Wspomaganie działań szkoły w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczniów - konferencja wojewódzka

1. Wspomaganie działań szkoły w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczniów - konferencja wojewódzka Poprawa stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach w kontekście realizowanych programów rządowych 30 października 2008 r.

2. Bezpieczeństwo szkoły w opinii nauczycieli – badania przeprowadzone na zlecenie MEN w roku szkolnym 2005/06 przez CMPP-P Opinie nauczycieli dotyczyły oceny bezpieczeństwa szkoły, obejmowały m.in.: -lokalizację szkoły i zagrożenia związane z najbliższym jej sąsiedztwem, -bezpieczeństwo drogi, jaką pokonują dzieci z domu do szkoły, -warunki lokalowe szkoły, w tym posiadanie świetlicy, boiska i terenu obok szkoły, po którym uczniowie mogą się bezpiecznie poruszać, -kontrolę miejsc gdzie młodzież przebywa w czasie przerw.

3. Bezpieczeństwo szkoły w opinii nauczycieli – wyniki badań • Likwidacja dużej ilości szkół podstawowych znacznie wydłużyła drogę wielu dzieci do szkoły, ponieważ jednak organy prowadzące mają obowiązek zapewnienia uczniom, zamieszkałym ponad 3 km od szkoły, bezpłatnego dojazdu do niej, droga do szkoły nie musiała stać się przez to mniej bezpieczna. • Dzieci w drodze do szkoły na skutek nieznajomości lub lekceważenia przepisów drogowych często narażają się na niebezpieczeństwo wypadków, zwłaszcza, że wielu kierowców również lekceważy przepisy drogowe nakazujące im zmniejszenie prędkości i zachowanie szczególnej ostrożności w pobliżu szkół i miejsc, gdzie przebywają dzieci. • Nauczycieli zapytano jak oceniają pod względem bezpieczeństwa drogę dzieci do szkoły.

15. Bezpieczeństwo szkoły w opinii nauczycieli – wyniki badań • O ile samą drogę uczniów z domu do szkoły większość badanych określiła jako bezpieczną, to ocenę bezpieczeństwa najbliższej okolicy szkoły można uznać za niekorzystną. • Duży niepokój budzić może też obecność w pobliżu szkół osób pijących alkohol lub będących pod jego wpływem oraz narkomanów – bądź dilerów którzy wśród uczniów poszukują klientów chętnych do nabycia narkotyków. • Organy prowadzące szkoły, jak również dyrekcje szkół nie mogą zmienić lokalizacji szkoły, nie mają też większego wpływu na ruch pojazdów w ich okolicy, mogą jednak zadbać o to, by w okolicy szkoły pojazdy jeździły wolniej, aby były bezpieczne przejścia, a także by w sąsiedztwie szkoły uczniowie nie stykali się z pijącymi alkohol, narkomanami, oraz nie byli narażeni na kradzieże, rozboje i zaczepki.

16. Bezpieczeństwo szkoły w opinii nauczycieli – wyniki badań • W opinii nauczycieli największe zagrożenie bezpieczeństwa związane jest z drogą dzieci do szkoły. Na terenie szkoły miejscami niebezpiecznymi są toalety, następnie boisko szkolne i w nieco mniejszym stopniu również korytarze. • W szkołach podstawowych najwięcej zagrożeń związanych jest z drogą do szkoły oraz z toaletami. Stanowią one szczególne zagrożenie zwłaszcza w szkołach posiadających klasy integracyjne. W gimnazjach również niebezpiecznymi miejscami jest droga do szkoły, toalety i najbliższe otoczenie szkoły, czyli te miejsca, w których uczniowie pozostają poza kontrolą. • Należy podkreślić, iż odsetek badanych nauczycieli wskazujących jako miejsce niebezpieczne toalety jest znacznie wyższy w gimnazjach niż w szkołach podstawowych nie posiadających oddziałów integracyjnych. • Wynika to prawdopodobnie z faktu, iż młodzież gimnazjalna częściej niż uczniowie szkół podstawowych wykorzystuje szkolne toalety jako miejsca gdzie palą papierosy czy też piją alkohol. Tam też często agresywni sprawcy atakują swoje ofiary.

17. Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych • Jak podają statystyki Światowej Organizacji Zdrowia od momentu pierwszego śmiertelnego wypadku drogowego, który miał miejsce w Londynie w 1896 r. na drogach całego świata zginęło dwadzieścia pięć milionów ludzi. • W trzecią niedzielę listopada co roku obchodzony jest Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych. • Ogólnopolska akcja w szkołach – „Wypadki na drogach – porozmawiajmy” – 14.11.2008r.

18. Ministerstwo Edukacji Narodowej DZIAŁANIA WSPÓŁPRACA PATRONAT

19. Podstawa programowa • W 2007 r. w toku prac legislacyjnych zostały znacząco poszerzone obowiązkowe treści programowe w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 157, poz. 1100) wprowadziło szereg zmian dotyczących edukacji na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ratownictwa medycznego.

20. Podstawa programowa W zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego rozporządzenie rozszerzyło podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych o treści dotyczące m. in.: • kształtowania nawyków i umiejętności związanych z bezpiecznym uczestnictwem w ruchu drogowym, • rozwijania zdolności, zainteresowań i umiejętności związanych z bezpiecznym poruszaniem się po drogach, • kształtowania postawy szacunku dla uczestników ruchu drogowego, • kształtowania postaw partnerstwa i odpowiedzialności uczniów jako uczestników ruchu drogowego.

21. Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005 – 2007 – 2013 • We współpracy z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli oraz Instytutem Transportu Samochodowego opracowano cykl szkoleń kaskadowych dla edukatorów ds. edukacji na rzecz bezpieczeństwa, a następnie dla nauczycieli – koordynatorów wychowania komunikacyjnego. Celem szkoleń jest usprawnienie systemu szkolnej edukacji komunikacyjnej, kształcenie i doskonalenie nauczycieli realizujących wychowanie komunikacyjne. Efektem tej edycji szkoleń jest również opracowanie materiałów metodycznych dla nauczycieli i dyrektorów szkół. • Kuratorium Oświaty w Łodzi, w oparciu o prowadzone analizy przekazało wnioski do lokalnego opracowania Gambit Łódzki2005 – 2007 – 2013

22. Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach • Beneficjentami programu są organy prowadzące publiczne szkoły i placówki dla dzieci i młodzieży szkolnej • Ogółem wyposażono w monitoring wizyjny 4912 szkół i placówek w całym kraju (szkoły, zespoły szkół oraz młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, bursy, szkoły przy zakładach poprawczych szkoły przy schroniskach dla nieletnich). Udział środków własnych jednostek samorządu terytorialnego w programie wynosił 39,95%. Całkowitą kwotę dotacji wykorzystano w 97,3%. • W roku 2008 na realizację programu zaplanowano 20 000 000 zł. Zainteresowanie potencjalnych beneficjentów jest ponownie bardzo duże. Rezultaty programu w 2008 roku będą znane w drugim kwartale 2009 roku.

23. Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach • Dyrektorzy szkół, w których funkcjonuje system monitoringu podkreślają, ze obecność kamer mobilizuje uczniów do poprawnych zachowań, zwiększa bezpieczeństwo osób przebywających na terenie szkoły i w najbliższym otoczeniu, zmniejsza rozmiar zjawisk patologicznych w środowisku szkolnym (kradzieże, wymuszenia, zastraszenie, pobicia, dewastacja mienia szkolnego, palenie tytoniu). • Doświadczenie innych krajów, a także niektórych szkół polskich wskazuje, że monitoring wizyjny jest skutecznym, a zarazem najprostszy sposobem podniesienia bezpieczeństwa uczniów i wychowanków, szczególnie tam, gdzie mamy do czynienia z liczną rzeszą młodzieży, tj. w szkołach i placówkach z dużą liczbą oddziałów, w zespołach szkół, a także placówkach, w których wymagane jest stosowanie specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Już teraz na poziomie lokalnym podejmowane są przedsięwzięcia związane uruchamianiem i rozbudową miejskich i osiedlowych sieci monitoringu wizyjnego.

24. Program „Szkoła bez przemocy” • W dniu 14.10.2008 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej podpisało list intencyjny z organizatorami programu społecznego „Szkoła bez przemocy” tj. Wydawnictwem: Polskapresse, Mediami Regionalnymi oraz Fundacją Grupy Telekomunikacji Polskiej. • Łódzkie reprezentuje - „Polska Dziennik Łódzki”, „Express Ilustrowany” • Od kwietnia 2006 do czerwca 2008 na łamach tytułów regionalnych ukazało się blisko 3 000 tekstów, z których ponad połowę stanowią materiały poradnikowe i prezentacja dobrych praktyk. • W roku szkolnym 2006/07 do Programu przyłączyło się blisko 3000 szkół, co stanowi 10 % wszystkich szkół w Polsce. W kolejnym roku szkolnym - 2007/08, w III edycji Programu uczestniczyło prawie 5 000 szkół (15% polskich szkół). • Dzięki wsparciu Fundacji Grupy Telekomunikacji Polskiej szkoły otrzymały materiały promocyjne - broszurę dla nauczycieli, plakaty z kodeksem „Szkoły bez przemocy”, naklejki na drzwi informujące o tym, że szkoła bierze udział w Programie.

25. Strona internetowa • Głównym narzędziem komunikacji ze szkołami, które zobowiązały się do przestrzegania zasad kodeksu „Szkoły bez przemocy” i podejmowania konkretnych działań zapobiegających agresji jest strona internetowa www.szkolabezprzemocy.plzawierająca materiały edukacyjne i poradnikowe dla nauczycieli, uczniów i rodziców, informacje o instytucjach wspierających szkoły oraz opis działań prowadzonych w ramach Programu. Na stronie odbywają się regularne czaty z ekspertami i funkcjonuje forum dyskusyjne. Odwiedzając stronę można skorzystać z bazy dobrych praktyk, czyli najciekawszych i najlepszych działań prowadzonych przez szkoły biorące udział w Programie, która została stworzona na podstawie publikacji w dziennikach regionalnych.

26. Badania w ramach programu „Szkoła bez przemocy” • . Badania wykazały, że blisko ponad 25% uczniów, nauczycieli i rodziców uważa, że agresja i przemoc są poważnymi problemami w większości polskich szkół. Wyniki badań stały się punktem wyjścia dla działań realizowanych w ramach Programu, który został zainaugurowany 21 kwietnia 2006 roku. • W kolejnych edycjach Programu zostały przeprowadzone profesjonalne badania „Diagnoza Szkolna”, analizujące między innymi, poziom przemocy i agresji w szkołach. W roku szkolnym 2006/2007 badaniami zostało objętych 200 szkół. W roku szkolnym 2007/2008 w tych samych badaniach udział wzięło 300 szkół. W prawie 50 szkołach badania zostały sfinansowane przez samorządy, które otrzymały tytuł Partnera Lokalnego Programu.

27. Kampania dla rodziców • W styczniu 2007 została przeprowadzona kampania adresowana do rodziców pod hasłem "Czy szkoła Twojego dziecka jest szkołą bez przemocy?". Na stronie www.szkolabezprzemocy.plkażdy rodzic mógł przeczytać poradnik o tym, jakie zachowania dziecka powinny wzbudzać jego zaniepokojenie oraz jak powinien reagować w takich sytuacjach. Dodatkowo na tej samej stronie (w części poświęconej rodzicom) znajdował się materiał „20 pytań, które warto zadać szkole Twojego dziecka”, aby sprawdzić, jak szkoła reaguje w sytuacjach kryzysowych. Kampanii towarzyszyły billboardy w całej Polsce i kampania banerowa na portalu wp.pl.

28. Telefon Zaufania • Od października 2006 do marca 2007 w województwach lubuskim i łódzkim działały pilotażowo telefony zaufania dla świadków i ofiar przemocy w szkole. Telefon uruchomiony został przez Telekomunikację Polską. Telefon Zaufania w pierwszej kolejności dedykowany był ofiarom, sprawcom i świadkom przemocy w szkole - uczniom wszystkich typów i poziomów szkół, rodzicom i innym osobom, które doświadczają przemocy szkolnej oraz nauczycielom i pozostałym pracownikom szkół. Telefon kierowany był także do osób spoza środowiska, które doświadczają przemocy, bądź obserwują zachowania agresywne. Uruchomione zostały dwie infolinie: dla mieszkańców województwa łódzkiego i dla województwa lubuskiego. Telefon Zaufania działał sześć dni w tygodniu, od poniedziałku do soboty, w godzinach 12:00 – 17:00.

29. Konkursy • Szkoły uczestniczące w Programie mogły wziąć udział w konkursie na projekty działań szkół,zapobiegających przemocy i agresji. Celem konkursu było wspieranie szkół uczestniczących w Programie w prowadzeniu projektów profilaktycznych oraz promocja dobrych praktyk w tym zakresie. Na konkurs napłynęło 961 zgłoszeń, a Rada Programu w styczniu 2007 roku nagrodziła 64 najlepsze projekty.

30. Warsztaty Regionalne ”Szkoły bez przemocy” • W roku szkolnym 2007/2008 w 16 miastach wojewódzkich odbyły się Warsztaty Regionalne, w których wzięło udział 1 600 nauczycieli, pedagogów i psychologów ze szkół, które przystąpiły do Programu. Podczas sesji warsztatowych uczestnicy mieli możliwość uczyć się kompetentnego i skutecznego rozwiązywania problemów związanych z agresją i przemocą w szkołach. Tematyka sesji była zróżnicowana: od szkoleń na temat „Jak radzić sobie ze złością” po warsztaty „Stop cyberprzemocy” i „Przemoc wśród dziewczynek”.

31. „Dzień szkoły bez przemocy” • 5 czerwca 2008 roku po raz pierwszy odbył się „Dzień szkoły bez przemocy”, który był wielkim ogólnopolskim świętem społeczności szkolnych protestujących przeciw przemocy w szkole. Do uczestnictwa w święcie 5 czerwca przyłączyło się 1 300 szkół z całej Polski, które zorganizowały „Dzień Szkoły bez przemocy” na swoim terenie. Podczas głównego wydarzenia „Dnia Szkoły bez przemocy”, które odbyło się na Podzamczu w Warszawie Prezydent RP Lech Kaczyński, Honorowy Patron Programu, otrzymał z rąk Organizatorów Programu i przedstawicieli szkół księgę „Razem przeciw przemocy”. Księga została utworzona z 200 000 podpisów pod Listem Otwartym do Władz RP, w którym wyrażono prośbę o pomoc i wsparcie działań na rzecz profilaktyki przemocy i agresji w szkołach. Księgę „Razem przeciw przemocy” otrzymał również Prezes Rady Ministrów Donald Tusk oraz Marszałkowie Sejmu Bronisław Komorowski i Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz.

32. Samorządy – Partnerzy Lokalni Programu • II edycja Programu 2007/2008 odbyła się we współpracy z jednostkami samorządowym z całego kraju. Samorządy biorące udział w Programie zadeklarowały konkretne działania na rzecz szkół ze swojego regionu: sfinansowanie badań „Diagnoza Szkolna w szkołach im podległych, pokrycie kosztów szkoleń z zakresu mediacji rówieśniczych oraz zwiększenie liczby psychologów i pedagogów pracujących w placówkach szkolnych, dla których są organem prowadzącym. Dzięki zaangażowaniu i współpracy samorządów lokalnych współpracujące z MEN organizacje przeprowadziły 165 szkoleń z mediacji rówieśniczych; 36 samorządów na swoim terenie zwiększyło o 55 liczbę etatów dla psychologów i pedagogów szkolnych zaś 15 samorządów sfinansowało w 41 szkołach badanie „Diagnoza Szkolna 2008” ukazujące skalę zjawiska agresji. 52 samorządy otrzymały tytuł Partnera Lokalnego Programu „Szkoła bez przemocy”.

33. III edycja Programu: Już w październiku br. ruszyła zaplanowana w roku szkolnym 2008/2009 III edycja programu pod hasłem „Szkoła dla społeczności-społeczność dla szkoły”. Organizatorzy programu planują działania skupione wokół następujących założeń: • Społeczność szkolna, aby efektywnie realizować swoje cele opiekuńcze wychowawcze musi być integralnym elementem społeczności lokalnej. • Szkoły, żeby skutecznie przeciwdziałać przemocy agresji muszą otrzymywać wsparcie ze strony społeczności lokalnych, szczególnie władz samorządowych. • Partnerska współpraca społeczności szkolnych i środowisk lokalnych daje możliwość znalezienia skutecznych rozwiązań w sytuacji kryzysu wywołanego przemocą w szkole. • Aktywność i zaangażowanie społeczne uczniów jest jednym z bardziej efektywnych sposobów integracji społeczności lokalnej.

34. W roku szkolnym 2008/2009 MEN wraz z partnerami chce zrealizować następujące działania: • Program grantowy – wszystkie szkoły, które przystąpią do III edycji Programu będą mogły wziąć udział w programie grantowym i przygotować projekty działań zapobiegających przemocy szkolnej. 80 najlepszych projektów otrzyma granty na ich realizację – każdy w wysokości 5 000 złotych. • Konkurs na najlepszego wychowawcę – w każdym województwie uczniowie i rodzice wybiorą najlepszego wychowawcę. • Konkurs na blog – wybierzemy najlepsze blogi uczniów na temat ”Nie myślimy tylko o sobie – moja szkoła dla sąsiadów.” • Diagnoza Szkolna 2009 – w kilkuset szkołach przeprowadzone zostaną profesjonalne badania poziomu agresji i przemocy wśród uczniów i nauczycieli. • Warsztaty regionalne – zorganizowane zostaną warsztaty regionalne dla nauczycieli, w trakcie których będą mogli poznać sposoby skutecznego rozwiązywania problemów przemocy szkolnej. • Czaty – raz w miesiącu na stronie internetowej Programu (www.szkolabezprzemocy.pl/czat) zorganizowany zostanie czat z ekspertem zajmującym się na co dzień profilaktyką przemocy. • „Dzień Szkoły bez przemocy” –społeczności szkolne zaproszone zostaną do zorganizowania „Dnia Szkoły bez przemocy" - święta tych, którzy nie zgadzają się na przemoc i agresję.

35. Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” Uchwała Nr 172/2008 Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2008 r. w sprawie przyjęcia Rządowego programu na lata 2008-2013 "Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" Program „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" ukierunkowany został na budowanie szkoły wspierającej uczniów i jednocześnie wymagającej.

36. Adresaci programu:  • uczniowie szkół i wychowankowie placówek wymienionych w art. 2 pkt. 2, 3-3b, 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w tym ofiary przemocy rówieśniczej, sprawcy i świadkowie przemocy rówieśniczej; • dyrektorzy, nauczyciele, wychowawcy i pracownicy administracyjni szkół i placówek; • rodzice i opiekunowie uczniów i wychowanków; • przedstawiciele administracji oświatowej, środowisk lokalnych, organizacji pozarządowych i organizacji młodzieżowych.

37. Założenia programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła”: • działania wychowawcze powinny mieć pierwszeństwo przed restrykcjami, co nie oznacza rezygnacji z mądrych oddziaływań prewencyjnych i korygujących - polegających na stawianiu granic, ustanawianiu zasad, norm i reguł współżycia społecznego w szkole i konsekwentnego ich przestrzegania / egzekwowania; • program wychowawczy musi być współtworzony przez wszystkie podmioty zaangażowane w życie szkoły. Jedynie skoordynowane, wielopłaszczyznowe i komplementarne działania różnych podmiotów mogą doprowadzić do osiągnięcia celu w postaci klimatu społecznego szkoły sprzyjającego uczeniu się i bezpieczeństwu; • podejmowane działania wychowawcze w szkole powinny obejmować promocję zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, profilaktykę, interwencje kryzysowe, terapię, korektę zachowań oraz przeciwdziałanie, a także redukcję agresji i przemocy;

38. Założenia programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” cd.: • program wychowawczy szkoły powinien uwzględniać aktualny stan wiedzy, diagnozę problemów i trudności występujących w szkole, a także specyfikę lokalnych warunków i właściwości danego środowiska szkolnego; • tworzenie bezpiecznej i przyjaznej szkoły wymaga współuczestnictwa wszystkich reprezentantów społeczności szkolnej: uczniów, nauczycieli, rodziców i innych pracowników szkoły; • zapewnienie bezpieczeństwa, przyjaznego klimatu i przeciwdziałanie przemocy w szkole możliwe jest tylko we współpracy z rodzicami uczniów, organizacjami młodzieżowymi i pozarządowymi oraz przedstawicielami środowiska lokalnego.

39. Cele programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” : • poprawa stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach systemu oświaty poprzez poprawę relacji interpersonalnych i klimatu społecznego w szkole; • zwiększenie wpływu rodziców na życie szkoły; • zwiększenie umiejętności wychowawczych dyrektorów szkół i placówek wychowawczych, nauczycieli i rodziców oraz pracowników administracji; • zwiększenie kompetencji społecznych i emocjonalnych uczniów; • indywidualizacja kształcenia uczniów, rozwój ich zainteresowań, zwiększenie autonomii uczniów w szkole; • wzmocnienie i rozszerzenie specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej; • ograniczenie skali występowania zjawisk patologicznych (m.in. przemoc, narkomania, alkoholizm). • przeciwdziałanie agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży poprzez sport.

40. Cele programu realizowane są przez następujące zadania: • diagnozowanie klimatu społecznego szkoły, identyfikowanie czynników ryzyka i czynników chroniących przed agresją i przemocą; • stałą analizę działań wychowawczych podejmowanych przez szkoły i placówki, zmierzających do poprawy wzajemnych relacji pomiędzy uczniami a nauczycielami; • upowszechnianie wiedzy i doskonalenie umiejętności wychowawczych dyrektorów, nauczycieli innych pracowników szkoły i rodziców; • realizację programów wychowawczych i profilaktycznych rekomendowanych przez CMPP-P; • otwarcie szkoły na potrzeby uczniów, rodziców i przedstawicieli środowisk lokalnych; • uruchomienie punktów konsultacyjnych poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego; • rozwój działalności pozalekcyjnej i pozaszkolnej; • stworzenie sprawnego i efektywnego sposobu resocjalizacji.

41. Przewidywane efekty realizacji Programu„Bezpieczna i przyjazna szkoła” • poprawa bezpieczeństwa w szkole poprzez zmianę klimatu społecznego; • uspołecznienie szkoły - poprzez zwiększenie wpływu rodziców i współpracę ze środowiskiem lokalnym; • zwiększenie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców; • zwiększenie zakresu i dostępności pomocy psychologicznej i pedagogicznej ofiarom przemocy, a także uczniom sprawiającym trudności wychowawcze oraz ich rodzicom; • poprawa stanu bezpieczeństwa uczniów; • rozszerzenie oferty pozalekcyjnej i pozaszkolnej adresowanej do uczniów; • zwiększenie w życiu szkoły roli liderów młodzieżowych oraz organizacji i stowarzyszeń obywatelskich, szczególnie organizacji i stowarzyszeń młodzieżowych; • promowanie i pilotaż nowych rozwiązań systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz poprawa jakości pracy młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii.

42. Kuratorium Oświaty w Łodzi bierze udział w programach: Rządowych: • „Razem Bezpieczniej” • „Bezpieczna i przyjazna szkoła” • „Gambit Łódzki” Lokalnych: • Certyfikat „Bezpieczna szkoła” • Współorganizowanie konkursów, działań na rzecz bezpieczeństwa. • Promocja materiałów edukacyjnych i innych zadań.

43. Dziękuję Wiesława ZewaldŁódzki Kurator Oświaty Opracowanie na podstawie materiałów Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Kuratorium Oświaty w Łodzi