HUBUNGAN ETNIK

1. HUBUNGAN ETNIK PEMBANGUNAN POLITIK DALAM KONTEKS HE DI MALAYSIA ABDUL MALEK IKHWAN BIN ABDUL RAHIM MUHAMMAD ZAID BIN MOHD JUHAN PENSYARAH: EN GHZALI BIN ISMAIL

2. TAJUK 5: PEMBANGUNAN POLITIK DLM KONTEKS HE DI MALAYSIA 5.1 Pengenalan 5.5 Kerjasama Politik & Hubungan Etnik 5.2 Konsep Modenisasi & Pembangunan Politik 5.6 Pemupukan HE Secara Formal 5.3 Perlaksanaan Modenisasi & Pembangunan Politik Di Malaysia 5.7 Hubungan Etnik Selepas Penubuhan Malaysia 5.4 Kemajmukan Masyarakat Dalam Proses Politik Di Malaysia

3. 5.2 Konsep Modenisasi & Pembangunan Politik

4. Konsep Modenisasi • Konsep modenisasi • Merujuk kepada proses transformasi dan perubahan berencana • Dua aspek modenisasi: • Pembangunan ekonomi • Pembangunan politik

5. Modenisasi

6. Pembangunan Politik • Matlamat- untuk membina negara-bangsa melalui kaedah seperti: • Menghayati ideologi negara • Menerapkan dasar-dasar awam • Memupuk semangat nasionalisme • Bagaimana untuk ukur kejayaan pembangunan politik? • Melalui penilaian dasar-dasar awam.

7. Pembangunan Politik • Juga melibatkan perubahan dalam aspek struktural dan budaya  sistem politik berubah. • Tiga proses utama • Perbezaan struktur politik (∆ feudal/ autoritatian) • Sekularisasi budaya politik (∆ [agama+negara] → [agama ↔ negara]) • Penyertaan politik yang besar oleh rakyat (trakyat menentukan pemimpin mereka)

8. Pembangunan Politik • Komponen-komponen bagi amalan demokrasi: • Parti-parti politik • Majlis perwakilan rakyat atau parlimen • Perlembagaan negara, dan • Pilihanraya

9. 5.3 Perlaksanaan Modenisasi & Pembangunan Politik Di Malaysia

10. Modenisasi • Mula dari Eropah barat akibat daripada • Revolusi Perancis((1789–1799) • Revolusi Perindustrian • Disebarkan menerusi proses imperialisme dan kolonialisme. • Cabaran Malaysia • Sejarah penjajahan • Kemajmukan etnik • Gabungan wilayah dan kerajaan yang berbeza.

11. 5.4 Kemajmukan Etnik Dalam Proses Politik Di Malaysia

12. Aspek demografi: • Keunikan komposisi etnik • Mewarnai wajah sosiobudaya, proses politik. • Jumlah penduduk, 26.6 juta (2006) • MCI (Semenanjung): 55%, 25%, 7%. • DBMO (Sarawak); KMB (Sabah).

13. Ini dulu

14. Semenanjung • Semenanjung • Melayu (Islam, kampung, pertanian) • Cina (Buddha dll., bandar, perdagangan) • India (Hindu dll., estet, pelbagai subetnik) • Lain-lain (Orang Asli, Baba-Nyonya, Portugis, Siam). • P.Pinang, M=C; • Melaka, Johor, Selangor, M>51%; • Kelantan, Terengganu, Perlis, M>90%

15. Sarawak • Sarawak • Dayak (Trad, Kristian, luarbandar, pertanian) • Melayu (Islam, kampung, pinggir bandar, pertanian) • Melanau (Islam, Kristian, luarbandar, petani, nelayan) • Cina (bandar, perdagangan) • Tiada kelompok etnik majoriti secara mutlak • Dayak 44.3% • Melayu 23.2% • Melanau 5.7% • Contoh pluraliti- etnik Dayak ada 20 sub-etnik (Kayan, Kenyah, Kelabit, Murut, Penan, dll)

16. Sabah • Sabah • Kadazandusun (trad, Kristian) • Bajau, Murut, bumiputera Islam • Cina • Saiz penduduk antara etnik tidak jauh beza • Kadazandusun 24.8% • Peribumi lain 20.6% • Bajau 18.5% • Melayu 18.5%

17. Aspek Demografi Politik Majoriti Melayu, 125 kerusi Sabah dan Sarawak, 31 kerusi bumiputera Majoriti Cina di Semenanjung (23), Sabah (1) dan Sarawak (6) 33 kerusi plural Peratusan kerusi: Melayu/Bumiputera, 71.2%, Cina 13.7%, kawasan plural 15.1%. BN sebagai contoh perkongsian kuasa.

18. 5.5 Kerjasama Politik & Hubungan Etnik

19. Kerjasama Semasa British • Ciri-ciri strategi British ke arah negara-bangsa di Tanah Melayu • Berperingkat-peringkat • peringkat awal, terhad; • meluas selepas Malayan Union, penyerahan Sabah dan Sarawak kepada British • Pemisahan dan pembahagian kuasa (kuasa Sultan dihadkan)

20. Kerjasama Semasa & Selepas Pendudukan Jepun • Mengajar pentingnya kerjasama antara etnik untuk mencapai objektif politik • Contoh kerjasama antara etnik • AMCJA-PUTERA • UMNO-MCA, then MIC • Kembalinya British ke Tanah Melayu membawa Malayan Union. • Malayan Union sebagai negara-bangsa bersifat unitary, dan kesaksamaan.

21. Ciri-ciri Malayan Union Ciri-ciri penting Malayan union • Pemusatan kuasa di tangan kerajaan pusat • Raja-raja Melayu hilang kuasa, kecuali hal berkaitan Islam dan adat istiadat Melayu. • Hak kerakyatan berasaskan prinsip jus soli.

22. Kerjasama Semasa & Selepas Pendudukan Jepun Tentangan membawa kepada penubuhan UMNO pada 11 Mei 1946 di bawah Dato’ Onn Jaafar. Penubuhan MIC (1946) dan MCA (1949)- kesediaan untuk kerjasama dengan Melayu Hasil kerjasama UMNO, MCA, MIC, menang 51 drp 52 kerusi MPP 1956. Dato’ Onn keluar UMNO dan tubuhkan IMP kerana cadangan untuk buka UMNO kepada bukan Melayu tidak dipersetujui.

23. Kerjasama Selepas Penubuhan Malaysia • Parti Perikatan → Barisan Nasional 1972 (ahli-ahli baru: PAS, Gerakan, dan SUPP) • Sejak merdeka 1957, proses politik berasaskan etnik dan penubuhan parti politik seterusnya terus menepati garis etnik.

24. Kerjasama Selepas Penubuhan Malaysia

25. Sarawak • Di Sarawak, SUPP ditubuhkan 1959 • sebagai persediaan untuk pemerintahan sendiri • Asalnya multi-etnik, tetapi berubah setelah calon bukan Cina kalah dalam PR 1963

26. Cadangan penubuhan Persekutuan Malaysia pada awal thn 1960 turut mendesak etnik bumiputera menubuhkan parti masing-masing. • Di kalangan Dayak dan Iban: • SNAP (Parti Kebangsaan Sarawak atau Sarawak National Party) ditubuhkan oleh etnik Iban, khasnya dr kawasan Skrang-Saribas pada 1961. • dipimpin oleh Stephen Kalong Ningkan. • Dakwaan Dayak dan Iban di Lembah Rejang tidak mendapat tempat dlm SNAP, maka: • Parti Pesaka Anak Sarawak (Pesaka) ditubuhkan • oleh Temenggong Jugah Anak Barieng dr Rejang pada 1962.

27. Bagi Melayu dan Melanau, dua parti ditubuhkan berasaskan etnik dan kawasan. 1. PANAS (Parti Negara Sarawak) ditubuhkan pd tahun 1960 -dipimpin oleh golongan perabangan dari Kuching iaitu Abang Mustapha. 2. Barjasa (Barisan Rakyat Jati Sarawak) 1961. - ditubuhkan oleh Melayu/Melanau dr Lembah Rejang atas dakwaan mereka tidak diwakili dalam PANAS.

28. Perubahan besar proses politik di Sarawak selepas Malaysia berlaku kepada etnik Cina, Melayu dan Melanau. • Bagi etnik Cina: • selepas tahun 1970 SUPP menjadi teman pilihan bagi Melayu dan Melanau untuk menubuhkan kerajaan campuran selepas pilihanraya umum tahun 1969/71. • di akhir 1970-an, DAP muncul di Sarawak sebagai pesaing kepada SUPP untuk mendapat sokongan Cina. • Etnik Melayu dan Melanau: • perpaduan politik semakin kukuh sejak penggabungan Berjasa dan PANAS dlm Parti Bumiputera yg dipimpin oleh Abd Rahman Yakub dan Abd Taib Mahmud. • Kekuatannya meningkat apabila Temenggong Jugah membawa Pesaka bergabung dgn Parti Bumiputera utk membentuk PBB (Parti Pesaka Bumiputera Bersatu) pd pertengahan 1970-an.

29. Kini, dlm konteks percaturan politik; - etnik Dayak dan Iban berpecah kpd PBB, SPDP, PRS dan SUPP yg berada dlm Barisan Nasional, - juga di antara SNAP dan beberapa puak dpd peninggalan pengharaman PBDS iaitu kumpulan Moggie-Tajeim dan MDC (Malaysian Dayak Congress) yg masih menunggu pendaftarannya diluluskan.

30. Sabah • Pelbagai etnik bumiputera di negeri Sabah seperti Kadazandusun, Bajau, Murut dan lain-lain terpisah berasaskan anutan agama. • Justeru parti-parti yg ditubuhkan akan mendapat sokongan dpd pribumi beragama Islam @ Kristian. • Sejak menyertai Malaysia pd thn 1963, Sabah diperintah oleh semua etnik utama negeri.

32. Ini bermula dgn Donald Stephen: • menubuhkan parti UNKO (United Kadazan National Organization) pada Ogos 1961. • bagi menyatupadukan Kadazandusun dan bumiputera bukan Islam. • Kemudian Mustapha Harun: • menubuhkan USNO (United Sabah National Organisation) pd Disember 1961. • Menyatukan Bajau, Murut dan etnik lain • Cina bernaung di bawah SCA (Sabah Chinese Association).

33. Antara beberapa parti politik di Sabah: i. UNKO – Donald Stephen ii. USNO – Mustapha Harun iii. Parti Berjaya – Harris Salleh iv. Parti Bersatu Sabah (PBS) – Joseph Pairin Kitingan. v. UMNO

34. Kejatuhan PBS membawa perubahan besar kepada proses politik di Sabah daripada beberapa sudut. 1. UMNO tlh berjanji sekiranya parti tsbt berjaya merampas pemerintahan negeri, jawatan Ketua Menteri akan mengikut giliran di antara bumiputera Islam, bumiputera bukan Islam dan Cina supaya semua mempunyai peluang utk memerintah. 2. keruntuhan PBS melahirkan beberapa buah parti baru spt PBRS (Parti Bersatu rakyat Sabah), dan PDS (Parti Demokratik Sabah), yg melibatkan pemimpin utama dpd PBS yg tlh meninggalkan parti tsbt.

35. 5.6 Pemupukan Hubungan Etnik Secara Formal

36. Pemupukan Hubungan Etnik Secara Formal Slps Persekutuan Tanah Melayu merdeka dpd Inggeris pd thn 1957, satu perjanjian - kontrak sosial dicapai antara Melayu dan bukan Melayu. Kontrak sosial ini bertambah kompleks apabila Persekutuan Malaysia ditubuhkan pada tahun 1963 dgn kemasukan Sabah dan Sarawak dan Singapura. Kewujudan Malaysia menambahkan lagi elemen-elemen khasnya yang turut termaktub dlm Perlembagaan Persekutuan Malaysia.

37. Kontrak Sosial 1957 • Berdasarkan perjanjian antara Raja-raja Melayu dan Raja British (1948), Malayan Union tlh dimansuhkan dan digantikan dgn Persekutuan Tanah Melayu. • Ketuanya adalah Pesuruhjaya Tinggi (merupakan wakil Raja British), yg mempunyai kuasa yg luas dlm hal membuat undang-undang dan menjalankan pentadbiran negeri. • mempunyai Majlis Perundangan Persekutuan yg berhak membuat undang-undang sebagaimana termaktub dlm Jadual Perjanjian 1948 dan sehubungan itu lahirlah Perlembagaan Malaya 1948.

38. Perlembagaan Malaya 1948: • memusatkan kuasa perundangan tetapi memberi kuasa pentadbiran kepada kerajaan-kerajaan negeri di Malaya. • mengandungi peruntukan khas yg bertujuan melindungi kuasa Raja-raja Melayu dan kepentingan orang Melayu. • Pilihanraya pertama (Jun 1955) tlh diadakan utk memilih ahli-ahli Majlis Perundangan Persekutuan Malaya. • Parti Perikatan yg terdiri dpd UMNO, MCA dan MIC tlh memenangi pilihanraya tsbt dgn mendapat 51 kerusi, m/kala satu kerusi dimenangi oleh Parti Islam Se-Tanah Melayu.

39. Tahun 1956 satu persidangan tlh diadakan di London antara pemimpin Parti Perikatan dgn pihak British. Persidangan tsbt tlh memutuskan bhw Persekutuan Tanah Melayu akan menjadi sebuah negara yg merdeka pd 31 Ogos 1957. Lanjutan dpd persidangan tsbt, satu Suruhanjaya yg diketuai oleh Lord Reid tlh dibentuk pd bulan Mac 1956.

40. Tugas utama Suruhanjaya Reid: • merangka satu perlembagaan persekutuan bg mewujudkan satu kerajaan pusat yg kuat dan dpt memerintah dgn baik. • Perkara yg dicadangkan oleh Suruhanjaya Reid: • kewarganegaraan • kedudukan Raja-raja Melayu • pembahagian kuasa antara negeri dan kerajaan pusat • hak-hak istimewa orang Melayu • Dlm usaha merangka perlembagaan, Suruhanjaya Reid turut meminta pandangan dpd Raja-raja Melayu, pemimpin-pemimpin parti-parti politik, dan pandangan serta cadangan dpd org ramai. • Antara perkara yg menjadi perhatian utama adalah tuntutan-tuntutan dpd org Melayu dan bukan Melayu.

41. Di antara perkara penting “kontrak sosial” adalah spt berikut: 1. Kedudukan Raja-raja Melayu tidak boleh dipersoal. 2. Hak Istimewa Melayu tidak boleh dipersoalkan. 3. Hak kerakyatan berdasarkan prinsip jus soli bagi yang lahir selepas Persekutuan Tanah Melayu. 4. Islam adalah agama persekutuan, tetapi agama-agama lain boleh diamalkan tanpa sebarang sekatan. 5. Bahasa Melayu adalah bahasa rasmi tetapi bahasa lain (Cina dan Tamil) boleh digunakan.

42. Perjanjian Malaysia, 1963 • Tidak mengubah kontrak sosial. • Merupakan persetujuan yang dicapai di antara para pemimpin Persekutuan Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura semasa mereka sama-sama bersetuju utk menubuhkan Persekutuan Malaysia. • Mengandungi semua tuntutan Sabah, Sarawak dan Singapura yang dipersetujui dan dimaktubkan ke dalam Perlembagaan Persekutuan Malaysia tahun 1963. • Dua puluh perkara merupakan suatu dokumen yg mengandungi tuntutan-tuntutan yg dikemukakan oleh Sabah sebagai syarat negeri itu bersetuju menyertai Malaysia.

43. Dua puluh perkara tersebut menyentuh: • Agama. • Bahasa. • Perlembagaan. • Imigresen. • Kewangan. • Bumiputera Sabah.

44. Bg mengetahui perkara yg dipersetujui dan dimaktubkan dlm Perlembagaan Persekutuan Malaysia utk Sabah dan Sarawak hasil rundingan Malaysia, beberapa perkara harus dirujuk, di antaranya: • Senarai tambahan kepada Sabah dan Sarawak, dalam Senarai II (Senarai Negeri), Jadual ke-9. • Senarai tambahan kepada Sabah dan Sarawak, dalam Senarai III (Senarai Konkuren), Jadual ke-9. • Perlindungan-perlindungan khas bagi Sabah dan Sarawak. • Pemberian khas kepada Sabah dan Sarawak (dalam peruntukan kewangan). • Asas ini penting utk memahami proses politik antara etnik dan hubungan antara kerajaan pusat serta negeri, khasnya berkaitan sabah dan Sarawak.

45. HUBUNGAN ETNIK SELEPAS PENUBUHAN MALAYSIA Bentuk • Perpaduan dan integrasi adalah proses semula jadi dan boleh berlaku dgn sendiri apabila individu-individu yg terlibat melihat faedah dpd proses tersebut. • Di negara ini, proses perpaduan dan integrasi memerlukan penglibatan langsung pihak kerajaan dgn dasar-dasar bersifat top-down. • Dlm konteks ini, DEB dan dasar-dasar yg selanjutnya, iaitu Dasar Pembangunan Nasional dan Dasar Pembangunan Wawasan merupakan suntikan penting dpd kerajaan yg cuba mewujudkan perpaduan

46. Pencapaian • Dlm pembangunan ekonomi memang wujud ukuran tertentu yg boleh dijadikan penanda aras pencapaiannya. • Mengukur pencapaian perpaduan nasional boleh dilihat melalui pelaksanaan dan prestasi setiap dasar kerajaan yg menyentuh soal perpaduan negara. • Dasar pelajaran kebangsaan misalnya, penggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar ialah salah satu langkah mewujudkan perpaduan.

47. KESIMPULAN • Tiada satu etnik dapat menegakkan kerajaan sendiri kecuali melalui kerjasama antara pelbagai etnik agar tiada kelompok dianiayai kerana percaturan kuasa dan politik sempit. • Cabaran terbesar terhadap pembangunan ekonomi dan kestabilan politik boleh dilihat dlm keadaan timbal-balik iaitu: • Jika ekonomi merosot – akan menjejaskan kestabilan politik. • Jika politik tidak stabil – membawa kesan negatif pada kemakmuran ekonomi. • Survival Malaysia dari segi ekonomi dan politik bergantung kepada integrasi nasional yg berpanjangan.

48. SEKIAN TERIMA KASIH