Teoria podziału funkcjonalnego EC – na przykładzie teorii Ricardo

1. Teoria podziału funkcjonalnego EC – na przykładzie teorii Ricardo • Teoria podziału Ricardo charakterystyka ogólna • Teoria podziału jako „łącznik” miedzy teorią wartości i teorią wzrostu Ricardo • Ahistoryczny charakter • Główne elementy składowe: • Teoria płacy, pracy i zatrudnienia • Teoria zysku • Teoria renty gruntowej

2. Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Pojęcie płacy naturalnej i rynkowej • Płaca naturalna jest określona przez trzy czynniki 1. Minimum kosztów utrzymania robotnika i jego rodziny – czynnik najważniejszy (pojęcie funduszu utrzymania robotników) 2. Koszty zaspakajania potrzeb wyższego rzędu 3. Koszty zdobycia kwalifikacji • Wniosek: płaca naturalna nie jest pieniężnym odpowiednikiem minimum utrzymania i jest historycznie zmienna (stale rośnie)

3. Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo • Płaca rynkowa: określona przez sytuację na rynku pracy (podaż i popyt) • Prawo płacy Ricardo (zależność między płacą naturalną i rynkową) LS - podaż pracy, LD – popyt na pracę, t- czas Prawo płacy - długi okres

4. Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Płaca rynkowa – krótki okres

5. Teoria płacy, pracy i zatrudnienia RicardoPłaca naturalna i rynkowa w długim okresie • W długim okresie działanie prawa płacy prowadzi do zrównania się dynamiki podaży pracy, popytu na pracę i dynamiki ludności • Wzrost plac naturalnych (dobrobytu) jest pochodną ogólnego rozwoju gospodarczego a nie roszczeń placowych • Płace rynkowe stale oscylują wokół płac naturalnych w w(t) w(t) w t dLs/dt=dLD/dt=dL/dt

6. Teoria zysku Ricardo • Brak rozwiniętej teorii zysku – przyczyną jest skrajnie ahistoryczne ujmowanie kapitału i kapitalizmu • Zysk jako przekształcona forma tzw. wartości dodatkowej • Sprzeczność między zyskiem i płacą • Krótki okres: bezpośrednia • Długi okres: poprzez mechanizm wzrostu rent gruntowych i związany z tym wzrost plac naturalnych (funduszu utrzymania robotników) • Długookresowy spadek stopu zysku prowadzi do tzw. sekularnej stagnacji gospodarki • Tzw. zbożowa wersja teorii zysku (corn theory of profit) jako próba pokonania wewnętrznej sprzeczności teorii wartości opartej na pracy

7. Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) • Główne założenia TRG • Prawo malejącej produkcyjności (MP<AP) • Ograniczona ilość ziemi (nadającej się do rolniczego użytkowania) • Prywatna własność ziemi • Swoboda przepływu kapitału (do/z rolnictwa) • Trójklasowy model rolnictwa: robotnicy rolni, właściciele, producenci rolni

8. Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) • Źródło/mechanizm powstawania renty gruntowej • W warunkach krańcowych (najgorszych) cena produkcji obejmuje koszty i zysk przeciętny • W warunkach lepszych niż najgorsze cena produkcji zawiera nadwyżkę nad zysk przeciętny i ta nadwyżka jest źródłem renty cpr = koszty + zysk przeciętny + renta • Teoria nie wyjaśnia, co jest źródłem zysku w warunkach najgorszych

9. Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) • Rodzaje renty gruntowej (różniczkowej) • Pierwsza: wynikająca ze zróżnicowania warunków naturalnych • Druga: wynikająca ze zróżnicowania intensywności produkcji, postępu technicznego itp.. • Różnice w zawłaszczaniu renty • Pierwsza: w całości właściciele • Druga: przejściowo (okres trwania umowy dzierżawnej) producenci, potem właściciele • Antyfeudalny aspekt społeczny TRG Ricardo