MERS- CoV

1. MERS-CoV TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMUBULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI

2. CORONAVİRÜSLER • İnsanlarda dolaşımda olan Coronavirüsler • HCoV-229E • HCoV-OC43 • HCoV-NL63 • HKU1-CoV • SARS-CoV • MERS-CoV (Yeni Coronavirüs)

3. Coronavirüsler ülkemizde de insanlarda dolaşımda olan HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV alt tipleri ile çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. • Ancak SARS Coronavirüs’ün (SARS-CoV) sebep olduğu SARS (Şiddetli Akut Solunum Yetmezliği Sendromu) gibi, çok daha ciddi solunum yolu hastalıklarına da sebep olabilmektedirler.

4. SARS-CoV 21. Yüzyılın ilk uluslar arası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmıştı ve yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu. • Yaklaşık 10 yıl sonra Coronavirüs ailesinden, daha önceden insan ya da hayvanlarda tespit edilmemiş olan MERS-CoV Eylül 2012'de insanlarda ilk defa tanımlanmıştır. • SARS Coronavirüsü ile uzaktan bağlantılı olmasına rağmen, yaşanmış olan SARS tecrübesinden ötürü endişe oluşturmuştur

5. MERS-CoV • İnsandan insana bulaşma • Virüsün kaynağı • Bulaş Yolu • Kuluçka dönemi • Bulaştırıcılık süresi

6. 22 Temmuz 2013 tarihi itibariyle MERS-CoV, SARS’tan farklı olarak kolaylıkla veya sürekli olarak insanlar arasında yayılmamaktadır. • Virüsün halen en muhtemel olarak yarasalar düşünülerek hayvan kaynaklı olduğu öne sürülmektedir. • 2013’te tespit edilen küme vakalar kısıtlı ve devamlı olmayan bir insandan insana bulaşma yolunun olduğunu göstermiştir. • Henüz virüsün kaynağı, bulaş yolu, kuluçka dönemi ve bulaştırıcılık süresi bilinmemektedir.

7. MERS-CoV(22.07.2013 itibariyle)

8. Ülkemizde Yürütülen Çalışmalar • Yeni Coronavirüs Bilim Kurulu (Ekim 2012)’de oluşturulmuş. • Grip Bilim Kurulu (Nisan 2013) • Grip Bilim Kurulu (Haziran 2013) • 22.07.2013 tarihi itibariyle 117 olası vaka

9. Vaka Tanımları • MERS-CoV olası vaka tanımı: • “Akut ciddi solunum yetmezliği ve/veya akciğer infiltrasyonları olan ve vaka görülen ülkelere son 14 gün içerisinde seyahat öyküsü bulunan ve/veya vaka görülen ülkelere seyahat öyküsü bulunan bir kişiyle seyahat dönüşünden sonraki 14 gün içerisinde yakın temasta bulunup semptomları bu temastan sonraki 14 gün içerisinde gelişen kişiler” • MERS-CoV kesin vaka tanımı: • Olası vaka tanımına uyan olgulardan laboratuvar yöntemlerle MERS-CoV saptanan olgular • *vaka görülen ülkelerin listesi www.thsk.gov.tr ve/veya www.grip.gov.tr adresinde yayınlanmaktadır.

10. Olası Vaka Tespit Edildiğinde-Algoritma

11. Olası Vaka Tespit Edildiğinde- Sağlık Kurumu • Hastaya standart, temas ve damlacık önlemleri alınır. • Uygun numune alınarak uygun şartlarda saklanır. • MERS-CoV Olası Vaka Bilgi ve Laboratuvar İstem Formu doldurulur. • Form ve numune en kısa sürede Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne ulaştırılır. • İl Temas Noktası: HSM tarafından doldurulacaktır • Hastaneler 7/24 iletişim kurulabilecek sorumluların bilgilerini Halk Sağlığı Müdürlüklerine bildirmelidir • Kesin vaka tespit edildiğinde; • Vakadan yeterli miktarda kan alınır ve -80 °C’de saklanır.

12. Örnek Alımı ve Taşınması • Alt solunum yolu örnekleri = Trakeal aspirat, bronkoalveolar lavaj, balgam • Steril, vida kapaklı ve sızdırmaz kaplara 2-3 ml alınmalıdır. Alındıktan hemen sonra buzdolabında (2-8 derece arası) muhafaza edilmeli ve en fazla 72 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Eğer ulaştırma süresi 72 saati geçerse, -70 derecede muhafaza edilmeli ve kuru buz ile gönderilmelidir. • Örnekler uygun koşullarda ve sürede ulaştırılmalıdır

13. Örnek Alımı ve Taşınması • Örnekler ile birlikte mutlaka vaka bilgi ve laboratuvar istem formu da doldurulmalıdır. • Taşıma soğuk zincir ve biyogüvenlik koşulları sağlanarak yapılır. • Örneklerin tercihen vakanın semptomları başladıktan sonraki 3 gün içerisinde alınması çok önemlidir.

14. Örnek Alımı ve Taşınması • Örnekler 2-8 santigrat derece arasında (yeterli buz aküleri bunu sağlar) en fazla 72 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. • Bu sürede taşınamayan örnekler -70 santigrat derecede saklanmalıdır. • Eksiksiz olarak doldurulan form koruyucu zarf içerisine yerleştirilerek numunelerin içine konulduğu taşıyıcı kabın dış yüzüne yapıştırılarak gönderilmeli ve ayrıca kabın üzerine örnekten hangi çalışmanın yapılacağı kısaca (MERS-CoV) belirtilmelidir.

15. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Tüm Avrupa ve Kuzey Afrika vakalarının doğrudan ya da doğrudan olmayan bir şekilde Orta Doğu ile bağlantısı vardır. • Tunus, İngiltere, Fransa ve İtalya’daki bazı vakaların Orta Doğuya seyahat öyküsü yoktur ancak Orta Doğu’ya seyahat öyküsü olan kişilerle temas öyküsü vardır ve yakın temaslılar arasında kısıtlı bir bulaşma meydana gelmiştir. • Vakaların yaşları 14 aylık-94 yaş arasındadır ve %65’i erkektir.

16. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Hastalık kısıtlı da olsa insandan insana bulaşabilmektedir • Vakaların çoğu erkektir. (%65)

17. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Vakaların çoğunluğunda hastaneye yatış gerektiren şiddetli akut solunum yolu hastalığı ortaya çıkmıştır. • Bildirilen klinik özellikler: ARDS, hemodiyaliz gerektiren böbrek yetmezliği, koagülopati ve perikardit’dir. • Bir çok hastada ishal dahil olmak üzere GİS semptomları da görülmüştür. • İmmün sistemi baskılanmış; ateşi, diyaresi ve karın ağrısı olan bir hastada başlangıçta solunum yolu semptomları görülmemiş ve pnömoni durumu bir radyografi ile tesadüfen saptanmıştır.

18. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Vakalar immün sistemi baskılanmış kişilerde atipik semptomlar taşıyabilmektedir. • Hastalık kendisini hafif semptomlarla veya asemptomatik olarak da gösterebilmektedir.

19. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • MERS-CoV enfeksiyonunun tespiti için alınan nazofarengeal numunelerin alt solunum yollarından alınan numunelere göre daha az hassas olduğu yönündeki kanıtlar saptanmaya devam etmektedir. • Dünya Sağlık Örgütü balgam, endotrakeal aspirat ve bronkoalveoler lavaj gibi alt solunum yolu örneklerinin alınmasını şiddetle önermektedir. • Olası vakalardan alt solunum yolu numunesi alınmalıdır.

20. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Olası vakalardan alt solunum yolu örnekleri alınmalıdır. • Hastanelerde enfeksiyon kontrol önlemlerinin titizlikle uygulanması çok önemlidir.

21. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • İtalya’dan bildirilen küme vakalar sağlık kuruluşu dışında aynı işte çalışanlar arasında enfeksiyon meydana gelmesini ilk defa göstermiştir. • Şu ana kadar bildirilen tüm vaka kümeleri aile, sağlık kuruluşu ya da işyerindedir. • Hastanelerde enfeksiyon kontrol önlemlerinin titizlikle uygulanması çok önemlidir.

22. Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler • Ko-morbiditeleri olan çok sayıda vakaların bulunması altta yatan tıbbi durumları olan kişilerin enfeksiyona karşı daha hassas olabileceğini öne sürmektedir. • Enfeksiyon kaynağı Orta Doğu’da geniş bir alanda halen aktiftir. • Virüsün patojenitesi yüksektir. 22-07-2013 tarihi itibariyle tespit edilen 90 vakanın 45’i hayatını kaybetmiştir. • Henüz MERS-CoV’a özel tedavi yoktur.

23. Teşekkür Ederim Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı