mg/ml” • PC20 ≥ 16 mg/ml ise hasta çok büyük olasılıkla astım değil • PC20 < 1 mg/ml ise hastada astım tanısı
MPT’nin yorumlanması - III PC20 = 1-16 mg/ml ise birkaç olasılık akla gelmelidir: • Hastanın hafif persistan astımı var, ama semptomlarını algılayamıyor • Egzersiz veya inhalasyon provokasyonu sonrasında nefes darlığı hisseder ama bunun normal olduğunu düşündüğü için bildirmez • Bronkospazma yol açan tetikleyicilerle daha önce hiç karşılaşmamıştır • Bu hafif hiperreaktivite üst solunum yolu infeksiyonu veya sigara içimi gibi başka faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmış olabilir • Hastanın subklinik bir astımı vardır ve zaman içinde bu klinik astıma dönüşebilir
EPT • Egzersizle indüklenen bronkospazm (EİB) • EİB mekanizması? • Hangi hasta grubunda kullanılmalı? • Hangi mesleklerde önemli?
EPT Kontrendikasyonları • MPT kontrendikasyonları ile aynı • Ayrıca: - Ortopedik kısıtlılık - Kontrolsüz kardiyak iskemi ve malign aritmi • Kesilmesi gereken ilaçlar • Testten 4 saat öncesine kadar zorlu egzersiz (-)
EPT – Kullanılan Egzersizler • Koşu bandı • Bisiklet ergometrisi • Basamak çıkma • Serbest koşu
EPT • Ortam ısısı ve nem oranı • Kıyafetler • Bazal FEV1 • 2-3 dakikada maksimum kalb hızının %80-90’ına ulaşılır • Egzersiz yoğunluğunu belirlemek için diğer parametreler • 4 dakika bu hız, toplam süre 6-8 dk • Süre çocuklarda daha • FEV1 ölçüm zamanları
EPT – Sonucun Değerlendirilmesi % değişim (Egzersiz öncesi FEV1–Egzersiz sonrası FEV1) x 100 Egzersiz öncesi FEV1 • FEV1’de %10 (15?) (+) test
Egzersiz Testi Grafiği FEV1 egzersiz dk
Sonuç olarak; Bronş Provokasyon Testleri • Kolay ve tanıda çok yardımcı yöntemlerdir • Sonuçları klinik bulgularla değerlendirilmelidir • Mutlaka doktor gözetiminde yapılmalıdır